Students@FEB - Ekonomika Alumni

GLOBAAL PLAN
Hij is ook niet akkoord met de vergelijking tussen zijn Globaal
Plan van begin jaren 1990 en de budgettaire inspanning die de
regering Di Rupo nu moet leveren. "Ja, er zijn gelijkenissen,
maar er zijn ook verschillen. Laat mij onmiddellijk duidelijk stellen
dat ik vind dat Di Rupo het moeilijker heeft dan ik toen.
Niet alleen omwille van de manier van werken, die ik zonet heb
uitgelegd, maar ook door de moeilijkere context. In omvang zijn
de inspanningen misschien vergelijkbaar, maar daar houdt
het zo ongeveer mee op. Ik kon mijn Globaal Plan kaderen
in een toekomstperspectief: de toetreding tot de euro.
De muntunie was een wervend project. Natuurlijk moesten we
zwaar saneren. De staatsschuld was opgelopen tot 130% van
het BBP. En ik heb ‘Europa’ dankbaar gebruikt om de nodige
saneringsmaatregelen door te duwen waardoor zowel het
jaarlijks overheidstekort als de staatschuld fors werden
teruggedrongen, zoals de Maastricht-normen ons ten andere
vroegen. In de periode 1992-1999 hebben we daardoor een
continu beleid in die richting kunnen voeren. Europa heeft mij
toen dus een enorme dienst bewezen, nota bene om te doen
wat we sowieso moesten doen. Maar ik weet niet of ik ‘Europa’
wel zo’n goede dienst heb bewezen, want het werd ook een
beetje een boeman."
"Vandaag heeft ‘Europa’ ronduit een negatieve connotatie.
De huidige regering moet én saneren én opboksen tegen
een Europa dat slecht ligt bij de bevolking. Daardoor is het veel
moeilijker geworden om het vertrouwen van de bevolking
te krijgen. In mijn tijd kreeg ik dat vertrouwen toen wel, en kreeg
ik er zonder al te veel moeite maatregelen door zoals de
gezondheidsindex. Dat is vandaag allemaal niet zo simpel",
doceert de oud-premier. "Ook de coalitie is anders: ik kon
werken met een coalitie van vier min of meer gelijkgestemde
partijen. Nu bestaat de federale regering uit zes partijen die zich
zeer disparaat opstellen. Als men zegt: ‘Dehaene die durfde,
maar Di Rupo die durft niet’, dan antwoord ik daarop: dat is niet
waar, het is vandaag gewoonweg veel moeilijker om een
doortastend beleid te voeren. Ook het zogenaamde ‘middenveld’
heeft minder impact als vroeger: enerzijds minder impact op het
beleid, anderzijds minder op hun troepen. En dat geldt zowel
voor de vakbonden als voor de werkgeversorganisaties.
De sociale media hebben voor een deel die rol overgenomen".
DE TOEKOMST EN EUROPA
Jean-Luc Dehaene is op dreef, zeker wanneer het thema
’Europa’ ter sprake komt. "Ik denk dat ‘Europa’ nog het enige
politieke niveau is dat echt aan langetermijndenken doet of kan
doen. Want vergis u niet: we hebben Europa meer dan nodig,
en ook méér Europa. De uitdagingen van de euro, de convergentie
van het economisch beleid, het klimaatbeleid... Het heeft alleen
zin als we dat Europees aanpakken. Pas op, tegelijk erken ik
dat voor de uitvoering van dat beleid de regio's aan belang winnen.
In die zin vind ik dat een verdere regionalisering en dus staats -
hervorming niet in tegenspraak is met een verdere Europeanisering
van het beleid."
En hoe ziet Jean-Luc Dehaene de toekomst van onze kinderen?
"Ik zou niet zeggen ‘minder goed', maar wel ‘anders’. Je zal de
globalisering en de informatisering niet tegenhouden. De vraag
is wel hoe je het geheel van de bevolking in die beweging
meekrijgt? Ik geef een voorbeeld: de sluiting van Renault
Vilvoorde. Vijf jaar na die sluiting waren er hier in Vilvoorde méér
jobs dan vóór de sluiting, maar… niet voor dezelfde mensen.
Dat is vaak het probleem: hoe trek je iedereen die er is
uitgevallen terug aan boord? Het beleid moet die veranderingen
mee tot stand brengen. Maar de bevolking is ook een tanker
die je niet te bruusk mag bewegen. Als politicus moet je weten
hoe ver je te ver kan gaan. En de vraag is dan hoe je dat vertaalt
in beleidsmaatregelen?"
CRISIS VAN DE DEMOCRATIE
Beleven we niet de crisis van de democratie? Zou directe
democratie geen oplossing kunnen zijn? Jean-Luc Dehaene:
"U bedoelt bijvoorbeeld het houden van referenda? (schouder -
ophalend) Ik heb nog nooit een referendum geweten waar een
antwoord is gekomen op de vraag die werd gesteld. Het draait
altijd uit op een referendum voor of tegen de regering.
Elk referendum wordt gepolitiseerd. Bovendien reageert de
massa altijd op de korte termijn. Met een rake quote of slogan
winnen de populisten altijd. Want uitleggen waarom iets echt
noodzakelijk is, is veel moeilijker. Wie een goed beleid wil voeren
moet ‘ja, maar‘ zeggen. Maar tegen de tijd dat je de ‘maar’ hebt
uitgesproken ben je al uit antenne. De parlementaire democratie
heeft het nu misschien moeilijk, maar is zeker nog zo slecht niet
als systeem. Er worden toch beredeneerde dingen gedaan.
Ten andere, we zouden nooit een Europese Unie, noch een
euro hebben gehad als er geen politici waren geweest zoals
Kohl en Mitterrand die het kortetermijndenken konden
overstijgen. En die kwamen toch ook uit de parlementaire
democratie."
Maar we zitten toch in een maatschappij die geen gezag meer
aanvaardt? "Dat is juist. Gezag uit de functie is er niet meer.
Politici, maar ook politie, leraars, en vele instituties lijden daar
onder. Gezag moet vandaag komen uit de persoon die een
functie uitoefent, niet uit de functie zelf. Integriteit, kwaliteit,
charisma, … zijn nu veel belangrijker dan de positie die
je bekleedt".
Fa Quix
11