HERINNERING AAN HOLLAND

Recommendations

Info

geschiedschrijving rondom het Rampjaar 1672. Guiche's verslag van de Eerste Munsterse oorlog uit 1665 is echter zeer uitgebreid en gedetailleerd en de gebeurtenissen worden bij mijn weten niet elders op zo'n omstandige wijze uiteen gezet. De Mémoires vormen daarom een belangwekkende bron voor de militaire geschiedenis van Oost-Nederland in 1665. Boek 2 behandelt het jaar 1666. Guiche verbleef enige tijd aan het hof van de keurvorst van Brandenburg in Kleef, waar hij de onderhandelingen tussen de Republiek, Frankrijk, en de vorsten van Zweden en Denemarken volgt. Het grootste deel van het tweede boek is echter gewijd aan de oorlogshandelingen ter zee tussen de Republiek en Engeland. Guiche maakte aan boord van het schip De Zeven Provinciën, het vlaggenschip van admiraal Michiel de Ruyter, de vierdaagse zeeslag mee tussen 10 en 14 juni 1666. Hij beleefde daar enige hachelijke avonturen, waarbij hij er het ternauwernood levend van afbracht. Zijn verslag voegt niet alleen vele boeiende details toe aan onze kennis omtrent de oorlogvoering ter zee in de 17de eeuw, het is ook een van de weinige ooggetuigen- verslagen van deze belangrijke slag. 4 Het derde boek is in feite slechts een aanzet. Het bevat voornamelijk de tekst van enkele officiële stukken, zoals de brief van de Engelse koning Karel II aan de Staten-Generaal uit 1667. In dat jaar keerde de graaf van Guiche terug naar Frankrijk en maakte hij geen deel meer uit van de gebeurtenissen in Holland. Enkele jaren daarna zou hij opnieuw in de Republiek verkeren onder geheel gewijzigde omstandigheden. In 1672 viel een groot Frans leger onder de prins van Condé vanuit het zuiden langs de Rijn de Republiek binnen. Guiche was een van de bevelvoerende hoge officieren in dat leger. De editie van de Mémoires wordt besloten met enkele losse fragmenten die zich afspelen in 1672 tijdens de Franse veldtocht in het oosten van de Republiek en met name de overtocht over de Rijn en de belegering van Arnhem, waar Guiche naar eigen zeggen een belangrijke rol in speelde. Boek 3 maakt geen deel uit van de hierna volgende vertaling. De losse stukken uit 1672 4 Over Guiche's belevenissen in 1666 verscheen al eerder een artikel van mijn hand, getiteld 'Avonturen aan boord bij De Ruyter', Tijdschrift voor Zeegeschiedenis, 2007-1. URL: http://advanderzee.files.wordpress.com/2011/11/avonturen-aan-boord-bij-de-ruyter.pdf 14
zijn interessant genoeg om in een later stadium aan deze vertaling te worden toegevoegd. De graaf van Guiche was een historische persoon. Zijn aanwezigheid in Den Haag gedurende 1665 en 1666 wordt bevestigd door verscheidene andere bronnen. Niet alleen maakt D'Estrades in zijn mémoires melding van de komst van Guiche, ook via brieven wordt verhaald hoe Guiche zich vermaakte met wandelingen op het Voorhout [Verraut] en commentaar gaf op de heersende mode in Den Haag. 5 Ook zijn aanwezigheid op de Staatse vloot en zijn deelname aan de Vierdaagse Zeeslag is gedocumenteerd en dit zelfde geldt ook voor de meeste van zijn overige avonturen in de Republiek. Zijn rol in 1672 als officier onder de Prins van Condé wordt bevestigd door diverse Franse bronnen, waaronder de brieven van Madame de Sévigné. Guiche's Mémoires zijn dan ook zeker geen mystificatie, maar moeten als authentiek worden beschouwd. Zijn vertelling is dermate interessant dat het in mijn ogen niet voldoende is om slechts een parafrase van zijn belevenissen te geven, maar een volledige Nederlandse vertaling van de Mémoires te presenteren. De oude Nederlandse vertaling uit 1747 is niet alleen zeldzaam, maar voor de huidige lezer qua taalgebruik soms net zo ontoegankelijk als het wijdlopige Frans uit de oorspronkelijke editie. Bovendien heeft de toenmalige vertaler soms grote fouten gemaakt. Gezien het belang die de Mémoires hebben voor de politieke- en mentaliteitsgeschiedenis van de 17de eeuw rechtvaardigt dit een integrale nieuwe vertaling. Hoe kwam de graaf van Guiche in Holland terecht? In zijn Mémoires doet Guiche wat schimmig over de achterliggende redenen van zijn verblijf in Holland tussen 1665 en 1667. Die redenen worden uit de doeken gedaan in de mémoires van een bekende auteur over het Franse hofleven in de 17de eeuw, Anne-Louis d’Orléans, hertogin de Montpensier (1627-1693) ook wel bekend als ‘la grande mademoiselle’. Een groot deel van haar mémoires, die in 1729 te Amsterdam werden gepubliceerd, is gewijd aan de intriges aan het hof van Lodewijk XIV, de persoonlijke verhoudingen tussen de hovelingen en diverse liefdesaffaires van hetero-, homo- en bisexuele aard. 6 Zij was goed ingevoerd aan dat Franse hof. Als dochter van de hertog van 5 Brief van Saint-Evremond aan Madame Mazarin, Lettres, ed. R. Tournois, Tome II, Paris, Didier, 1968, pp. 67-70. 6 De mémoires van Mlle de Montpensier zijn online gepubliceerd: http://penelope.uchicago.edu/mlle/ 15
Page 1 and 2: Armand de Gramont, comte de Guiche
Page 4 and 5: Herinnering aan Holland De Mémoire
Page 6 and 7: Inhoud A Inleiding 1. Panache 8 2.
Page 8 and 9: Panache Guy-Armand de Gramont, graa
Page 10 and 11: als te lande, door de Grave van Gui
Page 12 and 13: waren. Eveneens opvallend is de bon
Page 16 and 17: Orléans, de broer van koning Lodew
Page 18 and 19: Zuid-west Frankrijk, Gascogne, de B
Page 20 and 21: een feodale verbintenis met hun buu
Page 22 and 23: angen in het koninkrijk. Hem werd h
Page 24 and 25: Nederlanden verwierf. Ter voorberei
Page 26 and 27: keren met Spaanse citaten en meldt
Page 28 and 29: (1654), wat hem veel waardering opl
Page 30 and 31: Terwijl het Franse leger daarna ver
Page 32 and 33: Guy-Armand de Gramont (1637-1673) 3
Page 34 and 35: Mémoires die zich op zee afspelen
Page 36 and 37: D’Aubery et du Comte d’Estrades
Page 39 and 40: Herinneringen van de graaf van Guic
Page 41 and 42: In de zes maanden tussen herfst 166
Page 43 and 44: verlangde bovendien dat Obdam daar
Page 45 and 46: uiterlijke kenmerken en de macht en
Page 47 and 48: Het staaltje dat De Witt persoonlij
Page 49 and 50: de voorhoede van de Engelsen aanvoe
Page 51 and 52: waarbij de oude Tromp het leven had
Page 53 and 54: de kracht van de Engelsen. Met name
Page 55 and 56: Cavallos prestados 32 . Voordat De
Page 57 and 58: eenheid en lijkt meer met een komed
Page 59 and 60: Het gewest Holland volgde De Witt h
Page 61 and 62: Fransen, of er zou direct na de doo
Page 63 and 64: isschop zijn broer had aangeboden [
Page 65 and 66:
zware bewapening. Hij naderde de En
Page 67 and 68:
Tromp niet gelukt was. Hij oordeeld
Page 69 and 70:
De dominees in Den Haag [107] preek
Page 71 and 72:
Maar, om terug te keren naar het vo
Page 73 and 74:
[115] Een paar dagen nadat de vloot
Page 75 and 76:
zijn meerderen om de secretaris van
Page 77 and 78:
De politiek van de markies van Cast
Page 79 and 80:
Vanaf daar ging hij naar de keizer,
Page 81 and 82:
zorgen voor extra steun. Dit zou be
Page 83 and 84:
hoeven door te steken om met 200 ma
Page 85 and 86:
misschien iets te vechten zou zijn,
Page 87 and 88:
Fuente 79 . Uit vrees voor een inva
Page 89 and 90:
had gebracht. Hij trok zich daarop
Page 91 and 92:
geschriften uit Frankrijk en dat ze
Page 93 and 94:
straffen worden ingetoomd. Drie maa
Page 95 and 96:
niets beter wensen dan de troepen v
Page 97 and 98:
middelen verstrekt om op vijandelij
Page 99 and 100:
niets wat nodig was om hem van het
Page 101 and 102:
2,2 km] bij ons verwijderd, maar de
Page 103 and 104:
daarvoor het land zonder troepen en
Page 105 and 106:
Die avond liet Pradel een stelling
Page 107 and 108:
Wij staken de sloot over en volgden
Page 109 and 110:
Ook als hij hen slechts in schijn t
Page 111 and 112:
vervolgde zijn route naar Wesel. Me
Page 113 and 114:
was hij niet meer zo gezien aan het
Page 115 and 116:
hield zich volgens mij tijdens de K
Page 117 and 118:
Herinneringen van de graaf van Guic
Page 119 and 120:
toegedaan, wilde zich niet met poli
Page 121 and 122:
ezit bleven en de grens toch geheel
Page 123 and 124:
De Witt een tegenstander van Zweden
Page 125 and 126:
zich geëmotioneerd en negatief uit
Page 127 and 128:
De ambassadeur zou nu een gegronde
Page 129 and 130:
had, ontnam hij hem al zijn vertrou
Page 131 and 132:
krachten aan het werk zijn. En als
Page 133 and 134:
oordeelde het niet passend [233] da
Page 135 and 136:
voorhoede vormden, zich benedenwind
Page 137 and 138:
op welke wijze ik zou kiezen te ste
Page 139 and 140:
de vierhonderd die hij had. Hij ver
Page 141 and 142:
men herkende. Wij verloren twee sch
Page 143 and 144:
van de wind veroverd op de Engelse
Page 145 and 146:
van zijn schepen dekte hij diegene
Page 147 and 148:
zich er meester van had gemaakt en
Page 149 and 150:
nachts te gaan halen. Ik zag dat er
Page 151 and 152:
en ongeordend de aanval inzet. Die
Page 153 and 154:
daarop aan zijn Minister dat hij zi
Page 155 and 156:
De Witt was intussen al teruggekeer
Page 157 and 158:
gelegenheid aan Tromp om een manoeu
Page 159 and 160:
Terwijl de Staten hun schepen liete
Page 161 and 162:
Als Buat zich had voorgenomen om zi
show all

HERINNERING AAN HOLLAND

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?