Als het om incest gaat, kunnen moeders er ook wat van. In ...

Recommendations

Info

Ver in de tachtig was mijn oma toen ze een zware buikoperatie moest ondergaan, maar ze was nog geen dag terug uit het ziekenhuis of ze stond de winterjas van haar zoon te wassen. Met de hand. “Het wordt winter en anders heeft die jongen het zo koud”, zei ze hijgend van inspanning en pijn. Die jongen was een hoogopgeleide veertiger met een goede baan aan de universiteit. Tezelfdertijd kreeg ik mijn eerste baan. Veel collega’s hadden jonge kinderen en praatten er het liefst de hele dag over. Vooral de moeders van zoons, die stonden naar hun eigen mening toch nét ietsje hoger in de pikorde dan moeders van dochters. “Als ik zo kijk naar dat lekkere kontje in dat korte broekje, dan denk ik: wat ga jij later veel vrouwen gek maken!” riep er een over haar peuter. De ander vertelde hoe haar zoon van vijf haar had gevraagd hoe je kindertjes maakt. Ze had het hem meteen maar helemaal verteld, inclusief de piemel in de vagina en dat het zo lekker was. Dat had duidelijk iets te ver gevoerd voor het ventje. “Zullen we dat dan nu even doen, mama?” was zijn vraag. “Schattig, hè?” kirde de collega. Ranzig leek mij meer het woord. Nu heb ik zelf een zoontje. Hij is bijna vier, kust me graag op de mond en slaat zijn arm om me heen als een echte vent. Hij kriebelt me weleens over mijn rug, omdat hij weet dat ik dat lekker vind. Ik moet ook zíjn rug aaien, waarbij hij verheerlijkt ligt te kronkelen. Als ik de stad in ga, dan wil hij graag mee, het is heel gezellig om met ’m te winkelen. En al gaat hij bijna naar school, ik moet hem nog steeds aankleden. Anders gaat hij schreeuwen en spartelen. Dat had zijn zus op die leeftijd niet moeten proberen. Maar ja, hij is een jongetje hè, en die zijn later met alles. Zeg ik tegen mezelf. Het is een beladen relatie, die tussen moeder en zoon. En behoorlijk onderbelicht; je ziet er zelden wat over in boeken, bladen en films, terwijl moeders en dochters inmiddels volledig zijn uitgekauwd. Natuurlijk kennen we Oedipus, de prins uit het gelijknamige Oud-Griekse toneelstuk. En psychiater Sigmund Freud die hem een eeuw geleden weer van stal haalde voor zijn theorie dat alle jongens eigenlijk hun vader willen doden en met hun moeder willen trouwen. Maar zelfs het Oedipus-complex gaat uiteindelijk meer over zonen en vaders. Pas aan het eind van zijn leven, toen zijn eigen dominante moeder eindelijk dood was, durfde Freud over de moederrol na te denken, maar dat kwam nooit echt uit de verf. DOOR DaPHNe HUiNemaN Freuds tijdgenoot, de Franse schrijver Marcel Proust, stelt in zijn romancyclus Op zoek naar de verloren linda.l 139
tijd wel het geheime, onverwoestbare pact tussen moeder en zoon aan de orde. De Nederlandse psychoanalytica Iki Freud (geen familie van Sigmund) vat dat verbond mooi samen in haar boek Mannen en moeders. Wie nog steeds gelooft in het sprookje van de onvoorwaardelijke moederliefde, zoals het eeuwenlang door de kerk aan ons is voorgeschoteld (met de heilige Maria en haar verzaligde blik als lichtend voorbeeld) is na het lezen van dit boek voorgoed genezen. ‘De zoon krijgt toestemming om lief, zwak en nerveus te zijn, en de moeder zal hem ontzien en haar liefde gunnen. De prijs die de zoon betaalt is overgave. De chantage is wederzijds en veroordeelt beide partners tot een liefdevol kwellende band, waarin openlijke boosheid niet past’, schrijft Iki Freud. En agressie of tegendraadsheid al helemaal niet. Verstikkende moederliefde heeft grote gevolgen. Je kwetsbaar opstellen is voor dit soort mannen vaak griezelig. In hun kindertijd moesten ze hun zwakheid bekopen met totale uitlevering aan mama. Opvallend veel kleine prinsjes vluchten later in een religie of sekte, worden naar binnen gekeerde nerds of anderszins zonderlinge figuren. Te veel adoratie maakt verwaand (Ik ben bijzonder, adoreer mij) en kan leiden tot grensoverschrijdend gedrag (Voor mij gelden de normale regels niet). Bij veel goeroes, macho’s en seksverslaafden is het spoor makkelijk naar de moeder terug te leiden. Of je het wilt of niet, en hoe je ook je best doet als moeder om het allemaal goed te doen, de relatie met een kind van het andere geslacht is nooit vrij van erotische lading. Dat wil niet zeggen dat er sex aan te pas komt, maar er zijn toch altijd elementen van aantrekken en afstoten, elkaar gebruiken, verwachtingen en maniertjes, die er met iemand van hetzelfde geslacht niet zijn. Zou mijn oma bijvoorbeeld ooit mijn móéders winterjas hebben gewassen? Onbestaanbaar. Het was ongetwijfeld goed gemeend, maar het diende natuurlijk ook om mijn oom klein te houden, en schatplichtig aan mama. Nog iets wat je heel vaak ziet bij moeders: toespelingen op hun zoons latere rol als vrouwenversierder. Is dat eigenlijk wel gepast? Michiel vindt van niet. Hij windt zich nog dagelijks op over de ‘onschuldige’ onbetamelijkheden van zijn moeder: “Toen ik een puber was, zei ze altijd: ‘Ohhhh, lekker mannetje! Als ik jouw leeftijd had, dan zou ik zéker met je trouwen.’ Ongepast vind ik dat, je geeft een bepaalde seksuele lading aan een relatie die er helemaal niet hoort te zijn. Ze haalde ook continu haar hand door mijn haar en trok mijn trui recht, het liefst in het openbaar. Dan voelde ik me zonen worden gebruikt als substituut voor een looprek, partner, vriendin, therapeut en boksbal zo klein. Mijn vrouw hoeft dat niet te proberen, dan haal ik echt uit. Vrouwen moeten me sowieso niet zeggen wat ik moet dragen of doen, daar ben ik allergisch voor.” In mijn omgeving zijn legio mannen die moeilijk loskomen van hun dominante moeder. De woede is onverwacht groot, zo blijkt. Veel zonen voelen zich gebruikt als substituut voor een partner, beste vriendin, therapeut, gezelschapsdame, looprek, applausmachine, boksbal, maar vooral als degene die elke dag maar weer het zelfbeeld van mama moest opvijzelen. ‘Vind je mama niet sexy in haar nieuwe jurk?’ is een vraag die veel jongetjes al als kleuters voor hun kiezen hebben gekregen. En wee de betuttelde zoon die zich na zijn achttiende vrij waant. “Toen begon het pas”, zegt een buurman. “Mijn moeder bepaalde altijd al met welke kinderen ik mocht spelen en wie er niet goed genoeg voor me waren. Maar later knipte ze contactadvertenties uit de krant en schreef dan brieven naar die vrouwen onder mijn naam. Pas na haar dood durfde ik een echte relatie aan. Toen was ik 37.” linda.l 141
Page 1: kom maar bij mammie Als het om ince
Page 5: workaholic of domweg buitengesloten

Als het om incest gaat, kunnen moeders er ook wat van. In ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?