Van Kuiperij tot Bibliotheek - Heemkunde Ootmarsum en Omstreken

Henk Eweg
VAN KUIPERIJ TOT BIBLIOTHEEK
De bouw- en bewoningsgeschiedenis van
het huis “Poorten Frederik”
Poorten Frederik, een intrigerende naam voor een huis, dat aan het
Kerkplein nummer 10 in Ootmarsum een dominante plaats inneemt. Maar
ook een huis, dat opvalt door de versierde houten niendeurtoog 1 aan de
achterzijde en het vakwerk.
Als bibliotheek heeft het nu een bestemming ten algemene nutte maar voor
zover nagegaan kon worden, werd het lang geleden gebouwd en gebruikt als
boerderij. De centrale ligging vlak bij de oude r.-k. parochiekerk kan duiden
op een bouw in een ver verleden, toen Ootmarsum zich als nederzetting
ging vormen. Een en ander riep een aantal vragen bij mij op naar de
bouwhistorie, wie de bewoners of eigenaren van het huis waren geweest en
wat hun beroep was. Veel houvast was er niet, ook was onduidelijk hoe het
huis aan de naam Poorten Frederik kwam. De kadasterkaart van 1829 met
de lijst van eigenaren van de genummerde percelen gaf aan, dat in 1829
G.H. Teves eigenaar was. 2 Op de kadasterkaart van 1829 had ons perceel
het nummer 798, terwijl het nummer nu 2064 is. 3 Het lag in het stadsdeel
van Ootmarsum, dat Hogelindenveerln genoemd werd. De grens met het
aanliggende Oostenborgveerln werd aan de noordzijde (kant Polman) van
het gebouw door een goot in de zwerfkeibestrating gevormd.
Eerst nu de historie omtrent de bouw van het huis voor zover dit achterhaald
kon worden.
Bouwgeschiedenis
Het huis heeft de status van rijks- en gemeentelijk monument. Een aantal
gegevens werd ontleend aan het archief van de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg te Zeist en in de tekst hieronder verwerkt.
Vóór de restauratie in 1971 onderwierp genoemde dienst het huis aan een
diepgaand bouwonderzoek waaruit bleek, dat het gebintwerk een driedelige
1
Niendeur of deur van de inrijpoort.
2
Helaas was de naam in het register van de Heemkunde behorende bij de kadasterkaart
verkeerd overgenomen. In plaats van Teves was de naam Fevus vermeld, zodat het eerste
spoor vanuit deze naam dood liep. Naderhand bleek uit de originele bronnen van het
kadaster de werkelijke naam Teves. Toen kon verder gegaan worden.
3
Teves was volgens kadastergegevens ook eigenaar van het pand 804. Dit huis is in dit artikel
echter niet in het onderzoek betrokken.
2