Jaarverslag 2009 - Bedrijfschap Horeca en Catering

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
Baron de Coubertinlaan 6
2719 EL Zoetermeer
Kenniscentrumhoreca.nl
Jaarverslag
2009
1

1.
1.1
1.2
1.3
2.
2.1
2.2
2.3
3.
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
4.
4.1
4.2
4.3
4.4
5.
bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
Inhoud
Voorwoord
De bedrijfstak, ons werkveld
De bedrijfstak en de cijfers
De trends en het Bedrijfschap
De positie van het Bedrijfschap
Ons werk
Highlights van het Bedrijfschap in 2009
Business as usual in 2009
Doorkijkje 2010
Onze organisatie
Over het Bedrijfschap
Eigen regelgeving
Code Goed Bestuur
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
ICT-beleid
Kwaliteit & innovatie
Financiële gegevens
Rekening van baten en lasten 2009
Balans per 31 december 2009
Toelichting op de verkorte jaarrekening 2009
Toelichting op de balans per 31 december 2009
De bestuursorganisaties
2
3
4
4
6
7
10
10
17
22
24
24
27
28
30
30
xxx xx31
32
32
33
34
35
40

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
Het belang van focussen
‘Waar een crisis is, is een kans.’ Deze gevleugelde uitdrukking blijkt keer op keer waar te zijn. Zo ook in
2009, een jaar waarin horecaondernemingen zich met veel energie en creativiteit staande hielden onder
moeilijke economische omstandigheden.
Voor het bedrijfschap Horeca en Catering betekende dit enerzijds dat de ondernemingen kritisch keken
naar het functioneren van onze organisatie en naar onze concrete meerwaarde. Anderzijds hebben
we als Bedrijfschap meer dan ooit de kans gehad een wezenlijke bijdrage te leveren aan een sterkere
bedrijfstak. Essentieel daarbij was de focus waarmee we als Bedrijfschap ons werk doen. Focus op wat
onze kerntaken en -doelen zijn; op de werkwijze die we daarbij hanteren; op de identiteit die we nastreven.
En vooral op hoe we zo goed mogelijk de ondernemingen kunnen bedienen en ondersteunen in
hun bedrijfsvoering.
Met die visie als uitgangspunt leverde het Bedrijfschap in 2009 diverse aansprekende resultaten. Zoals
de volledig vernieuwde website kenniscentrumhoreca.nl, die de digitale producten en diensten van het
Schap overzichtelijk en aantrekkelijk toegankelijk maakt. En misschien minder in het oog springend,
maar minstens zo ingrijpend: de subsidiëring van arbeidsmarkt- en scholingsprojecten die van het
Sociaal Fonds Horeca (SFH) naar het Bedrijfschap kwam. Het vertrouwen dat de bestuursorganisaties
hiermee demonstreren, bevestigt de positie van het bedrijfschap Horeca en Catering als onafhankelijke,
betrouwbare partner voor de bedrijfstak.
Inmiddels is het Bedrijfschap alweer volop bezig met projecten voor 2010. Soms zijn dit nieuwe initiatieven;
andere bouwen voort op bestaande projecten en programma’s. In alle gevallen blijft het bedrijfschap
Horeca en Catering opereren met dezelfde energie, creativiteit, klantgerichtheid en focus als de
ondernemingen waarvoor wij zijn ingesteld.
Dhr. mr. P.J. Biesheuvel, voorzitter
3

1.
1.1
bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
De bedrijfstak, ons werkveld
Het bedrijfschap Horeca en Catering (hierna: het Bedrijfschap of het Schap) werkt zowel voor als
met de horecaondernemingen. Het functioneren en de activiteiten van het Bedrijfschap zijn dan
ook niet los te zien van trends en ontwikkelingen in de bedrijfstak. Daarom start dit jaarverslag
met een schets van de branche in het afgelopen jaar en de positie die het Bedrijfschap hierbij
innam.
De bedrijfstak en de cijfers
De Nederlandse economie is in 2009 met 4 procent gekrompen. Dit is de grootste krimp in één
jaar die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) ooit heeft gemeten. Het vorige record
dateert van 1931; de krimp bedroeg toen 3,6 procent. Uiteraard heeft de huidige recessie haar
weerslag op de Nederlandse horeca. Bij veel horecaondernemers stonden omzet en bedrijfsresultaat
in 2009 onder druk. Over het algemeen is de markt voor consumptie buitenshuis gekrompen.
Wel is er sinds eind 2009 weer reden tot voorzichtig optimisme.
MINDer BUIteN De DeUr Het omzetaandeel van de buitenshuisconsumptie (horeca, catering, pompstations,
gemakswinkels en dergelijke) in de totale markt voor eten en drinken in Nederland (inclusief het
thuisverbruik) laat een dalende trend zien. In 2007 bedroeg dit percentage 34,2 procent; in 2008 was dit
33,6 procent en in 2009 32,5 procent. Dit blijkt uit recente ramingen van het FoodService Instituut Nederland
(FSIN). De totale omzet van consumptie buiten de deur door Nederlanders bedroeg 18,1 miljard euro.
Dit is een daling van 3,1 procent ten opzichte van 2008.
DaleNDe treND zet VOOrt Halverwege 2007 was er een omslagpunt in de Nederlandse horeca.
De traditionele horeca (dranken-, fastservice-, restaurant- en hotelsector) liet tot dat moment elk
kwartaal een aanzienlijk positieve omzetontwikkeling zien. Maar in de tweede helft van dat jaar
vlakten de omzetstijgingen af, om vervolgens vanaf het derde kwartaal van 2008 te veranderen in
omzetdalingen. Deze dalende trend zette in 2009 door. In het eerste halfjaar nam de omzet in de
traditionele horeca met bijna 6 procent af ten opzichte van dezelfde periode het jaar ervoor; in de
tweede helft was de neerwaartse trend iets minder sterk. Over het gehele jaar daalde de totale omzet
uiteindelijk met 5,3 procent tot ongeveer 13,5 miljard euro (inclusief btw); dat is ongeveer 750 miljoen
euro minder in vergelijking met 2008.
aaNtal FaIllISSeMeNteN Beperkt Het aantal horecabedrijven dat ingeschreven staat bij het
Bedrijfschap bleef in 2008 en 2009 nagenoeg gelijk: 42.400 vestigingen per 1 juli 2009. Achter dit
constante cijfer schuilt wel een sterke bedrijvendynamiek: elke maand honderden startende ondernemingen
naast overnames en bedrijfsbeëindigingen. Het absoluut aantal uitgesproken faillissementen hierbij is
beperkt. Volgens de faillissementenstatistiek van het CBS werden in de traditionele horeca 280 faillissementen
uitgesproken, dat waren er 75 meer dan in 2008.
4

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
BeSteDINgeN ONDer DrUk Maandelijks publiceert het CBS statistieken over het consumentenvertrouwen.
Deze statistieken illustreren het pessimisme en de terughoudendheid van de Nederlandse
bevolking. Huishoudens besteedden in 2009 niet alleen minder in de horeca, maar bezuinigden ook op
duurzame consumptiegoederen. In de horeca stonden bovendien – naast de particuliere uitgaven – ook
de zakelijke bestedingen onder druk. Met name de restaurant- en hotelsector ondervonden hier de gevolgen
van. De horecaondernemers benoemden zelf de economische omstandigheden als veruit de belangrijkste
oorzaak voor de omzetdalingen. Dit bleek uit kwartaalonderzoeken die het marktonderzoeksbureau
Synovate in 2009 in opdracht van het Bedrijfschap uitvoerde. De invoering van het rookverbod
halverwege 2008 nam in deze onderzoeken een tweede plaats in. Uitzondering hierop vormen de ondernemers
in de drankensector. Zij noemden in de eerste helft van 2009 het rookverbod als belangrijkste
oorzaak voor de omzetdaling in hun bedrijf; in het tweede halfjaar werd dit als tweede belangrijkste
oorzaak genoemd, na de economische omstandigheden.
MaatregeleN VOOr 2010 De omzetdaling in 2009 was gemiddeld genomen het sterkst in de hotel-
en drankensector. De omzetontwikkeling bedroeg respectievelijk -8,8 procent en -7,5 procent. In de
restaurantsector was dit percentage -4,8. De fastservicesector bleek het minst conjunctuurgevoelig met
een omzetstijging van 1,3 procent. Volgens het recentste Synovate-onderzoek overwegen negen op de
tien ondernemers maatregelen en/of acties om in 2010 hun financiële huishouding en bedrijfsresultaat
te verbeteren. De meest genoemde maatregelen zijn: besparen op energie (51 procent van de ondernemers);
meer aanbiedingen en acties (48 procent); bezuinigen op inkoop (47 procent). Andere maatregelen die
genoemd worden, zijn: meer activiteiten organiseren (42 procent); bezuinigen op investeringen (38
procent); beter inzetten van personeel (36 procent) en meer samenwerken met collega-ondernemers
(35 procent).
pOSItIeVe grOeIVerWaCHtINg Hoewel het pessimisme nog overheerst, zit het consumentenvertrouwen
vanaf april 2009 weer in de lift. Consumenten werden in de loop van het jaar steeds positiever over de
economische situatie in de komende twaalf maanden. Na de verwachte nulgroei op Prinsjesdag stelde
het Centraal planbureau (CPB) in december 2009 de prognoses over de ontwikkeling van de Nederlandse
economie positief bij. De laatste verwachting is dat de economie in 2010 met 1,5 procent groeit. Dit is
gebaseerd op het groeiend optimisme over de ontwikkeling van wereldhandel en particuliere consumptie
en een dalend pessimisme over de ontwikkeling van de werkgelegenheid. In navolging van het CPB
stelde ook het EIM, een bureau dat sociaal-economisch beleidsonderzoek doet voor onder andere brancheorganisaties,
eind 2009 zijn prognoses voor de horeca naar boven bij. Verwacht wordt dat de omzet in
de traditionele horeca in 2010 met 2 procent zal groeien. Uiteraard zijn deze verwachtingen met veel
onzekerheden omgeven.
5

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
2009 in cijfers
Totale markt eten en drinken: 55,7 miljard euro (-0,3 procent t.o.v. 2008). *
Totale markt buitenshuisconsumptie: 18,1 miljard euro (-3,1 procent t.o.v. 2008). *
Totale omzet traditionele horeca: 13,5 miljard euro (-5,3 procent t.o.v. 2008). **
Aantal ingeschreven horecabedrijven medio 2009: 42.400. **
Omzet drankensector: -7,5 procent t.o.v. 2008. ***
Omzet fastservicesector: +1,3 procent t.o.v. 2008. ***
Omzet restaurantsector: -4,8 procent t.o.v. 2008. ***
Omzet hotelsector: -8,8 procent t.o.v. 2008. ***
Gemiddeld aantal openstaande horecavacatures per kwartaal: 7.700 (-42 procent t.o.v. 2008). ***
Gemiddelde vacaturegraad (aantal vacatures per 1.000 banen) in de horeca per kwartaal:
26 (t.o.v. 45 in 2008). ***
Aantal uitgesproken faillissementen in de traditionele horeca: 280 (t.o.v. 205 in 2008). ***
Consumentenwaardering Nederlandse horeca positief: rapportcijfer 7,7. ****
* Bron: FoodService Instituut Nederland (FSIN)
** Bron: bedrijfschap Horeca en Catering
*** Bron: CBS
**** Bron: Foodstep
1.2 De trends en het Bedrijfschap
De economische crisis was uiteraard een belangrijk gespreksonderwerp binnen de horeca.
Dit thema voerde als gevolg daarvan ook de boventoon in de dialoog van het Schap met de
ondernemingen en bestuursorganisaties.
Het Schap liet onderzoeksbureau Synovate op kwartaalbasis telefonische enquêtes houden onder zeshonderd
ondernemers. Hierbij werden vragen gesteld over omzet en kostenontwikkeling. Op basis van
de enquêteresultaten werden met ondernemers vervolggesprekken gehouden. De informatie uit al deze
gesprekken leverde verschillende aandachtspunten op die het Schap gebruikte in bestaande en nieuwe
producten en diensten. Voorbeelden hiervan zijn de nieuwe toepassingen van de Feiten en Cijfers (zoals
de kwartaalrapportages), externe onderzoeken (zoals het EIM-sectorrapport over ondernemerschap en
innovatie) en diverse maatschappelijke projecten (onder meer de Scholingsboulevard in Enschede).
6

1.3
bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
De positie van het Bedrijfschap
In 2009 werd de eerder ingezette koers vervolgd. Via bestaande en nieuwe kanalen versterkte het
Bedrijfschap het contact met de ondernemingen, om hun behoeften te peilen en hierop te kunnen
anticiperen. Behalve naar de ondernemers ging ook veel aandacht uit naar de werknemers in de
branche.
MISSIe VaN Het BeDrIJFSCHap Het Bedrijfschap is een netwerkorganisatie van werkgevers- en
werknemersorganisaties en de overheid, werkzaam voor horeca. Het Bedrijfschap werkt op een transparante,
objectieve en professionele wijze aan de versterking van alle ondernemingen binnen de horeca.
FeIteN eN CIJFerS DOOrONtWIkkelD In 2009 bouwde het Bedrijfschap zijn kerntaak als digitaal
kenniscentrum verder uit. De online kennisbank Feiten en Cijfers werd op verschillende manieren toegankelijker
gemaakt. Onder meer door veel opgevraagde informatie op voorhand te verwerken in kanten-klare
rapporten per sector en per regio en deze op aansprekende wijze te presenteren via de online
rubriek Feiten en Cijfers en via het Kenniscafé op de website van het Schap.
keNNISCaFé Het multimediale communicatieconcept ‘kenniscafé’ vormde in 2009 het centrale
uitgangspunt van de communicatie-activiteiten binnen het Schap. Daarbij vervult het Kenniscafé een
sleutelrol als interactief kennisplatform voor en door ondernemingen.
BeDrIJFSVergelIJkINg Op Maat Van de bedrijfsvergelijking werd de praktische bruikbaarheid
verbeterd met de introductie van specifieke versies voor de verschillende sectoren binnen de horeca. Zo
is er nu een speciale bedrijfsvergelijking voor de fastservicesector en komt er in 2010 een versie voor
restaurants beschikbaar.
tOekOMStSCeNarIO’S arBeIDSMarkt De jaarlijkse arbeidsmarktanalyse kreeg in 2009 extra
prioriteit als gevolg van de nieuwe verantwoordelijkheden van het Schap rondom de subsidiëring van
arbeidsmarkt- en scholingsactiviteiten. Bovendien werden de eerste stappen gemaakt op weg naar een
arbeidsmarktinformatiemodel, dat ook toekomstscenario’s voor de arbeidsmarkt kan produceren. Dit
model wordt in 2010 verder uitgewerkt en gebruiksklaar gemaakt.
DeNktaNk In 2009 vroeg het Schap een aantal ondernemers deel te nemen aan een denktank als
klankbord voor de directie van het Bedrijfschap. Deze denktank leverde onder meer een belangrijke
inhoudelijke bijdrage aan de ontwikkeling van verschillende online toepassingen (tools) voor ondernemers,
zoals de kostprijscalculator. In 2010 zullen de verschillende nieuwe tools beschikbaar
worden gesteld aan de bedrijfstak.
7

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
ONlINe DaSHBOarD Om nog meer maatwerk te kunnen leveren zet het Schap in 2010 de ontwikkeling
door van kenniscentrumhoreca.nl met een persoonlijk portaal voor ondernemingen. De ondernemingen
krijgen dan als het ware een eigen online ‘dashboard’, dat ze kunnen gebruiken als ondersteuning
van hun dagelijkse bedrijfsvoering. Zo krijgen ondernemingen via dit ‘dashboard’ direct toegang tot de
resultaten van de eigen bedrijfvoering en informatie op landelijk en sectorniveau.
INNOVereNDe keNNISpartNer Al deze innovaties vergden veel van de interne (backoffice)
organisatie van het Schap. Het nieuwe elan waarmee het Schap opereert sinds de reorganisatie in 2007
en de goede verhoudingen tussen medewerkers, bestuur en brancheorganisaties zorgden voor de juiste
randvoorwaarden om deze uitdaging succesvol aan te gaan. Dit resulteerde in 2009 in een groot aantal
innovatieve en praktische diensten en projecten waarmee het Bedrijfschap effectief bijdroeg aan de
verdere versterking en professionalisering van de bedrijfstak.
‘Spilfunctie verder uitgebouwd’
‘Ondanks zijn afgeslankte organisatievorm krijgt het Bedrijfschap steeds meer een spilfunctie
in de branche. Onder meer door onze diverse onderzoeken, zowel voor de consument
als voor de bedrijfstak zelf. Maar de belangrijkste stappen maakten we toch wel op het
vlak van sociale innovatie, ook met onze nieuwe rol in de subsidiëring van arbeidsmarkt-
en scholingsprojecten. Het past helemaal in onze filosofie om met minimale publieke
financiering en een beperkte eigen bijdrage van de ondernemers doelmatig te investeren
in het vakmanschap binnen onze sector. Verder wil ik ondernemers blijven oproepen om
mee te doen met de regionale bedrijfsvergelijking. Het is voor je bedrijfsvoering immers
van vitaal belang dat je weet wat er in je eigen regio speelt! Al met al ben ik gewoon erg
blij met het functioneren van het Bedrijfschap. We blijven een consequente lijn volgen, waarbij
– en dat mag ook wel eens gezegd worden – werkgevers én werknemers zich schouder aan
schouder sterk maken voor onze branche. Natuurlijk botsen de meningen wel eens, maar dat
hoort in mijn visie bij een gezond huwelijk. Voor 2010 zie ik geen wezenlijke koerswijziging
voor het Bedrijfschap. Integendeel, we moeten onze huidige focus vasthouden en de
kwaliteit van onze diensten verder verbeteren. De afgelopen periode heeft bewezen dat dit
de beste manier is om meerwaarde te leveren voor de bedrijfstak.’
Cees Hoogeveen, vice-voorzitter namens koninklijke Horeca Nederland
8

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
‘zichtbaar actief in het belang van de ondernemingen’
‘De Chinezen hebben voor het woord ‘crisis’ twee verschillende karakters. Het ene karakter betekent
‘gevaar’ en het andere ‘uitdaging’. Deze dubbele betekenis illustreert perfect de mentaliteit
waarmee het Bedrijfschap in het afgelopen jaar te werk ging. Iedereen was doordrongen
van het belang om nauw samen te werken in het belang van de ondernemingen en van
de bedrijfstak als geheel. Vanuit die gedachte zijn we in 2009 met het Schap volop naar
buiten getreden met praktische hulpmiddelen en diensten voor de bedrijfstak. Zowel voor de
ondernemers (met bijvoorbeeld de hygiënecode en bedrijfsvergelijking) als voor de werknemers
(met verschillende initiatieven op het gebied van sociale innovatie). Ik benadruk al langere
tijd het belang van sociale innovatie voor de horeca. Het is in mijn visie de beste manier
om onze bedrijfstak voor te bereiden op de toekomst. In het komende jaar moeten we als
Bedrijfschap onze waarde voor de ondernemingen nog meer dan voorheen zichtbaar maken.
Ook moeten we zoeken naar verdere mogelijkheden voor samenwerking en kostenbesparing.
Mede met het oog op het Representatieve Draagvlakonderzoek in 2011. Dit onderzoek is immers
voor de politiek de belangrijkste peilstok voor de levensvatbaarheid van de Publieksrechtelijke
Bedrijfsorganisatie (PBO). Mits we in 2010 goed verder gaan op de ingeslagen weg en hard
blijven werken in het belang van de ondernemingen zie ik – in elk geval voor onze bedrijfstak –
de toekomst van de PBO met vertrouwen tegemoet.’
Bart Bruggeman, vice-voorzitter namens CNV Vakmensen*
* De bestuursorganisatie CNV Bedrijvenbond is per 1 januari 2010 gefuseerd met CNV Hout en Bouw onder de
naam CNV Vakmensen.
9

2.
2.1
bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
Ons werk
Voortbouwen op een sterke basis; zo kunnen we in een notendop de activiteiten van het Bedrijfschap
in 2009 samenvatten. Het Schap vertaalde feiten en cijfers in nieuwe, aansprekende en
gebruiksklare toepassingen en rapporten, en zette belangrijke stappen op het vlak van (sociale)
innovatie.
Highlights van
het Bedrijfschap in 2009
Highlight 1: Feiten en Cijfers
In de online database Feiten en Cijfers verzamelt, beheert en ontsluit het Bedrijfschap sinds 2007
de kerncijfers van de Nederlandse horeca. Veel data worden maandelijks geactualiseerd en zijn
centraal toegankelijk voor horecaondernemers en andere geïnteresseerden.
VOOrNeMeNS 2009 gerealISeerD… Door goed te luisteren naar brancheorganisaties en horecaondernemingen
weet het Schap aan welke gegevens er behoefte is. Daar speelt het dan zoveel mogelijk
op in, want het gebruikersgemak en de service op maat staan centraal. In 2009 is daarom een aantal
verbeteringen doorgevoerd. De gebruiksvriendelijkheid van de ‘landingspagina’ is verhoogd. De data
blijft – net als voorgaande jaren – geordend rond vijf thema’s (rendement, arbeid, aanbod, consument
en demografie). Bij het thema arbeid zijn echter gegevens toegevoegd over beroepsopleidingen onder
horecaleerlingen en zijn data beschikbaar gesteld over het aantal werkzame personen in de horeca op
“ Wanneer ik mijn eigen omzetcijfers vergelijk met andere ondernemers in
Nederland, houd ik mezelf een spiegel voor. Ligt een dalende of stijgende
omzet aan mijn bedrijfsvoering of is er meer aan de hand? ”
Rolf van As (over ‘Feiten en Cijfers’ op www.kenniscentrumhoreca.nl)
eetcafé Happerij & tapperij, restaurant In den kleinen Hap,
grand-Café In den grooten Slock in Amersfoort
10

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
gemeenteniveau. Als extra service publiceert het Schap vier keer per jaar de actuele prognoses voor de
Nederlandse economie in het algemeen en voor de horeca in het bijzonder. Via de publicatieplanning is
inzichtelijk wanneer de gegevens geactualiseerd worden. De kant-en-klare rapporten (over onder andere
de prognoses, het aantal vacatures, het consumentenvertrouwen en de gemeentelijke leges) staan
sinds eind 2009 overzichtelijk bij elkaar. Deze data zijn veelal te specificeren naar sector, regio of zelfs
gemeente. Met ‘Vind feiten en cijfers op maat’ kunnen gebruikers per thema gegevens zoeken voor alle
sectoren of voor één specifieke sector.
pUBlIek eN geBrUIk Het Schap ontwikkelt en verbetert deze digitale kennisbank onder meer
op basis van vragen en opmerkingen vanuit brancheorganisaties en ondernemers. Een mooi voorbeeld
daarvan is de toevoeging van Bib Gourmand-gegevens, op suggestie van een restauranteigenaar met
Michelin-ster. In 2009 bleef het aantal gebruikers van Feiten en Cijfers groeien. Behalve horeca-ondernemers
bevinden zich onder hen ook andere belanghebbenden, waaronder horecaleerlingen, onderzoeksbureaus,
toeleveranciers en zakelijke dienstverleners.
ONlINe BezOek De bezoekscijfers aan Feiten en Cijfers via de website van het Schap waren in
2009 beduidend hoger dan het jaar ervoor, met gemiddeld 187 bezoekers per dag (was 145 per dag
in 2008). Het gemiddeld aantal bezoekers piekte in februari, namelijk in week 7 met gemiddeld 343
bezoekers per dag. Zoals gebruikelijk lagen de aantallen bezoekers in de maanden juli, augustus en
december relatief lager vanwege de vakantieperiodes.
aMBItIeS 2010 Ten aanzien van Feiten en Cijfers zijn voor 2010 de volgende doelen gesteld:
• Verder vergroten van het gebruikersgemak;
• Uitbreiden van de gemeenterapporten met bijvoorbeeld gegevens over de toeristenbelasting of
consumentenbeoordelingen van restaurants;
• Actuele provinciale cijfers uit de Arbeidsmarktanalyse verwerken in de kant-en-klare rapporten op maat;
• Verdieping van relevante arbeidsmarktgegevens (bijvoorbeeld over verdeling parttime/fulltime banen
en opleidingsniveau op basis van recente werkgevers- en werknemersonderzoeken);
• Verwerken van andere relevante gegevens, zoals het onderscheid zakelijk/niet-zakelijk bij hotelovernachtingen.
Highlight 2: Communicatie
De communicatiestrategie van het Bedrijfschap is een directe vertaling van de organisatiedoelstelling:
transparant, objectief en professioneel werken aan de versterking van alle horeca-ondernemingen.
Uitgangspunt is dat de onderneming centraal staat, actief betrokken is bij (de ontwikkeling van) de
diensten van het Schap en zo als gezicht van het Schap fungeert. In 2009 bouwde het Bedrijfschap
deze strategie verder uit en wilde het de ondernemingen nog beter faciliteren en gebruik laten maken
van de informatie en diensten.
11

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
De rODe DraaD: Het keNNISCaFé Het ‘kennis’-concept dat sinds enkele jaren de leidraad vormt
in de communicatie-uitingen van het Bedrijfschap is doorontwikkeld tot Kenniscafé, een kennisplatform
voor en door ondernemingen. Kenmerkend is het laagdrempelige en toegankelijke karakter, dat ondernemingen
aanzet actief op zoek te gaan naar informatie en hulpmiddelen om de bedrijfsvoering te
verbeteren. Het Kenniscafé bevat veel praktische informatie over bedrijfsvoering, aangedragen door
collega-ondernemers en medewerkers. Er werd in 2009 veel aandacht besteed aan het onder de
aandacht brengen en een duidelijk gezicht geven aan het Kenniscafé.
DOOrONtWIkkelINg WeBSIte De website kenniscentrumhoreca.nl blijft het belangrijkste platform
voor zowel communicatie als dienstverlening. De site is het belangrijkste gezicht van het Schap naar
buiten toe en is ook de toegangspoort tot alle diensten van het Schap. In 2009 is veel werk verzet om
structuur en functionaliteit verder toe te spitsen op de behoeften van de ondernemingen. Dit resulteerde
eind 2009 in een geheel nieuwe website waarbij onder andere veel aandacht werd besteed aan een
verbeterde navigatiestructuur, een uitgebreide zoekfunctie, een rubriek met kant-en-klare rapporten en
een prominente plek voor het wekelijks geactualiseerde online-Kenniscafé. Ook werd de ontwikkeling
ingezet van een persoonlijke pagina voor iedere horecaonderneming.
BeUrzeN In 2009 koos het Bedrijfschap er opnieuw voor om aanwezig te zijn op de vakbeurzen
Horecava en BBB. Ook voor de beursstand was het Kenniscafé-concept het uitgangspunt. Plasmaschermen
vertoonden testimonials van bijvoorbeeld ondernemers die meededen aan de Ondernemersdagen, de
online Bedrijfsvergelijking, Feiten en Cijfers en Kijk op de Week; op werkstations kon men zelf de website
verkennen en demo’s van diverse producten en diensten uitproberen, onder begeleiding van medewerkers
van het Schap; via het promotionele pocketboekje ‘De weg naar het goud in de horeca’ kregen
ondernemers en medewerkers een voorproefje van de schat aan informatie die het Schap voor en met
de ondernemingen heeft verzameld. Dit boekje laat aan de hand van tastbare voorbeelden zien hoe
prettig het is over actuele branche-informatie te beschikken. Het Schap verstrekte tijdens de beurzen
ruim 7.500 pocketboekjes en enkele honderden pincodes voor de online bedrijfsvergelijking.
MeDIaplaN Het mediaplan geeft een overzicht van de advertentie-uitingen in diverse online en
printmedia. Zoals advertenties in de vakbladen proost, Misset Horeca en Horeca entree, een banner
op horecaentree.nl en de kenniscafé-advertorials in de digitale nieuwsbrief van Misset Horeca. In de
uitingen werd telkens een onderzoeksresultaat centraal gesteld. Doelstelling was het bevorderen van de
herkenbaarheid van kenniscentrumhoreca.nl.
Bezoekcijfers weerspiegelen website-wisseling
Highlight 3: Subsidiëring arbeidsmarkt- en scholingsactiviteiten
In 2009 kreeg het werk van het Bedrijfschap een belangrijke nieuwe dimensie. De financiering
van arbeidsmarkt- en scholingsactiviteiten voor de horeca werd ondergebracht bij het Schap.
paSSeNDe VeraNtWOOrDelIJkHeID Voorheen was de financiering van arbeidsmarkt- en scholingsactiviteiten
een taak van het SFH (Sociaal Fonds Horeca). Het bestuur van het Schap heeft op verzoek
van de sociale partners, die ook het bestuur van het SFH vormden, besloten om met ingang van 2009
12

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
de financiering en coördinatie van subsidieaanvragen bij het Bedrijfschap onder te brengen. Deze nieuwe
verantwoordelijkheid past goed bij de aanjagende, faciliterende en coördinerende rol van het Schap in
maatschappelijke projecten. Daarnaast biedt dit kansen om praktisch gebruik te maken van de arbeidsmarktinformatie
waarover het Bedrijfschap beschikt.
taakVerDelINg Een commissie, bestaande uit de sociale partners, beoordeelt het subsidiebeleid
en de subsidieaanvragen. Het Bedrijfschap faciliteert de besluitvorming, verzorgt de administratieve
afhandeling, monitort de uitvoering van het beleid en beheert de financiën.
praktISCHe DetaIlS De concrete uitvoering van dit alles vereiste het nodige werk achter de schermen,
zoals: intensief overleg met de sociale partners over de praktische details van de aanpak, zorgen
dat de procedures voldoen aan wet- en regelgeving van overheid en Sociaal-Economische Raad (SER),
de begroting wijzigen, de heffingen opnieuw vaststellen en uiteindelijk alle bijbehorende administratieve
procedures ontwikkelen.
aMBItIeS 2010 Deze nieuwe verantwoordelijkheid is enerzijds een belangrijke bevestiging van het
Schap als onafhankelijke kennispartner. Anderzijds ervaart het Schap een zelf opgelegde druk om de
nieuwe heffingen en de hiermee gesubsidieerde activiteiten op efficiënte wijze te beheren en met de
grootst mogelijke transparantie te verantwoorden. In 2010 wil het Schap zoeken naar verdere verbeteringen
in de ondersteuning en uitvoering van het arbeidsmarkt- en scholingsbeleid.
Highlight 4: Innovatie
Binnen de bedrijfstak had het thema innovatie in 2009 meer dan ooit de aandacht. Wellicht kwam
dit voort uit een gevoel van urgentie als gevolg van de economische crisis. Het Schap anticipeerde
hierop door nieuwe initiatieven te lanceren en aan te jagen, en lopende projecten voort te zetten
en uit te bouwen.
SeCtOrrappOrt Het Schap was in 2009 medefinancier van een onderzoek door het EIM, resulterend
in het ‘Sectorrapport Innovatief ondernemerschap in de horeca’. Daarin stonden twee belangrijke
conclusies: de horeca is zeer innovatief én de consument is leidend bij innovatie binnen de horeca.
Deze conclusies kregen aandacht in verschillende vakmedia en bieden nuttige input voor innovatieinitiatieven.
Zo vormen de resultaten van dit rapport bijvoorbeeld de basis onder de online ‘Innovatiescan’
van het Schap: via een vragenlijst kunnen de ondernemers checken hoe innovatief zij zijn. De
scan zal in 2010 verschijnen.
SOCIale INNOVatIe Logischerwijs – horeca is mensenwerk – draait innovatie voor het Schap ook
om sociale innovatie. Daarom is het Schap met de sociale partners en kenwerk en SVH (Stichting Vakbekwaamheid
Horeca) vertegenwoordigd in de Werkgroep Sociale Innovatie. In 2009 liet deze Werkgroep
een onderzoek uitvoeren onder horeca-werknemers en -werkgevers. Doel was om knelpunten in kaart
te brengen, die via sociale innovatie kunnen worden aangepakt. Op basis van de onderzoeksresultaten
lanceerde de Werkgroep verschillende initiatieven, die in de loop van 2010 vorm krijgen.
13

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
SCHOlINgSBOUleVarD Wellicht het meest in het oog springende initiatief waarbij het Schap is
betrokken, is de Scholingsboulevard in Enschede. Dit is een nieuwe onderwijsvorm voor de praktijkrichtingen
Techniek, Zorg & Welzijn, VMBO-T en Economie (waaronder horeca en voedselbereiding). De
Scholingsboulevard vormt een overbrugging tussen de laatste twee jaar van het VMBO en de eerste twee
jaar van het MBO. Doel is in elk geval om het aantal schoolverlaters terug te dringen, maar ook hoopt
men zo beter functionerende beroepskrachten op te leiden. De leergangen van de Scholingsboulevard
worden ontwikkeld in overleg met de brancheorganisaties; in het geval van de horeca verloopt dit via
de Werkgroep Sociale Innovatie met een coördinerende rol voor het Bedrijfschap. In het schooljaar
2010-2011 starten de nieuwe leergangen officieel.
Highlight 5: Horeca kwartaalonderzoeken
In 2008 constateerde het Bedrijfschap een grote behoefte aan actuele informatie bij horecaondernemers.
Belangrijkste reden hiervoor was de economische crisis en de daarmee gepaard
gaande onzekerheid. Om in deze informatiebehoefte te voorzien, liet het Schap marktonderzoeksbureau
Synovate in 2009 ieder kwartaal een onderzoek doen: de Horeca kwartaalonderzoeken of
Horeca Barometer.
aCtUele ONtWIkkelINgeN Synovate enquêteert elk kwartaal telefonisch zo’n zeshonderd horecaondernemers
uit de vier verschillende horecasectoren. De onderzoeken geven onder meer inzicht in
actuele omzetontwikkelingen, maatregelen die ondernemers nemen of overwegen om hun bedrijfsvoering
te verbeteren, omzetverwachtingen, ontwikkelingen op het gebied van werkgelegenheid, trends en
onderwerpen die de horecaondernemer bezighouden.
SNelle pUBlICatIe Het Schap streeft ernaar de Kwartaalonderzoeken een maand na afloop van een
kwartaal te publiceren op de website. Het laatste kwartaal van 2009 werd de zeshonderd respondenten
gevraagd of zij een e-mail met de resultaten wilden ontvangen. Ruim driekwart reageerde hierop positief. De
verzamelde informatie levert natuurlijk ook een bijdrage aan de totale Kennisbank van het Bedrijfschap.
“ Naast verbreding van het aanbod is een
nauwgezette controle en invoering van de
feiten en cijfers ook een manier om het
bedrijfsresultaat te verbeteren. Je kunt in
de bedrijfsvoering niet uitgaan van eigen
observaties. ”
Hans Geurts (over ‘Feiten en Cijfers’ op
www.kenniscentrumhoreca.nl) Café
Snackbar Nose4Food in Zeist
14

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
Highlight 6: Overige onderzoeken
MUltINatIONale keteNS Op verzoek van de bestuursorganisaties bracht het Bedrijfschap in samenwerking
met SOMO (Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen) de positie in kaart van multinationale
horecaketens in Nederland. Dit resulteerde in het rapport ‘Multinationale ketens in de horeca;
kenschets en verkenning van trends’. Hieruit blijkt dat multinationale ketens in ons land slechts een
beperkte rol spelen: de dertig grootste horecaketens in Nederland hebben een gezamenlijk marktaandeel
van slechts 11,5 procent.
geMeeNtelIJke legeS Het Bedrijfschap brengt als onderdeel van de database Feiten en Cijfers
ieder jaar de vergunningen en kosten in kaart die horecaondernemingen van hun gemeente krijgen
doorberekend. Voor het exploiteren van een horecaonderneming zijn namelijk gemeentelijke vergunningen
nodig, maar soorten en tarieven kunnen per gemeente verschillen. De belangstelling voor deze
rapportage is sterk toegenomen, mede door de discussie over de regeldruk en administratieve lasten voor
ondernemingen. Als uitdrukking van deze toegenomen aandacht wordt begin 2010 het onderzoeksrapport
‘gemeentelijke leges 2009’ overhandigd aan de staatssecretaris van Economische Zaken.
Highlight 7: Hygiënecode voor IJsbereiding
Op verzoek van koninklijke Horeca Nederland startte het Schap begin 2009 een herziening van
de Hygiënecode voor de IJsbereiding. een projectgroep, met vertegenwoordigingen van koninklijke
Horeca Nederland, het IJscentrum, het Bedrijfschap en externe deskundigen, pakte de klus op.
Het prOCeS In een risico-analyse werden eerst alle ijsbereidingsprocessen bekeken en beschreven,
en werden de voedselveiligheidsrisico’s in kaart gebracht. Op basis daarvan werd de code opgesteld,
die in opzet en vorm aansluit bij de bestaande Hygiënecode. Het streven was een heldere en beknopte
code, die voor iedereen direct toepasbaar is. De code moet nu nog worden aangevuld met een informatieve
webpagina met onder andere voorbeeldformulieren en specifieke toelichtingen.
extra rICHtWaarDe In de zomermaanden kreeg een aantal ijsbereiders en andere belanghebbenden
de conceptcode toegestuurd. Hun opmerkingen werden verzameld en verwerkt, waarna in het najaar de
aangepaste code aan de Voedsel- en Warenautoriteit (VWA) werd voorgelegd. Tijdens de bespreking
van de code bleek een fundamenteel verschil van inzicht te bestaan over het toepassen van een extra
microbiologische richtwaarde, die de VWA eiste. De projectgroep heeft aan de branche voorgelegd of deze
richtwaarde moet worden toegevoegd. Zodra deze vraag is beantwoord kan de projectgroep in 2010
verder met de Hygiënecode voor de IJsbereiding.
15

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
Highlight 8: kostprijscalculator
eén van de online diensten van het Schap is de kostprijscalculator. Met dit interactieve instrument
kunnen inkoopkosten, marges en personeelskosten van de gerechten op de menukaart snel inzichtelijk
worden gemaakt.
Sinds begin 2009 is de Kostprijscalculator eenvoudig van de website te downloaden. Deze versie staat
bekend als Kostprijscalculator Light en is offline te gebruiken. Daarnaast ontwikkelde het Schap in 2009
met horeca-softwareontwikkelaar Horeko een professionelere versie: de Kostprijscalculator Professioneel.
Deze heeft meer mogelijkheden, kan gemakkelijker recepturen opslaan en is online beschikbaar.
Inmiddels hebben al ruim 330 ondernemingen zich voor deze Professional-versie geregistreerd.
Highlight 9: Ondernemersdagen
Het Schap biedt ondernemers in de horeca de mogelijkheid elkaar twee keer per jaar te ontmoeten
op de Ondernemersdagen. eigenaren van hotels, cafés, restaurants, discotheken en zaalbedrijven
wisselen bij die gelegenheid vakinformatie uit en bespreken de stand van zaken binnen hun sector.
JaarCIJFerS eN tHeMa’S Net als in 2008 organiseerde het Schap twee Ondernemersdagen per sector;
gemiddeld tien tot vijftien ondernemingen per sector meldden zich hiervoor aan. In het voorjaar stonden
de jaarcijfers centraal en konden ondernemers kennis nemen van de financiële stand van zaken ten
opzichte van collega-ondernemingen. In de najaarsbijeenkomst stond per sector een specifiek thema
centraal (van hotelinnovatie en de macht van brouwerijen tot het consumentengedrag in discotheken),
waaraan externe deskundigen hun medewerking verleenden.
aMBItIeS 2010 Ook in 2010 staan de Ondernemersdagen in het teken staan van kennis- en ervaringsuitwisseling.
Maar het Schap wil, passend bij de maatwerkambitie, de Ondernemersdagen dichter in de
buurt van de ondernemer brengen. Bijvoorbeeld door deze dagen regionaal of online te organiseren.
“ Het is voor mij heel belangrijk om met
collega-ondernemers te bespreken wat
er in mijn of andermans bedrijfsvoering
beter kan. Zo komen er op de ondernemersdagen
vaak praktische oplossingen
vaak naar voren, wanneer de cijfers naast
elkaar worden gelegd. ” Henrie Siebelt (over de Ondernemersdagen
op www.kenniscentrumhoreca.nl) eetcafé
zomerzorg in Hillegom
16

2.2
bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
Business as usual in 2009
Business as usual 1: arbeidsmarktanalyse en arbeidsmarktinformatiesysteem
eén van de producten van het Schap is de jaarlijkse arbeidsmarktanalyse. Deze kreeg in 2009 extra
aandacht door de verantwoordelijkheden van het Schap voor de financiering van arbeidsmarkt- en
scholingsactiviteiten.
In 2009 zijn de voorbereidingen getroffen voor een arbeidsmarkt-informatiemodel, waarmee ontwikkelingen
op het gebied van arbeidsmarkt en werkgelegenheid voorspeld kunnen worden. Hiervoor is het
registratiesysteem van het Schap gekoppeld aan LISA, de nationale database voor werkgelegenheidsgegevens.
Dit levert een samenhangend historisch beeld op van de werkgelegenheidsontwikkeling van
de afgelopen acht jaar, dat vervolgens de basis vormt voor toekomstscenario’s. In aanvulling op de
gegevens uit het eigen arbeidsmarktinformatiesysteem hield het Schap een veldonderzoek onder werkgevers
en werknemers. De werkgevers werden telefonisch benaderd en met de werknemers zijn groepsgesprekken
gehouden. Het arbeidsmarktinformatiemodel zal in de loop van 2010 beschikbaar zijn.
Business as usual 2: registratie en klantenservice
Het registreren van ondernemingen en het innen van heffingen zijn kerntaken van het Bedrijfschap;
de uitvoering is ondergebracht bij de afdeling registratie en Klantenservice. Deze afdeling voert ook
de administratie voor Bedrijfsvergelijking Horeca en de Nederlandse Hotel Classificatie. In 2009 is veel
aandacht besteed aan verbetering en vereenvoudiging van de administratieve procedures van de Nederlandse
Hotel Classificatie. Daarnaast behandelde de afdeling een veelheid aan telefonische en schriftelijke
reacties naar aanleiding van de verhoogde heffingen; een verhoging die verband hield met het feit dat
de financiering van arbeidsmarkt- en scholingsprojecten bij het Bedrijfschap kwam te liggen.
Business as usual 3: Nederlandse Hotel Classificatie
Het Bedrijfschap is sinds 2004 verantwoordelijk voor de uitvoering van de Nederlandse Hotel Classificatie,
die bepaalt hoeveel sterren een hotel in Nederland mag voeren. Regelmatig worden de gehanteerde
normen samen met de brancheorganisaties en ondernemers geëvalueerd. In 2009 is de uitvoeringsorganisatie
van de hotelclassificatie aangepast. In de nieuwe aanpak ligt meer verantwoordelijkheid bij
de ondernemer zelf en heeft het classificatiebezoek een meer adviserend karakter. De voorlopige classificatie
is vervallen; in plaats daarvan helpt het Schap de ondernemer na een classificatie-aanvraag zich
voor te bereiden op de inspectie. Zo is de kans op onaangename verrassingen tijdens de inspectie zelf
aanmerkelijk kleiner.
17

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
reSUltateN MyStery CHeCk In 2008 werd de Mystery Check toegevoegd aan de voorwaarden voor
een 5-sterren classificatie. In 2009 werden de bezoeken aan alle Nederlandse 5-sterren hotels afgerond.
De Commissie Nederlandse Hotelclassificatie neemt zich voor de Mystery Check in 2010 te evalueren en
waar nodig te herzien.
Business as usual 4: Bedrijfscommissie Horeca
Het Bedrijfschap is door de SER aangewezen als Bedrijfscommissie voor de horeca. Binnen het Schap was
deze taak gedelegeerd aan de Bedrijfscommissie Horeca. In de loop van 2009 kwam hier één bemiddelingsverzoek
binnen.
OVerDraCHt Ser De verantwoordelijkheden van de Bedrijfscommissie worden in 2010 overgedragen
aan de SER. Niettemin blijft de aandacht binnen het Schap voor medezeggenschap bestaan; het Schap
zoekt nog naar concrete invulling daarvan. Onder andere de resultaten van een verkennend onderzoek
onder OR-voorzitters van een aantal horecaondernemingen naar hun informatiebehoefte moet hiervoor
input geven.
Business as usual 5: Bezwaar & Beroep
Ondernemingen met bezwaren tegen registratie, heffing of de Nederlandse Hotel Classificatie kunnen deze
indienen bij de bezwaarcommissie van het Bedrijfschap. In 2009 zijn 75 bezwaarschriften ontvangen en is
de commissie zeven keer bijeen geweest. Er speelden geen beroepszaken bij het College van Beroep voor
het bedrijfsleven.
Business as usual 6: Bedrijfsvergelijking Horeca
Met de Bedrijfsvergelijking Horeca (BVH) biedt het Schap ondernemingen de mogelijkheid om de
financiële rapportage en de jaarcijfers van hun eigen bedrijf te vergelijken met andere horecabedrijven
binnen een samenwerkingsverband (interne benchmark) of die van andere – soortgelijke
– bedrijven (externe benchmark). Ook kunnen ze de resultaten over de jaren heen bekijken
(trendanalyse).
BeDrIJFSVergelIJkINg lIgHt Eind 2008 constateerde het Schap dat nog onvoldoende ondernemers
gebruikmaakten van de online Bedrijfsvergelijking. Om toch zoveel mogelijk kengetallen van ondernemers
te verkrijgen, werd een aantal verbeteringen doorgevoerd. Zo bood het Schap de ondernemer de mogelijkheid
tot een laagdrempelige kennismaking met de Bedrijfsvergelijking Light. Zonder inloggen – wél nodig
bij de professionele versie – krijgt de ondernemer een overzicht van interessante kengetallen.
18

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
SerVICe Op Maat Hoewel het Schap in 2007 koos voor een volledige online oplossing voor de
Bedrijfsvergelijking, kan de ondernemer sinds 2009 zijn gegevens ook op papier of in een excel-bestand
per e-mail aanleveren. Daarnaast zijn op verzoek van ondernemers specifieke profielen ontwikkeld voor
fastservicebedrijven. De ondernemer kan hierbij kiezen zijn gegevens globaal of gedetailleerd in te voeren.
Hoe meer kengetallen van ondernemingen bekend zijn, hoe meer er te vergelijken valt.
aUtOMatISCHe aFtap Via de functie ‘automatische aftap’ verloopt de financiële gegevensuitwisseling
tussen de bedrijfsboekhouding (ook als deze bij een administratiekantoor of accountant loopt) en de
Bedrijfsvergelijking Horeca volledig geautomatiseerd. In 2009 is dit proces verder verbeterd.
grOtere DeelNaMe Eind 2009 bleken de verbeteringen van de BVH effectief. Eind 2008 waren er
minder dan tweehonderd unieke deelnemers; dit aantal steeg een jaar later naar ruim negenhonderd.
Het Schap had aan ruim vierduizend bedrijven een inlogcode verstrekt; de gebruiksgraad (het aantal
bedrijven dat daadwerkelijk gegevens invoert) was 25 procent, tegenover 11 procent in 2008.
aMBItIeS 2010 Het Schap wil nog meer horecabedrijven bij de BVH betrekken en borduurt daarom
voort op de strategie die in 2009 werd ingezet.
• Er komen sectorspecifieke profielen, bijvoorbeeld voor restaurants en partycatering;
• Het Schap blijft actief nieuwe horecabedrijven werven. Niet alleen door collectieve organisaties
(ketenorganisaties en samenwerkingsverbanden) te benaderen, maar ook door zich op individuele
ondernemingen te richten.
• De BVH wordt op een aantal functionele punten, zoals analyses en grafieken, verder verbeterd, met
behoud van laagdrempeligheid en gebruikersgemak.
“ Met de (gratis) Bedrijfsvergelijking vergelijk ik mijn omzetcijfers
met die van andere bedrijven in Enschede. Maar de
Bedrijfsvergelijking biedt ook de gemeente zicht op de omzetontwikkeling
van de horeca, die op basis daarvan belangrijke
beslissingen neemt. Bijvoorbeeld over subsidie voor evenementen
in de binnenstad. ”
Ronald Scholten (over Bedrijfsvergelijking op
www.kenniscentrumhoreca.nl) Café ’t gat in de Markt, Café Sprakel in ’t
Bos in Enschede
19

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
Business as usual 7: kijk op de week
Naast Feiten en Cijfers, de Kostprijscalculator en de Bedrijfsvergelijking Horeca is kijk op de Week de
vierde online dienst van het Bedrijfschap. Deze omzetwijzer wordt samengesteld op grond van veertiendaagse
deelonderzoeken onder horecaondernemers uit de vier hoofdsectoren (dranken-, fastservice,-
restaurant- en hotelsector) en consumenten. Zo houdt het Bedrijfschap brancheorganisaties en andere
geïnteresseerden wekelijks op de hoogte van de korte termijn-omzetontwikkelingen.
geVOelSWaarDe CeNtraal In het onderzoek onder horecaondernemers staat de gevoelswaarde
van wat de ondernemer beschouwt als een ‘normale’ omzet centraal. Daarnaast onderzoekt onderzoeksbureau
Foodstep samen met Multiscope Online Research het horecabezoek en de horecabestedingen
van consumenten (van 16 tot 65 jaar), steekproefsgewijs via internet (alleen niet van de hotelsector).
Anders dan bij het onderzoek onder horecaondernemers gaat het hier om het feitelijke weekbezoek en
de feitelijke bestedingen, inclusief de verwachtingen ten aanzien van de feestdagen.
perSOONlIJke rappOrtage Sinds september 2003 konden horecaondernemers de enquête die
de basis vormt voor Kijk op de Week invullen via de website kijkophorecaomzet.nl. Eind 2009 is deze
website volledig geïntegreerd in die van het Bedrijfschap. De resultaten van Kijk op de Week zijn hier
wekelijks terug te vinden en staan bovendien in het horecavakblad Misset Horeca met bijbehorende
website. Ondernemers kunnen snel en eenvoudig hun onderneming vergelijken met andere bedrijven.
De deelnemende ondernemers krijgen na het invullen van de enquête een persoonlijke rapportage van
hun omzetontwikkeling vergeleken met de regio, de sector als geheel en met ondernemingen met
dezelfde bedrijfsgrootte.
Business as usual 8: Berichtenbox Dienstenwet
De Dienstenwet maakt het ondernemers gemakkelijker om in andere EU-landen zaken te doen. De
Dienstenwet zorgt er namelijk voor dat de belangrijkste regels uit de Europese Dienstenrichtlijn, die
het vrij verkeer van diensten bevordert, in de Nederlandse wetgeving worden vastgelegd. Als gevolg
daarvan hebben alle lidstaten van de Europese Unie sinds eind december 2009 een centraal, elektronisch
loket, waar dienstverlenende ondernemers informatie kunnen vinden en formaliteiten kunnen regelen.
In Nederland draagt dit loket de naam Antwoordvoorbedrijven.nl. Hier kunnen internationale horecaondernemers
bijvoorbeeld het aanvragen van vergunningen online met de overheid regelen. In 2009
heeft het Bedrijfschap zich aangesloten bij de ‘berichtenbox’ van Antwoord voor Bedrijven. Dit is een
beveiligd e-mailsysteem; overheden en publieksrechtelijke organisaties zoals het Bedrijfschap zijn wettelijk
verplicht berichten die ze via de berichtenbox ontvangen in behandeling te nemen.
20

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
Business as usual 9: Hygiënecode
Het Schap heeft sinds 2007 een vernieuwde Hygiënecode voor de horeca. Ondernemers kunnen zo’n code
op maat samenstellen en deze downloaden via de website. In 2009 werd de Hygiënecode bijna 8.500 keer
gedownload en werden er 2.151 gedrukte exemplaren besteld. Daarmee stond eind 2009 de totale teller
sinds de introductie op 33.474 digitale versies en bijna 7.500 gedrukte exemplaren. Deze branchebrede
verspreiding stimuleert het voedselveilig werken en draagt daarmee bij aan risicobeheersing op dit gebied.
Business as usual 10: Subsidiëring externe organisaties
Met de nieuwe verantwoordelijkheid voor de subsidiëring van arbeidsmarkt- en scholingsactiviteiten
werd subsidiëring van externe organisaties voor het Schap van bijzaak tot kernzaak. In 2009 werd
aan vier instellingen subsidie verleend met een totaalbedrag van 7,9 miljoen euro.
arBeIDSMarkt- eN SCHOlINgSaCtIVIteIteN Op dit vlak subsidieerde het Schap in 2009 de
volgende organisaties:
De Stichting Vakbekwaamheid Horeca (SVH) voert voor de horeca-arbeidsmarkt relevante taken uit op
het gebied van leren, werken en ondernemen. Dit doet SVH langs de volgende beleidsmatige opdrachten:
bepalen en bewaken van kwaliteit van de vakbekwaamheid, zorgen voor voldoende en goed gekwalificeerde
medewerkers, verstrekken van informatie en voorlichting en het promoten en ondersteunen van
werken en ondernemen in de horeca.
De Stichting Voorlichting leerlingen (SVL) bereidt jongeren voor op hun rol als werknemer in de horeca.
Dit gebeurt door het geven van voorlichting, bijvoorbeeld door het geven van gratis gastlessen over
arbeid en inkomen aan leerlingen van ROC ‘s, het beantwoorden van telefonische vragen van leerlingen
en het onderhouden van de website leerlingenindehoreca.nl.
Tot slot werd subsidie verleend aan de stichting kenwerk voor twee projecten. Allereerst de ondersteuning
van Horeca-klankbordgroepen die zich richten op een betere afstemming van het aanbod van
horeca-opleidingen en de vraag vanuit het regionale bedrijfsleven. En in de tweede plaats de ondersteuning
van regionale servicepunten Detailhandel en Horeca om vraag en aanbod van horecapersoneel
beter op elkaar af te stemmen, ook naar de toekomst toe.
In totaal werd in 2009 voor deze activiteiten 7,6 miljoen euro aan subsidie verleend.
eerlIJke MeDeDINgINg Het Bureau eerlijke Mededinging (BEM!) treedt op tegen oneerlijke concurrentie
van organisaties met commerciële horeca-activiteiten. Hierbij valt te denken aan organisaties
die geen heffingen betalen of niet voldoen aan regelgeving. Sinds 1 januari 2007 is de financiering van
BEM! ondergebracht bij het bedrijfschap Horeca en Catering. Evenals in 2008 bleef BEM! binnen het
gestelde jaarbudget van 300.000 euro. Aan het begin van het jaar had BEM! 222 meldingen in behandeling;
daar kwamen in de loop van het jaar 446 nieuwe meldingen bij. In totaal zijn 602 meldingen
afgehandeld. Cruciaal voor de toekomst van BEM! is het conceptvoorstel voor de Drank- en Horecawet.
Deze nieuwe wet legt verschillende verordenende bevoegdheden voor de horeca bij gemeenten. Paracommercie
wordt dan bijvoorbeeld via een gemeentelijke verordening geregeld. De verwachting is dat
de nieuwe wet in 2010 van kracht wordt.
21

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
2.3 Doorkijkje 2010
De activiteiten van het Schap in 2010 bouwen voort op projecten en initiatieven uit 2009.
Doorkijkje 2010 1: persoonlijk webportaal ondernemers
In 2009 is een begin gemaakt met het persoonlijk digitaal portaal ‘mijnkenniscentrumhoreca.nl’. Een
denktank van horecaondernemers uit de verschillende sectoren geeft input voor dit online portaal. Zo
blijken er op P&O-gebied wensen te zijn voor een contractgenerator, een bruto-/netto-looncalculator
en een digitale CAO met zoekfunctie. Op financieel gebied is er behoefte aan omzet- en inkoopregistratieformulieren,
terwijl op kwalitatief gebied vraag is naar brandveiligheidsadviezen en hygiënewerkplannen.
Verder is er behoefte aan een competentiemodel en een instrument voor zelfevaluatie. Het Schap
streeft ernaar deze wensen in 2010 te realiseren.
Doorkijkje 2010 2: kijk op de Week
Net als in 2009 wil het Schap meer ondernemers stimuleren deel te nemen aan de online dienst kijk op
de Week. Ondernemers die hier al jaren aan meedoen wil het Schap meer gaan betrekken bij de ontwikkeling
van deze dienst. Er wordt daarom onderzocht wat de mogelijkheden zijn van een digitaal panel en
ondernemers worden gevraagd om suggesties. Verder zal het Schap onderzoeken of er alternatieven zijn
voor het enquêteren van horecaondernemers.
Doorkijkje 2010 3: Hotel Classificatie
In 2010 wordt de bestaande site hotelsterren.nl omgebouwd tot een consumentensite met classificatiegegevens.
Dit in overeenstemming met het uitgangspunt dat het hotelregister een openbaar register
is. De content van de site wordt samengesteld in overleg met Koninklijke Horeca Nederland (KHN). Met
KHN is bovendien afgesproken dat tot juni 2010 wordt geïnventariseerd wat het betekent als hotels
geclassificeerd worden volgens de (huidige) Europese normen (zie hotelstars.eu).
22

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
Doorkijkje 2010 4: Sociale innovatie
De Werkgroep Sociale Innovatie heeft voor 2010 drie projecten in voorbereiding:
• Een ‘coaching-proef’ in Noord-Holland. In bijeenkomsten kiezen ondernemers een collega met wie ze
een klik hebben; in vervolgsessies zijn zij dan elkaars coach en klankbord.
• Professionalisering van de inzet van medewerkers met een lichamelijke en/of geestelijke beperking.
Zij werken vaak al gesubsidieerd in specifieke bedrijven. Het Schap wil echter de mogelijkheden
inventariseren voor ondernemingen die deze mensen willen inzetten op grond van een reguliere
arbeidsovereenkomst.
• De Horeca Talent Monitor (HTM); een elektronisch CV waarin medewerkers hun vaardigheden,
ambities, opleidingsdoelen en verslagen van functioneringsgesprekken kunnen opslaan.
Doorkijkje 2010 5: professionalisering arbeidsmarkt- en scholingsprojecten
Het verstrekken van subsidies dient te passen binnen het beleid van het Bedrijfschap en de bedrijfstak.
Doordat het Schap jaarlijks een arbeidsmarktanalyse opstelt, wordt ook zichtbaar welke onderwerpen
op dat vlak actueel zijn. Dat is met name belangrijk voor instellingen die in dit kader subsidies willen
aanvragen. Ook de sturing, bewaking en tijdige evaluatie van het subsidieproces is daarbij van belang,
evenals de communicatie hierover met de branche. Dat subsidieverstrekking door het Schap gebonden
is aan wettelijke regelgeving, bevordert de transparantie, maar betekent ook minder flexibiliteit. In
2010 zal worden onderzocht of de huidige wijze van subsidieverlening meer kan worden toegesneden
op het opheffen van actuele knelpunten in het arbeidsmarkt- en scholingsbeleid.
Doorkijkje 2010 6: Horeca kwartaalonderzoeken
De Horeca Kwartaalonderzoeken zullen ook in 2010 doorgaan. Waar mogelijk zal meer regionale verdieping
worden gegeven. Gezien de positieve reacties van ondernemers op deze onderzoeken zullen ondernemers
worden uitgenodigd om deel te nemen aan zogenaamde Community Panels. Deze panels communiceren
onderling met elkaar, maar ook met het Bedrijfschap. Zo kan het Bedrijfschap beter vraaggestuurd werken,
met een duidelijker beeld van het draagvlak dat zij bij ondernemers heeft en worden ondernemers
gestimuleerd om met elkaar vernieuwende oplossingen te bedenken om de bedrijfsvoering te verbeteren.
23

3.
3.1
bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
Onze organisatie
In 2009 bleef het bedrijfschap Horeca en Catering een stabiele koers varen onder roerige economische
en maatschappelijke omstandigheden. Na de afslanking in de jaren daarvoor stabiliseerde
het Bedrijfschap zich nu tot een compacte, resultaatgerichte projectorganisatie die voortvarend
inspeelt op externe ontwikkelingen en anticipeert op de behoeften van de bedrijfstak. Daarbij
blijft het Schap zoeken naar kansen voor verandering en verbetering, om zo een betrouwbare
aanbieder te zijn van informatie en diensten. Hoe het Bedrijfschap hier in 2009 invulling aan gaf,
staat in onderstaande organisatieschets.
Over het Bedrijfschap
Het bedrijfschap Horeca en Catering is onderdeel van het Nederlandse openbaar bestuur, samen met zestien
andere product- en bedrijfschappen. Deze schappen hebben een bindend karakter; dit betekent dat alle
betrokken ondernemingen zich aan de regels en verordeningen moeten houden. Een schap wordt ingesteld
via een algemene maatregel van bestuur (amvb), op verzoek van de dragende organisaties (werkgevers- en
werknemersorganisaties) in een sector. Deze vormen samen de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie (PBO),
met de Wet op de bedrijfsorganisatie als basis en de Sociaal-economische raad (SER) als toezichthouder.
De taken en bevoegdheden van het Bedrijfschap staan omschreven in het Instellingsbesluit.
De BeStUUrSOrgaNISatIeS Het bestuur van het bedrijfschap Horeca en Catering is samengesteld
uit vertegenwoordigers van de volgende werkgevers- en werknemersorganisaties:
• koninklijke Horeca Nederland (kHN); een ondernemersorganisatie met 20.000 leden. Samen vertegenwoordigen
zij ongeveer 65 procent van de werkgelegenheid in de Nederlandse horeca.
• De Vereniging van recreatieondernemers Nederland (reCrON); deze telt ruim 2.000 aangesloten
recreatiebedrijven, waaronder campings, bungalowparken, groepsaccommodaties en dagrecreatiebedrijven.
RECRON vertegenwoordigt ongeveer 85 procent van de omzet binnen de recreatiebranche.
• FNV Horeca; is met ruim 24.000 leden de grootste werknemersorganisatie in de horeca, recreatie en
catering.
• CNV Vakmensen*; is binnen het CNV de belangenbehartiger van de horecawerknemers. CNV Vakmensen
vertegenwoordigt in totaal ongeveer 135.000 werknemers in de sectoren industrie, bouw,
hout, voeding en vervoer.
Het BeStUUr Afvaardigingen van de bestuursorganisaties vormen samen het bestuur van het Bedrijfschap.
Het bestuur komt minimaal vier keer per jaar bijeen. In 2009 ging tijdens deze bijeenkomsten
veel aandacht naar de integratie van subsidie-activiteiten van SFH (Sociaal Fonds Horeca) in de interne
organisatie van het Schap. Een andere prioriteit was de doorontwikkeling van de digitale producten en
diensten van het Schap, evenals de daarmee gepaard gaande investeringen en communicatieactiviteiten.
* De bestuursorganisatie CNV Bedrijvenbond is per 1 januari 2010 gefuseerd met CNV Hout en Bouw onder de
naam CNV Vakmensen.
24

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
Pieter Jan Biesheuvel is onafhankelijk bestuursvoorzitter van het Bedrijfschap. Het secretariaat wordt
ingevuld door Wolter Spaink, die tevens directeur is van (de uitvoeringsorganisatie van) het Bedrijfschap.
Voor de precieze samenstelling en commissieverdeling zie de tabel.
Organogram Samenstelling bestuur en commissies
In 2009 hadden de volgende personen zitting in het bestuur, dagelijks bestuur en/of commissies van
het bedrijfschap:
afkortingen
= voorzitter
algemeen
Dhr. mr. P.J. Biesheuvel
Mw. A. Jorritsma-Lebbink
Bestuursorganisaties
CNV Vakmensen
Dhr. A. Bruggeman
Mw. N. Engmann-van Eijbergen
Dhr. R.J. Gijsen
Dhr. W.W. Ramakers
Dhr. G. Verbeek
FNV Horeca
Dhr. B.C. Francooy
Dhr. G.J.A. Kogelman
Dhr. P. Penders
Dhr. K. Sentel
Dhr. B.H.W. Suyker
Dhr. E.P. de Vries
Dhr. F. Wendelgelst
koninklijke Horeca Nederland
Dhr. R.A. van As
Mw. F. Bont
Dhr. mr. M.L.W. Cordesius
Bestuur Dagelijks
Bestuur
= secretaris
= lid
Bedrijfscommissie
Onder-
nemingsraden
Commissie
Nederlandse
Hotel
Classificatie
25
Commissie
arbeidsmarkt
en Scholing
= plaatsvervanger
= toezichthouder

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
Bestuursorganisaties
koninklijke Horeca Nederland
Dhr. S.C. Eijberts
Dhr. drs. C.A. van Ekelenburg
Dhr. C.P. Hoogeveen
Dhr. H. van der Kooij
Dhr. P. Schoormans
recron
Dhr. M. Merks
Dhr. J.J.P.M. Thönissen
Overige organisaties
De Unie
Dhr. H. ter Halle
aNVr
Mw. C.V.W. Vink
aNWB
- (vacature)
NBtC
Dhr. J. Vranken
Secretariaat
Mw. mr. C. van Oostrom
Dhr. W. Spaink
Dhr. mr. L. Zegers
toezichthouders
Dhr. mr. I. Güvec (SER)
Mw. mr. B.L.A. de Ruiter (EZ)
Dhr. mr. A. Velgersdijk (SZW)
Bestuur Dagelijks
Bestuur
Bedrijfscommissie
Onder-
nemingsraden
Commissie
Nederlandse
Hotel
Classificatie
26
Commissie
arbeidsmarkt
en Scholing

3.2
bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
Organogram
In 2009 bleef de organisatiestructuur van het Bedrijfschap ongewijzigd. De actuele structuur is weergegeven
in het volgende organogram:
Medewerkers/medezeggenschap
Medewerkers
registratie en
klantenservice
Situatie per 31-12
Aantal medewerkers
Voltijd
Deeltijd
Gemiddeld aantal dienstjaren
Gemiddelde leeftijd
Ziekteverzuim (%)
2002
54
32
22
15,5
44,7
6,9
2003
53
28
25
12,9
44,7
6,5
Directeur
eigen regelgeving
ICt Communicatie
Financiën
kennisbank
poolmedewerkers
2004
52
25
27
12,7
45,0
8,0
Innovatie en kwaliteit
Maatschappelijke
projecten
2005
47
22
25
14,4
46,6
10,9
2006
40
19
21
16,7
47,4
6,6
2007
24
9
15
18,5
48,4
6,4
2008
25
8
17
16,7
46,9
3,6
Op grond van de Wet op de Bedrijfsorganisatie legt het bedrijfschap Horeca en Catering enkele bindende
verordeningen en besluiten op aan ondernemingen die binnen de werkingssfeer vallen. Deze regelingen
zijn van belang voor het vervullen van de kerntaken van het Bedrijfschap en de financiering daarvan
of houden verband met een concrete activiteit van het Schap, zoals de Nederlandse Hotel Classificatie.
NHC
27
2009
25
6
19
13,8
44,9
4,2

3.3
bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
geWIJzIgDe VerOrDeNINg NeDerlaNDSe HOtelClaSSIFICatIe In 2009 werd de Verordening
Nederlandse Hotelclassificatie op enkele punten gewijzigd. De belangrijkste wijziging is het vervallen
van de voorlopige classificatie. Dit geeft administratieve lastenverlichting bij zowel de ondernemer als
het Bedrijfschap.
SUBSIDIeVerOrDeNINg Per 1 januari 2010 werd de Subsidieverordening 2010 van kracht. Deze
verordening werd in 2009 vastgesteld door het bestuur en vervangt het Subsidiebesluit. In de Subsidieverordening
zijn de procedure en voorwaarden vastgelegd voor het verstrekken van subsidies aan derden.
HeFFINgSVerOrDeNINg 2009 Ook de Heffingsverordening werd aangepast in verband met het
vaststellen van nieuwe heffingen voor de financiering van arbeidsmarkt- en scholingsprojecten. In 2009
is aan ruim 46.000 ondernemers een heffing opgelegd. De gemiddelde heffing bedroeg € 314,-. De korting
voor georganiseerden, de zgn. ‘schilthuisaftrek’, is in 2009 gemaximeerd op 30% van de opgelegde
heffing. 5768 ondernemers ontvingen een aftrek op de basisheffing vanwege de start van het bedrijf,
5114 ondernemers ontvingen een aftrek omdat zij met het bedrijf ook onder een ander bedrijfslichaam
vallen.
Verder waren in 2009 de volgende verordeningen en besluiten van kracht:
• registratieverordening 2008: alle horecaondernemingen worden opgenomen in een register;
• Hotelclassificatie-besluit: dit regelt de normen van de Nederlandse Hotel Classificatie op grond
waarvan logiesverstrekkende ondernemingen worden ingedeeld;
• Verordening Bestemmingsheffing Hotelclassificatie 2009: bedrijven in de logiessector betalen
voor deelname aan de Nederlandse Hotel Classificatie. In 2009 kregen bijna 3000 ondernemers een
bestemmingsheffing opgelegd. Gemiddeld bedroeg deze heffing € 125,-. De aftrek voor georganiseerden
bedraagt ook hier 30%.
MaatregeleN Binnen de branche zijn geen andere relevante maatregelen van kracht zoals steunmaatregelen
en convenanten.
Code goed Bestuur
De Code goed Bestuur werd in 2006 opgesteld door alle product- en bedrijfschappen. Met deze leidraad
verantwoorden de schappen op transparante wijze hun handelen en de kwaliteit van hun dienst-
verlening. De Code trad in 2007 in werking en moest per 1 juli 2008 volledig bij alle schappen zijn door-
gevoerd. Het bedrijfschap Horeca en Catering had hier in 2007 en 2008 al stappen mee gemaakt. In 2009
gaf het Bedrijfschap verder invulling aan de Code. Enkele onderdelen met betrekking tot de Code worden
hierna toegelicht.
VergOeDINgeN BeStUUrDerS De hoogte van de vergoedingen van de voorzitter en de bestuursleden
is vastgelegd in de Verordening vergoeding voorzitter 2009-2010 en de Verordening vergoeding
bestuurs- en commissieleden 2009-2010. De voorzitter ontvangt een vergoeding voor elk dagdeel dat hij
per week voor het Bedrijfschap werkzaam is, te weten € 11.550,- per jaar. Het aantal dagdelen bedraagt
28

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
1,8 per week. In 2009 ontving de voorzitter in totaal € 20.790,-. De bestuursleden krijgen per dagdeel
een vacatievergoeding van € 314,- en daarnaast een reiskostenvergoeding en een verblijfskostenvergoeding.
In 2009 bedroeg het totaalbedrag van vergoedingen aan de bestuursleden € 24.270,-.
In het kader van de Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde topinkomens (Wopt) kan
gemeld worden dat in 2009 geen bestuurders of medewerkers van het Bedrijfschap een salaris of vergoeding
hoger dan de ‘Wopt-norm 2009’ (€ 188.000) hebben ontvangen.
prOtOCOl perSONele UNIeS Het protocol personele unies werd in 2008 vastgesteld en is bedoeld
om risico’s van belangenverstrengeling bij bestuurders in kaart te brengen. Op de website van het
Bedrijfschap staat een actueel overzicht van alle bestuurders en hun eventuele nevenfuncties bij horeca-
en recreatieorganisaties. Tijdens enkele bestuursvergaderingen in 2009 is het voorgekomen dat bestuursleden
zich onthielden van deelname aan de besluitvorming aangezien het onderwerp de belangen
raakte van een organisatie waarbij zij betrokken waren.
BeleIDSCyClUS eN –COMMUNICatIe Het communicatieplan van het Bedrijfschap heeft onder meer
als doel de bedrijfsgenoten kennis te laten nemen van de diverse stadia van de beleidscyclus. Dit biedt
hen de mogelijkheid om actief betrokken te zijn bij de besluitvorming en daarop invloed uit te oefenen.
Het plan noemt diverse uitingen over de beleidsdoelstellingen van het Schap, zoals het op de website
plaatsen van vergaderstukken en –agenda’s van het bestuur, het organiseren van ondernemersdagen en
het actief communiceren van het spreek- en agenderingsrecht. In 2010 zal de communicatie over de
beleidscyclus verder vorm krijgen en worden ingepast in de reguliere communicatie met de ondernemingen.
HeFFINgeNBeleID In 2009 werd de subsidiëring van arbeidsmarkt- en scholingsprojecten ondergebracht
bij het Bedrijfschap. Het bestuur heeft besloten de financiering van deze activiteiten niet te
laten plaatsvinden door middel van een bestemmingsheffing, maar te laten doorwerken in de algemene
heffing. Op verzoek van de SER is deze keuze uitgebreid gemotiveerd in de toelichting bij de heffingsverordening
2009. Voor 2010 is dezelfde aanpak gevolgd.
Tot en met 31 december 2008 werden de arbeidsmarkt- en scholingsactiviteiten gefinancierd en gesubsidieerd
door het Sociaal Fonds Horeca (SFH). SFH vindt zijn grondslag in de tot en met genoemde
datum van kracht zijnde en algemeen verbindend verklaarde CAO inzake bijdragen Sociaal Fonds Horeca
(Fonds-CAO). Met ingang van het kalenderjaar 2009 is er geen privaatrechtelijke grondslag meer om de
genoemde activiteiten te financieren. Het bestuur van het bedrijfschap is echter van mening dat een
deel van deze activiteiten voor de bedrijfstak een dermate algemeen maatschappelijk nut vervult dat
zij, bij afwezigheid van private middelen, hiervoor algemene middelen, opgebracht door de heffingsplichtige
bedrijfsgenoten, beschikbaar stelt. Het gaat hierbij immers om activiteiten die bijdragen aan
de verheffing van het horecavak en de professionalisering van de bedrijfstak horeca als geheel.
aDMINIStratIeVe laSteN Administratieve lasten zijn de kosten voor ondernemingen om te voldoen
aan informatieverplichtingen die voortvloeien uit wet- en regelgeving van de overheid. In 2009
bedroegen de administratieve lasten van het Bedrijfschap € 2,05 per onderneming, een daling van
9% ten opzichte van 2008. De totale administratieve lasten van het Bedrijfschap bedroegen in 2009
€ 92.000,-, een daling van bijna € 9.000,- ten opzichte van 2008. Deze daling is voornamelijk het
gevolg van wijzigingen in de werkingssfeer, waardoor minder ondernemingen onder de heffingsplicht
29

3.4
3.5
bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
vallen. Het grootste deel van de totale lasten komt voort uit de Registratieverordening en bedraagt ca.
€ 40.000,-. Op basis van deze verordening wordt van ondernemers een aantal gegevens gevraagd die
worden gebruikt voor statistieken en onderzoeksrapporten. Een ander deel van de lasten (ca. € 28.000,-)
volgt uit de Verordening Nederlandse Hotelclassificatie. Naar verwachting zal hierin door het vervallen
van de voorlopige classificatie in 2010 een besparing voor de ondernemer worden gerealiseerd.
INterN tOezICHt In het reglement werkwijze en gedrag is bepaald dat het dagelijks bestuur zich
voor de naleving van de Code Goed Bestuur laat bijstaan door een onafhankelijke compliance officer,
danwel om de twee jaar een onafhankelijke externe visitatiecommissie opdracht geeft om de naleving
van de principes uit de Code te waarborgen. Inmiddels laten enkele andere schappen zich bijstaan door
ofwel een auditcommissie ofwel een externe accountant. Ook het Bedrijfschap heeft in navolging hiervan
onderzocht welke van deze twee mogelijkheden het best passend is en zal in 2010 de toetsing van
de naleving door een externe accountant laten verrichten.
Maatschappelijk verantwoord
ondernemen (MVO)
Duurzaam inkopen is een belangrijk aspect van maatschappelijk verantwoord ondernemen en het verduurzamen
van de bedrijfsvoering. De Programmadirectie Duurzaam Inkopen van het ministerie van VROM
ontwikkelt duurzaamheidscriteria voor tachtig productgroepen, zoals bedrijfskleding, ICT, reis- en verblijfkosten,
kantoorartikelen en catering. Het Bedrijfschap wil in 2010 realiseren dat 75 procent van de goederen
en diensten duurzaam wordt ingekocht; in 2015 moet dit oplopen tot 100 procent. Het Bedrijfschap
sluit hiermee aan bij de ambities die andere decentrale en sectorale overheden zichzelf stellen.
In 2010 wil het Bedrijfschap bijdragen aan de ontwikkeling van een digitale tool voor horecaondernemers
die hen kan ondersteunen bij het maken van duurzame inkoopkeuzes. Inmiddels is de opdracht
gegeven de inhoud van deze digitale wegwijzer te ontwikkelen. Het Bedrijfschap zal deze aanbieden op
een wijze die sterk vergelijkbaar is met de opzet van de Hygiënecode; de MVO-tool zal in 2010 via de
website beschikbaar worden gesteld.
ICt-beleid
Het Bedrijfschap beschouwt ICT als een van de belangrijkste hulpmiddelen bij het realiseren van zijn
organisatiedoelstellingen, overeenkomstig de gewenste identiteit van het Schap (interactief, dynamisch,
toegankelijk). De website kenniscentrumhoreca.nl is zowel het gezicht naar buiten als het
zenuwcentrum van het Schap. Niet alleen vormt de site het belangrijkste kanaal in de communicatie
met de ondernemingen; het is ook het portaal dat de ondernemingen toegang biedt tot de producten
en diensten van het Schap.
30

3.6
bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
VerNIeUWDe WeBSIte Sinds 2008 heeft het Bedrijfschap een externe consultant van de Piramide
Groep in dienst. Deze consultant ondersteunt de directie bij het bepalen van het ICT-beleid. In 2009
concentreerde het Bedrijfschap zijn ICT-inspanningen op twee projecten: de ontwikkeling en lancering
van de vernieuwde website en het verder ontwikkelen en beschikbaar maken van diverse tools, zoals de
Kostprijscalculator.
prOFeSSIONalISerINg In 2009 professionaliseerde de interne ICT-organisatie van het Schap eveneens
dankzij de aanschaf van nieuwe tools en kennisontwikkeling bij de medewerkers. Daarnaast werd
de projectmatige, resultaatgerichte werkwijze verankerd in de organisatie.
VerBeterDe BeDrIJFSVOerINg In 2010 zal het Schap investeren in zogeheten workflow software
om de interne bedrijfsvoering efficiënter en effectiever te maken, bijvoorbeeld door te zorgen dat een
vraag van een ondernemer in één keer bij de juiste medewerker binnen het Bedrijfschap terecht komt.
Bovendien wordt de website doorontwikkeld tot een gepersonaliseerd webportaal voor de ondernemer.
kwaliteit en innovatie
In 2009 richtte het Schap een afdeling Kwaliteit & Innovatie op. Deze afdeling is opgericht voor het
starten en coördineren van nieuwe projecten en heeft daarbij als specifieke taak te bewaken dat alle
nieuwe activiteiten voldoen aan de zelfopgelegde doelstellingen van het Schap (interactief, toegankelijk,
dynamisch), zoals vastgelegd in de Toekomstverkenning uit 2006.
ONDerNeMINg leIDeND De medewerker Kwaliteit & Innovatie werkt nauw samen met de
externe ICT-consultant, die zich richt op de technische architectuur en randvoorwaarden, en met het
marketingbureau TodaysBrands, dat de praktische bruikbaarheid en de huisstijltoepassing bewaakt.
De behoeften van de ondernemingen blijven de leidende factor gedurende de ontwikkeltrajecten.
De afdeling Kwaliteit & Innovatie leverde in 2009 een belangrijke bijdrage aan diverse projecten, met
als meest sprekende voorbeeld de snelle en succesvolle implementatie van de vernieuwde website
kenniscentrumhoreca.nl.
31

4.
4.1
bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
Financiële gegevens
rekening van baten en lasten 2009
Jaar 2009
BateN
1. Heffingen
2. Bestemmingsheffing Nederlandse
Hotelclassificatie (NHC)
3. Rente
4. Overige baten
totaal van de baten
laSteN
1. Voorzitter / Personeelskosten
2. Reis-, verblijf- en repres.kosten
3. Huisvestingskosten
4. Bureaukosten
5. Vergaderkosten
6. Financiële relaties
7. Diensten door derden
8. Overige lasten
totaal van de lasten
Saldo
totaal
generaal
€
11.762.391
305.476
215.729
255.577
12.539.173
1.923.160
80.233
316.316
294.889
33.077
9.022.921
589.379
78.434
12.338.409
200.764
Bestuur en
algemeen
€
1.684.506
0
215.729
74.409
1.974.644
759.078
30.163
126.714
118.130
27.238
32.407
589.379
78.434
1.761.543
213.101
Markt
€
1.920.033
0
0
90.975
2.011.008
809.598
13.968
131.865
122.932
0
932.645
0
0
2.011.008
0
product en
dienst
€
276.530
305.476
0
73.681
655.687
198.801
36.102
32.380
30.187
5.839
364.715
0
0
668.024
-12.337
32
arbeid
€
7.881.322
0
0
16.512
7.897.834
155.683
0
25.357
23.640
0
7.693.154
0
0
7.897.834
0

4.2
bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
Balans per 31 december 2009
aCtIVa
Vaste activa
1. Materiële vaste activa
2. Financiële vaste activa
Vlottende activa
3. Vorderingen heffingen en
bestemmingsheffing
4. Overige vorderingen
5. Overlopende activa
6. Liquide middelen
totaal activa
paSSIVa
eigen vermogen
7. Algemene reserve
8. Bestemmingsreserve Nederlandse
Hotelclassificatie
Voorzieningen
9. Groot onderhoud kantoorpand
10. Reorganisatie
Vlottende passiva
11.Kortlopende schulden
Belastingen
12.Overlopende passiva
totaal passiva
2009
€
3.176.99
515.813
1.455.490
103.901
195.177
1.754.508
2.305.543
2009
€
4.233.143
42.585
126.168
1.125.095
223.244
98.513
1.903.315
€
3.692.012
4.060.051
7.752.063
€
4.275.728
1.251.263
2.225.072
7.752.063
2008
€
3.286.586
1.583.097
303.496
43.283
159.497
506.276
949.294
2008
€
4.020.042
54.922
140.379
1.477.043
151.861
82.983
398.023
33
€
4.869.683
1.455.570
6.325.253
€
4.074.964
1.617.422
632.867
6.325.253

4.3
bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
toelichting op de
verkorte jaarrekening 2009
Verordening Financiën Bedrijfslichamen
De jaarrekening is overeenkomstig de Wijzigingsverordening Financiën Bedrijfslichamen 1999 opgesteld.
grondslagen van waardering en bepaling van resultaat
MaterIële VaSte aCtIVa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingspijs
onder aftrek van afschrijvingen. Afschrijvingen worden lineair bepaald volgens een vast afschrijvingspercentage
gedurende de economische levensduur.
FINaNCIële VaSte aCtIVa De hieronder opgenomen obligatieportefeuille wordt gewaardeerd op
aankoopwaarde of lagere beurswaarde.
VOrDerINgeN De vorderingen worden gewaardeerd op nominale waarde, zo nodig is rekening gehouden
met een voorziening wegens mogelijke oninbaarheid.
VOOrzIeNINgeN De waardering van de voorzieningen vindt plaats tegen nominale waarde.
OVerIge aCtIVa eN paSSIVa De overige activa en passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
reSUltaatBepalINg Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde van de
heffingen en de geleverde prestaties, en de kosten en andere lasten over het jaar.
kOSteN De kosten zijn gebaseerd op historische kosten en worden toegerekend aan het verslagjaar
waarop zij betrekking hebben.
peNSIOeNVOOrzIeNINg Bedrijfschap Horeca en Catering heeft een toegezegd-pensioenregeling.
Onder een toegezegd-pensioenregeling wordt verstaan een regeling waarbij aan de werknemers een pensioen
wordt toegezegd, waar de hoogte afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. Met ingang van 1 januari
2006 is de tot en met ultimo 2005 geldende eindloonregeling vervangen door een geïndexeerde middelloonregeling.
Het ouderdomspensioen bedraagt voor ieder daartoe in aanmerking komend deelnemersjaar 1,90%
van de voor dat deelnemersjaar geldende pensioengrondslag. De toegezegd-pensioenregeling is in de jaarrekening
verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde-bijdrageregeling op grond van de vrijstelling voor
kleine rechtspersonen. De verschuldigde premies zijn als last verantwoord in de rekening van baten en lasten.
Voor zover de verschuldigde premie nog niet is voldaan, is deze als verplichting op de balans opgenomen.
34

4.4
bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
toelichting op de balans
per 31 december 2009
VaSte aCtIVa
1. Materiële vaste activa (aan de bedrijfsuitoefening dienstbaar)
Het verloop van deze post is als volgt:
Stand per 1 januari 2009
Verkrijgingsprijzen
Cumulatieve afschrijvingen
Mutaties
Investeringen
Afschrijvingen
Stand per 31 december 2009
Verkrijgingsprijzen
Cumulatieve afschrijvingen
Boekwaarde
Afschrijvingspercentages
kantoorpand
en
terreinen
€
3.580.780
-444,185
3.136.595
0
-88.837
-88.837
3.580.780
-533.022
3.047.758
3,33%
Inventaris
en
inrichting
€
157.143
-86.205
70.938
787
-13.595
-12.808
157.930
-99.800
58.130
De verkoopwaarde van het pand (vrij van huur) is getaxeerd op € 4.025.000.
De technische bedrijfsmiddelen hebben betrekking op automatisering (hardware en software).
De vaste installatie betreft de topkoelinstallatie.
10%
technische
bedrijfsmiddelen
€
664.627
-612.407
52.220
33.387
-38.586
-5.199
698.015
-650.995
47.020
33,33%
Vaste
installatie
€
53.103
-26.270
26.833
0
-3.542
-3.542
53.103
-29.812
23.291
6,67%
35
totaal
€
4.455.653
-1.169.067
3.286.586
34.174
-144.560
-110.386
4.489.828
-1.313.629
3.176.199

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
2. Financiële vaste activa
De financiële vaste activa betreft de obligatieportefeuille.
Het verloop is als volgt:
Stand per 1 januari 2009
Af: expiratie obligatie
Bij: waarderingsverschil in verband met hogere beurswaarde
Stand per 31 december 2009
3. Vorderingen heffingen en bestemmingsheffing
De vorderingen betreffen de nog te ontvangen heffingsgelden uit hoofde van bestemmingsheffing,
opgelegde heffingen 2009 en opgelegde heffingen 2008 en oudere jaren.
De vorderingen zijn op het nominale bedrag gewaardeerd onder aftrek van een voorziening voor
mogelijke oninbaarheid. De vorderingen uit heffingen 2006 en oudere jaren zijn op nihil gewaardeerd.
De vorderingen zijn als volgt gespecificeerd:
Heffingen 2009
Heffingen 2008
Heffingen 2007
Heffingen 2006
4. Overige vorderingen
Debiteuren
Rekening-courant Pensioenfonds Horeca & Catering
Rekening-courant Hoofdbedrijfschap Detailhandel
Diversen
€
1.583.097
-1.132.800
65.516
515.813
2009
€
1.292.160
94.862
68.468
0
1.455.490
2009
€
8.909
9.152
80.025
5.815
103.901
2008
€
0
136.989
120.472
46.035
303.496
2008
€
3.431
20.935
11.649
7.268
43.283
De debiteuren zijn, rekeninghoudend met een voorziening voor oninbaarheid, gewaardeerd op nominale
waarde.
36

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
5. Overlopende activa
Interest
Personeelskosten
Huisvestingskosten
Bureaukosten
Reis- en verblijfkosten
Financiële relaties
Diversen
eIgeN VerMOgeN
6. algemene reserve
Het verloop van de algemene reserve is als volgt:
Stand per 1 januari 2009
Bij: voordelig saldo 2009
Stand per 31 december 2009
7. Bestemmingsreserve Nederlandse Hotelclassificatie
Het verloop van de bestemmingsreserve is als volgt:
Stand per 1 januari 2009
Af: nadelig saldo Nederlandse Hotelclassificatie 2009
Stand per 31 december 2009
2009
€
53.870
15.745
187
24.537
1.103
99.467
208
195.117
€
4.020.042
213.101
4.233.143
€
54.922
-12.337
42.585
2008
€
64.956
20.480
0
19.197
0
54.864
0
159.497
37

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
VOOrzIeNINgeN
8. groot onderhoud kantoorpand
De voorziening dient om de kosten die noodzakelijk zijn om het kantoorpand in goede staat van
onderhoud te houden gelijkmatig over de jaren te spreiden.
Het verloop van de voorziening is als volgt:
Stand per 1 januari 2009
Bij: toevoeging ten laste van de rekening van baten en lasten
Af: onderhoudskosten
Stand per 31 december 2009
9. reorganisatie
De voorziening is getroffen in verband met hieruit voortvloeiende verplichtingen.
De voorziening is gewaardeerd tegen nominale waarde.
Het verloop van de voorziening is als volgt:
Stand per 1 januari 2009
Af: onttrekkingen in 2009
Bij: dotatie ten laste van de rekening van baten en lasten
Af: vrijval ten gunste van de rekening van baten en lasten
Stand per 31 december 2009
VlOtteNDe paSSIVa
10. kortlopende schulden
Crediteuren
Loonheffingen
BTW
€
140.379
5.600
145.979
-19.811
126.168
€
1.477.043
-347.868
1.129.175
14.900
-18.980
1.125.095
2009
€
223.244
89.548
8.965
321.757
2008
€
151.861
82.983
0
234.844
38

edrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
11. Overlopende passiva
Personeelskosten
Vakantiegeld- en vakantiedagenverplichting
Reis-, verblijf- en representatiekosten
Huisvestingskosten
Bureaukosten
Financiële relaties:
Kennisbank
Vernieuwingsprojecten
Marketing en communicatie
Heffing en Registratie
Maatschappelijke projecten
Arbeidsmarkt- en scholingsbeleid
Diensten door derden:
Accountantskosten
Adviezen
Uitbesteding heffing
ICT
Diversen
Totaal
De vakantiegeldverplichting betreft het vakantiegeld inclusief sociale lasten over de periode 1 juni 2009
t/m 31 december 2009. In de verplichting zijn tevens de nog niet opgenomen vakantiedagen ultimo
2009 opgenomen.
Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen
2009
€
114.906
1.478
100
20.300
71.689
0
14.033
0
67.004
1.548.830
20.000
928
35.500
8.547
0
1.903.315
2008
€
138.800
533
5.464
8.984
27.684
13.599
0
1.615
98.711
0
20.000
6.247
57.117
16.555
2.714
398.023
Het jaarlijks verschuldigde bedrag van met derden afgesloten operational lease-contracten inzake auto’s
bedraagt in totaal circa € 11.000. De resterende gemiddelde looptijd bedraagt circa een jaar. De jaarlijkse
huurverplichting inzake kopieerapparatuur bedraagt € 25.000. De resterende looptijd bedraagt per balansdatum
circa drie jaar. De eerste verdieping van het pand is verhuurd. De jaarlijkse huurtermijnen betreffen
circa € 160.000 per jaar. De huidige huurovereenkomst heeft een looptijd tot 1-7-2011 met een stilzwijgende
verlenging.
39

5.
bedrijfschap Horeca en Catering jaarverslag 2009
De bestuursorganisaties
De ondernemersorganisaties en de werknemersorganisaties in de horeca en recreatie benoemen de
bestuursleden van het bedrijfschap Horeca en Catering. De ondernemersorganisaties zijn koninklijke
Horeca Nederland en reCrON, de werknemersorganisaties zijn FNV Horeca en CNV Vakmensen.
ONDerNeMerSOrgaNISatIeS
koninklijke Horeca Nederland
Pelmolenlaan 10
Postbus 566, 3440 AN Woerden
Tel. (0348) 48 94 89
Fax (0348) 48 94 00
Internet horeca.org
reCrON
Hoofdstraat 82
Postbus 102, 3970 AC Driebergen
Tel. (0343) 52 47 00
Fax (0343) 52 47 01
Internet recron.nl
WerkNeMerSOrgaNISatIeS
FNV Horeca
Louis Armstrongweg 110
Postbus 1435, 1300 BK Almere
Tel. leden: 0900 - 202 23 23 (20 ct. per min.)
Tel. niet-leden: 0900 - 239 10 00 (50 ct. per min.)
Fax (036) 536 33 97
Internet fnvhoreca.nl
CNV Vakmensen
Tiberdreef 4
Postbus 2525, 3500 GM Utrecht
Tel. (030) 751 1007
Internet cnvvakmensen.nl
40