Activiteit - Natuur.koepel vzw

Standpunt
hans Vermeersch
BeleidsmedewerKer
natuur.Koepel Vzw
“de erg vervuilende
elektriciteitscentrale
van ruien wOrdt geslOten.
laat dit geen
sluikreden zijn Om de
kerncentrales langer
Open te hOuden maar
een kans Om verder
Over te schakelen
Op de prOductie van
grOene strOOm!”
© Kristina Naeyaert
wat dOet jOuw gemeente
vOOr het klimaat?
De mensheid wordt geconfronteerd met één van de grootste uitdagingen ooit: het klimaat verandert en
volgens experts is dit proces nu al onomkeerbaar. Om de negatieve gevolgen te beperken, moeten we
onze kwistige levensstijl ingrijpend veranderen. Daarom werkte Europa een klimaatpakket uit waarbij het
tegen 2020 20% energie wil besparen, 20% minder CO2 wil uitstoten en 20% hernieuwbare energie wil
produceren. Er zal de komende jaren hard moeten gewerkt worden om deze doelstellingen te halen. Toch is
nu al duidelijk dat deze Europese ambitie niet zal volstaan en dat verdere, drastische stappen de komende
decennia noodzakelijk zullen zijn. Het getalm van de politici staat daarbij in schril contrast met de steeds
luidere en dringendere oproepen uit de wetenschappelijke wereld. Tijd voor actie dus!
Steden en gemeenten spelen hierbij een cruciale rol. Door werk te maken van een ambitieus lokaal energie-
en klimaatbeleid leggen zij immers mee de kiemen voor wereldwijd succes in de
aanpak van de klimaatverandering. Steden en gemeenten hebben ook heel wat
cruciale hefbomen in handen. Met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen
van 2012 werkten Natuurpunt, Bond Beter Leefmilieu en Velt aan een pakket
van concrete voorstellen om een natuur- en klimaatstempel op het lokale
beleid te drukken. Dit memorandum en bij uitbreiding het voorbeeldenboek
“De kracht van je gemeente” (te vinden op www.natuurpunt.be/verkiezingen)
geeft de steden en gemeenten de nodige ankerpunten voor een duurzamer
lokaal beleid. In onderstaand artikel bespreekt Natuur.koepel drie belangrijke
eisen op het vlak van energie en klimaat. Je leest wat jouw gemeente op dit
vlak al gerealiseerd heeft en waar nog aan gewerkt moet worden. Laat dit een
bron van inspiratie zijn voor onze toekomstige beleidsmakers en politici die
hier een loodzware verantwoordelijkheid dragen tegenover onze kinderen en
kleinkinderen!
Actie 1: Onderteken de
‘Covenant of Mayors’
Wanneer een stad of
gemeente het ‘Covenant
of Mayors’ ondertekent,
engageert ze zich om
verder te gaan dan de
Europese 20/20/20
doelstellingen en tegen
2020 dus meer dan 20%
CO2 te reduceren op haar volledige grondgebied.
Eénmaal ondertekend moet de stad of gemeente
binnen het jaar een nulmeting en klimaatplan
opstellen. De nulmeting geeft weer hoeveel CO2 er
wordt uitgestoten en vormt dus het referentiepunt
voor toekomstige metingen. Het klimaatplan omvat
de eigenlijke acties op het vlak van mobiliteit, ruimtelijke
ordening, publieke betrokkenheid, duurzame
aankopen,… die de CO2-reductie zullen realiseren.
Wat doet jouW gemeente?
In België werd het ‘Covenant of Mayors’ ondertekend
door 6 centrumsteden (Antwerpen, Gent,
Leuven, Mechelen, Oostende en Roeselare) én alle
44 Limburgse steden en gemeenten. In Zuid-West-
Vlaanderen is er voorlopig nog geen enkele stad of
gemeente die zich engageerde om het ‘Covenant
of Mayors’ te ondertekenen. Harelbeke, Kortrijk,
Kuurne, Wevelgem en Zwevegem ondertekenden
destijds wel het Lokaal Kyotoprotocol, die een
lagere reductiedoelstelling vooropstelde (7,5%),
gebaseerd op het Kyotoprotocol.
Wat kan jouW gemeente
in de toekomst nog doen?
Natuur.koepel roept alle steden en gemeenten in
Zuid-West-Vlaanderen op om zich aan te sluiten
bij het burgemeesterscovenant en zo werk te maken
van een extra CO2-reductie. Dankzij de nulmeting
die Intercommunale Leiedal in al haar aangesloten
gemeenten liet uitvoeren, is een eerste belangrijke
(en dure) stap hiervoor al gezet. Het actieplan dat
in een aantal gemeentes werd uitgewerkt voor het
Lokaal Kyotoprotocol, kan een goede basis vormen
voor het Klimaatplan van het ‘Covenant of
Mayors’. Daarnaast kan de ‘Regionale Energiestrategie’
die momenteel wordt uitgewerkt en waarbij
Zuid-West-Vlaanderen volledig CO2-neutraal
wil zijn tegen 2050 als fundament dienen voor de
uitvoering van het ‘Covenant of Mayors’. Maar dit
zal enkel slagen wanneer de ‘Regionale Energiestrategie’
voldoende concreet wordt uitgewerkt
én ook consequent wordt uitgevoerd.
Actie 2: Promoot energiebesparing
bij inwoners
Doorgedreven energiebesparing bij burgers kan
grotendeels via twee middelen bereikt worden:
energierenovatie en gedragsverandering. Bij energierenovatie
worden inwoners via financiële stimuli
en een aangepast wettelijk kader aangespoord om
hun woning beter te isoleren. Recent onderzoek
bewijst dat dit dringend nodig is: Belgische huizen
verbruiken gemiddeld 72% meer energie dan het
Europese gemiddelde. Maar met behulp van relatief
eenvoudige energiebesparende maatregelen en
de juiste technologieën kan dit tij gekeerd worden.
Het is dan ook aan de steden en gemeenten om
hier voor hun inwoners een gunstig renovatieklimaat
te creëren.
Gedragsverandering is een tweede middel om tot
energiebesparing te komen. Een aangepast gedrag
kan zorgen voor gemiddeld 10% energiebesparing
per huishouden. Vaak gaat het om kleine acties die
een groot verschil maken als je ze dagelijks toepast:
slim en doelgericht verwarmen, daglicht in plaats
van kunstlicht, gebruik van spaardoucheknop,
volledig uitschakelen van elektrische toestellen na
gebruik,…
Vergeet daarnaast ook het voedingspatroon niet:
meer lokaal geproduceerd voedsel eten en de
vleesconsumptie inperken, vermindert sterk onze
ecologische voetafdruk. Met sensibilisatieacties
en een aangepaste begeleiding kunnen steden en
gemeenten hun inwoners hierin bijstaan. Steden
en gemeenten hebben op het vlak van energie-
besparing en gedragsverandering een belangrijke
voorbeeldfunctie. Een omschakeling van het vaak
energieverslindende gemeentepatrimonium is dan
ook een absoluut minimum. Met behulp van een
energieboekhouding kan inzicht verkregen worden
in abnormaal hoge energieverbruiken en wordt het
energiebewustzijn van het personeel verhoogd. Een
drastische vermindering van openbare verlichting
is een vanzelfsprekende stap met heel snel rendement
en werkt eveneens sterk sensibiliserend.
Verandering van onze mobiliteit kan tenslotte ook
een groot verschil maken: door maximaal in te
zetten op een slim uitgebouwd openbaar vervoer
en door fiets- en wandelverkeer prioritair te zetten
tegenover autoverkeer kan heel wat bespaard
worden.
Wat doet jouW gemeente?
Een paar steden en gemeenten in de regio vullen
de Federale- en Vlaamse premies aan met
specifieke subsidies. In Deerlijk wordt de plaatsing
van een zonneboiler of warmtepomp financieel
ondersteund, in Avelgem kun je hier bovenop nog
rekenen op premies voor onder meer dak- vloer- en
spouwisolatie of de installatie van hoogrendementsglas.
Wevelgem organiseert dan weer een
groepsaankoop zonnepanelen. Positief is het
aanbod van goedkope of renteloze leningen voor
energiebesparende investeringen die alle gemeenten
in Zuid-West-Vlaanderen samen met FRGE
(Fonds ter Reductie van Globale Energiekost)
hebben opgezet. Ook op het vlak van gedragsverandering
worden diverse acties ondersteund.
het natuur- en
milieucentrum de
bOurgOyen in gent,
een passiefhuis in een
schitterende
Omgeving.
© Milieudienst
Stad Gent
•6 7 •