Frank Silvis, directeur van Vitens Friesland

ziene verzilting van het grondwater en in
Terwisscha heeft de winning, zo heeft onderzoek
geleerd, een nadelig effect op de natuur’,
vervolgt Silvis. ‘Daar moeten alternatieven voor
worden bedacht. Zo bekijken we de optie om
zout grondwater te zuiveren met behulp van
een nieuwe techniek. Verder zoeken we samen
met de provincie naar mogelijke nieuwe winlocaties.’
De geschiedenis van de Nederlandse waterbedrijven
begint aan het eind van de negentiende
eeuw. Om een einde te maken aan
de cholera epidemieën en het regelmatig tekort
aan drinkwater in de steden, werden er
waterleidingbedrijven opgericht. Apeldoorn,
Arnhem en Nijmegen beten in 1879 de spits af.
Daarna volgden Leeuwarden (1888), Zwolle
en Enschede. Zo rond 1935 telt Nederland ruim
220 veelal gemeentelijke waterbedrijven.
De (gesubsidieerde) aansluiting van het platteland,
na de Tweede Wereldoorlog, zorgt voor
een forse uitbreiding van het leidingennetwerk.
In de beginjaren zeventig is vrijwel iedereen
op het net aangesloten.
Nadat de infrastructuur handen en voeten heeft
gekregen, is het beleid van de aanbieders
vooral gericht op de leveringszekerheid en de
kwaliteit van het water. Vanaf de jaren tachtig
neemt het aantal waterbedrijven in hoog tempo
af.
Fusies en overnames leiden onder andere
tot lagere kosten voor de klant. Voor de resterende
waterbedrijven ontstaan er meer
mogelijkheden en middelen voor innovaties.
Dat laatste leidt bijvoorbeeld tot de introductie
van geavanceerde zuiveringstechnieken.
De evolutie van de Nederlandse
waterbedrijven heeft geleid tot de productie
van drinkwater dat mondiaal gezien op een
hoog niveau staat.
Silvis: ‘Er is veel kennis op het gebied van zuiveringstechniek
ontwikkeld, mede door de
opleiding watertechnologie aan de Technische
Universiteit Delft. Verder is er altijd veel aan
kennisdeling gedaan. Naar elkaar toe zijn de
waterbedrijven heel open. Er is een cultuur
● Sinds begin 2005 beschikt Vitens over een nieuw drinkwaterlaboratorium in Leeuwarden, het grootste en
modernste van West-Europa.
ontstaan die inspireert en die innovaties stimuleert.’
Deze kennis en ervaring wordt ook ingezet in de
derdewereldlanden. Daartoe is het project
Water for Life gestart. Medewerkers van Vitens
dragen hun expertise ten aanzien van de
waterzuivering en het beheer van drinkwater
over op de lokale medewerkers van waterbedrijven.
Jaarlijks wordt hiervoor een bedrag van
één miljoen euro beschikbaar gesteld. De Vitens
vertegenwoordigers zijn onder meer actief in
Mozambique, een buurland van Zuid-Afrika en
een van de armste landen ter wereld. Van de
negentien miljoen inwoners heeft meer dan
zestig procent geen toegang tot schoon drinkwater.
Als gevolg van ziektes, voedsel- en
waterproblemen overlijdt meer dan de helft
van de bevolking voor hun veertigste levensjaar.
Vitens opereert in een wereld zonder concur-
rentie. Per slot van rekening is er geen ondernemer
die het in zijn hoofd haalt om een
concurrerend leidingnetwerk aan te leggen.
Als de prikkel van concurrentie ontbreekt, wat
is dan voor Silvis de grootste uitdaging?
‘Steeds betere kwaliteit leveren tegen zo laag
mogelijke kosten’, zo klinkt het. ‘Dat blijkt te
kunnen door de genoemde schaalvergroting,
maar ook door de uitdaging die uit gaat van de
jaarlijkse onderlinge benchmark met de andere
waterbedrijven in Nederland.
Wij zijn er trots op dat we in 2004, amper twee
jaar na de fusie, al de laagste operationele
kosten per klant hadden.’
Een andere mogelijkheid om een verdere kostenreductie
te realiseren, is de integratie van
activiteiten in de zogeheten waterketen. Vitens
is een voorstander van deze clustering. Hiermee
wordt aangehaakt op de Rijksvisie op de waterketen
(2003), waarin het kabinet pleit voor
meer synergie bij de waterketenpartners.
Nu zijn er nog drie afzonderlijke organisaties
(met eigen overheadkosten en investeringen)
die verantwoordelijk zijn voor de integrale
waterketen. Dat zijn de waterbedrijven, de
gemeenten (riolering) en de waterschappen
(afvalwaterzuivering).
Hun activiteiten vertonen veel overeenkomsten,
onder meer op het terrein van netwerkinvesteringen,
onderhoud, facturering,
klantbehandeling en laboratoriumonderzoek.
Silvis: ‘Verdergaande samenwerking of
samenvoeging van deze partijen, waarbij
één waterketenbedrijf uiteindelijk verantwoordelijk
is voor de regie en de uitvoering
van alle operationele taken binnen de drinkwatervoorziening
- dus riolering, afvalwaterzuivering
en waterbeheer - levert de klant
veel voordelen op. Naast het kostenvoordeel,
moet je ook denken aan een betere dienstverlening.
Om een voorbeeld te geven:
in plaats van drie verschillende rekeningen,
krijg de klant nog maar één factuur in de
brievenbus. Dat is overzichtelijk voor de
consument en kostenbesparend voor de
afzender.
Uit studies blijkt dat deze samenwerking aantrekkelijke
besparingen kan opleveren.
Zo participeren wij in Friesland samen met het
Wetterskip Fryslân in Aquario Watermanage-
‘Naast het kostenvoordeel, moet je ook denken
aan een betere dienstverlening’
ment. Dat is een organisatie die het projectmatige
en operationele rioolbeheer voor
steeds meer Friese gemeenten verzorgt. Die
samenwerking alleen al levert een financiële
besparing op van tien procent per jaar.’
✒ Henk Dilling ❂ Het Hoge Noorden
15