Rupel.blad - Natuur in Aartselaar

6
Rupel.blad
Oeverzwaluw gaat ondergronds…
Wandelend of fietsend op de dijken
van de Rupel of langs de Terhaagse
kleiputten kan je, als je goed oplet,
misschien kleinere bruine zwaluwen
zien vliegen. Dat zijn oeverzwaluwen.
Reeds decennialang zijn oeverzwaluwen
vaste gasten in de kleiputten
van de Rupelstreek. Oeverzwaluwen
zijn de kleinste en ook de zeldzaamste
van de Europese zwaluwen. Ze
hebben een bruine gekleurde rug en
een witte buik, onderbroken door een
bruine borstband.
Als koloniebroeders maken ze hun
nestgangen in de steile wanden van
kleiafgravingen. In de periode 2000
tot 2006 zat er ook een grote kolonie
aan het Noordelijk Eiland in Wintam.
In 2007 daalde hun aantal echter
drastisch tot een 10-tal paartjes, het
merendeel verhuisde naar de overkant
Oeverzwaluw: overzicht aantal broedparen
van de Schelde aan een zanddepot in
Bazel. In 2008 broedden er geen oeverzwaluwen
meer aan het Noordelijk
eiland. In die periode waren er wel re-
gelmatig grote groepen foeragerende
oeverzwaluwen te zien boven de plassen
van het Noordelijk Eiland.
95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08
Reet Hollebeekstraat ? 78 ? 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Terhagen kleiputten ? 200 ? 80 150 100 167 230 135 180 281 271 22 160
Schelle Tuinlei 0 0 0 110 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Wintam Noordelijk Eiland - - - - - 458 95 - 65 200 170 155 10 0
Niel Potaardestraat - - - - - - - - 5 - - - - -
Gierende supervogels…
Vogels kunnen vliegen…maar geen
enkele blijft zo lang in de lucht als
de gierzwaluw. Een jonge gierzwaluw
die uitvliegt, zet de vier jaar die
daarop volgen geen poot meer op de
grond. Na vier jaar zijn ze volwassen
en komen ze aan land. Land is dan
wel een spleet onder de dakpannen of
een muurspleet, waarachter het nest
zit. Lopen kunnen ze niet, een beetje
kruipen lukt al iets beter.
Gierzwaluwen horen niet tot dezelfde
familie als de huis- en boerenzwaluw
en vormen een aparte groep. Ze zijn
ook duidelijk groter. Het sikkelvormige
silhouet, de lange slanke vleugels en
Nestkasten plaatsen voor gierzwaluwen foto: Luk Smets
de hoge snelheid waarmee ze vliegen,
maakt ze uniek in de vogelwereld.
Gierzwaluwen hoor je ook vaak eerder
dan dat je ze ziet. Met hun hard
en gierend geluid jagen ze op warme
zomeravonden boven de straten. Het
schijnt dat die krijstochten tot doel
hebben om de gierzwaluwvrouwen
naar hun nest te jagen, terwijl de
mannen zich nadien hoog boven de
wolken terugtrekken om op thermiek
de nacht door te brengen.
Gierzwaluwen leveren prestaties om U
tegen te zeggen. Bij slecht weer gaan
onze gierzwaluwen even boven Parijs,
Londen of een andere Europese stad
jagen. De honderden aan elkaar geklitte
gevangen vliegjes worden tot
een voedselbal verzameld, waarmee
ze terug thuis hun jongen voeren. Die
jongen kunnen een periode van wel
twee weken zonder voedsel overbruggen
door in een soort coma te gaan.
Temperatuur en hartslag gaan naar
omlaag en de vogels lijken wel schijndood.
In tegenstelling tot boeren-, huis-
en oeverzwaluw, waarbij ieder jaar
Oeverzwaluw foto: Raymond De Smet