Kijken door de ogen van <strong>een</strong> meisje met autisme Eline Het is <strong>een</strong> druilerige donderdagochtend, die achtste april. De paraplu moet mee, maar hoeft net niet op. Vanaf de dependance van <strong>MEE</strong> <strong>IJsseloevers</strong> in Emmeloord gaan <strong>een</strong> groep volwassen en één tiener op weg voor <strong>een</strong> wandeling door het centrum. <strong>MEE</strong> ijssEloEVErs | anITa harTE foto’s | Marga WIEBEnga Hoe ervaren mensen met autisme hun dagelijkse omgeving? om daar achter te komen, organiseerden mee <strong>IJsseloevers</strong> en het Steun- en Informatiepunt geestelijke gezondheidszorg (STIP) in emmeloord <strong>een</strong> autismewandeling. 4 | <strong>MEE</strong> Magazine zomer 2010 AuTISme Bij het kruispunt op de hoek staan ze stil. Het is <strong>een</strong> lastig kruispunt. G<strong>een</strong> verkeerslichten en van vier kanten auto’s. Vooral Eline, de tiener uit het gezelschap, heeft er moeite mee. De regen van vandaag maakt het nog <strong>een</strong>s erger. Het geluid van auto’s die door de plassen rijden is <strong>een</strong> extra prikkel. Eline Arts is vijftien en heeft het syndroom van Asperger. Vandaag doet ze mee aan <strong>een</strong> autismewandeling. Geert Boven, coördinator Samenwerkingsverband Autisme Flevoland, vertelt: ‘We horen veel over autisme, maar we weten vaak niet wat er op <strong>een</strong> dag allemaal op iemand afkomt. Door <strong>een</strong> keer te wandelen met iemand met autisme, proberen we zelf <strong>een</strong>s te ervaren wat er onderweg gebeurt.’ Het idee is ontstaan bij de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA), die eerder in Amersfoort <strong>een</strong> ervaringswandeling organiseerde. Geert Boven nam het initiatief over en prikte <strong>een</strong> dag in de week van het autisme. Als de wandelaars het kruispunt over zijn, lopen ze in<strong>een</strong>s op de markt. Die drukte is niks voor Eline. ‘<strong>Ik</strong> heb dan de hele tijd het gevoel dat de mensen tegen me aanlopen.’ Ze wordt er gestrest van en dat is het haar niet waard. De groep begrijpt het en kijkt zelf ook met andere ogen naar de kleurige kramen. Al die stoffen - de felle kleuren doen pijn aan Eline’s ogen. ‘Jullie beseffen soms niet wat voor mij vervelend is’, zegt ze, ‘maar andersom besef ik niet dat dát voor jullie weer vervelend kan zijn.’ Eline loopt door, voor vandaag heeft ze genoeg van de markt gezien. Vlak voor de bioscoop staat de groep weer stil. Veronique de Jonge heeft <strong>een</strong> vraag. Veronique is leerkracht en coördinator Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) op de Optimist, de school van Eline. ‘Je wordt binnenkort zestien, hoe gaat het als je dan op stap gaat?’ Eline denkt dat dat wel goed gaat. ‘Het is dan vaak donker, dan zie ik minder kleuren en lijkt <strong>een</strong> ruimte minder groot. <strong>Ik</strong> ga oordopjes kopen om het geluid wat te dempen.’ Veronique ziet het wel voor zich. ‘Als je dan met <strong>een</strong> leuke jongen staat te praten, moet hij maar iets dichterbij je komen’, zegt ze lachend. De meeste mensen die meewandelen hebben door hun beroep te maken met autisme. Ze begeleiden ouders van kinderen met autisme, ze zijn leerkracht of zorgcoördinator. Waarom ze meelopen? ‘<strong>Ik</strong> vind het vooral leuk om <strong>een</strong>s van <strong>een</strong> kind zelf te horen hoe ze hun omgeving ervaren’, zegt één van hen. ‘Je denkt wel<strong>een</strong>s: kom op nou. Maar dat valt niet altijd mee. Al weet ik dat wel, het is toch goed om dat zo nog <strong>een</strong>s te horen.’ Voor Eline is het belangrijk dat andere mensen begrijpen hoe ze denkt. Daarom loopt zij mee. Ze vindt het eigenlijk ook wel leuk. Zolang ze maar niet als buitenb<strong>een</strong>tje wordt gezien. ‘<strong>Ik</strong> <strong>wil</strong> dat mensen me leren kennen zoals ik ben en dat ze me niet anders behandelen omdat ik Asperger heb.’ De wandeling gaat verder. Richting het busstation en de bijbehorende overvolle fietsenstalling. Wijzend op die wirwar van fietsen zegt Eline: ‘Dat is <strong>een</strong> probleem, hier zou ik mijn fiets niet meer terug i www.convenantautisme.nl www.mee-ijsseloevers.nl vinden. Het is één grote massa. <strong>Ik</strong> zie <strong>een</strong> heleboel fietsen, maar niet één afzonderlijke. <strong>Ik</strong> kan best onthouden in welke rij de mijne staat, maar dan kan ik er vervolgens niet naar toe lopen.’ Zo is het eigenlijk ook bij de volgende stop: het gem<strong>een</strong>tehuis. Als Eline er binnenkomt, vindt ze het ‘ontzettend chaotisch’. Ze kan er niets mee. Overal ziet ze mensen. Soms zelfs twee keer, omdat er ook nog <strong>een</strong>s spiegels staan. Op <strong>een</strong> tv-scherm staat dat bezoekers zich moeten melden bij de receptie. Maar wat dan, vraagt Eline zich af. Ze wist eerst niet dat je daar <strong>een</strong> nummer krijgt en vervolgens weer moet wachten. ‘En dan ben ik hier al vaker geweest, dus ik ben er <strong>een</strong> beetje aan gewend.’ ‘Kun je nagaan wat het betekent voor iemand die hier voor het eerst komt’, zegt Veronique, ‘het gem<strong>een</strong>tehuis is zo belangrijk, daar moet je af en toe naar toe en dan moet je toch weer hulp vragen.’ Na <strong>een</strong> uurtje wordt het beginpunt weer bereikt. Tijd voor koffie en koek. Geert Boven spreekt namens de groep als hij zegt dat het weer wat duidelijker is geworden wat het hebben van autisme in de praktijk betekent. ‘De wandeling maakte indruk.’ En Eline? Een klein applausje <strong>wil</strong> ze wel in ontvangst nemen, als ze maar niet op <strong>een</strong> voetstuk wordt geplaatst. < zomer 2010 <strong>MEE</strong> Magazine | 5