Download here a portfolio in PDF - Eelco Maan

Wie Eelco Maan kent, leest in zijn werk de synesthesie van een
veelbewogen leven. Fikkies in het zuchtend kreupelhout. Bezwete
kelders: gitaren, snaren, trommelklanken van de underground.
Poëzie, vitalisme, soefisme, wijzen van begeerte. Woorden
aarzelen boven wit papier. En dromen, vloeren vol dromen.
Kleurenkakofonieën van kwasten, boeken, schildersdoeken,
tubes, stokjes en notitieblokjes.
In de ‘goddelijke vonk’ gelooft-ie evenwel niet. Hollandse nuchterheid
overwint het wanneer het gaat om ‘inspiratie’ of ‘steun van de goden’.
Op inspiratie wacht je niet, die moet je maken. Het heeft geen zin om
broedend of maanziek rond te stiefelen; inspiratie borrelt vanzelf op
tijdens de arbeid. Vroeg opstaan en hard werken zetten meer zoden
aan de dijk.
We noemen de trouwe dijk waaraan hij als kind speelde, de polder, de
eenzame boerderijen aan door bomen omzoomde landweggetjes.
Meer dan de goddelijke vonk ontspruit het oer-Hollandse landschap
aan zijn kunst. Hoewel de kleur groen daarin niet of nauwelijks terugkomt,
is de natuur er alomtegenwoordig. De veelkleurige luchten
boven de IJssel, de straffe doch genadige windvlagen, de vroeggeboren,
rozevingerige dageraad. Bekroosde sloten staan bedaagd in oneindig
laagland. Vooral: de geur van vrijheid.
Maar zien wij landschappen? Rurale schetsen? Pastorale scènes? Dat
is Maans eer te na. Hij kiest de minder voor de hand liggende weg.
Zijn vegen op het doek zijn lyrische abstracties. Abstract werk dat zijn
nuchterheid wellicht staaft door noeste productie, maar voor de goede
verstaander in niets lijkt op de afwezigheid van inspiratie, deze
eruptie van kleuren en vormen. Daarin lijken de kleuren soms onaards,
beschenen door een vreemd licht. Maanlandschappen? Geen God
support maar pantheïstisch pandoer? De helderheid van het rood, de
mystieke blauwen, het intense, bijna perverse geel; om beurten wedijveren
en harmoniëren ze met elkaar en met hun vormen. Wie kijkt,
kijkt andermaal. Het wordt een schouwspel, een les in zien, een les in
zijn. Een twijfelen, wikken en wegen, een struikelen, zich verdrinken en
weer bovenworstelen. Een eindeloze zoektocht.
De streken op het doek lijken op het eerste gezicht van weinig moeite
te getuigen, maar dat is slechts schijn. Het is een onuitputtelijk experimentele
strijd met diverse materialen. Collages en assemblages van
acrylverf, uitgeknipte, afgebrokkelde of gescheurde elementen en rijst-
en crèpepapier. Spuitbusontladingen. Vuistdik cement en tegellijm. Be-
hoedzaam stukend met een plamuurmes, bezeten klodders tegen het
doek werpend als een pitcher op drift. Uit zo’n chaotische rapsodie van
materialen en technieken ontstaat echter altijd een intens, harmonieus
schilderij. De vermeende uitzonderingen op de regel worden onverbiddelijk
overschilderd.
De aanvangspositie is een liggende. Het doek bevindt zich op de grond.
De hand van de schilder, de neus boven op het doek, stuurt de verf.
Diverse lagen ontstaan, vermengen zich met of vormen in gedroogde
vorm de ondergrond voor nieuwe structuren. De woeste, bijna primitieve
manier van werken met diverse materialen verandert gaandeweg
in een subtiel spel van kleuren en vormen. Soms ook verschijnen op
oosterse karakters lijkende krabbels. De betekenis daarvan, zo die er al
is, doet er minder toe dan de visuele spanning.
Het zijn vooral primaire kleuren, met hier en daar een toets zilver of
goud. Weinig groen. Maan tracht de natuur niet na te schilderen, maar
ambieert kleurcomposities die een eigen wereld scheppen, een bewustzijnstoestand
bij hemzelf en de kijker creëren. Na een meditatieve
start, zonder enige schets als uitgangspunt, laat hij zijn intuïtie stromen
en geraakt in een soort trance. ‘Manisme’, noemt de kunstenaar, niet
gespeend van enige zelfrelativering, dit lichamelijk zeer inspannende
werk met een zelfoverstijgend mystiek randje. Materiaalbeheersing,
compositietechniek, kleurenkeuze en de juiste toets zorgen met deze
intuïtieve staat van vervoering voor het harmonieuze eindresultaat.
Eelco Maan is sinds 1994 werkzaam als beeldend kunstenaar. Experimenteerde
hij aanvankelijk met figuratieve, fauvistische en surrealistische
elementen – met invloeden van Klee, Miró en CoBrA –, allengs
werd zijn stijl soberder en abstracter. Een Maan-watcher kan er evengoed
zijn attractie tot het craquelé in vroeg-Middeleeuwse kunst en
woeste Pollock-erupties als tot de eigenzinnige kleurabstracties van
Eugène Brands en Willem de Kooning in herkennen. Zijn werk past in
de traditie van de lyrisch abstracte kunst en heeft een heel eigen toets,
met een mystieke ondertoon. Het is Maans streven in zijn kunst het
westerse en oosterse denken bijeen te brengen. De schilderijen hebben,
soms schier onbenoembare, raakvlakken met werk van eerdere
grote kunstenaars, maar hebben een dwingend eigen karakter. Herkenbaar
in zijn authenticiteit. Een zeldzame kracht. Dat maakt Maan tot een
hedendaagse meester.
Annemiek van Grondel / mei 2012