DOWNLOAD: Het verhaal van Fonske, de visser - Lerarenkaart

Spreuken, lapnamen en (bij)geloof
Ik ben nu 10 jaar en ik ga naar de visserijschool. Ik mag al
mee op zee als laver, knechtje voor alle soorten vervelende
werkjes. Lang geleden moest de laver zorgen dat er een
tonnetje drinkwater aan boord van het schip was. Het werk
als lavertje was een goede test om te weten of ik niet zeeziek
werd.
Al heel vlug moest ik aan boord ook meehelpen met al de
werkjes die een visser doet: de netten overboord zetten,
opkuisen en reparaties doen terwijl we vissen, het net weer
binnenboord halen, de vis sorteren, het dek schrobben … en
als er eens een ogenblikje vrij was mocht ik eventjes het roer overnemen. Dan was ik,
voor een paar minuten, kapitein van het schip. Je kunt wel denken hoe fier ik toen was,
voor enkele minuutjes. Maar dan was het weer werken, vele uren met weinig slapen, tot
we weer koers zetten naar het strand van Heist. Als de vis gelost was bleven er nog een
paar uren over om te slapen.
Bij vloed, hoog water, werden de boten die op het strand lagen, het water ingeduwd. De
visreis duurde niet zolang omdat er geen ijs was om de vis vers te houden. Het was
gevaarlijk werk: de boten waren niet groot en de zee kan wild tekeer gaan als het
stormt. Opnieuw bij hoog water kwamen de vissers terug. De boten werden op het
strand getrokken en de vis werd gelost om te verkopen in de stad. Iedere visser kreeg,
naast zijn loon, een deel van de vis, zijn paander. De paander was een metalen verzinkte
bak, die gevuld werd met vis. Moeder ging die deelvis uitleuren bij buren, familie en
vrienden.
Later ging ik varen op een groter, metalen schip, met wat meer comfort maar met
langere reizen doordat we ijs aan boord hadden. We bleven een week, twee weken en
soms tot vier weken op zee. Ik leerde de zee kennen in al zijn vormen: plat als een
pannenkoek, met kleine golfjes met schuimende kopjes. Maar ook als een wilde,
briesende, kokende storm, levensgevaarlijk, bedrieglijk en vals. En dan weer eindeloos,
prachtig, rustgevend met een zonsondergang om stil van te worden. Het schip lag in de
vissershaven in Zeebrugge.
Op café
Toen ik 16 geworden was, mocht ik ook al eens op café gaan.
Met het geld van de paander, ons drinkgeld, trokken we
samen met enkele vrienden, ook vissers, naar een van de
vele cafeetjes. Keuze genoeg, er waren meer dan 50 cafés in
Heist. Daar dronken we dan een pintje, soms meer dan één,
en soms veel te veel. Maar ’t geld moest op want volgende
reis was er weer een paander.
Op café speelden we vogelpik op een Vlaams bord, de
buurman speelde mee met de vinkenzetting, als ik thuis was
ging ik naar de pijpenroking, we speelden op de toptafel of
met de pietjesbak of we zaten te kaarten. Ook de
schuttersvereniging kwam daar samen.