Bij jongeren mag je hopen dat er nog echt iets verandert - PC Caritas
Bij jongeren mag je hopen dat er nog echt iets verandert - PC Caritas
Bij jongeren mag je hopen dat er nog echt iets verandert - PC Caritas
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
met een h<strong>echt</strong>ingsstoornis na een moeilijke<br />
levensstart, met kenm<strong>er</strong>ken van<br />
psychose of stemmingsstoornissen… Let<br />
wel: ik zeg bewust ‘met kenm<strong>er</strong>ken van<br />
psychose’. <strong>Bij</strong> kind<strong>er</strong>en en <strong>jong<strong>er</strong>en</strong> uit<br />
zich <strong>dat</strong> and<strong>er</strong>s dan bij volwassenen. Ze<br />
missen voeling met zichzelf en met zichzelf<br />
als deel van hun omgeving, ze missen<br />
als het ware ‘een omhulsel van het ik’. Die<br />
kind<strong>er</strong>en worden een speelbal van zichzelf<br />
en van de omgeving. Op bepaalde<br />
zaken gaan ze heel fel reag<strong>er</strong>en, t<strong>er</strong>wijl ze<br />
bij and<strong>er</strong>e dingen helemaal geen reactie<br />
v<strong>er</strong>tonen.”<br />
Wekelijks gesprek met leefomgeving<br />
De Kaap blijft in haar w<strong>er</strong>king trouw aan<br />
waar ze twintig jaar geleden mee van<br />
start ging: een gezinsg<strong>er</strong>ichte kindbehandeling,<br />
waarbij het gezin of de gezinsv<strong>er</strong>vangende<br />
context een cruciale rol speelt.<br />
“We willen de omgeving waarin het kind<br />
opgroeit st<strong>er</strong>k bij de behandeling betrekken.<br />
Kind<strong>er</strong>en komen hi<strong>er</strong> t<strong>er</strong><strong>echt</strong> wanne<strong>er</strong><br />
<strong>iets</strong> in hun ontwikkeling stagne<strong>er</strong>t<br />
of devie<strong>er</strong>t. Soms ligt <strong>dat</strong> lout<strong>er</strong> aan de<br />
omgeving, soms lout<strong>er</strong> bij het kind, maar<br />
meestal is het een samenspel van beide.<br />
Er is een disfunction<strong>er</strong>en bij het kind<br />
waarop de omgeving geen antwoord<br />
vindt”, v<strong>er</strong>klaart Dr. Van Petegem.<br />
“Wekelijks houden we gesprekken met de<br />
leefomgeving, of <strong>dat</strong> nu hun gezin is of<br />
een gezinsv<strong>er</strong>vangende context zoals het<br />
int<strong>er</strong>naat of een medisch pedagogisch instituut.”<br />
Die gesprekken houdt het team<br />
bewust vóór het weekend, zo<strong>dat</strong> de kind<strong>er</strong>en<br />
<strong>er</strong> nadien mee naar huis kunnen.<br />
“We promoten <strong>echt</strong> <strong>dat</strong> kind<strong>er</strong>en in de<br />
weekends naar huis gaan. Uiteindelijk<br />
is het toch de bedoeling <strong>dat</strong> we het kind<br />
t<strong>er</strong>ug in zijn v<strong>er</strong>trouwde omgeving integr<strong>er</strong>en.”<br />
Kind<strong>er</strong>en komen meestal naar De Kaap<br />
voor een p<strong>er</strong>iode van zo’n acht weken. In<br />
die p<strong>er</strong>iode is <strong>er</strong> ruimte voor ond<strong>er</strong>zoek,<br />
diagnose, oriëntatie en behandeling van<br />
ontwikkelingsproblemen en psychische<br />
stoornissen. “Die acht weken zijn broodnodig.<br />
Kind<strong>er</strong>en moeten niet alleen het<br />
gevoel hebben <strong>dat</strong> ze hi<strong>er</strong> mogen zijn,<br />
ze moeten ook <strong>echt</strong> zichzelf kunnen zijn.<br />
Oud<strong>er</strong>s willen zien <strong>dat</strong> hun kind zich hi<strong>er</strong><br />
gedraagt zoals thuis, and<strong>er</strong>s nemen ze<br />
van ons n<strong>iets</strong> aan. We moeten door het<br />
bad van de negativiteit. Oud<strong>er</strong>s moeten<br />
voelen <strong>dat</strong> we het in hun situatie ook<br />
niet meteen zouden weten, <strong>dat</strong> we hun<br />
zoeken begrijpen. Nadien kunnen we het<br />
1 | juni 2011<br />
positieve t<strong>er</strong>ugvinden en dan aanvaarden<br />
oud<strong>er</strong>s ook <strong>dat</strong> we ‘waard<strong>er</strong>end’ spreken<br />
ov<strong>er</strong> hun kind.” Dr. Van Petegem hekelt<br />
dan ook de actuele tendens naar een kort<strong>er</strong>e<br />
v<strong>er</strong>blijfsduur: “Als we te veel ond<strong>er</strong><br />
druk worden gezet om op korte t<strong>er</strong>mijn<br />
te w<strong>er</strong>ken, dan schaadt <strong>dat</strong> zowel de oud<strong>er</strong>s<br />
als de kind<strong>er</strong>en. We moeten e<strong>er</strong>st het<br />
v<strong>er</strong>trouwen opbouwen om dan tot een behandeling<br />
te kunnen komen.”<br />
Wat de Kaap vooral probe<strong>er</strong>t te bieden,<br />
is een veilige en voorspelbare leefomgeving.<br />
“Ongewenst gedrag gaan we corrig<strong>er</strong>en,<br />
maar niet bestraffen. Kind<strong>er</strong>en<br />
weten welke reactie ze op welk gedrag<br />
mogen v<strong>er</strong>wachten. We creëren de openheid<br />
om van gedrag te kunnen v<strong>er</strong>and<strong>er</strong>en.<br />
We willen hen tonen <strong>dat</strong> ze nieuwe<br />
kansen krijgen, <strong>dat</strong> ze nieuwe dingen<br />
kunnen l<strong>er</strong>en. En <strong>dat</strong> falen bij het leven<br />
hoort. We stimul<strong>er</strong>en de kind<strong>er</strong>en als het<br />
ware om ov<strong>er</strong> zichzelf na te denken. Niet<br />
gemakkelijk als <strong>je</strong> ziet <strong>dat</strong> sommigen het<br />
zo moeilijk hebben om het ‘ik’ te definiëren.”<br />
En toch doet de structuur heel veel<br />
kind<strong>er</strong>en goed. “Je m<strong>er</strong>kt wel <strong>dat</strong> ze soms<br />
op een tweespalt t<strong>er</strong><strong>echt</strong>komen. Ze zijn<br />
hi<strong>er</strong> graag om<strong>dat</strong> de structuur hen steun<br />
biedt. Langs de and<strong>er</strong>e kant willen ze natuurlijk<br />
het liefste thuis zijn, maar daar<br />
missen ze de structuur. Ook hi<strong>er</strong> is het<br />
belangrijk <strong>dat</strong> de omgeving van het kind<br />
mee evolue<strong>er</strong>t in dit v<strong>er</strong>haal en mee die<br />
structuur probe<strong>er</strong>t te bieden.”<br />
Heel belangrijk in de Kaap zijn bovendien<br />
spel en fantasie, <strong>iets</strong> waartoe de uitgestrekte<br />
omgeving zich uitstekend leent.<br />
“We hebben div<strong>er</strong>se th<strong>er</strong>apieën, ook in<br />
groep, die worden aangepast naargelang<br />
de leeftijd. <strong>Bij</strong> de kleint<strong>je</strong>s organis<strong>er</strong>en<br />
we bijvoorbeeld een v<strong>er</strong>haalateli<strong>er</strong>. Week<br />
na week wordt hetzelfde v<strong>er</strong>haal v<strong>er</strong>teld,<br />
waarbij de kind<strong>er</strong>en tekeningen maken<br />
of bepaalde zaken uitbeelden. Voor de<br />
groten is <strong>er</strong> v<strong>er</strong>baal-cognitieve th<strong>er</strong>apie,<br />
maar ook hippoth<strong>er</strong>apie en psychomotorische<br />
th<strong>er</strong>apie.”<br />
20 jaar kind<strong>er</strong>psychiatrie<br />
Op de vraag wat <strong>er</strong> v<strong>er</strong>and<strong>er</strong>de in twintig<br />
jaar kind<strong>er</strong>- en <strong>je</strong>ugdpsychiatrie heeft dr.<br />
Van Petegem vele antwoorden. “Qua pathologie<br />
kan ik niet zeggen <strong>dat</strong> <strong>er</strong> dingen<br />
zijn die <strong>er</strong> vroeg<strong>er</strong> niet waren. Alleen is<br />
alles me<strong>er</strong> uitgesproken, me<strong>er</strong> extreem.<br />
Hoe <strong>dat</strong> komt? Moeilijk te zeggen. Ons<br />
maatschappelijk weefsel wijzigt uit<strong>er</strong>aard<br />
voortdurend. Ied<strong>er</strong>een moet de hele<br />
tijd keuzes maken. Je moet kiezen en invest<strong>er</strong>en<br />
in <strong>je</strong> relatie, ook met <strong>je</strong> kind<strong>er</strong>en.<br />
En door televisie en d<strong>er</strong>gelijke me<strong>er</strong> worden<br />
mensen eigenlijk steeds mind<strong>er</strong> gestimule<strong>er</strong>d<br />
om samen te spelen, samen te<br />
eten… Hoewel televisie uit<strong>er</strong>aard ook zijn<br />
v<strong>er</strong>diensten heeft en kind<strong>er</strong>en veel kan l<strong>er</strong>en,<br />
begrijp me niet v<strong>er</strong>ke<strong>er</strong>d.”<br />
Dr. Van Petegem: “Kind<strong>er</strong>en moeten niet<br />
alleen het gevoel hebben <strong>dat</strong> ze hi<strong>er</strong> mogen<br />
zijn, ze moeten ook <strong>echt</strong> zichzelf kunnen<br />
zijn. Oud<strong>er</strong>s willen zien <strong>dat</strong> hun kind<br />
zich hi<strong>er</strong> gedraagt zoals thuis, and<strong>er</strong>s<br />
nemen ze van ons n<strong>iets</strong> aan. We moeten<br />
door het bad van de<br />
negativiteit. Nadien kunnen we het positieve<br />
t<strong>er</strong>ugvinden.”<br />
Een and<strong>er</strong> probleem ligt volgens dr. Van<br />
Petegem bij de uitgebreide reglement<strong>er</strong>ing,<br />
zowel naar administratieve als naar<br />
diagnostische v<strong>er</strong>eisten. “Je wordt als het<br />
ware gedwongen om categorisch te denken<br />
en mensen een etiket op te plakken,<br />
t<strong>er</strong>wijl <strong>dat</strong> misschien niet helemaal het<br />
juiste is. Maar als <strong>je</strong> ze <strong>dat</strong> etiket niet opplakt,<br />
tja, dan krijgen ze misschien helemaal<br />
geen zorg.”<br />
Ook th<strong>er</strong>apeutisch vindt dr. Van Petegem<br />
die w<strong>er</strong>kwijze allesbehalve: “We prob<strong>er</strong>en<br />
mensen eigenlijk net te zeggen <strong>dat</strong> ze<br />
méér zijn dan <strong>dat</strong> etiket, we focussen op<br />
hun and<strong>er</strong>e eigenschappen – <strong>dat</strong> ze jong,<br />
man, zus of zo zijn – en willen <strong>dat</strong> zij <strong>dat</strong><br />
ook doen.”<br />
Een positief punt is volgens dr. Van Petegem<br />
<strong>dat</strong> we in onze maatschappij steeds<br />
me<strong>er</strong> draagvlak vinden om samen <strong>iets</strong> te<br />
doen aan de psychiatrische aandoeningen,<br />
bijvoorbeeld via de vele zelfhulpgroepen<br />
of initiatieven als het gelijkekansenbeleid.<br />
Maar een van de mooiste aspecten aan de<br />
kind<strong>er</strong>psychiatrie voor dr. Van Petegem<br />
is <strong>dat</strong> <strong>je</strong> kan <strong>hopen</strong> <strong>dat</strong> <strong>er</strong> <strong>nog</strong> <strong>echt</strong> <strong>iets</strong><br />
v<strong>er</strong>and<strong>er</strong>t. “We w<strong>er</strong>ken met kind<strong>er</strong>en in<br />
volle ontwikkeling. Velen van hen kan <strong>je</strong><br />
we<strong>er</strong> op een gunstig pad helpen en hun<br />
ontwikkeling die stagne<strong>er</strong>de opnieuw<br />
openstellen. We doen <strong>er</strong> alles aan om de<br />
oud<strong>er</strong>s te l<strong>er</strong>en <strong>dat</strong> het nú het moment is.<br />
Want geloof mij, niet alleen talen le<strong>er</strong> <strong>je</strong><br />
bet<strong>er</strong> op jonge leeftijd.”<br />
CZ