Leica Theodolite 100 Series - Leica Geosystems

Gebruiksaanwijzing T105/T110
Versie 13
Nederlands
Leica Theodolite 100 Series

Elektronische Theodoliet
Hartelijk geluk gewenst met de aankoop van uw
nieuwe Leica Geosystems Theodoliet.
Deze gebruiksaanwijzing bevat naast de
aanwijzingen voor gebruik ook belangrijke
veiligheidstips (zie hoofdstuk
"Veiligheidsaanwijzingen").
Lees voor u het apparaat in gebruik neemt de
gebruiksaanwijzing zorgvuldig door.
Productidentificatie
De type-omschrijving van uw TPS-100 instrument is
aangebracht op de zijkant van het instrument.
Het serienummer van uw instrument staat vermeld in het
batterijvak.
Vul deze gegevens in op deze bladzijde en refereer bij
vragen aan onze vertegenwoordiging of servicecentrum
altijd aan deze gegevens.
Type: Serienr.:
Gebruikte symbolen
De symbolen, die in dit handboek zijn gebruikt, hebben de
volgende betekenis:
GEVAAR:
Direct gevaar bij gebruik, dat beslist leidt tot
ernstig lichamelijk letsel of de dood.
WAARSCHUWING:
Gevaar bij gebruik of onjuist gebruik, dat kan
leiden tot ernstig lichamelijk letsel of de dood.
VOORZICHTIG:
Gevaar bij gebruik of onjuist gebruik, dat tot
gering lichamelijk letsel en/of aanzienlijke
materiële-, financiële- of milieuschade kan leiden.
Gebruiksinformatie, welke de gebruiker helpt om
het instrument technisch juist en efficiënt toe te
passen.
2 T105/T110-130nl

Overzicht van de hoofdstukken
T105/T110-130nl
Inleiding
Bediening van het instrument
Snel opstarten
Configuratie
Veiligheidsaanwijzingen
Onderhoud en opslag
Accessoires
Meldingen en Waarschuwingen
Technische gegevens
Index
3
Overzicht van de hoofdstukken
6
10
12
30
39
50
56
57
59
61

Inhoud
Inleiding ......................................................... 6
Speciale opties ............................................................ 6
Belangrijkste onderdelen ............................................. 7
Technische termen en afkortingen ............................... 8
Bediening van het Instrument .................... 10
Toetsenbord .............................................................. 10
Iconen ........................................................................ 11
AutoUit ....................................................................... 11
Snel opstarten.............................................. 12
Uitpakken .................................................................. 12
Accu's ....................................................................... 13
Plaatsen/Vervangen van de accu ............................... 14
Opstellen van het statief ............................................ 16
Opstellen m.b.v. het laserlood, globaal opstellen ......... 17
Laserintensiteit .......................................................... 18
Opstellen met het verschuifbare stelschroevenblok .... 18
Tips voor het opstellen ............................................... 19
Nauwkeurig opstellen met het elektronisch niveau ...... 19
Meten ....................................................................... 20
Instellen Hz-richting ........................................................ 21
Instellen Hz-rand ............................................................ 21
Weergave V-hoek ........................................................... 21
Meten van een Hz-hoek ............................................. 22
Inhoud
Meten van een V-hoek ............................................... 23
Verlengen van een rechte lijn ..................................... 24
Uitzetten van verticale lijnen ....................................... 25
Afstand meten m.b.v. de afstandlijnen ........................ 26
Instrumentfouten ....................................................... 27
Horizontale collimatiefout (Hz-collimatie) ........................ 27
Verticale collimatiefout .................................................... 27
Bepalen van de horizontale collimatiefout (c) .................. 28
Bepalen van de vertikale collimatiefout (i) ....................... 29
Configuratie ................................................. 30
Instellen van de piep .................................................. 31
Instellen weergave V-hoek ......................................... 32
Instellen beeldschermcontrast ................................... 33
Instellen van de hoekeenheid..................................... 34
V - % .............................................................................. 35
Weergave hoekformaat ............................................. 36
Compensator in-/uitschakelen .................................... 37
Correctie voor de horizontale collimatiefout in-/
uitschakelen .............................................................. 38
4 T105/T110-130nl

Inhoud, vervolg
Veiligheidsaanwijzingen ............................. 39
Gebruiksdoel ............................................................. 39
Gebruik conform de bepalingen ...................................... 39
Ondeskundig gebruik ...................................................... 39
Grenzen voor gebruik ................................................ 40
Verantwoordelijkheidsgebieden .................................. 40
Gebruiksrisico's ......................................................... 41
Belangrijke gebruiksrisico's ............................................. 41
Laserclassificatie ....................................................... 45
Laserlood ....................................................................... 45
Elektromagnetische verdraagbaarheid ....................... 48
FCC-aanwijzing (geldig in de VS) ............................... 49
Onderhoud en opslag ................................. 50
Transport .................................................................. 50
In het veld ....................................................................... 50
In een auto ..................................................................... 51
In een trein, vliegtuig of schip ......................................... 51
Opslag ...................................................................... 51
Schoonmaken ................................................................ 52
Testen en justeren ..................................................... 53
Statief ............................................................................. 53
Doosniveau .................................................................... 53
Doosniveau op het stelschroevenblok ............................ 53
Laserlood ....................................................................... 54
Kruisdraad ...................................................................... 55
T105/T110-130nl
5
Accessoires ................................................. 56
Meldingen en Waarschuwingen ................. 57
Technische gegevens ................................. 59
Index ............................................................. 61
Inhoud

Inleiding
De Leica T105/T110 is een elektronische
theodoliet van hoge kwaliteit,
ontwikkeld voor de bouw.
Zijn innovatieve technologie maakt
het dagelijks meten gemakkelijker.
Het instrument is vooral geschikt
voor eenvoudige constructiemetingen
en uitzettaken.
Vanwege de gemakkelijke bediening
van het instrument kunnen de
functies snel geleerd worden, zelfs
door onervaren landmeters.
Inleiding
T100z01
Speciale opties
• Snel en gemakkelijk te leren !
• Logisch ontworpen toetsenbord;
met groot en duidelijk LCD display.
• Aantrekkelijk ontwerp; gering
gewicht.
• Gebruikersinstelling blijft actief,
ook na het uitschakelen.
• Continu aandrijving voor
horizontale en vertikale hoeken.
• AutoUIT-functie tegen onnodig
stroomverbuik.
• Standaard uitgerust met een
laserlood.
6 T105/T110-130nl

Belangrijkste onderdelen
1 2 3 4 5 6 7 8 9
10 11 12
13 14 15 16
1 Optisch vizier
2 Kijker
3 Verdraaien tweede as
4 Accu GEB111 (optie)
5 Afstandhouder voor GEB111
5 Accustand voor GEB111/
GEB121/GAD39
7 Scherpstelling kruisdraad
8 Scherpstelling kijkerbeeld
9 Verwijderbare draagbeugel met
bevestigingsschroeven
10 Stelschroeven
11 Objectief
12 Batterij adapter GAD39 voor 6
enkele cellen (optie)
13 Accu GEB121 (optie)
14 Beeldvenster
15 Toetsenbord
16 Doosniveau
17 Verdraaien eerste as
7
T105/T110-130nl Inleiding
17
T100Z02

Technische termen en afkortingen
KA
SA
SA
ZA
KA
KA
VK
HK
SA
SA
V
ZA = Vizierlijn / collimatie-as
Denkbeeldige lijn welke de objecten,
zichtbaar rond het midden van de
kruisdraad, bevat op afstanden van
¥ tot zeer dichtbij.
SA = Staande as
Verticale draai-as van de kijker, dat
het mogelijk maakt om Hz-hoeken te
meten.
KA = Kiep-as
Horizontale draai-as van de kijker
dat het mogelijk maakt om V-hoeken
te meten.
V = Verticale hoek / zenith hoek
VK = Verticale rand
Met een gecodeerde cirkelverdeling
voor aflezing van de V-hoek.
Hz = Horizontale hoek
HK = Horizontale rand
Met een gecodeerde cirkelverdeling
voor aflezing van de Hz-hoek.
Hz0 = Horizontale randaflezing 0°
(0 gon)
8
Inleiding T105/T110-130nl
Hz0
Hz
ZA
T100Z24

Technische termen en afkortingen, vervolg
Scheefstand
Staande as
T100Z37
Hoek tussen de
loodlijn en de
staande as.
Horizontale
collimatiefout
(Hz-collimatie)
De vizierlijnfout
of horizontale
collimatiefout (C)
is de afwijking
van de verticale
kruisdraad t.o.v.
het midden van
de eerste as.
Wordt
geëlimineerd
door het meten
in twee kijkerstanden.
c i
T100Z16
Verticale
collimatiefout
T100Z13
De aflezing van
de verticale rand
moet, bij een
horizontale
vizierlijn, exact
90° (100 gon)
zijn. De afwijking
daarvan wordt
verticale
collimatiefout of
hoogte-indexfout
(i) genoemd.
Loodlijn /
Compensator
9
T105/T110-130nl Inleiding
T100Z38
Richting van de
zwaartekracht.
De compensator
bepaald de
loodlijn in het
instrument.
Zenit
T100Z39
Punt op de
loodlijn boven de
waarnemer.
Kruisdraad
T100Z40
Glasplaat in de
kijker met een
opgedampte
kruisdraad en
afstand- markeringen

Bediening van het Instrument
Toetsenbord
T100Z26
Aan/Uit toets
Inschakelen van het
instrument.
Uitschakelen van het
instrument door het
gelijktijdig indrukken van
beide toetsen.
Combinatietoets
Starten van de instelling voor
compensator, piep en
beeldschermcontrast.
Functietoetsen
Aan-/Uitschakelen van het
laserlood; instellen laserintensiteit.
Aan-/Uitschakelen beeldschermverlichting
en verwarming
(actief onder -5°C;
wordt getoond).
Aan-/Uitschakelen van het
elektronisch niveau; gelijktijdig
wordt het laserlood
geactiveerd.
Hoektoetsen
Instellen van de horizontale
hoek en Hz0.
Instellen van de horizontale
hoek rechts en links.
Aan-/Uitschakelen van de
verticale hoek; selecteren van
de weergave-eenheid (% of V).
Toetscombinaties
Toegang tot de tweede toetstoewijzing
van de hoektoetsen is
ingeschakeld.
Bepalen van de Hzcollimatiefout
Bepalen van de Vcollimatiefout
Activeren van het
configuratiemenu.
Bediening Inleiding van het Instrument
10
T105/T110-130nl
+
+
+

Iconen
Een icoon is een symbool in het
beeldscherm, welke altijd aan een
onderliggende functietoets toegewezen
is. De iconen komen hoofdzakelijk
voor in het configuratiemenu.
Meer en gedetailleerde
informatie over de iconen in
de relevante secties.
Belangrijke iconen:
Bevestigen instellingen; terug
naar de meetmode.
Verplaatsen door een menu
(b.v. in de configuratie).
Selecteren van een instelling:
De actieve selectie wordt
altijd weergegeven in het
linkergedeelte van het
beeldscherm.
AutoUit
Het instrument is voorzien van een
automatische uitschakelfunctie.
Deze wordt geactiveerd, wanneer:
• de accu bijna leeg is,
• er geen interactie geweest is met
het instrument voor 1/3 uur (=
geen toets ingedrukt; V en Hz
hoekverschil £ ±3' / ±600cc).
De functie AutoUit kan niet
gedeactiveerd worden.
T105/T110-130nl 11
Bediening van het Instrument
Inleiding

Snel opstarten
Uitpakken
T105/T110 uit de transportverpakking nemen en controleren op volledigheid:
1/2
3
4
5
1 Zeskantsleutel (2x)
2 Set justeerstiften (2x)
3 Afneembaar stelschroevenblok
GDF101 / Verschuifbaar
stelschroevenblok GUS75 (optie)
4 Acculader en accessoires (optie)
5 Accu GEB111 (optie)
6 GHT196 afstandhouder (optie)
7 GHM007 Instrumenthoogtemeter
(optie)
8 Theodoliet
9 Gebruiksaanwijzing
10 Regenhoes / Zonnekap
Snel Inleiding opstarten
12
T105/T110-130nl
6
7
8
9
10
T100Z31

Accu's
GEB121 GEB111 Individuele batterijen in de
batterij adapter GAD39
Uw Leica Geosystems-instrument
wordt gevoed door herlaadbare
accu's. De Basic batterij (GEB111) of
de Pro batterij (GEB121) wordt voor
de T105/T110 instrumenten
aanbevolen. Optioneel kunnen zes
individuele cellen gebruikt worden in
combinatie met de batterij-adapter
GAD39.
Zes individuele batterijen (1.5 V elk)
produceren een voltage van 9Volt. De
batterij indicator in het display is
ontworpen voor een voltage van 6
Volt (GEB111/GEB121). Hierdoor
wordt de status van de individuele
batterijen niet correct weergegeven.
Gebruik daarom de batterij adapter
met de individuele batterijen
overwegend als een backup.
Het voordeel van de individuele
batterijen is het lage
ontladingsgehalte - zelfs over een
langere periode.
13
T105/T110-130nl Snel opstarten
T100z79
Gebruik de Leica
Geosystems accu's,
acculaders en accessoires of
accessoires aanbevolen door
Leica Geosystems om
zekerheid te hebben over
correct functioneren van het
instrument.
8
12

8
12
Plaatsen/Vervangen van de accu
T100Z03
1. Verwijder de accuhouder. 2. Verwijder de accu en vervang
deze.
3. Plaats de accu in de accuhouder.
14
Snel opstarten T105/T110-130nl
T100Z04
T100Z05

Plaatsen/Vervangen van de accu, vervolg
4. Plaats de accuhouder in het
instrument.
T100Z06
Plaats de accu correct
(controleer de poolmarkeringen
op de binnenzijde van de
accuhouder). Plaats de accuhouder
op de juiste manier in het instrument.
• Voor het type accu zie hoofdstuk
"Technische Gegevens".
Als de batterij GEB121 of de
batterij-adapter GAD39 voor
zes individuele cellen wordt gebruikt,
moet vóór het insteken van de
batterij de afstandhouder voor de
GEB111 worden verwijderd.
15
T105/T110-130nl Snel opstarten
8
12

8
12
Opstellen van het statief
T100Z19
2.
1.
1.
1.
2.
2.
1. Schroeven van de statiefbenen
losmaken, uittrekken tot de gewenste
lengte en de schroeven
weer vastmaken.
2. Om een goede stabiele positie te
garanderen dienen de statiefbenen
in de grond gedrukt te worden. Bij
het drukken van de statiefbenen in
de grond dient de kracht langs de
statiefbenen uitgevoerd te worden.
T100Z32
Houdt bij het opstellen van
het statief rekening met een
horizontale positie van de
statiefplaat.
Extreme scheefstand van het statief
moet gecorrigeerd worden met de
stelschroeven van het stelschroevenblok.
16
Snel opstarten T105/T110-130nl
T100Z33
T100Z57
T100Z58
Het statief voorzichtig behandelen
• Controleer of alle schroeven en
bouten vastzitten.
• Gebruik altijd de meegeleverde
verpakking bij transport.
Beschadigingen, zoals krassen,
kunnen resulteren in een slechte
verbinding en meetonnauwkeurigheden.
• Gebruik het statief alleen voor
meetprojecten.

Opstellen mbv het laserlood, globaal opstellen
1.
3.
1.
1. Plaats de theodoliet op de
statiefkop en draai de
vastzetschroef licht aan.
2. Draai de stelschroeven van het
stelschroevenblok naar hun
middenpositie.
3. Schakel het instrument aan met
.
T100Z07
4.
5. 5.
6.
4. Schakel het laserlood aan met
. Het elektronisch niveau
verschijnt in het beeldscherm.
5. Positioneer de statiefbenen
zodanig, dat de laserspot op het
opstelpunt gericht is.
6. Druk de statiefbenen stevig aan.
7. Verdraai de stelschroeven van het
stelschroevenblok om de laserspot
te centreren op het opstelpunt.
8. Verschuif de statiefbenen om het
doosniveau in te spelen. Het
instrument is nu globaal opgesteld.
17
T105/T110-130nl Snel opstarten
5.
5. 8.
6.
6.
T100Z08
8.
7.
7.
8.
8.
T100Z09
8
12

8
12
Laserintensiteit
Vanwege externe invloeden is het
afstellen van de intensiteit van het
laserlood vereist.
Afstellen van de laserintensiteit.
Veranderen van de laserintensiteit.
Mogelijke afstellingen:
Intensiteit min.
Intensiteit 25%
Intensiteit 50%
Intensiteit 75%
Intensiteit max.
Uitschakelen van het laserlood met
.
Opstellen met het verschuifbare stelschroevenblok
Indien het instrument is uitgerust met
een verschuifbaar stelschroevenblok,
kan het instrument boven het opstelpunt
geplaatst worden door het te
verschuiven.
1. Schroef losdraaien.
2. Instrument verschuiven.
3. Instrument fixeren d.m.v. het
vastdraaien van de schroef.
18
Snel opstarten T105/T110-130nl
T100Z23

Tips voor het opstellen
Positioneren boven een ijzeren
buis
In sommige gevallen kan niet opgesteld
worden m.b.v. het laserlood,
omdat de laserspot niet te zien is. In
zo'n geval plaatst u een transparante
plaat over de buis. Dit heeft als
gevolg dat de buisdiameter zichtbaar
blijft en dat de laserspot door de plaat
gereflecteerd wordt.
T100Z35
Nauwkeurig opstellen met het elektronisch niveau
1. Schakel het elektroninsch niveau
in met . Als de inspeling
onvoldoende is, wordt een
inclinatiesymbool getoond.
20"
19
T105/T110-130nl Snel opstarten
20"
2. Centreer het elektronisch niveau
door het verdraaien van de stelschroeven.
T100Z10
Zodra het elektronisch niveau
gecentreerd is, is het instrument
ingespeeld (staat dus horizontaal).
20"
20"
3. Controleer de opstelling met het
laserlood en verschuif, indien
nodig, het instrument over de
statiefkop.
4. Schakel het elektronisch niveau uit
met .
8
12

8
12
Meten
Na het inschakelen en het correct
opstellen is het instrument direct
klaar om te meten.
Afhankelijk van de instellingen zijn de volgende schermen mogelijk:
Scherm 1 Scherm 2
H: 123°12'50" H: 123°12'50"
V: 90°00'30"
• Hz-hoek in de geselecteerde eenheid
(zie hoofdstuk "Configuratie /
Hoekeenheden")
• Accuconditie
worden weergegeven.
• Hz-hoek in de geselecteerde eenheid
• V-hoek in de geselecteerde eenheid
en de instelling voor zenit V
of horizon V (zie hoofdstuk
"Configuratie / Instellen V-hoek")
• Accuconditie
worden weergegeven.
20
Snel opstarten T105/T110-130nl

Instellen Hz-richting
Hz-oriëntatie instellen
Terug naar het meetmenu
zonder modificatie.
H:123°12'50"
H: 0°00'00"
Hz op 0°00'00" instellen
• Richt op het oriëntatiepunt.
• Stel de Hz-hoek in met
Automatisch terug naar het
meetmenu.
.
Elke willekeurige Hz-hoek instellen
• Draai de kijker naar de gewenste
Hz-hoek.
• Weergegeven Hz-hoek vasthouden
met .
• Richt op het oriëntatiepunt.
• Stel de Hz-hoek in met .
Instellen Hz-rand
Instellen van de Hz-rand
Terug naar het meetmenu
zonder modificatie.
Instellen van de Hz-rand voor
"hoekmetingen met de
richting van de klok mee".
Instellen van de Hz-rand voor
"hoekmetingen tegen de
richting van de klok in".
De instelling wordt direct
geaccepteerd.
Weergave V-hoek
De weergave van de V-hoek kan
direct aan- of uitgeschakeld worden
met .
H:123°12'50" V: 90°00'30"
Uitschakelen weergave Vhoek.
Inschakelen weergave Vhoek.
Weergave van de hoek
overeenkomstig de instelling
van de configuratie.
Inschakelen weergave Vhoek.
Weergave van de hoek
in "+/-% scheefstand" (geldig
bereik van -300.00% tot +
300.00 %).
21
T105/T110-130nl Snel opstarten
8
12

8
12
Meten van een Hz-hoek
A
a
Gezocht:
Hz-hoek a tussen ABC.
Procedure:
Stel het instrument op boven punt A
en speel het in.
Er zijn twee methoden mogelijk:
1ste methode:
• Richt op punt B en lees Hz af
(b.v.: 23°38');
• Richt op punt C en lees Hz af
(b.v.: 94°40').
Resultaat:
a = Hz (C) - Hz (B)
(b.v.: 94°40' - 23°38' = 71°02' )
2e methode:
• Richt op punt B en stel de Hz in
op "0".
• Richt op punt C.
Resultaat:
Lees a direct af.
22
Snel opstarten T105/T110-130nl
B
C
T100Z41

Meten van een V-hoek
270°
A
0°
180°
90°
V
Gezocht:
V-hoek (zenithoek)
Procedure:
1. Stel het instrument op boven punt
A en speel het in.
2. Richt op het richtmerk.
Resultaat:
Lees V direct af.
Afhankelijk van de instelling
wordt de zenit of de verticale
hoek weergegeven (zie
hoofdstuk "Instellen V-hoek").
23
T105/T110-130nl Snel opstarten
B
T100Z42
8
12

8
12
Verlengen van een rechte lijn
Gezocht: de rechte lijn van A naar B dient verlengd te worden. Een nieuw punt C wordt gecreëerd.
EENVOUDIGE methode NAUWKEURIGE methode
B
2.
3.
A
Procedure:
1. Stel het instrument op boven punt A en speel het in.
2. Richt op punt B in kijkerstand 1
3. Draai de kijker rond de tweede as en zet punt C1 uit op
de gewenste afstand.
Voor het verkrijgen van een goede nauwkeurigheid:
Afstand A-C » Afstand A-B
C
T100Z14
Procedure:
Voer de stappen 1 tot 3 uit (zie EENVOUDIGE methode).
4. Draai de kijker rond de eerste as en richt nogmaals op
punt B.
5. Draai de kijker rond de tweede as en zet een hulppunt
C2 uit op dezelfde afstand als C1.
Resultaat:
Punt C ligt in het midden van de lijn C1 naar C2.
24
Snel opstarten T105/T110-130nl
B
4.
A
4.
5.
5.
C1
C
C2
T100Z15

Uitzetten van verticale lijnen
Gezocht: Punt C dient loodrecht boven punt B uitgezet te worden.
EENVOUDIGE methode NAUWKEURIGE methode
3.
Procedure:
1. Stel het instrument op een willekeurig punt A op. Het
dient mogelijk te zijn om gemakkelijk re richten op de
punten B en C1.
2. Speel het instrument in en richt op punt B.
3. Draai de kijker omhoog en markeer, m.b.v. de kruisdraad,
het punt C1 op de gewenste hoogte.
B
C1
3.
2.
A
T100Z47
C2
C
C1 5.
Procedure:
Voer de stappen 1 tot 3 uit (zie EENVOUDIGE methode).
4. Draai de kijker rond de eerste as en richt nogmaals op
punt B.
5. Draai de kijker omhoog en markeer m.b.v. de kruisdraad,
het punt C2 op de dezelfde hoogte als C1.
Resultaat: Punt C ligt in het midden van de twee
markeringen C1 en C2.
25
T105/T110-130nl Snel opstarten
C
5.
B
4.
4.
A
4.
T100Z48
8
12

8
12
Afstand meten mbv de afstandlijnen
Gezocht: Horizontale afstand tussen standplaats en richtpunt.
EENVOUDIGE methode NAUWKEURIGE methode
T100Z12a
i
D
V » 90°/
100 gon
1.
;;
;;
;;
Procedure:
1. Stel het instrument op boven punt
A en speel het in.
2. Plaats de baak recht en verticaal
boven punt B.
3. Richt op de baak (z=i) en lees
baaksectie L af.
Resultaat:
D = 100 x L
3.
A B
2.
z
16
14
17
15
Aflezing:
Bovenste afstandlijn: 166.2
Onderste afstandlijn: 150.0
Verschil L: 16.2
Verschil L in [cm] is gelijk aan de
afstand D in [m]
;;A
Procedure:
Voer de stappen 1 en 2 uit (zie
EENVOUDIGE methode).
4. Richt op de baak (z=i) en lees
baaksectie L af. Noteer tegelijkertijd
de zenit hoek V.
Resultaat:
D = 100 x L x sin²V
26
Snel opstarten T105/T110-130nl
L
T100Z12b
T100Z12c
i
V
3.
B
;;;
;;
z

Instrumentfouten Horizontale collimatiefout (Hz-collimatie)
De instrumenten worden, voordat ze
geleverd worden, in de fabriek
gejusteerd.
De horizontale- en verticale
collimatiefout kan veranderen met de
tijd en door verandering van de
temperatuur.
Wij raden u aan om deze fout
opnieuw te bepalen voor de
eerste ingebruikneming, voor
precisiemetingen, na langere
transporten, voor en na
langere werkperioden en bij
temperatuurverschillen van
meer dan 10°C (18 °F).
De vizierlijnfout of horizontale
collimatiefout (C) is de afwijking van
de verticale kruisdraad t.o.v. het
midden van de eerste as.
Het effect van de vizierlijnfout t.o.v.
de Hz-hoek wordt groter naarmate de
hoogte groter wordt.
Bij het horizontaal richten is de fout
voor Hz gelijk aan de vizierlijnfout.
27
T105/T110-130nl Snel opstarten
c
T100Z16
Verticale collimatiefout
i
De aflezing van de verticale rand
moet, bij een horizontale vizierlijn,
exact 90° (100 gon) zijn. De afwijking
daarvan wordt verticale collimatiefout
of hoogte-indexfout (i) genoemd.
i
T100Z13
8
12

8
12
Bepalen van de horizontale collimatiefout (c)
1. Speel het instrument exact in
m.b.v. het elektronisch niveau.
2. Richt op een punt op een afstand
van ongeveer 100 m, welke niet
meer dan ± 5° afwijkt van de
horizontale lijn. Controleer dit door
het activeren van de weergave
voor de V-hoek.
ca. 100 m
± 5°
T100Z17
3. Start de kalibratie door het gelijktijdig
drukken op en .
4. Meet de Hz-hoek met
of
.
terug naar het meetmenu met
zonder modificatie.
5. Verander de kijkerstand en richt
nogmaals op het punt.
6. Meet nogmaals de Hz-hoek met
, de horizontale collimatiefout
wordt berekend.
Behouden van de actuele
waarde.
Accepteren van de nieuw
berekende waarde (pijl).
H: 123°12'50"
V: 90°04'14"
c: 0°00'08"
28
Snel opstarten T105/T110-130nl
180°
180°
c: -0°00'08"
c: -0°00'12"
T100Z18

Bepalen van de vertikale collimatiefout (i)
1. Speel het instrument exact in
m.b.v. het elektronisch niveau.
2. Richt op een punt op een afstand
van ongeveer 100 m, welke niet
meer dan ± 5° afwijkt van de
horizontale lijn. Controleer dit door
het activeren van de weergave
voor de V-hoek.
ca. 100 m
± 5°
T100Z17
Gelijktijdig met het bepalen
van de vertikale collimatiefout
wordt ook het elektronisch
niveau gejusteerd.
3. Start de kalibratie door het gelijktijdig
drukken op en .
4. Meet de Hz-hoek met
of
.
terug naar het meetmenu met
zonder modificatie.
5. Verander de kijkerstand en richt
nogmaals op het punt.
6. Meet nogmaals de V-hoek met
, de vertikale indexfout wordt
berekend.
Behouden van de actuele
waarde.
Accepteren van de nieuw
berekende waarde (pijl).
H: 123°12'50"
V: 90°04'14"
i: 0°00'15"
i: -0°00'15"
i: -0°00'10"
29
T105/T110-130nl Snel opstarten
180°
180°
T100Z18
8
12

8
12
15
Configuratie
Snel configureren
+ Configuratiemenu
Direct toegang tot de functies:
- compensator (aan/uit)
- piep (aan/uit/90°)
- beeldschermcontrast
Alle instellingen blijven ook na het uitschakelen
actief.
360 s
Na het gelijktijdig indrukken van de toetsen kunnen de volgende parameters
geselecteerd worden:
piep
instellen weergave V-hoek
beeldschermcontrast
hoekeenheid
weergeven hoekformaat
compensator
C correctie voor horizontale collimatiefout
Selecteer parameter Selecteren van de configuratieparameter.
Verander de instelling De geselecteerde instelling wordt in de linker beeldschermhelft weergegeven.
Stop Stoppen en de instellingen bevestigen
De optie Snel configureren is een uittreksel van
de complete configuratie.
Configuratie
Snel opstarten 30
T105/T110-130nl

Instellen van de piep
De piep is een akoestisch signaal dat
wordt gegeven na elke toetsaanslag
en bij de haakse hoeken.
De piepinstelling kan gewijzigd
worden via het configuratiemenu of
direct via de snelle configuratie.
Mogelijke instellingen:
Piep is ingeschakeld.
Piep is uitgeschakeld.
Piep is ingeschakeld en geeft
een signaal bij de haakse
hoek.
Inschakelen van de piep:
1. Stap naar het symbool
/ /
2. Selecteer "Piep AAN" met .
3. Bevestig de selectie met .
Uitschakelen van de piep:
Dezelfde procedure, maar dan met
het selecteren van .
Inschakelen 90° piep voor het
uitzetten van haakse hoeken:
Dezelfde procedure, maar dan met
het selecteren van .
De piep geeft een geluid bij de
haakse hoeken (0°, 90°, 180°, 270°
of 0, 100, 200, 300 gon). Een continu
geluid start ±1' voor/na en eindigt
±20" voor/na de gewenste hoek.
Voorbeeld:
Van 95.0 tot 99.5 gon (of van 105.0
tot 100.5 gon) klinkt een "snelle piep"
en van 99.5 tot 99.995 gon (of van
100.5 tot 100.005 gon) een "continu
piep".
31
T105/T110-130nl Configuratie
T100Z27
2
1 geen piep
2 snelle piep
3 continu piep
1
3 3
2
1 1
8
12
15
1
1

8
12
15
Instellen weergave V-hoek
De "0"- oriëntatie van de verticale
rand kan geselecteerd worden t.o.v.
de zenit of het horizontale vlak.
1. Stap naar het symbool /
2. Kies de gewenste optie met
3. Bevestig de selectie met .
De instelling is geldig voor
alle hoekeenheden en kan
alleen gewijzigd worden via
het configuratiemenu.
V-hoek "0" t.o.v. het horizontale
vlak :
V-hoeken boven het horizontale vlak
worden weergegeven als positieve
waardes en onder het horizontale
vlak als negatieve waardes. Tot een
maximum waarde van 180° (200gon)
zal de V-hoek oplopen/aflopen.
32
Configuratie T105/T110-130nl
T100Z29
V-hoek "0" t.o.v. de zenit :
De V-hoek loopt op van 0° - 360°
(0 - 400 gon).
T100Z28

Instellen beeldschermcontrast
De leesbaarheid van LCD's wordt
beïnvloed door externe omstandigheden
(temperatuur, licht) en door de
leeshoek. Daarom kan het beeldschermcontrast
stap voor stap aangepast
worden om een zogoed
mogelijke leesbaarheid te verkrijgen.
De contrastinstelling kan gewijzigd
worden via het configuratiemenu of
direct via de snelle configuratie.
T100Z30
1. Stap naar het symbool
2. Selecteer de instelling met
3. Bevestig de selectie met
De huidige instelling wordt weergegeven
en het gewenste
beeldschermcontrast wordt ingesteld.
Instellen van het contrast in vijf
stappen:
Minimum
Contrast 1/4
Contrast 1/2
Contrast 3/4
Maximum
Het beeldschermcontrast
wordt direct aangepast tijdens
het instellen.
33
T105/T110-130nl Configuratie
8
12
15
1
1

8
12
15
Instellen van de hoekeenheid
De instelling van de hoekeenheid kan
op elk moment gewijzigd worden.
De actuele waardes worden, overeenkomstig
de geselecteerde eenheid,
geconverteerd.
De instelling van de hoekeenheid kan
alleen via het configuratiemenu
gewijzigd worden.
1. Stap naar het symbool
360s / 360d / gon / mil.
360s
360s 360d gon mil
2. Kies de gewenste optie met
3. Bevestig de selectie met .
Mogelijke instellingen:
• 360s (sexagesimale graden)
mogelijke hoekwaardes:
0° tot 359°59'59''
• 360d (decimale graden)
mogelijke hoekwaardes:
0° tot 359.999°
• gon
mogelijke hoekwaardes:
0g tot 399.999 gon
H: 123°12'53" H: 154.209 gon
• mil
mogelijke hoekwaardes:
0 tot 6399.99mil
H: 123.209° H: 2190.06 mil
34
Configuratie T105/T110-130nl

V - %
--.--%
--.--%
71°34'
-79.5 gon
+ 300%
45°
-50 gon
20°
360s
gon
- 300%
+ 100%
0°
+ 18%
- 100%
± V
100% komt overeen met een hoek
van 45° (50 gon, 1600 mil).
De waarde in % loopt sterk op,
vandaar dat "--.--%" verschijnt in het
beeldscherm bij ca. 70° (80 gon).
35
T105/T110-130nl Configuratie
T100Z46
8
12
15
1
1

8
12
15
Weergave hoekformaat
Het weergegeven hoekformaat kan in
drie stappen geselecteerd worden (1,
5 of 10) en kan alleen gewijzigd worden
via het configuratiemenu.
1. Stap naar het symbool
1
1 5 10
2. Kies de gewenste optie met
3. Bevestig de selectie met .
In de volgende voorbeelden
wordt de beschreven optie in
schuinschrift getoond.
Mogelijke instellingen:
Voor 360°'":
1 => 0° 00' 01"
5 => 0° 00' 05"
10 => 0° 00' 10"
Er worden altijd " weergegeven.
Voor gon:
1 => 0.001 gon
5 => 0.005 gon
10 => 0.010 gon
Er worden altijd drie decimalen
weergegeven.
H: 123°12'53" H: 154.209 gon
Voor 360°:
1 => 0.001°
5 => 0.005°
10 => 0.010°
Er worden altijd drie decimalen
weergegeven.
Voor mil:
1 => 0.01 mil
5 => 0.05 mil
10 => 0.10 mil
Er worden altijd twee decimalen
weergegeven.
H: 123.209° H: 2190.06 mil
36
Configuratie T105/T110-130nl

Compensator in-/uitschakelen
Normaliter blijft de compensator ingeschakeld.
Indien het instrument wordt gebruikt
op een instabiele ondergrond (b.v.
trillend platform, schip, etc.), dient de
compensator uitgeschakeld te
worden.
Hierdoor wordt voorkomen, dat de
compensator buiten het meetbereik
komt voor het weergeven van foutmeldingen
en het onderbreken van
het meetproces.
Het werkbereik van de compensator
is 5'24" (±0.1gon).
De horizontale nauwkeurigheid kan
eenvoudig behaald worden door het
juist inspelen van het elektronisch
niveau.
1. Stap naar het symbool /
2. Kies de gewenste optie met
3. Bevestig de selectie met .
Mogelijke instellingen:
De compensator is ingeschakeld.
De V-hoeken zijn
gerelateerd aan de loodlijn.
De compensator is uitgeschakeld.
De V-hoeken zijn
gerelateerd aan de staande
as.
De compensatorinstelling
blijft actief, ook nadat het
instrument is uitgeschakeld.
37
T105/T110-130nl Configuratie
8
12
15
1
1

8
12
15
Correctie voor de horizontale collimatiefout in-/uitschakelen
De T105/T110 kan de horizontale
collimatiefout (vizierlijnfout) automatisch
corrigeren. De instelling kan
alleen via het configuratiemenu
gewijzigd worden.
Indien de optie "Correctie horizontale
collimatiefout AAN" actief is,
zal elke gemeten Hz-hoek
gecorrigeerd worden (afhankelijk
van de V-hoek).
Onder normale omstandigheden
staat de correctie voor de horizontale
collimatiefout ingeschakeld.
1. Stap naar het symbool C / C
2. Kies de gewenste optie met
3. Bevestig de selectie met .
Mogelijke instellingen:
C
C
C
C C
De correctie voor de horizontale
collimatiefout is
ingeschakeld.
De correctie voor de horizontale
collimatiefout is
uitgeschakeld.
Bij het meten in twee kijkerstanden
wordt de horizontale
collimatiefout geëlimineerd.
Meer informatie over de
horizontale collimatie in het
hoofdstuk "Bepalen van de
instrumentfouten".
38
Configuratie T105/T110-130nl

Veiligheidsaanwijzingen
Deze aanwijzingen dienen om de
gebruikers van de T105/T110 in staat
te stellen om eventuele
gebruiksgevaren tijdig te ontdekken
en zo mogelijk vooraf te vermijden.
De gebruiker moet er op toezien, dat
alle overige medewerkers/gebruikers
deze aanwijzingen begrijpen en
opvolgen.
Gebruiksdoel
Gebruik conform de bepalingen
Het gebruik conform de bepalingen
van de elektronische tachymeter
omvat de volgende toepassingen:
• Meten van horizontale richtingen
en verticale hoeken
• Zichtbaar maken van centreerpunt
(met het laserlood)
Ondeskundig gebruik
• Het gebruik van de elektronische
tachymeter zonder instructie.
• Toepassing buiten de gebruiksgrenzen.
• Het onklaar maken van
veiligheidsvoorzieningen.
• Het verwijderen van aanwijzingsen
waarschuwingsbordjes.
• Openmaken van het product met
gereedschap (schroevendraaier,
etc.), voor zover niet uitdrukkelijk
voor bepaalde gevallen toegestaan.
• Doorvoeren van ombouwingen of
veranderingen aan het product.
• Ingebruikname zonder technische
keuring na ontvreemding.
• Gebruik van accessoires van andere
fabrikanten, die door Leica
Geosystems niet uitdrukkelijk
goedgekeurd zijn.
• Direct naar de zon richten.
• Onvoldoende beveiliging van de
plaats van de meetopstelling (bijv.
uitvoeren van metingen op wegen,
enz.).
39
T105/T110-130nl Veiligheidsaanwijzingen
8
12
15
31

8
12
15
31
Ondeskundig gebruik, vervolg
WAARSCHUWING:
Bij ondeskundig gebruik
bestaat gevaar voor letsel,
het niet functioneren of het ontstaan
van materiële schade.
De eigenaar informeert de gebruiker
omtrent gevaren bij gebruik van de
uitrusting en over beveiligende
tegenmaatregelen. De elektronische
tachymeters mogen pas in gebruik
worden genomen, nadat de gebruiker
de betreffende instructies heeft
ontvangen.
Grenzen voor gebruik
Milieu:
Geschikt voor gebruik in voor permanente
bewoning door mensen
geschikte atmosfeer, niet geschikt
voor gebruik in agressieve of
explosieve omgevingen. Een qua tijd
beperkt gebruik bij regen is
toegestaan.
Zie hoofdstuk "Technische
gegevens".
Verantwoordelijkheidsgebieden
Verantwoordelijkheidsgebied van
de fabrikant van de originele
uitrusting: Leica Geosystems AG,
CH-9435 Heerbrugg (kort Leica
Geosystems):
Leica Geosystems is
verantwoordelijk voor de
veiligheidstechnisch perfecte levering
van het product inclusief gebruiksaanwijzing
en originele accessoires.
Verantwoordelijkheidsgebied van
de fabrikant van de niet-Leica
Geosystems accessoires:
Fabrikanten van niet-Leica
Geosystems accessoires
voor de elektronische tachymeter
T105/T110 zijn ver-antwoordelijk voor
het ontwikkelen, omzetten en
communiceren van
veiligheidsconcepten voor hun
producten en voor het functioneren
van hun producten in combinatie met
het Leica Geosystems-product.
40
Veiligheidsaanwijzingen T105/T110-130nl

Verantwoordelijkheidsgebied van
de gebruiker:
WAARSCHUWING:
De gebruiker is verantwoordelijk
voor het gebruik
volgens de voorschriften van de uitrusting,
het gebruik ervan door zijn
medewerkers, hun instructie en de
gebruiksveiligheid van de uitrusting.
Voor de gebruiker gelden de
volgende verplichtingen:
• Hij begrijpt de beschermingsinformatie
op het product en de
instructies in de gebruiksaanwijzing.
• Hij kent de ter plaatse
gebruikelijke, bedrijfsmatige
voorschriften met betrekking tot
het voorkomen van ongelukken.
• Hij stelt Leica Geosystems ervan
op de hoogte zodra
veiligheidstechnische gebreken
aan de uitrusting optreden.
Gebruiksrisico's
Belangrijke gebruiksrisico's
WAARSCHUWING:
Ontbrekende of onvolledige
instructies kunnen leiden tot
een onjuiste bediening of ondes-kundig
gebruik. Daarbij kunnen zich
ongelukken voordoen met ernstig
lichamelijk letsel, aanzienlijke
materiële- en/of financiële schade of
schade aan het milieu.
Tegenmaatregelen:
Alle gebruikers volgen de veiligheidsaanwijzingen
van de fabrikant en de
instructies van de eigenaar op.
WAARSCHUWING:
Het gebruik van niet door
Leica Geosystems
aanbevolen acculaders kan de accu's
vernielen. Dit kan brand of explosie
veroorzaken.
Tegenmaatregelen:
Gebruik allen acculaders, die door
Leica Geosystems worden
aanbevolen om de accu's te laden.
41
T105/T110-130nl Veiligheidsaanwijzingen
8
12
15
31

8
12
15
31
Belangrijke gebruiksrisico's, vervolg
VOORZICHTIG:
Kijk uit voor foutieve
metingen bij gebruik van een
defect instrument, na een val of andere
ongeoorloofde belasting resp.
veranderingen aan het instrument.
Tegenmaatregelen:
Voer periodiek controlemetingen en
de in de gebruiksaanwijzing aangegeven
justeringen uit. Vooral na uitzonderlijke
belasting van het
instrument en voor en na belangrijke
meettaken.
GEVAAR:
Bij het werken met de
prismastok en de verlengstok
in de onmiddellijke omgeving van
elektrische installaties (bijv.
hoogspanningskabels, elektrische
treinrails) bestaat als gevolg van een
elektrische schok acuut
levensgevaar.
Tegenmaatregelen:
Houdt voldoende afstand ten
opzichte van elektrische installaties.
Is het werken in dergelijke installaties
strikt noodzakelijk, dan moet voor het
uitvoeren van deze werkzaamheden
de/het voor deze installatie
verantwoordelijke instantie of
ministerie op de hoogte gesteld worden
en hun instructies worden
opgevolgd.
WAARSCHUWING:
Bij meetwerkzaamheden
tijdens onweersbuien bestaat
gevaar voor blikseminslag.
Tegenmaatregelen:
Voer tijdens onweersbuien geen
meetwerkzaamheden uit.
VOORZICHTIG:
Kijk uit voor het direct richten
in de zon van de elektronische
tachymeter. De telescoop werkt
als een brandglas en kan derhalve
uw ogen of het binnenwerk van de
afstandmeter en het zoeklicht EGL1
beschadigen.
Tegenmaatregelen:
Gebruik, bij het kijken in de zon of
naar heldere objecten, de juiste
accessoires voor dit doel.
42
Veiligheidsaanwijzingen T105/T110-130nl

Belangrijke gebruiksrisico's, vervolg
WAARSCHUWING:
Bij het volgen van het doel,
doelafbakening door de
meetassistent, kan door onoplettendheid
op de omgeving (bijv.
hindernissen, het verkeer, sloten/
greppels) een ongeluk gebeuren.
Tegenmaatregelen:
De eigenaar instrueert de meetassistenten
en de gebruikers over
deze mogelijke bronnen van gevaar.
WAARSCHUWING:
Onvoldoende bescherming
resp. markering van uw
meetplaats kan aanleiding geven tot
gevaarlijke situaties in het
wegverkeer, op bouwplaatsen,
industriecomplexen enz.
Tegenmaatregelen:
Let altijd op voldoende beveiliging
van uw meetplaats. Neem de regionale
voorschriften voor het voorkomen
van ongelukken en verkeersvoorschriften
in acht.
VOORZICHTIG:
Bij langdurig inschakelen of
extreme omgevingstemperaturen
kan de temperatuur
van de behuizing van de richtschijnwerper
oplopen, bij aanraking kan de
pijngrens bereikt worden. Bij ver-vanging
van de halogeenlamp be-staat
bij directe aanraking van het
halogeenelement zonder afkoeling
vooraf, gevaar voor brandwonden.
Tegenmaatregelen:
Aanraking van de richtschijnwerper
na een langere bedrijfstijd alleen met
de nodige voorzorgsmaatregelen
(handschoenen, wollen doek, etc.).
Indien mogelijk de halogeenlamp af
laten koelen, voordat deze wordt vervangen.
VOORZICHTIG:
Bij ondeskundig gebruik van
de uitrusting bestaat de
mogelijkheid, dat door mechanische
invloeden (bijv. val, slag enz.) of niet
deskundig passend maken van
accessoires, uw uitrusting
beschadigd of personen verwond
raken.
Tegenmaatregelen:
Let er bij het opstellen van uw
uitrusting op, dat de accessoires
(bijv. statief, stelschroevenblok,
verbindingskabel) vakkundig passend
gemaakt, gemonteerd,
vastgemaakt en vergrendeld zijn.
Bescherm uw uitrusting tegen mechanische
invloeden.
Het instrument mag nooit los op het
statief staan.
Draai de centrale aantrekschroef
daarom altijd direct vast nadat u het
instrument op het statief heeft gezet
c.q. verwijder het instrument
onmiddellijk nadat u de centrale
aantrekschroef heeft losgedraaid.
43
T105/T110-130nl Veiligheidsaanwijzingen
8
12
15
31

8
12
15
31
Belangrijke gebruiksrisico's, vervolg
WAARSCHUWING:
Bij het ondeskundig verwijderen
van de uitrusting
kunnen zich de volgende verschijnselen
voordoen:
• Bij het verbranden van kunststof
onderdelen ontstaan giftige afvalgassen,
waardoor personen ziek
kunnen worden.
• Accu's kunnen bij beschadiging of
sterk verwarmen exploderen en
daarbij vergiftiging, verbranding,
corrosie of milieuschade veroorzaken.
• Bij lichtvaardig weggooien maakt u
het onbevoegde personen
mogelijk om de uitrusting ondeskundig
te gebruiken. Daarbij
kunnen derden zwaar gewond
raken en het milieu vervuild raken.
• Het vrijkomen van siliconenolie uit
de compensator kan leiden tot
beschadigingen aan optische en
elektronische modules.
Tegenmaatregelen:
Zorg voor deskundig verwijderen van
de uitrusting.
Volg de specifieke regionale voorschriften
voor afval storten.
Bescherm te allen tijde de uitrusting
tegen het zich toeëigenen door
onbevoegde personen.
VOORZICHTIG:
Bij het verzenden resp. bij
het weggooien van geladen
accu's kan bij ondeskundige of mechanische
invloeden op de accu's
brandgevaar ontstaan.
Tegenmaatregelen:
Verzend resp. gooi uw uitrusting
alleen weg met ontladen accu's
(instrument in de aftastmodus bedienen
tot de accu's ontladen zijn).
44
Veiligheidsaanwijzingen T105/T110-130nl

Laserclassificatie
VOORZICHTIG:
Laat de producten uitsluitend
repareren door een door
Leica Geosystems erkende
servicewerkplaats.
Laserlood
Het geïntegreerde laserlood
produceert een zichtbare laserstraal,
die uit de onderkant van het
instrument uittreedt.
Het product is een Klasse-2
laserproduct in overeenstemming
met:
• IEC 60825-1:1993 "Veiligheid van
laserinstallaties".
• EN 60825-1:1994 + A11:1996
"Veiligheid van laserinstallaties".
Dit product is een Klasse-II
laserproduct in overeenstemming
met:
• FDA 21CFR Ch.I §1040: 1988 (US
Department of Health and Human
Service, Code of Federal
Regulations)
Klasse-2/II laser producten:
Niet in de straal staren of onnodig op
iemand richten. Oogbescherming
wordt normaal verkregen door het
afschermen van de ogen en ook
door het knipperen met de ogen.
45
T105/T110-130nl Veiligheidsaanwijzingen
8
12
15
31

8
12
15
31
Laserlood, vervolg
Stickers op/in het instrument
Ã
ÃÃÃ
ÃÃÃÃÃÃÃÃÃ
Laserstraal
Kijk niet in de laserstraal
Klasse 2 laser product
conform IEC 60825-1:1993
P £ 0.95 mW
0
l = 620 - 690 nm
ÃÃÃÃ
ÃÃ
Ã
ÃÃÃ
2
1/4s
46
Veiligheidsaanwijzingen T105/T110-130nl
T100Z78

Laserlood, vervolg
Type: T ArtNo:
Power: 12V/6V ---, 1A max
Leica Geosystems AG
CH-9435 Heerbrugg
Manufactured:1998
Made in Switzerland SNo:
This laser product complies with 21CFR 1040
as applicable.
This device complies with part 15 of the FCC
Rules. Operation is subject to the following two
conditions: (1) This device may not cause harmful
interference, and (2) this device must accept
any interference received, including interference
that may cause undesired operation.
T100Z54
Straaldivergentie 0.16 x 0.6 mrad
Impulsduur c.w.
Max. uitgangsvermogen 0.95 mW
Meetnauwkeurigheid ±5%
Laserstraal
(zichtbaar)
Uittreedopening van
de laserstraal
(zichtbaar)
47
T105/T110-130nl Veiligheidsaanwijzingen
T100Z56
8
12
15
31

8
12
15
31
Elektromagnetische verdraagbaarheid
Onder elektromagnetische verdraagbaarheid
wordt verstaan de mogelijkheid
van de elektronische theodoliet
om zonder problemen te functioneren
in een omgeving met elektromagnetische
straling, zonder daarbij storing
aan andere apparaten te
veroorzaken.
WAARSCHUWING:
Mogelijkheid van het storen
van andere apparaten door
elektromagnetische straling.
Hoewel de elektronische theodoliet
voldoet aan de desbetreffende
richtlijnen en normen, kan Leica
Geosystems de mogelijkheid van het
storen van andere apparaten niet volledig
uitsluiten.
VOORZICHTIG:
De mogelijkheid bestaat, dat
storingen ontstaan in andere
apparaten als het elektronische
theodoliet wordt gebruikt in
combinatie met acces-soires van andere
fabrikanten (bijv.: PC's, radio's,
...).
Tegenmaatregelen:
Gebruik alleen door Leica
Geosystems geadviseerde uitrusting
of accessoires. Deze voldoen in
combinatie met de elektronische
theodoliet aan de strenge eisen van
de desbetreffende richtlijnen en normen.
Let bij het gebruik van PC's en
radiotoestellen op de fabrikantspecifieke
gegevens over de elektromagnetische
verdraagzaamheid.
VOORZICHTIG:
Mogelijkheid van tolerantieoverschrijding
van metingen
bij storingen door elektromagnetische
straling.
Hoewel de elektronische theodoliet
voldoen aan de strengste desbetreffende
richt-lijnen en normen,
kan Leica Geosystems de
mogelijkheid niet geheel uitsluiten,
dat zeer intensieve elektromagnetische
straling de elektronische
theodoliet stoort, bijv. de straling in
de onmiddellijk omgeving van
radiozenders, portofoons,
dieselgeneratoren, enz.
Bij metingen onder deze omstandigheden,
meetresultaten controleren op
aannemelijkheid.
48
Veiligheidsaanwijzingen T105/T110-130nl

FCC-aanwijzing (geldig in de VS)
WAARSCHUWING:
Dit apparaat heeft in tests de grenswaarden
aangehouden die in paragraaf 15 van de FCCbepalingen
voor digitale apparaten uit de klasse B
gedefinieerd zijn.
Deze grenswaarden garanderen, wat het gebruik in
woongebieden betreft, voldoende bescherming tegen het
uitzenden van storende straling.
Apparaten van dit type produceren en gebruiken
hoogfrequente straling en kunnen deze ook uitzenden. Ze
kunnen daarom, wanneer ze niet overeenkomstig de
aanwijzingen geïnstalleerd en gebruikt worden, storingen
aan de radio- en tv-ontvangst veroorzaken.
Er kan echter niet worden gegarandeerd dat bij bepaalde
installaties niet toch nog storingen kunnen optreden.
Indien dit apparaat storingen in de radio- of tv-ontvangst
veroorzaakt, hetgeen door het uit- en weer inschakelen
van het apparaat kan worden nagegaan, is de gebruiker
verplicht de storingen door middel van de volgende
maatregelen te verhelpen:
• De ontvangstantenne opnieuw richten of verplaatsen.
• De afstand tussen apparaat en ontvanger vergroten.
• Het apparaat aansluiten op een stopcontact van een
andere stroomkring, dan die waarop de ontvanger is
aangesloten.
• Laat u helpen door uw dealer of een ervaren radio- en
tv-monteur.
WAARSCHUWING:
Wijzigingen of modificaties, die niet uitdrukkelijk
door Leica Geosystems zijn toegestaan, kunnen
het recht van de gebruiker beperken om het apparaat in
gebruik te nemen.
FCC-plaatje op product:
This device complies with part 15 of the FCC Rules.
Operation is subject to the following two conditions:
(1) This device may not cause harmful interference, and
(2) this device must accept any interference received,
including interference that may cause undesired operation.
This device complies with part 15 of
the FCC Rules Operation is subject
to the following two conditions:
(1) This device may not cause harmful
interference, and (2) this device must
accept any interference received,
including interference that may cause
undesired operation
49
T105/T110-130nl Veiligheidsaanwijzingen
1000Z77
8
12
15
31

8
12
15
31
41
Onderhoud en opslag
Transport In het veld
Voor het transporteren of verzenden
altijd de originele Leica Geosystems
verpakking (transporthouder en
verzenddoos) gebruiken.
Na een lang transport of een
langere opslagperiode van uw
instrument, altijd de in deze
gebruiksaanwijzing aangegeven
justeringen verrichten.
Let bij transport van uw uitrusting in
het veld er altijd op dat u
• of het instrument in de
transportuitrusting transporteert,
• of het statief met geplaatst en
vastgeschroefd instrument rechtop
tussen de poten van het statief
over de schouder draagt.
50
Onderhoud en opslag T105/T110-130nl
T100Z21
T100Z36

In een auto In een trein, vliegtuig of schip
Vervoer het instrument nooit losliggend
in een auto, het kan dan
onderhevig zijn aan schokken en
fibraties. Vervoer het instrument altijd
in de transporthouder en zorg ervoor,
dat deze vast staat.
T100Z70
T100Z71
Gebruik, wanneer het instrument
getransporteerd wordt via trein,
vliegtuig of schip, altijd de originele
Leica Geosystems verpakking
(transporthouder en verzenddoos) of
een gelijkwaardige verpakking om
het instrumenten te beschermen
tegen schokken en vibraties.
Opslag
51
T105/T110-130nl Onderhoud en opslag
+158°
°F °C
0°
-40°
+70°
0°
-40°
Bij opslag van uw uitrusting
de temperatuurgrenswaarden
in acht nemen, vooral in de
zomer, wanneer u uw uitrusting in het
interieur van uw auto bewaart.
Gebruik, bij het opslaan van het
instrument in een gebouw, ook de
transporthouder (indien mogelijk op
een veilige plaats).
T100Z61
8
12
15
31
41

8
12
15
31
41
Nat geworden apparaten
uitpakken; instrument,
transporthouder, schuimopvullingen
en toebehoren afdrogen (hoogste
temperatuur 40 °C/ 108°F) en reinigen.
De uitrusting pas inpakken als
deze volledig opgedroogd is.
Sluit de transporthouder wanneer het
instrument in het veld gebruikt wordt.
T100Z66
Schoonmaken
Objectief, oculair en
prisma's:
• stof van lenzen en prisma's door
blazen verwijderen.
• glas niet met de vingers aanraken.
• alleen reinigen met een schone en
zachte doek; indien nodig licht
bevochtigen met alcohol.
Geen andere vloeistoffen gebruiken,
omdat deze de kunststof kunnen
aantasten.
52
Onderhoud en opslag T105/T110-130nl
T100Z67

Testen en justeren
Statief
1 2
De verbinding van metaal en hout
moet altijd stevig vastzitten.
• zeskantschroeven (2) matig stevig
vastdraaien.
• scharnieren aan de statiefkop (1)
zodanig aandraaien, dat de poten
in dezelfde positie blijven staan als
het statief wordt opgetild.
T100z43
Doosniveau
Het instrument nauwkeurig
horizontaal stellen m.b.v. het elektronisch
niveau. Het doosniveau moet
goed ingespeeld zijn. Als dit niet het
geval is, kan het doosniveau m.b.v.
de inbussleutel gejusteerd worden.
Na het afstellen mag geen van de
justeerschroeven nog loszitten.
53
T105/T110-130nl Onderhoud en opslag
T100z44
Doosniveau op het stelschroevenblok
T100z45
Het instrument exact horizontaal
stellen en daarna uit het
stelschroevenblok nemen. Wanneer
de bel niet binnen de instelzone ligt,
kan men m.b.v. de justeerstift de twee
voorste justeerschroeven corrigeren.
Het draaien van de justeerschroeven:
• naar links: de bel in het waterpas
loopt naar de justeerschroef toe
• naar rechts: de bel in het waterpas
loopt van de justeerschroef weg.
Na het afstellen mag geen van de
justeerschroeven nog loszitten.
8
12
15
31
41

8
12
15
31
41
Laserlood
Het laserlood is ingebouwd in de
eerste as van het instrument.
Onder normale gebruikersomstandigheden
is voor het laserlood geen
correctie nodig.
Als een correctie noodzakelijk is als
gevolg van externe invloeden, dient
het instrument bij Leica Geosystems
b.v. te Rijswijk gerepareerd te worden.
Controleren door het instrument
360° te verdraaien:
1. Plaats het instrument op het
statief, op ongeveer 1.5 m, en
speel de bel in.
2. Schakel het laserlood aan en
markeer het midden van de rode
spot.
3. Verdraai het instrument langzaam
360°, houdt de beweging van de
rode spot goed in de gaten.
Controle van het laserlood dient op
een glad, horizontaal en goed zichtbaar
oppervlak uitgevoerd te worden
(b.v. een vel papier).
1
Als de rode spot een duidelijke
cirkelbeweging maakt of als het
middelpunt meer als 3 mm
verplaatst, is een correctie
mogelijkerwijs noodzakelijk. Neem
dan contact op met het Technisch
Service Centrum van Leica
Geosystems b.v. te Rijswijk.
De grootte van de laserspot kan,
afhankelijk van helderheid (veel zon)
en grondoppervlak, variëren.
Op een afstand van 1.5 m kan een
diameter van 2.5 mm verwacht
worden.
De maximale diameter van de cirkelbeweging,
beschreven door het hart
van de laserspot, mag niet groter zijn
dan 3 mm op een afstand van 1.5 m.
54
Onderhoud en opslag T105/T110-130nl
2
360°
Laserspot:
Ø 2.5 mm / 1.5 m
£ 3 mm / 1.5 m
T100z20

Kruisdraad
Controleren d.m.v. het verdraaien
van de kruisdraad
A1
1. Richt op een punt A in het midden
van de kruisdraad.
2. Draai de kijker omhoog, met de
verticale fijnbeweging, naar de
rand van het zichtveld (punt A1)
3. Indien punt A, tijdens de verplaatsing,
langs de verticale lijn blijft, is
er geen justering noodzakelijk.
T100Z50
Justeren
1. Verwijder, indien punt A niet langs
de verticale lijn verplaatst, de
afdekking van de justeerschroeven
bij het oculair.
2. Maak met behulp van het
meegeleverde gereedschap alle
vier bijstelschroeven gelijkmatig
los. Draai vervolgens de
kruisdraad rond zijn middelpunt
totdat de verticale lijn samenvalt
met punt A1.
55
T105/T110-130nl Onderhoud en opslag
T100Z51
3. Vervolgens de justeerschroeven
weer gelijkmatig vastdraaien en
herhaal dan de controle, totdat de
justering correct is.
T100Z52
8
12
15
31
41

8
12
15
41
53
6161
Accessoires
Accessoires
T100Z49
1) Acculader (EU, US, UK, AU, JP)
2) Accu GEB111
(Art.No. 667318)
3) Accu GEB121
(Art.No. 667123)
4) Batterij adapter GAD39
(Art.No. 712156)
5) Stelschroevenblok abnehmbar
GDF101
(Art.No. 714793)
6) Diagonaal oculair GFZ2
(Art.No. 721966)
7) Brochure:
Surveying made easy
(beschikbaar in Engels (Art.No.
722510) en Duits (Art.No.
722383))
8) GHM007
Instrumenthoogtemeter
(Art.No. 667718)
GHT196 afstandhouder
(Art.No. 722045)
56 T105/T110-130nl

Meldingen en Waarschuwingen
Compensator buiten het meetbereik
T105/T110-130nl
20"
20"
Deze waarschuwing verschijnt zodra
de compensator buiten zijn meetbereik
komt.
De waarschuwing verdwijnt als de
gebruiker:
• het instrument inspeelt,
• de compensator uitschakelt.
Gedurende de waarschuwing
zijn alleen en
actief.
Accu is leeg
Deze waarschuwing verschijnt zodra
de accu leeg is en wordt voor een
periode van ongeveer 10 seconden
weergegeven.
Vervang de accu en ga
verder met de meting.
57
Systeemfout
Deze waarschuwing verschijnt als er
een systeemfout optreedt welke een
reparatie vereist.
Ook het juiste foutnummer wordt
weergegeven.
Het verhelpen van deze fout
geschiedt bij het Technisch
Service Centrum van Leica
Geosystems b.v. te Rijswijk.
Meldingen en Waarschuwingen
8
12
15
31
53
61

8
12
15
41
53
6161
Meldingen en Waarschuwingen, vervolg
Hz-collimatie (c)
c: -0°00'08"
c: -0° --' --"
Deze waarschuwing verschijnt zodra
de nieuwe waarde de limietwaarde
(± 0.1 gon) overschrijdt tijdens de
bepaling van de Hz-collimatie.
De functie wordt afgebroken
en de oude waarde voor "c"
blijft actief; terug naar het
meetmenu.
Gedurende de waarschuwing
zijn alleen en
actief.
Meldingen en Waarschuwingen
Verticale collimatie (i)
Deze waarschuwing verschijnt zodra
de nieuwe waarde de limietwaarde
(± 0.1 gon) overschrijdt tijdens de
bepaling van de verticale collimatie.
De functie wordt afgebroken
en de oude waarde voor "i"
blijft actief; terug naar het
meetmenu.
Gedurende de waarschuwing
zijn alleen en
actief.
Temperatuur
i: -0°00'15"
i: -0° --' --" +50°C +122°F
-20°C -4°F
Deze waarschuwing verschijnt zodra
de omgevingstemperatuur buiten de
specificaties valt (-20°C tot +50°C; -
4°F tot +122°F).
Het instrument schakelt automatisch
uit (veiligheidsfunctie!).
58 T105/T110-130nl

Technische gegevens
Kijker:
• Volledig door te slaan (kijkerstand
1 en 2)
• Verticaal beeld
• Objectief lens 40 mm
(1.57 in)
• Kortste richtafstand 1.6 m
(5.2 ft)
• Zichtveld 1°21'
23.6 m/km
(124.6 ft/ml)
• Vergroting 30x
T105/T110-130nl
Hoekmeting:
• absoluut, continu
• Heekeenheid selecteerbaar:
360° sexagesimaal,
400gon,
360° decimaal,
6400 mil
• Nauwkeurigheid
(overeenkomstig ISO 17123-3)
T105 5" (1.5 mgon)
T110 10" (3.0 mgon)
• Weergave resolutie
360s 1"
gon 0.001 gon
360d 0.001°
mil 0.01 mil
59
Dooswaterpas:
• Gevoeligheid waterpas: 6' / 2 mm
Laserlood:
• In de eerste as, draait met het
instrument.
• Nauwkeurigheid: maximale rotatie
van de laserspot: 3mm/1.5m
• Diameter van de laserspot:
2.5mm / 1.5m
Compensator:
• Vloeistof compensator
• Werkbereik:
V-hoek comp. ±5'24"
(±0.1 gon)
Technische gegevens
8
12
15
31
53
61

8
12
15
41
53
6161
Technische gegevens, vervolg
Toetsenbord:
• Neigingshoek: 70°
• Basis: 110x75 mm
• Aantal knoppen: 7
Venster:
• Verlichting
• LCD: 144x64 Pixel
• Verwarmbaar (Temp. < -5°C)
Type stelschroevenblok:
• Verwijderbaar stelschroevenblok
GDF101
Schroefdraad aantrekschroef: 5/8"
(DIN 18720 / BS 84)
• Verschuifbaar stelschroevenblok
GUS75
Schroefdraad aantrekschroef:
M35x2
(DIN 13)
met adapter 5/8"
Technische gegevens
Automatische correcties:
• Horizontale collimatie
• Verticale collimatie
Afmetingen:
• Instrument:
Hoogte (incl. stelschroevenblok en
draagbeugel):
- met stelschroevenblok GDF111
360 mm ± 5 mm
- met stelschroevenblok,
verschuifbaar 357 mm ± 5 mm
Breedte: 151 mm
Lengte: 203 mm
• Gewicht:
incl. accu GEB111 en
stelschroevenblok:
- met stelschroevenblok GDF111
4.46 kg
- met stelschroevenblok,
verschuifbaar 4.68 kg
zonder accu en stelschroevenblok:
3.69 kg
• Koffer: 468x254x355mm
(LxBxH)
Kiep-as hoogte:
• zonder stelschroevenblok
195.7 mm
• met stelschroevenblok GDF111
240 mm ± 5 mm
• met stelschroevenblok,
verschuifbaar 237 mm ± 5 mm
Voeding:
• Accu GEB111: NiMh
(0% Cadmium)
Voltage: 6V, 1800 mAh
Levensduur: 10h
• Accu GEB121: NiMh
(0% Cadmium)
Voltage: 6V, 3600 mAh
Levensduur: 20h
• Batterij adapter GAD39:
6 x LR6/AA/AM3, 1.5V,
alleen alkaline batterijen
Temperatuurbereik:
• Opslag: -40°C tot +70°C
-40°F tot +158°F
• Bediening: -20°C tot +50°C
-4°F tot +122°F
60 T105/T110-130nl

Index
A Aan/Uit toets ......................................................... 10
Accessoires .......................................................... 56
Accu GEB111 ........................................................ 56
Accu GEB121 ....................................................... 56
Accu's ................................................................... 13
Afstandlijnen ......................................................... 26
B Batterij adapter GAD39...................................13, 56
Beeldschermcontrast ............................................ 33
Beeldschermverlichting ........................................ 10
Beeldschermverwarming ...................................... 10
C Centreren .............................................................. 17
Collimatie-as ........................................................... 8
Collimatiefout ........................................................ 38
Combinatietoets .................................................... 10
Compensator ....................................................9, 37
Contrastinstelling .................................................. 33
D Decimalen ............................................................. 36
Diagonaal oculair GFZ2 ........................................ 56
E Elektronisch niveau ........................................10, 19
F Functietoets .................................................... 10, 11
T105/T110-130nl
61
G GEB111 ................................................................. 13
GEB121 ................................................................ 13
Gebruiksrisico's .................................................... 41
Globaal opstellen .................................................. 17
Grenzen voor gebruik ........................................... 40
H Hoekformaat ......................................................... 36
Hoektoetsen ......................................................... 10
Horizontale collimatiefout..................................9, 27
Horizontale hoek ..................................................... 8
Horizontale rand ..................................................... 8
Hz instellen ........................................................... 21
Hz-collimatie .....................................................9, 27
Hz-rand ................................................................. 21
Hz-richting ............................................................ 21
Hz0 ......................................................................... 8
I Icoon ......................................................................11
Instelling voor compensator .................................. 10
Instrumentfouten .............................................27, 38
J Justeerstiften ........................................................ 12
Justeren ................................................................ 53
K Kiep-as ................................................................... 8
Kijkerstanden ........................................................ 38
Kruisdraad .............................................................. 9
Index
8
12
15
31
53
61

8
12
15
41
53
6161
Index, vervolg
L Laserintensiteit ..................................................... 18
Laserlood ................................................. 10, 17, 54
Leesbaarheid ........................................................ 33
Loodlijn ................................................................... 9
M Meetbereik ............................................................ 57
Meldingen ............................................................. 57
Met de richting van de klok ................................... 21
N Niveau ............................................................19, 53
O Onderhoud ............................................................ 50
Opslag .................................................................. 50
Opstellen .............................................................. 17
P Plaatsen van de accu ........................................... 14
Positioneren .......................................................... 19
Poten .................................................................... 53
S Scheefstand Staande as ......................................... 9
Staande as .............................................................. 8
Systeemfout .......................................................... 57
Index
T Technische gegevens ........................................... 60
Tegen de richting van de klok ............................... 21
Temperatuur ......................................................... 58
Temperatuurgrenswaarden ................................... 51
Testen ................................................................... 53
Toetscombinaties .................................................. 10
Toetsenbord .......................................................... 10
Tweede toetstoewijzing ......................................... 10
V V-hoek .................................................................. 21
Veiligheidsaanwijzingen ........................................ 41
Verticale collimatiefout ......................................9, 27
Verticale hoek ......................................................... 8
Verticale rand .......................................................... 8
Vervangen van de accu ........................................ 14
Vizierlijn .................................................................. 8
W Waarschuwingen .................................................. 57
Weergave V-hoek ................................................. 21
Z Zenit ........................................................................ 9
Zenith hoek ............................................................. 8
Zeskantsleutel ...................................................... 12
62 T105/T110-130nl

TQM
Leica Geosystems AG, Heerbrugg,
Switzerland beshikt over een kwaliteitssysteem,
dat voldoet aan de internationale
standaard voor Kwaliteitsmanagement en
Kwaliteitssystemen (ISO standaard 9001)
en Omgevings Management Systemen (ISO
standaard 14001)
T105/T110-130nl
63
Total Quality Management -
Our commitment to total customer
satisfaction
Meer informatie over ons TQM-programma is
verkrijgbaar bij uw plaatselijke Leica
Geosystems- leverancier
TQM
8
12
15
31
53
61

710411-1.3.0nl
Gedrukt in Zwitserland - Copyright Leica
Geosystems AG, Heerbrugg, Zwitserland 2004
Vertaling van de originele tekst (710404-1.3.0de)
Leica Geosystems AG
CH-9435 Heerbrugg
(Switzerland)
Phone +41 71 727 31 31
Fax +41 71 727 46 73
wwwleica-geosystemscom