magazine voor computer techniek - F&L Publications

magazine voor
computer
techniek
iNleidiNg
overzIcht magazIne
5,99
Alternatief voor een NAS?
Windows Home Server
Back-up en media-archief voor het hele gezin
ac'tivAid als ultieme Windows-tool
Zelfrijdende auto’s
Windows onder Linux met Xen
Veilig internetten via WLAN-hotspots
Zo gaan skimmers te werk
Pinpas nog 3 jaar onveilig
Overwin Linux-hardwareproblemen
Weblog aanmaken en personaliseren
Mesh-netwerk in Groningen
Flash-video's comprimeren
Je fiets als stroomvoorziening
Snel genoeg voor HD-films
300 Megabit WLAN
ctNL080102_001000_cover_ok.indd 1 03-12-2007 15:37:23
home
C’t magazine voor computertechniek is een technisch
computerblad dat bedoeld is voor de gevorderde
computergebruiker.
de artikelen gaan dan ook de diepte in. c’t geld in Nederland
en België als dé authoriteit op computergebied. c’t kent de
eisen van zijn lezers en beantwoordt vragen op hun niveau. de
onderwerpkeuze varieert van netwerken, besturingssystemen,
hard- en softwaretechnologie tot tips voor dagelijks
computergebruik. een team van ruim 40 redacteuren, aangevuld
met correspondenten uit de hele wereld, werkt iedere maand aan
c’t. de tests vinden grotendeels plaats in het eigen laboratorium.
de nieuwsfeiten staan,
www.ct.nl
blijven staan, zonder daarmee ie-
laserscanners al een vrij domi-
de basisarchitectuur vaak veel
mand of iets in gevaar te brengen.
nante positie. Naast industriële
op elkaar. Bij bijna alle teams zag
Herstarten mocht niet van Darpa
applicaties worden ze door ver-
je apart ontwikkelde modules
terwijl andere teams ondanks duischillende
autofabrikanten al
die vervolgens tot één systeem
delijke overtredingen hun missie
gebruikt als rijhulp (rijstrookbe-
werden ge ntegreerd. Een plan-
wel mochten voortzetten.
waking, parkeerhulp etc.). Sick
ningsmodule moest beslissingen
leverde haar laserscanners ook
nemen – bijvoorbeeld starten,
aan een groot aantal van de
versnellen, remmen of afwach-
robotbouwers die aan de wedten
– en de richting kiezen. ‘Map-
Ondanks dit soort onenigheden
strijd deelnamen en liet via Ibeo,
pers’ of ‘modelers’ construeerden
die door professionele stuntrijkeersproef, maar eerder een test zal iedere deelnemer van deze
een dochterbedrijf uit Hamburg,
met de ontvangen sensorgege-
ders over het zes kilometer lange onder gecontroleerde omstan- week (die vol was aan experimen-
zelf een auto meerijden. Ibeo
vens een visueel 3D-model van
stedelijke parcours met kruisindigheden. Stanford-teamchef ten) onderzoekservaring hebben
heeft een bijzonder compacte
de omgeving van het voertuig.
gen, rotondes en verkeersborden Sebastian Thrun, een informaticus opgedaan die onbetaalbaar is.
laserscanner ontwikkeld en die
Een lokalisatiepakket nam de
werden gestuurd, reden de drie van de universiteit van Bonn die Een fundamenteel probleem van
volledig in de bumpers van een
GPS-coördinaten en de structuur
beste robotauto’s volgens de nu onderzoek doet in Californië, autonome voertuigen is de sen-
VW Passat ge ntegreerd. De
van de wegenkaarten over, zodat
jury urenlang foutloos volgens stelde ondanks de feeststemming sordatafusie, het verenigen van de
Ibeo-robot haalde de finale niet, daarmee een zo exact mogelijke
de Californische verkeersregels:
maar kreeg wel erkenning voor route kon worden berekend. Tot
“Een historische mijlpaal”, aldus
de compacte constructie van de
slot zette een stuurmodule de
Darpa-directeur Tony Tether bij
sensors en de drie computers
KI-beslissingen om in rijmanoeu-
de huldiging van de winnaars.
met Pentium-M die in het deksel van de 35 deelnemende robots worden van een aparte stroomvres. Uit de rijstijl konden dan de
De Grand Challenge wordt sinds “Het viel helemaal niet op dat er
van de kofferbak zaten.
uitsluitend op draaibare videocavoorziening en airconditioning, voorkeuren en de focus van de
2004 georganiseerd door DARPA niemand achter het stuur zat.”
De aartsrivaal van Sick en Ibeo mera’s. Axion werd gediskwalifi- omdat alleen de computers al ontwikkelaars worden afgeleid.
(Defense Advanced Research De nachtmerrie van elke taxi-
is het Californische bedrijf Veloceerd, nadat het als eerste rijden- meer dan 4 kW stroom trok- Hoe de vork precies aan de
Projects Agency), het instituut chauffeur zal echter nog niet
dyne dat eigenlijk een fabrikant de robot was gebotst tegen een ken. Het team Insight vond in steel zit, kom je niet te weten,
van het Amerikaanse Ministerie zo snel realiteit worden. De drie
is van hoogwaardige luidspre- auto die door een mens werd de kleine kofferruimte van haar want de ontwikkelaars hopen
van Defensie dat nieuwe mili- winnaars overtraden weliswaar
kers en subwoofers. Velodyne bestuurd. De met surfboards be- Lotus Elise ruimte voor negen natuurlijk veel geld te kunnen
taire technologieën ontwikkelt. geen belangrijke verkeersregels,
had samen met het DAD-team laden terreinwagen was in meer- Mac Mini’s inclusief een com- verdienen aan het gebruik van
Bij de derde editie afgelopen maar nummer drie, Victor Tango
bij de Grand Challenge 2005 dere opzichten exotisch, zeker pacte airconditioning. De 1,2GHz de meest succesvolle algorit-
november, de Urban Challenge, van Virginia Tech, nam wel een
een robot de race ingestuurd, gezien het feit dat hij door een Apple-computers die rechtop men. CMU-chef William ‘Red’
reden voor het eerst ook robot- keer een trottoirbandje mee. Hij
om een nieuw, roterend Lidar- Playstation 3 werd aangestuurd. boven de achterin geplaatste Whittaker liet alleen doorscheauto’s
mee op een traject met kwam daarna weer op de weg tesysteem
uit te testen. Het bijzon- Andere robots met video-input motor zaten, moesten door een meren dat Boss binnen de toe-
‘echte’ auto’s waar het verkeer recht en zette zijn rit veilig voort.
dere is de integratie van 64 la- ondersteunden de visualisatie miniventilatiesysteem worden gestane grenzen op de hoogste
was gesimuleerd. Vijfendertig De Chevrolet Tahoe van Carnegie
serdioden, die tegelijkertijd een meestal met laserscanners, die gekoeld. De Lotus viel evenwel al snelheid werd geprogrammeerd.
zelfrijdende robotauto’s moes- Mellon University reed het snelst.
gebied van 120 meter verlichten minstens tot 100 meter reikten. in de voorronde af vanwege een CMU wekte reeds na de softten
zich gedurende een aantal Hij legde het traject van bijna 100
en op verschillende niveaus af- Alleen al de analyse van de aantal rijfouten.
wareontwikkeling bij een eer-
dagen bewijzen in kwalificatie- km in ruim vijf uur pure rijtijd af.
tasten. Met maximaal 1200 rpm informatie die de sensors ledere
Grand Challenge-deelname
rondes. Van de 11 die hieruit ge- Hiermee was hij ruim 20 minu- na deze dag nuchter vast: “Het zal van te voren ingevoerde data met
ontstaat een highres kopie van veren vraagt om een enorme veel interesse bij landbouw- en
selecteerd werden, bereikten er ten sneller dan de Passat Junior nog vele jaren duren voordat een hun eigen waarnemingen. De
de omgeving van het voertuig. computercapaciteit. Vergeleken
mijnbouwbedrijven, verklapte
in totaal zes de finish. Het team van Stanford University. De Ford robot goed aan het normale ver- positie en oriëntatie worden be-
Een prototype kost meer dan met de Stanley-robot die in 2005
Whittaker. De robotica-pionier
van de Carnegie Mellon Univer- Escape van Virginia, een hybride keer kan deelnemen.”
rekend aan de hand van de door
70.000 dollar, zeven van de elf won, rekent Stanfords Junior nu Terwijl de hardware vaak een liet doorschemeren dat er snel
sity (CMU) eindigde boven Stan- aangedreven terreinwagen, volg- De nummers vier, vijf en zes Darpa verstrekte basisgegevens
finalisten namen met de Velody- met de viervoudige capaciteit. groot deel van het budget op- iets concreets zal worden geford
University. De laatste was in de op slechts vijf minuten.
reden al een stuk minder veilig. voor het samenstellen van de
ne-Lidar aan de Challenge deel. Twee Quadcore-servers met elk slokt maar geen grote geheimen zegd over projecten met auto-
2005 nog winnaar van de Grand
De Landrover van het MIT botste kaart en de over het terrein ver-
Zowel Ibeo als Velodyne maken 2 gigahertz filteren uit de visuele kent, is het de software die door fabrikanten. General Motors en
Challenge, die toen nog in de
bij een inhaalmanoeuvre tegen spreide GPS-waypoints in combi-
zich op om hun positiebepalings- hoeveelheid gegevens de beslis- de teams zelf ontwikkeld is die Caterpillar waren sowieso al
woestijn werd verreden. Op de
de auto van de universiteit van natie met de realtime GPS-input.
systemen op brede schaal aan singen; een Dualcore-Blade zorgt bepaalt hoe de autorobots zich nauw betrokken bij de ontwik-
derde plaats eindigde Virginia Ondanks deze successen was de Pennsylvania: de Toyota ‘Little Hierbij komen nog de metingen
de man te brengen en starten in voor de aansturing. In CMU’s Boss op de weg gedragen. Alle ontkeling van Boss. Het hele project
Tech. Tussen de 50 Darpa-auto’s, wedstrijd nog geen echte ver- Ben’ was minutenlang om ondui- van de auto, zoals de eigen snel-
2008 met de serieproductie. werken tien Dualcore-processors wikkelaars maakten natuurlijk moet volgens schattingen van
delijke redenen stil blijven staan. heid en bochten. De verkrijgbare
Beide lasertypen leveren punt- met elk 2,14 GHz. En MIT perste gebruik van vele tientallen jaren verschillende concurrenten zo’n
En juist toen het MIT-voertuig na systemen behalen bij de positiewolken
waartussen de robot op tien Quadcore-servers in een aan onderzoek naar kunstmatige 20 miljoen dollar hebben gekost.
de inhaalmanoeuvre weer wilde berekening een nauwkeurigheid
zoek gaat naar een pad zonder Landrover, die voorzien moest intelligentie. Om die reden lijkt Whittaker deed hierover verder
invoegen, reed ‘Little Ben’ weg van minder dan 50 centimeter.
hindernissen. Deze gegevens wor-
geen mededelingen.
en ontstond er een botsing. Toch Het winnende CMU-team ging
den zo’n tien keer per seconde bij-
Stanfords ontwikkelchef Thrun
mochten beide auto’s verder. zelfs prat op afwijkingen van mingewerkt,
waarmee weer de snel-
was wat informatiever en raamde
Onder de elf finalisten werd der dan 10 centimeter.
heid van bewegende objecten
de totale kosten voor Juniors
Europa vertegenwoordigd door Bijna alle deelnemers gebruik-
wordt berekend. Deze frequentie
deelname op twee miljoen dol-
twee Duitse teams: CarOLO van ten Lidar-systemen om objecten
komt volgens Stanford-onderzoelar.
Een kwart van dat bedrag ging
de universiteit Braunschweig te herkennen en de afstand te
ker Thrun tamelijk nauwkeurig
al op aan de twee auto’s inclusief
en AnnieWay, een samenwer- meten. Lidar is gebouwd naar
overeen met de menselijke waar-
hardware. Net als bij CMU en Virkingsproject
tussen Karlsruhe en het voorbeeld van de radar. Het
neming. Andere laserscanners die
ginia Tech werden twee identieke
München. Beide teams werden al verschil zit hem in het feit dat
naar voor en opzij zijn gericht,
auto’s gebouwd. Hoewel ook
vroeg gediskwalificeerd. Terwijl hierbij lichtimpulsen worden uit-
nemen de markeringen op de
Stanford geen programmacode
Carolo’s Passat om onduidelijke gezonden door een laserdiode
weg waar. Zij maken gebruik van
publiceert, geeft Thrun aan dat
redenen van de weg raakte en in en geen radiosignalen. Gere-
het contrastverschil tussen de
het robotica-onderzoek vooral
een berg zand bleef steken, was flecteerde lichtpunten laten de
weg en het object.
het algemeen nut moet dienen.
met name het AnnieWay-team contouren van objecten zien en
“Zelfrijdende auto’s zullen ons in
vol onbegrip over de reden dat ze vormen de basis voor de bereke-
de toekomst helpen om een hele-
werden gediskwalificeerd. De zilning van de afstand.
boel ongelukken te voorkomen.
vergrijze Passat ‘Annie’ was alleen Het Duitse bedrijf Sick heeft
De jeep van het Axion-team uit Daarmee kunnen duizenden
met een vastgelopen computer als producent van dergelijke
San Diego vertrouwde als enige
mensenlevens gered worden.”
24 c’t 2008, Nr. 0102
26 c’t 2008, Nr. 0102
ctNL080102_024026_urban_ok.indd 24 30-11-2007 15:01:45 ctNL080102_024026_urban_ok.indd 26 30-11-2007 15:01:47
aangevuld met het
laatste nieuws dat niet
in het blad staat, ook
online
MarktinForMatie
• De IT industrie jaagt al 20 jaar lang de innovatie op allerlei
wetenschapsgebieden aan.
• Daarnaast zijn vrijwel alle industrietakken in hoge mate afhankelijk
geworden van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van computertechnologie.
De zeer ervaren en deskundige redacteuren van de internationale
c’t­redactie volgen deze ontwikkelingen op de voet.
Stijl
• Diepgang
• Inspirerend
• Creatief
• Progressief
• Authoratief
• Technisch
geavanceerd
• Gezaghebbend
c’t Brains ‘n Bytes