FONDS VOOR DE BEROEPSZIEKTEN JAARVERSLAG 2006 - Mzes

INLEIDING
Onderscheid tussen beroepsziekten en arbeidsgerelateerde
ziekten
Het essentiële onderscheid tussen beroepsziekten en arbeidsgerelateerde
ziekten (zie verder onder Deel 4) slaat
niet op de aard van de risicodragende beroepsactiviteiten
of de aard van de ziekte, maar op de kracht van het oorzakelijke
verband tussen beide.
Indien dit oorzakelijk verband, in groepen van blootgestelde
personen, voldoende sterk is, is inschrijving in de
beroepsziektelijst mogelijk. Indien dit oorzakelijk verband,
nog steeds op het niveau van blootgestelde populaties, eerder
zwak is, is er geen sprake van een beroepsziekte, maar
van een arbeidsgerelateerde ziekte. Dit onderscheid moet
in de wet duidelijk worden gemaakt, zoniet dreigt grote
verwarring.
Aangezien de beroepsziektewet met betrekking tot beroepsziekten
(artikel 30) geen discussie toelaat over het
oorzakelijk verband in een individueel geval, moet de omschrijving
van het beroepsrisico verduidelijken aan welke
algemene voorwaarden de blootstelling moet voldoen om als
oorzaak van de ziekte in aanmerking te worden genomen.
De blootstelling aan een beroepsrisico mag niet gelijk worden
gesteld met de blootstelling aan een schadelijk agens
zonder meer. De blootstelling moet voldoende belangrijk
zijn opdat zij een risico zou vormen op het ontstaan van de
ziekte. Korte of zwakke blootstellingen aan bepaalde schadelijke
invloeden betekenen niet noodzakelijk een
risicodragende blootstelling.
Om gewag te kunnen maken van een beroepsziekte is minstens
vereist dat de ziekte in groepen van personen,
blootgesteld aan een bepaalde schadelijke invloed, frequenter
voorkomt dan in de algemene bevolking. Het
beroepsmatig karakter van de ziekte wordt vastgesteld op
het niveau van de groep, niet op het niveau van het individu.
Dit is in het bijzonder het geval voor ziekten die in de algemene
bevolking reeds spontaan voorkomen.
Vele ziekten kunnen door tal van factoren worden veroorzaakt.
Veelal vormt een samenloop van verschillende
factoren de eigenlijke oorzaak. Een bepaalde factor kan in
de bestudeerde groepen een geringe of belangrijke toename
van het aantal ziektegevallen teweegbrengen. In de
geest van de wet is een geringe risicotoename niet voldoende
om de ziekte als een beroepsziekte in de zin van artikel
30 te bestempelen. Een geringe risicotoename kan wel voldoende
zijn om de ziekte als « arbeidsgerelateerd » te
omschrijven. Een ander standpunt innemen, zou ertoe leiden
dat tal van ziekten die frequent voorkomen in de algemene
bevolking, als beroepsziekte zouden worden erkend, ook indien
de invloed van de professionele factoren slechts
marginaal of zelfs hypothetisch is.
Daarom wordt geëist dat de blootstelling aan de schadelijke
invloed, op het niveau van de blootgestelde populaties,
de overwegende oorzaak van de ziekte vormt.
21
Het moet beklemtoond worden dat de voorgestelde omschrijving
van het beroepsrisico een individuele getroffene
helemaal niet oplegt te bewijzen dat de blootstelling in zijn
concrete geval de overwegende oorzaak van de ziekte is
geweest. Op het niveau van het individuele geval geldt immers
het wettelijk vermoeden van oorzakelijk verband
tussen een bewezen blootstelling overeenstemmende ziekte.
Het criterium sluit beroepsziekten die zeldzaam zijn geworden
als gevolg van doorgedreven preventiemaatregelen
ook niet uit. Het feit dat de meeste werknemers doorgaans
niet meer worden blootgesteld aan een bepaalde schadelijke
invloed, belet niet dat bepaalde werknemers toch nog
een voldoende blootstelling kunnen ondergaan. De te beschouwen
populatie bestaat dan uit werknemers met
dezelfde graad van blootstelling. Het feit dat de meeste
verpleegkundigen gevaccineerd zijn tegen een bepaalde infectieziekte,
belet niet dat de infectieziekte nog steeds
als een beroepsziekte wordt beschouwd bij een nietgevaccineerde
verpleegkundige. De te beschouwen populatie
wordt dan gevormd door niet-gevaccineerde verpleegkundigen
met dezelfde blootstelling.
1. Privé sector
Wanneer een werknemer tewerkgesteld in de privé sector
een aanvraag om schadeloosstelling voor een beroepsziekte
indient, zal het Fonds zijn aanvraag onderzoeken op basis
van de wetten betreffende de preventie van de beroepsziekten
en de schadeloosstelling die uit deze ziekten
voortvloeien, gecoördineerd op 3 juni 1970 (hierna de gecoordineerde
wetten genoemd) en hun uitvoeringsbesluiten.
1.1. Systemen van schadeloosstelling
De wetgeving betreffende de beroepsziekten voorziet in
een gemengd systeem, namelijk het lijstsysteem en het
open systeem. De betrokkene kan een aanvraag om schadeloosstelling
zowel in het lijst- als in het open systeem
indienen. In het lijstsysteem is schadeloosstelling verschuldigd
voor een beroepsziekte wanneer de getroffene is
blootgesteld aan een beroepsrisico dat opgenomen is in de
lijst van de erkende beroepsziekten. Deze lijst is vastgesteld
bij koninklijk besluit van 28 maart 1969 en werd voor
het laatst gewijzigd bij koninklijk besluit van 27 december
2004 (B.S. van 9/2/2005). 1
Schadeloosstelling in het lijstsysteem is verschuldigd wanneer
de getroffene bewijst dat hij aan de volgende
voorwaarden voldoet :
• behoren tot één van de categorieën van personen die
onder toepassing vallen van de gecoördineerde wetten
(artikel 2) ;
• aangetast zijn door een beroepsziekte ;
• blootgesteld zijn aan het beroepsrisico van deze beroepsziekte
gedurende een periode tijdens welke hij
1
Koninklijk besluit van 28 maart 1969 houdende vaststelling
van de lijst van beroepsziekten die aanleiding geven
tot schadeloosstelling (B.S. van 4 april 1969 – Erratum
B.S. 24 april 1969). Zie bijlage.