De Zon in stedenbouw en architectuur - Organisatie voor Duurzame ...

20
3
De zon in stedenbouw
DE ZON IN STEDENBOUW
Ten onrechte wordt wel eens gezegd dat zonoriëntatie
bij de ontwikkeling van een stedenbouwkundig plan
leidt tot een armoedig resultaat. Het tegendeel kan waar
zijn. Wanneer bij de oriëntatie van bouwblokken
rekening wordt gehouden met het gebruik van zonneenergie,
zijn er voor de architect immers meer
mogelijkheden om nieuwe technieken te integreren.
Zonoriëntatie op stedenbouwkundig niveau kan dus
evengoed aanleiding geven tot een rijker en
gevarieerder eindresultaat.
Hoofdassen óf noord-zuid óf oost-west richten
Zonoriëntatie is slechts één van de aspecten die een stedenbouwkundige
in overweging moet nemen. In de praktijk
zijn er veel vraagstukken en conflicterende belangen die
om creatieve oplossingen vragen. De hoofdstructuur van
een stedenbouwkundig plan moet uiteraard beantwoorden
aan eisen van dichtheid, verkeersdoorstroming en aansluiting
op bestaand stedelijk gebied en bestaande landschappelijke
elementen, om maar enkele zaken te noemen.
Het is van belang om in het geheel van factoren de
oriëntatie op de zon mee te nemen. Dat kan heel goed
samengaan met andere kwaliteiten, bijvoorbeeld door de
hoofdassen in een plan zoveel mogelijk noord-zuid óf oostwest
te richten, met een maximale afwijking van twintig tot
dertig graden in beide richtingen. Met name voor de
toepassing van passieve zonne-energie is die oriëntatie van
belang.
Bouwblokken aan oost-westgerichte straten
In het deelplan krijgen openbare ruimten en particuliere
gronden maat en vorm. Door het vastleggen van straten en
straatprofielen wordt de bezonning van de woningen
bepaald. Bevorderlijk voor de toepassing van zonne-energie
zijn lange bouwblokken in de oost-westrichting en korte
bouwblokken in de noord-zuidrichting, opnieuw met een
tolerantie van twintig tot dertig graden in beide richtingen.
Voorbeelden laten zien dat met zeventig, tachtig en zelfs
negentig procent zuid-georiënteerde woningen een zeer