WARP - Mynx, voor de avontuurlijke lezer

N A J A A R 2 0 0 4
J A A R G A N G 9 - N U M M E R 2
WARP
SCIENCE
FICTION &
FANTASY
DE DRAAK IS LOS
ERAGON
EN VERDER…
TERRY
PRATCHETT
ROBERT CARTER
DIANA
GABALDON
DE NIEUWE
JACK VANCE
Magazine over science fiction, fantasy en andere speculatieve zaken.
Met tientallen euro’s aan kortingsbonnen op boeken van Uitgeverij M.
SARA MICKLEM
VUURDOORN
LAURELL K.
HAMILTON
DODENJACHT
Kijk ook op
FantasyFan.nl

Een Wereld vol Avontuur
Een fantastisch
avontuur voor
jong en oud.
Nu in de winkel!
ISBN 90 225 3944 X € 15,95
Christopher Paolini

– SCIENCE FICTION –
WARP
– FANTASY –
De wereld is voortdurend in beweging en dat geldt zeker voor een
uitgeverij als M. Zoals u opgemerkt zult hebben, is de WARP weer
teruggekeerd naar het oude vertrouwde formaat en hebben we
helaas afscheid moeten nemen van het WARP Stripjournaal. Maar
niet getreurd – er blijft genoeg over voor een rijk gevulde WARP,
die ook ditmaal barst van Oude Getrouwen en Nieuw Talent.
Wat te denken van De lokkende verte, de nieuwe roman van Jack
Vance, een van de meest invloedrijke en gewaardeerde auteurs van
science fiction en fantasy van de laatste vijftig jaar. Daarnaast
nieuws over Terry Pratchett, Robert Carter en Christopher Paolini,
wiens Eragon inmiddels een van de bestverkochte fantasydebuten
van de laatste jaren is. Aandacht ook voor Laurell K. Hamiltons
Anita Blake-serie, en Vuurdoorn, het prachtige debuut van Sarah
Micklem.
Kortom, een overvloed aan het beste van het beste op het gebied
van de fantastische literatuur, aangevuld met vaste rubrieken als
De Hollywood File en Het Fantastische Seizoen. En dit alles, zoals
immer, tot wederzijds genoegen.
Redactie & uitgever
Uitgeverij M
4 Warped – nieuwtjes en lezersbrieven
10 Christopher Paolini – het succesverhaal van Eragon
12 De Hollywood File – filmnieuws
15 Het Fantastische Seizoen – overzicht van de recent
verschenen SF- en fantasyboeken bij Uitgeverij M
VERDER IN W A R P
5 Jack Vance
Na jaren van geduldig
wachten is het eindelijk
zover: de nieuwe roman
van de Grootmeester
van de science fiction, De
lokkende verte, het vervolg
op De wilde vaart.
11 Vampierjager
De serie rond Anita
Blake, de stoere vampierjager,
is in de
Verenigde Staten
inmiddels een groot
succes en is nu eindelijk
in Nederlandse vertaling verschenen.
19 Terry Pratchett
Hij is onvermoeibaar,
deze Britse veelverkoper.
De vrijgemaakte
Ortjes is zijn tweede
boek voor jong en oud
dat losstaat van de
Schijfwereld-reeks.
22 Sarah Micklem
Een kennismaking met
een nieuw fantasytalent
dat een van de beste
debuten van de laatste
jaren schreef, met een uitgebreide
voorpublicatie.
20 Diana Gabaldon – de geheimen van het schrijven
25 Robert Carter – het vervolg op De Taal der Stenen
26 Onmagiër – de Missie van Maryson
28 Draken & Dobbelstenen – bordspellen, games, en
andere spellenzaken
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
3

warped
NIEUWTJES &
LEZERSBRIEVEN
warped-post aan de redactie:
herengracht 540, 1017 CG Amsterdam
STAR WARS
In mei volgend jaar komt de laatste Star
Wars film uit, en nu ben ik natuurlijk
benieuwd of jullie ook de boeken nog
gaan uitgeven, aangezien ik nog helemaal
niets aangekondigd heb zien staan.
Matthew, Appingedam
Star Wars is een van onze
langstlopende series en derhalve
worden er ook de meeste vragen
over geteld. Uiteraard zullen we
ook het boek van de film weer
uitbrengen. Dat zal zijn in mei
2005 onder de titel De wraak
van de Sith. Tegelijkertijd – en
dat is uniek – zal ook de prequel
op de film, Labyrint van het
kwaad uitkomen. Meer nieuws
over de toekomstige Star Wars
uitgaven zal in de WARP van
voorjaar 2005 te vinden zijn.
4
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
LAURELL K. HAMILTON
Gaan jullie nog verder met de Merry Gentry-serie?
Ik zit al tijden te wachten op het derde deel en nu
vrees ik dat jullie ermee gestopt zijn.
Lilian, Tilburg
We zijn niet definitief gestopt met Merry Gentry, maar
voorlopig stappen we over op een andere serie van
Laurell K. Hamilton, te weten haar serie over de vampierjager
Anita Blake, die in Amerika al jaren ongekend
populair is. Dit najaar zal het eerste deel van
deze serie, Dodenjacht, in Nederlandse vertaling verschijnen.
Zie ook elders in deze WARP voor meer
informatie.
AVALON
Ik had gehoord dat er een nieuw
deel van de Avalon-serie aan zat te
komen, maar die serie was toch
afgelopen omdat de auteur dood is?
Lisa, Groningen
We krijgen veel vragen over de
Avalon-serie van Marion Bradley
(of Marion Zimmer Bradley,
zoals veel M-lezers haar misschien zullen
kennen) en we zijn dan ook blij dat we
kunnen aankondigen dat de serie wordt
voortgezet. Jawel, Diana L. Paxon, zelf
een gelouterd auteur, schreef een onvervalste
Avalon-prequel, gebaseerd op het werk
en aantekeningen van Bradley. Het gaat
Voorvaderen van Avalon heten en wordt
begin volgend jaar verwacht.
Vragen?
Suggesties?
Schrijf ons!
Nu in de winkel: De wegwijzer tot The Lord of the Rings en
The Lord of the Rings in beeld en ontwerp. Met nieuw en uniek
materiaal uit alledrie de films.

WARP TOPPER
Met het langverwachte boek De
Lokkende Verte verschijnt het
nieuwste boek van Jack Vance in
Nederland. Waar het werk van
andere oude grootmeesters
inmiddels in de kast stof staat te
vergaren als klassieker, zijn de boeken
van Jack Vance nog ijzersterk,
springlevend en zeer lezenswaardig.
Jaap Boekestein
Jack Vance:
al bijna 60 jaar Grootmeester
van de SF & Fantasy
Wie was de beste Fantasy-schrijver van de
20e eeuw? Dat antwoord is simpel: J.R.R.
Tolkien met In de ban van de Ring. Lezersonderzoeken
hebben dat keer op keer uitgewezen,
en de onverminderde populariteit
van vadertje Tolkien zegt genoeg.
Maar wie was dan de beste SF-schrijver? Die
vraag is veel moeilijker te beantwoorden. Er
zullen namen vallen als Isaac Asimov, Arthur
C. Clarke en Robert Heinlein. Maar wie
leest hun werk vandaag de dag nog? Veel van
hun verhalen en boeken zijn inmiddels
achterhaald, saai en ontoegankelijk. In hun
tijd waren ze groot, maar het zijn voornamelijk
ideeënschrijvers, en de tijd heeft hun
ideeën ongenadig ingehaald.
Maar wie was dan wel de beste SF-schrijver?
In Amerika of Engeland zullen weinigen
Jack Vance noemen, maar in Nederland zal
hij ongetwijfeld op de eerste plaats belanden.
In de jaren zeventig, tachtig en negentig
werd elk boek van Jack Vance direct ver-
taald en uitgebracht (vaak zelfs voordat de
Amerikaanse uitgave verscheen). Ze vlogen
als warme broodjes over de toonbank en de
boeken werden keer op keer herdrukt. Het
vreemde was dat Jack Vance in Nederland
en Frankrijk razend populair was, terwijl hij
in Amerika niet echt bekend werd.
Misschien komt het omdat zijn boeken een
buitenbeentje vormen in de SF en beter bij
de gediversificeerde Europese smaak passen,
dan bij de Amerikaanse eenheidsworst.
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
5

WARP TOPPER
Exotische vakanties
Op het werk van Jack Vance is niet gemakkelijk
een etiket te plakken. Zijn werk is
uniek van toon, kleur en smaak. Vance is
een bouwer van werelden. Zijn planeten en
rijken aan de andere kant van de Melkweg,
in het oeroude verleden, of de ongelofelijk
verre toekomst zijn even levensecht en
kleurrijk als de vreemdste plekken die er op
onze aardbol zijn te vinden. Zijn helden en
schurken zijn mensen die met een soms
bizarre innerlijke drang hun doelen proberen
na te streven. Met maar al te vaak ingrijpende
en ironische gevolgen voor hun
omgeving...
Een groot verschil tussen Jack Vance en vele
SF-schrijvers is dat de meeste SF gaat over
hedendaagse kwesties en problemen verteld
aan de hand van Science Fiction-elementen.
Dat is ook precies de reden waarom SF
zo snel veroudert: de maatschappij verandert
voortdurend en wat gisteren belangwekkend
en interessant was, is vandaag
nauwelijks nog relevant. Jack Vance heeft
dat probleem niet. Al zijn boeken zijn exotische
vakanties vol vreemde en nieuwe
indrukken.
Jack Vance is geen humoristisch schrijver à
la Terry Pratchett met zijn Schijfwereld-boeken,
maar Vance’ boeken zitten wel boordevol
humor, zelfs op spannende en soms gruwelijke
momenten. De humor van Vance is
ironisch en onderkoeld, en komt meer voort
uit de aard van personen en dingen, dan van
situaties en intriges. Maar al te vaak duiken
er vreemdsoortige taboes en gebruiken op,
en komen personages door hun eigendunk
ten val. Neem bijvoorbeeld de schelm Cugel
die in De Ogen van de Overwereld voor een
poging tot inbraak door Iucounu de
Lachende Magiër naar het andere eind van
de wereld wordt gestuurd. Na een reeks
bizarre avonturen keert Cugel terug en weet
hij de tovenaar gevangen te nemen.
Wanneer Cugel de Lachende Magiër op zijn
beurt wil verbannen, aarzelt hij even bij het
uitspreken van de betovering, met als
gevolg: ‘Een enorm geklapwiek beukte de
lucht; een zwarte gedaante met een afgrijselijk
gelaat tuurde neer. Hij liet een klauw
zakken: Cugel werd opgetild en naar het
noorden gedragen, voor de tweede keer verraden
door een misplaatste pervulsie.
Een dag en een nacht vloog de demon,
mopperend en kreunend. Even na dageraad
werd Cugel neergeworpen op een strand en
de demon daverde weg door de lucht.
Er heerste stilte. Links en rechts strekte zich
het grijze strand uit. Achter Cugel rees het
droge land op met een paar pollen gras en
spinifex. Een paar meter verder lag de versplinterde
kooi waarin Cugel eens op dezelfde
6
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
plek was afgeleverd. Met gebogen hoofd en
zijn armen om zijn knieën geklemd, ging
Cugel naar de zee zitten staren.’
Of het Cugel een tweede keer lukt om terug
te keren en wraak te nemen op Iucounu de
Lachende Magiër, valt te lezen in Cugel
gewroken.
Een wereldbedenker
Jack Vance (1916) groeit met
drie broers en een zus op in
San Francisco. Ondanks zijn
slechte ogen is hij een gretig
lezer die boeken in een recordtempo
verslindt. Tijdens de
depressie heeft hij diverse
baantjes, onder andere als
fruitplukker en graver van
waterputten. Jack Vance studeert
mijnbouw, natuurkunde
en journalistiek terwijl hij
actief is in jazzbandjes op de
universiteit. In de Tweede
Wereldoorlog dient Vance bij
de koopvaardij, waarbij hij een
paar keer in het water belandt:
tot twee maal toe wordt zijn
schip getorpedeerd. Overigens
iets wat zijn liefde voor het
water niet tempert. Niet alleen
bouwt Jack Vance later zijn
eigen zeilboot, zijn boeken
staan vol met verwijzingen
naar de zee en zeevaart, zoals
de duivelsprins Viole Falushe
die de ontwerper van de ultieme zeilboot als
gast in zijn Paleis van de Liefde uitnodigt, de
circusboten die de rivier de Vissel op de
Grote Planeet bevaren, of de Blauwe wereld
die volledig uit water bestaat.
In de zomer van 1945 debuteert Jack Vance
met het korte verhaal ‘De Wereldbedenker’
in het pulpmagazine Thrilling Wonder

Stories. Een profetische titel, want Jack
Vance wordt bekend om zijn kleurrijke,
bizarre werelden en beschavingen. Vijf jaar
lang schrijft hij voor SF-tijdschriften totdat
in 1950 de bundel De Stervende Aarde verschijnt
over een oeroude Aarde waarin de
zon een zwakke, rode schijf is, en magie de
wetenschap heeft verdrongen. In dezelfde
setting spelen ook de verhalen van de bundels
De Ogen van de Overwereld, Cugel
gewroken en Rhialto de Schitterende zich af.
In de loop van zestig jaar schrijft Jack Vance
talloze verhalen en romans, waarvan er een
aantal in reeksen zijn te plaatsen. De
bejaarde ruimtespeurder Magnus Ridolph
beleeft een serie avonturen in de gelijknamige
bundel. In de Duivelsprinsen-reeks
rekent Kirth Gersen af met de vijf meestermisdadigers
die zijn planeet hebben vernietigd.
In Tschai is de ruimtevaarder Adam
Reith neergestort op een planeet met diverse
soorten aliens. In Durdane heeft een vergeten
menselijke kolonie te maken met een
interstellaire oorlog. De Lyonesse-boeken
gaan over een vroegmiddeleeuws eiland dat
inmiddels door de golven is verzwolgen. In
De Kronieken van Cadwal strijdt de jonge
Glawen Clattuc voor het behoudt van zijn
planeet. Cadwal behoort tot de Gaeaanse
Zwerm, waar ook een aantal verhalen met
de speurder Miro Hetzel zich afspeelt. Een
andere uitgestrekte sterrengroep is Alastor
waarop zich onder andere Marune, Alastor
933, Trullion, Alastor 2262 en Wyst, Alastor
1716 kleurrijke avonturen afspelen. Het is
slechts een kleine greep uit de vele werelden
van Jack Vance.
In de loop van zijn carrière wint Jack Vance
diverse prijzen en onderscheidingen. Zijn
eerste is in 1963: een Hugo Award met De
drakenruiters (recent nog verschenen in Het
groot drakenboek). In 1967 volgen een tweede
Hugo Award en een Nebula Award voor
het verhaal Het laatste kasteel. Door de
Science Fiction Writers of America wordt hij
in 1997 uitgeroepen tot Grootmeester om
zijn lange en verdienstelijke loopbaan.
Jack Vance nu
Tot verdriet van zijn fans heeft Jack Vance
sinds de jaren tachtig steeds minder
geschreven. Zijn leeftijd maar vooral
zijn afnemende zicht zijn de oorzaken.
In tien jaar tijd zien slechts drie nieuwe
romans het licht: Nachtlamp, waar
Jaro op zoek gaat naar zijn mysterieuze
afkomst, De Wilde Vaart met de
jonge Myron die door de Gaeaanse
zwerm zwerft op het vreemde ruimteschip
de Glicca. Het nieuwste en
onlangs verschenen boek is De
Lokkende Verte, waarin de avonturen
van Myron tot een einde komen.
Er is maar weinig nieuws verschenen
van deze oude grootmeester, maar
gelukkig is bijna alles van Jack Vance in
vertaling uitgebracht. Zijn boeken en
verhalen zijn het herlezen meer dan
waard, en voor nieuwe lezers is Jack
Vance een prachtige, kleurrijke ontdekking.
Naschrift van de redacteur:
Zojuist bereikte ons het bericht dat Jack
Vance, ondanks zijn precaire gezondheidstoestand,
wederom aan een nieuw
boek is begonnen.
Weetjes over Jack Vance
* Onder de naam Jack Holbrook
Vance schreef hij ook ruim een
dozijn detectives, thrillers en
mystery’s. Daarmee won hij een
Edgar Award. Vier van zijn detectives
verschenen in Nederland,
waarvan drie onder de serienaam
‘Ellery Queen’.
* De echtparen Vance en Herbert
(Duin) woonden een tijdje samen in
één huis in Mexico. De flessen
melk die elke ochtend op mysterieuze
wijze bij de voordeur van het
afgelegen huis verschenen, vormden
de basis voor het griezelverhaal
De onzichtbare melkman.
* In de jaren vijftig schreef Jack
Vance de scripts voor een paar
afleveringen van de televisieserie
Captain Video. Van zijn thriller Bad
Ronald is een tv-film gemaakt.
* Het eerste boekje van Jack Vance
in het Nederlands was Vrijbuiters
in het heelal dat in 1955 bij uitgeverij
De Verkenner verscheen. Later is
het door M herdrukt.
* Jack Vance bezocht diverse malen
Nederland. Voor de oplettende
lezers duiken er plots Nederlandse
namen op in zijn boeken en verhalen.
* Met de viersnarige banjo speelde
Jack Vance in diverse jazzbandjes.
Zijn liefde voor muziek is in veel
van zijn boeken terug te vinden.
* Jack Vance bouwde zijn eigen huis
waar hij met zijn vrouw Norma en
zijn zoon Jack woont. Tot in de
jaren zestig verdiende Vance zijn
brood als timmerman. Pas daarna
kon hij van zijn boeken en verhalen
leven.
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
7

8
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
adve

tentie
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
9

WARP SUCCESVERHAAL
Het succesverhaal
van Eragon
Onlangs verscheen de Nederlandse vertaling van Eragon, het fantasydebuut
van Christopher Paolini. Het boek werd een onmiddellijk verkoopsucces:
in Amerika gingen er de eerste weken meteen al vele honderdduizenden
over de toonbank. Inmiddels zijn er alleen al in Amerika bijna een miljoen
exemplaren verkocht. Eragon is hot.
Eragon is een
boek dat uitermate
populair
blijkt te zijn bij zowel
jonge als oude lezers,
dat bewijzen de ontelbare
reacties op
internet. Nu is dat
niet zo heel bijzonder voor een fantasyroman,
omdat veel boeken in dit genre met
plezier door lezers van alle leeftijden gelezen
wordt.
Des te opmerkelijk is de aandacht en de lof
die het boek toebedeeld krijgt van lezers en
media buiten het genre, waaronder kwaliteitsbladen
als de New York Times, People
Magazine, USA Today, Time en de vakbladen
Publishers Weekly en Kirkus Reviews.
Daarbij komt ook nog dat Peter Buchman
(o.a. Jurassic Park III) van Fox de opdracht
heeft gekregen het script te schrijven voor
de verfilming van het boek, die ergens in
2005 in de bioscopen zou moeten verschijnen.
Het is duidelijk dat Paolini gezien wordt als
een groot talent die een grootse carrière
voor zich heeft: ‘Een oorspronkelijk werk
van een groot talent,’ zegt de New York
Times, en People Magazine stelt zelfs:
‘Paolini creëert literaire magie.’ Daarnaast is
Paolini een graag geziene gast die zelfs verscheen
bij NBC’s Today Show. Voorwaar
geen malse lof, en het valt te hopen dat
Paolini zich niet gek laat maken. Hij was
tenslotte pas negentien toen het boek verscheen
en het zal je maar gebeuren dat je
eerste boek al meteen hogere verkoopcijfers
haalt dan Harry Potter.
Maar Paolini lijkt even nuchter als de door-
10
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
snee inwoner van Paradise Valley, de kleine
gemeenschap in de staat Montana waar hij
woont met zijn ouders en
zuster. ‘Eragon was het
boek dat ik altijd al had
willen lezen,’ zegt Paolini
over de totstandkoming
van het boek. ‘Ik verveelde
me en was op zoek
naar iets om te doen. Dus
ben ik maar aan een trilogie
begonnen. De eerste
versie ging zo snel, het
leek wel een dam die was
doorgebroken.’
Inmiddels werkt Paolini
aan het vervolg op Eragon.
Op de vraag wat hij gaat
doen als hij de trilogie af
heeft, haalt hij de schouders
op. ‘Misschien ga ik
wel studeren. Of neem ik
vakantie en krijg ik een
zenuwinzinking. We zullen
wel zien.’
De opwinding over zijn
werk lijkt nog lang niet
voorbij. Zeker in Amerika
– en daar zal de bekendmaking
van de verfilming
zeker toe hebben bijgedragen
– worden zijn vorderingen
met argusogen
gevolgd. En inmiddels
geldt dat ook voor alle
Nederlandse lezers. Zoals
Liz Rosenberg, de criticus
van de New York Times
ondervond:
‘Ik ontdekte dat ik zelfs over het boek
droomde en het oppakte zodra ik wakker
werd. Zoals ontelbare andere lezers wacht ik
op het vervolg, met verwondering, bewondering
en hoop. Zoals Eragons draak hem
vertelt: All will be well, little one.’ (JS)
Website voor alle Eragon-fans
http://www.randomhouse.com/teens/eragon/

WARP VAMPS EN VAMPIEREN
“Nooit las ik een schrijver met een rijkere verbeelding” Diana Gabaldon
Anita Blake vampierjager
Laurell K. Hamilton is
een auteur die voortdurend op de
bestsellerlijsten van de New York
Times te vinden is. Beroemd werd
ze met haar serie over de vampierjager
Anita Blake – stelt u zich een
kruising voor tussen Lara Croft,
Buffy en Bridget Jones – die
inmiddels miljoenen lezers over de
hele wereld heeft. Inmiddels is deze
serie met de verschijning van
Dodenjacht nu ook in Nederlandse
vertaling verkrijgbaar.
Anita Blake is een animator, iemand die de
doden tot leven wekt om hen vragen te
kunnen stellen die kunnen helpen bij het
oplossen van misdaden, het regelen van
erfenissen en dergelijke zaken. Met Anita
Blake legde Hamilton de nadruk op de
vamp in de Vampierjager: Anita is mooi,
sterk en onafhankelijk, maar helaas niet
gelukkig in de liefde. Ook haar relatie met
haar doodsvijanden – vampiers – wordt
nogal dubbelzinnig als ze verliefd wordt op
een van de machtigste vampiers in New
Orleans. Het is een simpel uitgangspunt
voor een immens populaire serie die in
Amerika inmiddels al aan het twaalfde deel
toe is.
I don’t date vampires. I kill them.
Anita Blake, vampierjager
Even na middernacht was ik weer terug in Guilty Pleasures. Jean-
Claude stond onderaan de trap. Hij stond doodstil tegen de muur
geleund. Als hij al ademde, kon ik dat niet zien. De wind blies door de
kanten boorden van zijn overhemd. Een lok zwart haar viel over de
gladde bleekheid van zijn wang.
‘Je ruikt naar andermans bloed, ma petite.’
Ik glimlachte hem liefjes toe. ‘Niemand die je kende.’
Zijn stem klonk diep en donker, vol ingehouden woede. Hij glibberde
over mijn huid als een kille windvlaag. ‘Heb je vampiers vermoord, mijn
kleine animator?’
‘Nee.’ Ik fluisterde het, want mijn stem was opeens hees. Zo had ik
zijn stem nog nooit gehoord.
‘Ze noemen je De Beul, wist je dat?’
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
11

Wow! Wie is deze kinky dame? Dit is het
eerste officiële beeld dat is vrijgegeven van
Elektra, het vervolg op de superheldenfilm
Daredevil. We zien de indrukwekkende rondingen
van Jennifer Garner in haar nieuwe
stoeipakje. Superbabe Garner (ook bekend
uit Alias) maakte als bad guy in de eerste film
schijnbaar zo’n indruk op producent Fox,
dat er meteen budget werd uitgetrokken
voor een vervolg met haar in de hoofdrol.
Haar outfit uit Daredevil werd vervangen
door iets spannenders van rood fluweel dat
ook meer overeenkomsten vertoont met de
kleding uit de Marvel-comic. ‘Less is more’,
zullen we maar zeggen... Ook Daredevil
Colin Farrell blijft trouw aan dit motto: hij
werd dit najaar rond de set van de nieuwe
film gesignaleerd met een kaalgeschoren
hoofd.
En er is nog meer nieuws van het superheldenfront:
eindelijk is er een Nederlandse releasedatum
vastgesteld voor de nieuwe
Batman-film, Batman Begins. De film, met
onder andere Christian Bale en Michael
Caine, zal 17 juli volgend jaar in de bioscopen
te zien zijn.
Er is nog een aantal superheldenfilms in de
maak: zo gaan er hardnekkige geruchten over
een Hulk 2, waarin een nieuw alter ego van
de met gammastralen belaagde Bruce zijn
intrede zou doen. Marvel Movies verwoordt
het als volgt: ‘In deel twee zien we een hoofdpersoon
die weet wat hem te doen staat: afrekenen
met de groene griezel in hemzelf.
Maar dat heeft natuurlijk gevolgen. Groen
wordt langzaam grijs en dan zijn de poppen
12
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
Jammer toch, voor Daredevil dat zijn krachten
voortkomen uit het feit dat hij blind is...
opnieuw aan het dansen...’ Deze verwijzing
naar de slimmere en gemenere grijs-gekleurde
Hulk die we kennen uit de comics is
natuurlijk overduidelijk.
Dat geruchten lang niet altijd leiden tot een
daadwerkelijke verfilming bewijst de steeds
maar uitgestelde Superman-film. Filmmaatschappij
Warner kan maar geen regisseur
strikken om het project op zich te nemen.
De laatste die bedankte was McG, bekend
van Charlies Angels.
Hij wilde per se dat de film werd gedraaid in
New York. ‘Ik zie Superman als een personage
dat alles symboliseert dat goed is aan
Amerika. Daarom was het mij meteen duidelijk
dat dít Metropoplis moest worden.
Het lijkt me niet passend om “het hart van
Amerika” in het buitenland te filmen, aldus
McG. Warner toonde hem die ándere
belangrijke Amerikaanse waarde, en besloot
om financiële redenen toch maar in het buitenland
te filmen.
Een comicverfilming die wél gaat uitkomen
– maar wanneer is nog onbekend – is The
Fantastic Four. 20th Century Fox’s heeft de
cast inmiddels rond: Ioan Gruffudd, bekend
uit Hornblower, wordt ‘Mr Fantastic’ – de
leider van het stel; kleerkast ‘The Thing’
wordt gespeeld door Michael Chiklis uit The
Shield, de lichtontvlambare ‘Human Torch’
wordt Chris Evans die we al kennen uit Not
Another Teen Movie, en als toetje speelt
Jessica Alba, de knappe latino uit Dark
Angel, de ‘Invisible Girl’.
Werkt Joss Whedon aan vier Buffy-films?
Holl Hol
De
Aaargh! Een Buffy-kloon!
de Hollywood makeover
Help, wat moeten we nu? Buffy is gestopt,
Angel is gestopt... Gelukkig! Er is leven na
de dood. Er zijn zeer waarschijnlijk plannen
voor maar liefst vier (!) Buffy- en Angelspeelfilms.
Acteur James Marsters (Spike)
liet zich in een Australisch tv-programma
ontvallen dat hij door bedenker Joss
Whedon was benaderd om in een van de
films te spelen, die zich alle vier afspeelden
in het Buffy-universum. Officieel word dit
gerucht nog ontkend, maar we houden je
op de hoogte.
Voor het zover is kunnen we hier in Nederland
gelukkig nog genieten van de laatste
afleveringen, én (tadaaah!) van een gloednieuwe
speelfilm waarin Sarah Michelle
Gellar de hoofdrol speelt. Het gaat om The
Grudge, een remake van de Japanse horrorfilm
Ju-on, die net als het beklemmende
Ringu (The Ring) cultstatus verwierf in het
Westen. De film gaat over een dodelijk virus
dat mensen verandert in moordlustige gekken
alvorens door te verhuizen naar een

file
ywood
Door MARTIJN ADELMUND
nieuwe drager. De trailer is nu al op internet
te downloaden. Hoewel het eruitziet alsof je
snel heen en weer zapt tussen The Ring en
een willekeurige aflevering van Buffy: the
vampire slayer, zit het filmisch goed in elkaar
en treft het zeker de juiste sfeer. Maar dat is
ook niet verassend. Als je namelijk denkt dat
het opnieuw gaat om een flauwe ‘Hollywood
makover’ van een niet-Amerikaanse
film, heb je het mis. De regisseur is Takashi
Shimizu, dezelfde regisseur als van het origi-
Kop op, Bob!
Binnenkort
weer een
goede film.’
Het broertje van Damien en Carrie?
neel, en de spookachtige kinderen (een jongetje
en meisje) worden gespeeld door
dezelfde twee Japanse acteurs. Eind oktober
beleeft de film de Amerikaanse première.
Wanneer dit knappe griezelwerkje naar
Nederland komt, is nog onbekend.
Dat steracteur Robert De Niro geen vreemde
is in het horrorgenre weten we allemaal.
Al sinds Cape Fear klust hij bij in het genre.
Binnenkort is hij te zien in Godsend, een niet
al te slechte sf/horrorfilm, die het vooral
moet hebben van de schrikeffecten. De Niro
speelt een geleerde die met behulp van
innovatieve gentechnologie een kloon
maakt van een jongetje dat – heel dramatisch
– een dag na zijn verjaardag om het
leven kwam. De twee door verdriet verscheurde
ouders zijn in het begin maar wat
tevreden als ze hun kindje weer terug hebben,
maar al snel merken ze dat hij er toch
wat nare moordlustige trekjes op na houdt...
Het verhaal lijkt een combinatie tussen
Stephen Kings Pet Cematary en A.I., en dat is
het eigenlijk ook. Hopelijk heeft De Niro’s
volgende griezelproductie
Hide and Seek, die gepland
staat voor juni volgend
jaar, meer om het lijf.
Saillant detail: de filmmaatschappij
heeft een
website geopend waarop
reclame gemaakt wordt
voor het fictieve Godsend
Institute dat voorkomt in
de film. Hierop kregen ze
daadwerkelijk verzoeken
binnen van ouders die hun
kind hadden verloren en
wilden laten reproduceren.
Oeps...’
Ben jij ook zo iemand die denkt dat altijd
alles tegenzit? Ga dan naar Alien vs predator,
die in de bioscopen draait aan het eind van
de maand waarop deze WARP verschijnt.
Als je kennis maakt met een jonge onderzoeker,
gespeeld door Lance Henriksen
(bekend van twee eerdere Alien-films), dan
voel je je opeens een stuk beter! Hij leidt
een expeditie naar een mysterieuze pyramide
die onder het noordpoolijs ligt. Het
noodlottige toeval wil dat dit een trainingskamp
is voor moordlustige jonge predators
én de slaapplaats van een ‘Alien Queen’.
(Tsja, dat kán je hebben.) Al snel wordt de
noordelijke ijsvlakte een slagveld – en deze
keer zijn Arnold en Sigorney in geen mijlen
te bekennen.
Dan rest ons nog een vooruitblik op de eerste
helft van het volgend jaar. Er is in 2005
weer veel aandacht voor de fantastische
(griezel) film, waardoor de trend die de
afgelopen paar jaar is ingezet lijkt door te
zetten. We beginnen het jaar met een ‘gezellige’
film voor rond de feestdagen: de klassieke
slash-horror Seed of Chucky, waarin
Pinoccio’s boze broertjes bloederig huishouden.
Aan het eind van januari draait de
spectaculaire nieuwe Blade-film, Blade: trinity,
die hopelijk beter wordt dan deel 2
waarin de briljante soundtrack en zwarte
humor van de eerste film jammerlijk ontbraken.
Bijzonder hoge verwachtigen zijn er
rond de film Cursed, een nieuw project
(verfrissend na het uitmelken van allerlei
succesformules) dat gepland staat voor
begin mei. Het gaat om een horrorfilm met
Sleepy Hollow’s Christina Ricci! Maar helaas,
helaas! Het is nog te vroeg om hier iets over
de inhoud te melden. En eind mei (om precies
te zijn: de 19e) dan is het zover: Star
Wars: Episode III gaat in première. Maar
daarvoor meer in de volgende WARP.
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP 13

Hollywood Hollywood
De
Het verhaal:
Helena is een meisje van 15 jaar dat is
opgegroeid in het circus. Ze verkoopt er
kaartjes en popcorn en heeft maar één
wens: om een normaal leven te leiden net
als andere kinderen. Dan droomt ze van
een bizarre wereld, bevolkt door vreemde
14
file
Stel je voor: de Jim Henson Company (producenten
van de Muppets en, recenter, van
Farscape) zou het plan opvatten om weer
eens een grote fantasyproductie te maken
– laten we zeggen in de traditie van hun
vroegere werk, zoals The Dark Crystal en
Labyrinth. En Neal Gaiman zou het script
schrijven...
Open nu je ogen maar weer. Nee, het was
geen droom maar de zoete werkelijkheid:
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
Droom of werkelijkheid?
de film gaat Mirrormask heten en staat al
gepland voor de tweede helft van 2005.
Ruim een jaar geleden begonnen de eerste
opnames en sinds kort is het eerste filmbeeld
vrijgegeven, waarvan hier een paar
voorproefjes. Zoals je ziet is het een feest
voor het oog, een sfeervol schouwspel
waarbij andere Henson-producties in het
niet vallen. En toch is er gewerkt met een
klein budget. Dat belooft wat!
wezens en gemaskerde mensen. Het is de
wereld van Mirrormask. Deze is verdeeld in
twee koninkrijken – die van het licht en
het duister – die constant met elkaar in
strijd zijn, en beiden geleid worden door
een machtige koningin. Maar de witte
koningin is ziek en kan alleen genezen door
De kleine Helena, die vastzit in de vreemde wereld van Mirrormask.
De duistere koningin, gespeeld door Gina McKee.
Het duistere broertje van Barbapappa?
een bepaald spiegelmasker. Helena moet
dat zien te vinden terwijl ze daarin wordt
tegengewerkt door de duistere koningin. In
de loop van haar avonturen beseft ze zich
langzaam maar zeker dat deze droom wel
gruwelijk veel weg heeft van het échte
leven...

Het Fantastische
Seizoen is een
bulletin over boeken
en schrijvers, science
fiction, fantasy
en andere
speculatieve zaken.
In dit bulletin
worden de boeken
die in het
najaar van 2004
bij Uitgeverij M
verschenen zijn of
zullen verschijnen
nader toegelicht.
HET
Najaar 2004
FANTASTISCHE SEIZOEN ‘Wijkt “wijkt op een
verfrissende
manier af van
de standaard
fantasy en is
mede daardoor
een zeer
aangename
leeservaring.’
leeservaring.”
Amazon.com
Het Fantastische Seizoen wordt tweemaal per jaar
gratis thuisbezorgd en is tevens onderdeel van
het magazine Science Fiction & Fantasy WARP.
Kijk voor meer informatie op www.fantasyfan.nl.

OKTOBER
W. Michael Gear &
Kathleen O’Neal Gear
Het volk van de Raaf
R 512 blz., € 19,90
Het echtpaar Gear heeft inmiddels
hun naam meer dan gevestigd met
de serie De prehistorie van de Nieuwe
Tijd, waarvan dit inmiddels alweer
het elfde deel is. Hun romans
bestrijken de hele Noord-Amerikaanse
geschiedenis van voor de
Europese kolonisatie. De Gears
voeren ons 10.000 jaar terug, naar
de tijd van de Kennewick Man, die
in 1996 door archeologen werd
opgegraven. Voor deze tijd werd
aangenomen dat alleen indianen
het land bewoonden, maar de
Kennewick Man is een blanke van
meer dan 9.000 jaar oud…
Janet Bord & Rae Beth
Het Groot Elfenboek
w geb., 312 blz., € 15,95
Twee autoriteiten op het gebied van
de omgang met heksen, nu bijeengebracht
in één bundel: Janet Bords
Ontmoetingen met elfen en Rae
Beth’s De wijsheid van de heks. De
indrukwekkendste ooggetuigenverslagen
van het Kleine Volkje, verklaringen
voor hun bestaan en de
manieren voor de moderne heks om
met de elfen om te gaan.
HET FANTASTISCH SEIZOEN
Cate Tiernan
Noodkreet en Erfgoed
w 224 blz., € 7,95
Het gaat goed met Wicca in
Nederland. Van deze serie rond de
jonge heks Morgan, die ontdekt
dat ze geadopteerd is en beschikt
over onvermoede krachten, verschijnen
inmiddels al weer deel 7
en 8. Morgan is met Bree en
Hunter in New York, waar Hunter
zoekt naar de zwarte coven van
Selena Bellthrower. En daar, in
een heksendisco, ontmoet Morgan
een man die een vreemde aantrekkingskracht
op haar heeft.
Jack Vance e.a.
Het Groot Drakenboek
F geb., 312 blz., € 15,95
Twintig drakenverhalen van de
allerbeste fantasy-auteurs, nu verzameld
in een speciale gebonden
uitgave. In Het Groot Drakenboek
zijn de beste drakenverhalen bijeengebracht,
van de kleurrijke
wereld van Jack Vance, de eilanden
van Ursula LeGuin en de ontzagwekkende
draken van Anne
McCaffrey’s Pern en W.J. Maryson.
Terry Brooks
De nazaten van Shannara en
De hoge druïde van Shannara
f 368 blz., € 16,50
Na de Shannara-trilogie en De reis
van de Jerle Shannara zijn nu ook
de eerste twee delen van Het Erfgoed
van Shannara voor het eerst sinds
vele jaren weer verkrijgbaar in de
inmiddels traditionele nieuwe gebonden
uitgave. De Elfen zijn verdwenen
uit de Vier Landen en de
dwergen zijn tot slaaf gemaakt. De
druïde Loper Boh is door Allanon
aangewezen om de terugkeer van de
elfen en druïden mogelijk te
maken.
Robert Carter
De dans van de reus
F 416 blz., € 19,95
Na zijn indrukwekkende debuut
De leerling en de magiër, dat internationaal
zeer goed werd ontvangen
en dat ook in Nederland steeds
meer aan populariteit wint, is De
dans van de Reus het tweede deel in
Carters vernieuwende fantasyreeks
De taal der Stenen. De talentvolle
Will leeft nu veilig in Neder
Norton nadat Maskull verslagen is.
Maar zijn mentor Gwydion is verdwenen
en dat voorspelt niet veel
goeds.
David Gemmell
De zwaarden van dag en nacht
f 416 blz., € 19,95
Alweer het elfde deel in Gemmells
epische fantasyreeks De kronieken
van de Drenai en het vervolg op De
Witte Wolf. De Drenai gaan gebukt
onder het wrede bewind van de
Keizerin. De priester Landis Kahn
denkt echter dat hij een oplossing
weet en met een machtig ritueel
wekt hij de beenderen van twee
legendarische helden weer tot leven:
Skilgannon de Verdoemde en Druss
de Legende.
Jude Fisher
De complete wegwijzer tot
Midden-aarde
F geb., 192 blz., € 29,90
Het complete overzichtswerk van
alledrie de films van The Lord of The
Rings. Fisher heeft haar drie eerdere
Wegwijzers – die steeds één film
tegelijk behandelden – samengevoegd
tot een enkel overzicht en
heeft daarbij een hoop fotomateriaal
uit de film toegevoegd dat nog
nooit eerder in druk is verschenen.

NOVEMBER
Bernard Cornwell
De ketter
R 336 blz., € 17,50
Dat Bernard Cornwell een erkend
specialist is in het schrijven van
historische romans met een vleug
fantasy, dat was al bekend na zijn
bestsellertrilogie over Koning Arthur,
De Kronieken van de Krijgsheren en
Stonehenge. In De Ketter vertelt
Cornwell het verhaal van Thomas
van Hookton, boogschutter in
dienst van de Graaf van Northampton.
Kort na de bloedige slag om
Calais in 1347 krijgt hij de opdracht
op zoek te gaan naar niets minder
dan de Heilige Graal.
FantasyFanForum
Top Vijf 2003
Onlangs konden de
leden van het Forum
hun favoriete boeken
kiezen van het
jaar 2003.
De uitslag was als
volgt:
1:Robin Hobb
Het lot van de Nar
2: J.K. Rowling Harry Potter 5
3: Jacqueline Carey Kushiëls Pijl
4: Elisabeth Haydon Symphonie
5: Jacqueline Caery Kushiëls Keuze
Garth Nix Abhorsen
Diana Gabaldon Het vlammende
Kruis
www.fantasyfan.nl
http://www.fantasyfan.nl
Marion Bradley
Voorvaderen van Avalon
R 368 blz., € 16,95
Marion Bradley werd wereldberoemd
met haar Avalon-serie, waar
er internationaal inmiddels vele
miljoenen van verkocht zijn. Elke
liefhebber van historische romans
zal een exemplaar van De nevelen
van Avalon in de kast hebben
staan. De voorvaderen van Avalon
gaat terug in de tijd, naar de periode
vlak voor het begin van de
serie, als Tiriki en Damisa, twee
jonge priesteressen, het zinkende
Atlantis ontvluchten en aankomen
op de Britse Eilanden.
Laurell K. Hamilton
Dodenjacht
fT 320 blz., € 17,95
Anita Blake is een vampierjager, een
vastberaden jonge vrouw, zo sterk
dat ze onder vampiers de bijnaam
De Beul heeft verworven. Maar als
ze op jacht gaat naar een seriemoordenaar
die het op vampiers
heeft gemunt, wordt ze door de
machtigste vampier in de stad
gedwongen hen te helpen. Een
dilemma met dodelijke gevolgen…
Anita, een kruising tussen Buffy en
Lara Croft, heeft in Amerika
inmiddels een cultstatus bereikt en
de Anita Blake-reeks is wereldwijd
een besteller.
Een magnifiek aanbod
voor de abonnees van
SCIENCE FICTION &
FANTASY WARP
Voor de toekomstige en de
blijvende abonnee van WARP
is ook nu weer een uitzonderlijk
aanbod van premietitels
samengesteld. Hiernaast de
titels, in winkelwaarde
variërend van
x 15,95 tot x 17,50
Terry Pratchett
De vrijgemaakte Ortjes
f geb., 256 blz., € 17,95
Na Mirakelse Maurits en zijn gestudeerde
knaagdieren is De vrijgemaakte
Ortjes de tweede roman
speciaal geschreven voor zowel oude
als jonge lezers die zich afspeelt op
de Schijfwereld maar geen deel uitmaakt
van de Schijfwereldreeks.
Tiffanie Verweerd maakt kennis
met de Vrijgemaakte Ortjes, piepkleine
maar vechtlustige, blauwe
karbonkels die uit het land van de
Elfen gegooid zijn wegens
Keetschoppen.
MDOE ER
UW VOORDEEL
MEE!
Brian Herbert &
Kevin J. Anderson
De slag om Corrin
sf 544 blz., € 22,50
Het derde en laatste deel in de serie
Legenden van Duin, het voorspel op
de beroemde Duin-reeks van Frank
Herbert, geschreven door zijn zoon
Brian. Nadat een epidemisch retrovirus
de mensheid bijna heeft uitgeroeid,
lijkt de strijd tussen mens
en machines bijna beslecht. Maar
door een list van Vorian Atreides is
het tij gekeerd en heerst het computerbrein
Omnius alleen nog maar
op de planeet Corrin.
HET FANTASTISCH SEIZOEN

NOVEMBER
Gary Russell
The Art of The Lord of The Rings
f geb., 192 blz., € 29,90
Het standaardwerk over het productieproces,
de vormgeving, de
schaalmodellen en schetsen van
The Lord of the Rings-films, met
het beste artwork en veel nooit
eerder gepubliceerde schilderingen,
schetsen, computeranimaties
en foto’s.
Brandbrieven
‘Brandbrieven –
leuker dan
Kopspijkers!’
Jack Vance is terug!
Jack Vance is al meer dan een halve eeuw een begrip in Nederland.
Een aantal jaren geleden verscheen De Wilde Vaart, een ouderwets
spectaculaire ruimteroman van de Grootmeester van de fantastische
roman. En nu is er dan eindelijk het vervolg: De lokkende verte, waarin
de jonge Myron op het vrachtschip de Glicca zijn zoektocht naar
zijn verdwenen tante voortzet. Zie ook de Science Fiction & Fantasy
WARP voor een uitgebreid verslag over De lokkende Verte.
320 blz., € 14,95 176 blz., € 14,95
JANUARI
Sarah Micklem
Vuurdoorn
f 400 blz., € 18,95
Een zeer groot nieuw fantasytalent,
Sarah Micklem, die het in zich
heeft de nieuwe Robin Hobb te
worden. Vuurdoorn is haar leven als
sloofje van hooggeboren heren zat.
Ze sluit zich aan bij haar minnaar,
krijgsheer Galan, en sluit zich aan
bij het leger van de koning. Intussen
heeft ze haar helende gave ontdekt,
maar het is niet makkelijk zich
staande te houden in het legerkamp.
Maar langzaam voelt ze haar
krachten groeien…
Trudi Canavan
De Magiërsleerling
f 400 blz., € 19,95
Het tweede deel in de fantasyserie
De Zwarte Magiërs van een van de
meest getalenteerde jonge Australische
auteurs. Sonea is inmiddels
geaccepteerd als lid van de magiërschool,
waar ze het niet makkelijk
heeft vanwege haar afkomst uit de
sloppenwijken van de stad.
Bovendien wordt ze door Akkarin,
de machtigste aller magiërs en
hoofd van de school, uitverkoren
tot zijn leerlinge. Maar Sonea weet
wat voor afschuwelijk geheim hij
verbergt…
TOP TIEN
NAJAAR
2004
1.
Robert Carter
De leerling en de
magiër
2.
Diana Gabaldon
Het dubbelleven van
Lord John
3.
Garth Nix
Grim Dinsdag
4.
Kelley Armstrong
Gebeten
5.
Anne Rice
Dagboek van een
onsterfelijke
6.
Cate Tiernan
Wicca 5 Ontwaken
7.
Debora Chester
Het zwaard
8.
Lynn Flewelling
Prins van strijd
9.
Liz Williams
De gifmeester
10.
Garth Nix
Meneer Maandag
In verband met de
vroegtijdige bekendmaking
van enkele in dit bulletin
opgenomen titels wordt voor
de vermelde verkoopprijzen,
omvangen en
verschijningsmaanden een
voorbehoud gemaakt.
f =Fantasy
sf =science fiction
w =Wicca
r =Roman
fT =Fantasy thriller

SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
19

WARP GABALDON
De schrijfgeheimen van
Ze is een grootheid in de Verenigde Staten en Engeland, maar ook in
Duitsland draagt men haar intussen op handen. Diana Gabaldon verwierf
internationaal succes met haar Reiziger-serie, waarvan inmiddels vijf delen
verschenen zijn. Onlangs verscheen het eerste boek over Lord John Grey,
een van de bijpersonages in de Reiziger-boeken. Reden te over dus voor
een kijkje achter de schermen.
Diana Gabaldon is een zeer productief
schrijfster – je hoeft maar naar de omvang
van haar boeken te kijken om te weten dat
ze bepaald geen moeite heeft met het vullen
van de pagina’s. Daarnaast schreef ze ook
nog een aantal korte verhalen, scripts voor
Walt Disney comic books en een veelheid
aan wetenschappelijke artikelen in haar
hoedanigheid als bioloog en ecoloog.
Geheimzinnig over de oorsprong van haar
fenomenale schrijftempo heeft ze nooit
20 SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
gedaan en ze vertelt er veel en graag
over.‘De enige reden waarom ik met
Reiziger begon was om te leren hoe je een
roman moet schrijven,’ legt Gabaldon desgevraagd
uit. ‘Ik heb nooit de bedoeling
gehad om het te verkopen of om het aan
iemand te laten zien. En zonder publiek
was er ook geen angst om te falen. Dus
zolang ik het boek maar afmaakte, was het
wat mij betreft een geslaagd oefening.
Toen ik eenmaal besloten had een roman te
schrijven heb ik eigenlijk geheel
willekeurig een periode
gezocht om het verhaal in
te situeren. Daarna ben
ik gewoon begonnen
met schrijven.
Normaal gesproken
ben ik niet iemand
die van begin tot
einde schrijft. Ik
begin altijd met
kernpunten, situaties
waarbij ik beelden
en dialogen in
mijn hoofd krijg. Alles
wat ik op die manier kan
uitwerken zet ik meteen op
papier. Dan heb je ook wat om
mee te werken als je zoals ik het verhaal
in willekeurige volgorde schrijft.

Diana Gabaldon
Uiteindelijk komt de allereerste zin
vanzelf een keer langs en kun je
alles op zijn plaats zetten.
Ik heb de gewoonte ontwikkeld
om te schrijven
overal waar ik maar
beelden zie of dingen
hoor, plaatsen dus
die me inspireren.
Zo begon ik met
Reiziger terwijl ik in
de auto zat op een
parkeerplaats voor
een kerk. Tijdens de
preek had ik besloten
dat het verhaal in
Schotland moest spelen en
toen ik daarna in de auto zat
pakte ik een stuk papier en begon te
schrijven. Gewoon stukken zin, begrippen
en ideeën, alles wat ik op dat moment van
Schotland wist, wat niet veel was.
De volgende dag ging ik naar de bibliotheek
en begon te werken aan een personage.
Beschrijvingen maken. Op de derde dag
bedacht ik dat ik ook een vrouwelijk personage
nodig had en begon ik na te denken
over een conflict, want elk verhaal heeft een
conflict nodig. Het waren niet meer dan
notities, maar ik had al geleerd van het
schrijven van non-fictie dat het schrijven
zelf ideeën oplevert en dat je er niet op
moet gaan zitten wachten.
Nu schrijf ik steeds de stukken die zich vanzelf
aandienen. Een plot komt uiteindelijk
vanzelf wel en dan krijgen de stukken die ik
al geschreven heb vanzelf een soort samenhang.
Uiteindelijk krijg ik een redelijk
samenhangend stuk tekst van 150 pagina’s
of zo, waaruit ik af kan leiden wat er verder
gaat gebeuren. Het is net een continent dat
uit de oceaan komt gerezen: eerst zie je de
bergtoppen, daarna de bergen en het land,
totdat je kunt zien hoe de ene vallei naar de
andere berg loopt. Zo worden ook de contouren
van het verhaal langzaam zichtbaar
naarmate ik meer stukken schrijf.
Als de stukken die ik schrijf op dat moment
niet passen, dan passen ze later wel ergens
anders. Als ik klaar ben met het schrijven
van een scène heb ik altijd stukken over,
fragmenten die ik weggehaald heb terwijl ik
met die scène bezig was. Die bewaar ik dan
om ze elders te kunnen gebruiken.
Ik gooi nooit wat weg. Normaal gesproken
ben ik geen compulsief persoon, maar ik
kan gewoon geen tekst weggooien. Zolang
je woorden op papier hebt staan, kun je er
iets mee doen. Soms heb ik stukken
geschreven waarvan ik dacht, dit is goed,
misschien moet ik het voor het volgende
boek bewaren. Maar uiteindelijk doe ik dat
nooit. Gebruik alles wat je hebt. Het boek
verdient alles wat je het kan geven.
Vertrouw erop dat er altijd wel iets in je
opkomt. En tot nu toe is dat ook altijd zo
geweest.’
Het dubbelleven
van Lord John
In haar laatste roman, Het dubbelleven
van Lord John, neemt Diana Gabaldon
een van de personages uit haar Reizigerserie
– Lord John Grey – en geeft hem de
hoofdrol in een historisch mysterie dat
zich afspeelt in de achttiende eeuw.
Het verhaal opent in Londen, 1757. De
Engelse Kroon heeft Lord John, edelman
en majoor in het Britse leger, juist
benoemd tot leider van een onderzoek
naar de brute moord op een soldaat, die
er van wordt verdacht een spion te zijn.
Daarnaast heeft Lord John nog een
ander probleem, dat hem in zijn onderzoek
hindert. Hij heeft ontdekt dat de
verloofde van zijn nicht een nogal gevoelig
medisch probleempje heeft dat de
goede naam van zijn familie kan ruïneren.
Hij moet het huwelijk van zijn nicht
zien te voorkomen zonder de hele stad in
opschudding te brengen en tegelijkertijd
een moordonderzoek leiden dat al snel
een zeer vreemde wending neemt.
Zoals de lezer inmiddels van haar
gewend is biedt Gabaldon een informatief
en fascinerend verhaal, vol intrige en
avontuur en tegen een zeer gedetailleerde
en overtuigende historische setting.
Hoewel het verhaal zelf weinig raakvlakken
heeft met de Reiziger-boeken is het
een perfecte aanvulling op de serie.
Diana Gabaldons
advies voor
beginnende schrijvers
1. Lees. Lees alles. Lees veel.
Uiteindelijk leer je het verschil
te zien tussen goed en slecht en
waarom dingen wel of niet werken.
2. Schrijf. Alles wat telt is dat je
woorden op papier zet. Het
maakt niet uit of je het boek van
begin tot eind schrijft, of je een
outline gebruikt, of je het in
stukken schrijft en het daarna
aan elkaar plakt, of dat je van
achter naar voor schrijft. De
enige manier waarop je kunt
ontdekken wat het beste werkt
voor jou is door te schrijven.
3. Doorgaan. De enige manier
waarop je als schrijver kunt
falen is door het op te geven.
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
21

WARP TALENT
Sarah Micklem beschikt over een verbluffend schrijf- en verteltalent. Robin Hobb
Vuurdoorn
Sarah Micklem
Met haar debuut Vuurdoorn heeft
de Amerikaanse auteur Sarah
Micklem meteen van zich doen
spreken als een van de grote nieuwe
talenten in de fantasty. In januari
2006 zal de Nederlandse vertaling
verschijnen en WARP vond het tijd
voor een nadere kennismaking.
22
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
Vuurdoorn is het verhaal van Vuurdoorn,
een jonge vrouw die woont
in een klein dorp in het koninkrijk
Corymb en net als haar moeder en moeders
moeder een leven van dienstbaarheid
voor zich heeft. In Corymb wordt de
bevolking verdeeld in twee kasten: het laaggeboren
Moddervolk en het hooggeboren
Bloed. Sinds de clans van het Bloed
Corymb veroverden, zes generaties eerder,
is het Moddervolk hun dienaar geweest.
Maar Vuurdoorn is een ongedurig en
Micklem staat op het
niveau van schrijvers
als Robin Hobb,
Mary Renault en George
R.R. Martin.
Orson Scott Card
gepassioneerd persoon
die weigert
zich neer te leggen
bij haar lot. Moe
van haar leven als
dienaar van hooggeboren
heren ontvlucht
de jonge
Vuurdoorn uiteindelijk
haar dorp en
leeft een jaar in de
uitgestrekte wouden,
waar ze haar
helende gaven ontdekt.
Als ze terugkeert in
haar dorp is ze veranderd
in een sterke,
zelfbewuste vrouw.
Na een onstuimige
nacht in de armen
van Heer Galan
besluit ze zich met
hem aan te sluiten bij het leger van de
koning. Maar het leven in het legerkamp is
niet beter dan haar oude leven en alleen de
groeiende liefde tussen haar en Galan stelt
haar in staat haar hoofd boven water te
houden.
Ze wordt hierin bijgestaan door haar gaven
die steeds meer in kracht toenemen en haar
in staat stellen vriendschappen te sluiten
onder de jonkvrouwen en concubines in
het kamp. Dan gaat Galan een weddenschap
aan die hen beiden in het ongeluk
kan storten en moet
Vuurdoorn haar groeiende
gave gebruiken
om hen van de ondergang
te redden.
Vuurdoorn is het begin
van een grootse avonturensaga
en Micklem
windt er geen doekjes
om – haar stijl is beeldend
en rijk, maar ze spaart de lezer niet.
Ze weet de duistere en gewelddadige
wereld waarin Vuurdoorn zich bevindt
vlijmscherp neer te zetten en ontdoet daarbij
de wereld van de ridderlijkheid en hoofse
liefde van alle romantiek. Haar werk
wordt verrijkt door invloeden uit verschillende
culturen (Keltisch, Noors, Egyptisch)
en van diverse auteurs (Marion Bradley,
Ursula Le Guin, Robin Hobb).
Ondanks dat heeft ze, zeker voor een debuterend
auteur, een verrassend sterke en oorspronkelijke
vertellersstem.
‘Dit hypnotische verhaal
van passie en overleven
zal elke veeleisende
lezer verrukken.’
Publishers Weekly

WARP VOORPUBLICATIE
Vuurdoorn
– het begin
Proloog
Koningswoud
Midzomer na de dood van de Vrouwe zocht
ik mijn toevlucht in het Koningswoud. Ik
had geen eed afgelegd maar leefde sober,
van midzomer tot midzomer als een beest
in het woud zonder vuur of ijzer of de
smaak van vlees. Ik leidde het leven van een
prooi en leerde van de honden om te vluchten,
van de hazen om me te verschuilen in
het kreupelhout, van de herten om honger
te lijden.
Ik was toen in mijn vijftiende jaar, ongeveer.
Ik was als vondelinge opgenomen in
het huishouden van de Vrouwe en toen ik
oud genoeg was om me nuttig te maken
werd ik haar dienstmaagd. Ik week geen
moment van haar zijde, was trouw als een
paar handen en deed even snel en ongevraagd
wat ze verlangde. Ik stond hoog in
haar aanzien; menig dochter van Bloed
wordt minder gewaardeerd en meer als last
dan aanwinst voor haar huis beschouwd tot
ze veilig getrouwd en vertrokken is. Toen de
Vrouwe stierf erfden haar neef en zijn jonge
vrouw het landgoed en was ik gewoon een
van de vele sloven. De wereld kende zijn
orde en ik had mijn eigen plaats, maar ik
kon mezelf niet voldoende insnoeien om
daarin te passen.
Uit verdriet en trots verbande ik mijzelf
naar het Koningswoud. Ik schuwde vuur
uit angst dat de mannen van de koning me
zouden vinden, en wees door kou en honger
bijna het leven zelf af. Nooit heb ik
gedacht dat ik daarmee een god boos of
gunstig zou stemmen. Ik vraag me soms af
of het mijn koppigheid was waardoor ik
opviel aan Ardor, god van smidsvuur, haard
en brand. En soms vraag ik me af – was het
alleen mijn eigen wil die me naar het
Koningswoud bracht? Misschien had Ardor
toen al zijn hand op mij gelegd en testte hij
mijn aard zoals men wapenrusting test,
onder slagen.
Ik was niet zo’n dwaas dat ik honger leed in
de hoogzomer. Als ik pruimen wilde, hoefde
ik ze maar aan te raken of ze vielen uit de
boom. Ik kende alle nuttige planten, ik wist
in welke grond ze het liefst groeiden en wat
het gunstigste seizoen en uur was om ze te
zoeken. De Vrouwe had me dat alles geleerd
als we naar het Koningswoud reden om
kleurstoffen te zoeken voor haar kleden en
kruiden voor medicijnen of de maaltijd. Ze
liet me zien hoe elke plant, in wortel en
steel, bloem en blad, zaad en vrucht, het
teken draagt van de god die hem heeft
geschapen, zodat wij kunnen zien of hij heilzaam
of kwaadaardig is of allebei tegelijk. Ze
leerde me liederen over vele kruiden zodat ik
zou kunnen opslaan wat ik had geleerd:
zulke liederen waren half raadsel en half
gebed. En Na, de huishoudster van de
Vrouwe, en Kok hadden me andere namen
verteld voor de planten, in de Lage spraak,
en ook andere toepassingen. Wij van het
kleivolk bezitten een traditionele kennis van
het groen waarvan het Bloed niets afweet.
Toen ik naar het woud gevlucht was smeekte
ik de goden niet meer om hun gunst,
want mijn gebeden waren niet beantwoord;
ik gaf mijzelf over aan de genade van het
Koningswoud. Maar hoe ik ook vluchtte, ik
kon de goden de rug niet toekeren want ze
waren overal om me heen. Het
Koningswoud was hun tuin, alles benoemd
en gekend, vruchtdragend en oogstrelend,
zwaar van de tekenen.
Wat ik niet vrij kon verzamelen stal ik;
graan uit het veld, fruit uit de boomgaard,
bonen en zaden uit de holen van veldmuizen,
bollen uit de voorraden van de eekhoorns.
Soms voelde het alsof ik het
Koningswoud zelf had gestolen, want er lag
een bedwelmende vrijheid in ronddwalen
waar ik niet mocht komen, luieren terwijl
anderen moesten werken. Ik liep vele dagen
lang, van de leistenen bedding van de ravijnen
naar de bemoste bossen hoog in de
bergen waar de bomen klein en krom zijn,
en ik verdwaalde nooit. Ik heb de gave dat
ik weet waar de Zon is, zelfs als de Zon achter
de wolken is en ik onder een dennenboom
op de bodem van een smal ravijn.
Hoewel ik verder naar het noorden gereisd
heb en nu weet dat de wereld uitgestrekt is,
denk ik nog steeds dat het Koningswoud
binnen zijn eigen cirkel oneindig zou kunnen
zijn.
Ons dorp was een eiland in een zee van
bomen, een van de vele eilanden met pachterijen,
akkers, heggen, boomgaarden en
weiden die verspreid lagen over de grote
ronde golven van de bergen. De Vrouwe
beheerde dat dorp en twee andere met
instemming van haar vader en eveneens van
koning Thyrse, want haar gebieden lagen
binnen het Koningswoud en vielen onder
de boswet. De koning had haar dispensatie
verleend om kleurstoffen uit het bos te
halen omdat hij een bewonderaar was van
haar tapijten. Dus dwaalde ze naar eigen
goeddunken rond en ik vergezelde haar en
dacht dat ik meer van het Koningswoud
wist dan de andere sloven uit het landgoed
en de akkers.
De dorpelingen hadden verlof om over de
handelsweg tussen de dorpen in het woud
te reizen, en ze hadden bepaalde rechten op
sprokkelhout, weidegrond en begrazing,
groeves en dergelijke. Alles tegen een
bepaalde prijs, natuurlijk, te betalen aan de
boswachters en houtvesters van de koning.
Men zei dat koning Thyrse zo gierig was dat
hij precies bijhield hoeveel herten en eikenbomen
er in zijn bossen waren, en de varkenshoeders
zwoeren zelfs dat hij alle eikels
telde voordat ze in het najaar de zwijnen het
woud in mochten drijven om ze vet te
mesten. Het enige hout dat de sloven
mochten hakken waren hazel- en essentakken
uit de kreupelbosjes, en elke man kreeg
toestemming om één eik te rooien wanneer
hij een vrouw nam en een huis bouwde.
Voor het overige mochten ze niet voorbij de
vesters komen.
Maar ik vond tekenen dat ze toch binnenslopen:
een platgebrand lapje grond waarop
een handvol graan was geplant, een boom
die was omgehakt of ontdaan van vruchten,
een hert in een strik. Nooit zag ik een stroper.
Ze waren te sluw, en met reden: de boswachters
zouden je voor zo’n vergrijp de
ogen uitsteken, je handen afhakken en je zo
overlaten aan de genade van de wolven. Het
was al erg genoeg om het wild van de
koning te stelen, maar strikken waren een
gruwel. De goden hebben een afkeer van
wapens die niet in de hand blijven, laffe
wapens zoals de speer, pijl-en-boog, de slinger.
Geen mens of dier behalve ongedierte
mag daarmee ter dood worden gebracht.
De dorpelingen hadden nog meer geheimen
en die ontdekte ik ook: grote kringen
van oude iepen, essen of eiken waarvan de
takken zo dicht ineengevlochten waren dat
er geen zaailing onder kon wortelschieten.
Ik nam aan dat zulke bosjes verlaten waren,
maar toch voelde ik het achter in mijn nek
prikkelen als ik de verheven ruimtes met de
geblakerde stenen zag. Ik had van Na verhalen
over zulke plaatsen gehoord toen ik
klein was. ’s Avonds laat fluisterde ze me toe
over de oude goden in het woud, de geesten
in bomen en bosjes, stenen en rivieren, totdat
ik te bang was om te slapen. De Vrouwe
hechtte geen geloof aan deze verhalen, dus
had ik uiteindelijk ook mijn geloof erin verloren.
Toen het Bloed dit land vele generaties
geleden in bezit nam, zeiden ze dat de
goden van het kleivolk helemaal geen
goden waren, maar slechts kwade wezens.
Ze banden zelfs hun namen uit.
Het is één ding om het aanbidden van een
god te verbieden, maar nog iets anders om te
gebieden dat hij vergeten wordt. Op een dag
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
23

WARP VOORPUBLICATIE
vond ik de oudste boom van allemaal, een
zwarte eik die zo dik was dat twaalf mannen
hem niet met hun armen zouden kunnen
omspannen, en ik wist dat het degene was
die Na het Hart van het Woud noemde. Er
hingen poppen van twijgen en peulen aan de
takken; rechtop om onvruchtbaarheid te
genezen, ondersteboven om een miskraam
op te wekken. Kleivrouwen hadden het lef
gehad om ze daar te hangen, hoewel ze
wisten dat ze zelf aan de takken opgeknoopt
konden worden als de mannen van de
koning ze buiten hun beurt in het bos
betrapten.
Ik was niet de enige bewoner van het
Koningswoud. Er waren er meer, al dan niet
met verlof van de koning. Naast boswachters
waren er houthakkers, houtskoolmakers,
mijnwerkers, wapensmeden, veedrijvers,
allemaal om in de behoeften van koning en
koninkrijk te voorzien. Ik bleef uit hun
buurt, met hun herrie en stank van rook. Er
waren ook wilde mannen en onbehaaglijke
schimmen in het bos, of dat had Na tenminste
gezegd, en soms, als de gesmoorde kreet
van een wijfjesvos spookachtig door de nacht
klonk, geloofde ik haar. Ik had bang moeten
zijn maar ik was vooral op mijn hoede. Ik
dacht dat ik veilig genoeg was, alsof ik zelf
een schim was die ongezien kon gaan en
geen voetstappen achterliet.
Laat in de zomer stak ik de pas over tussen de
Dorrevrouwspiek en de Kaalkruin en liep
zuidwaarts langs de richel en ging omlaag en
omhoog en weer omlaag, totdat ik bergen
bereikte waarvan ik de naam niet kende en
een bos dat zo netjes gesnoeid was dat een
man er in galop doorheen kon rijden zonder
zijn hoofd te hoeven buigen. Het was een
plaats vol oude bomen, hoge zuilen die oprezen
naar een dak van bladeren, sluik gras
onder mijn voeten. Ik zag een rode hertenbok
het gras kortwieken in een groene waas
tussen de grijze stammen. Hij droeg een
kroon van dertien takken, bedekt met gehavend
fluweel.
Hij hief zijn kop en snoof de lucht op, en
toen hoorde ik de jagers, een gerommel van
hoeven en stemmen en geklapper van teugels.
De hertenbok rook niets, dus klapte ik
in mijn handen en we vluchtten, hij de ene
kant uit en ik de andere. De brulhond had
de geur van het hert opgepikt en achtervolgde
hem, brullend onder het rennen. De
andere honden waren windhonden. Zij renden
zwijgend naast de hondenmeester voort
terwijl de jager op zijn hoorn de achtervolging
blies.
Ik rende met de wind in de rug totdat ik de
hoorn niet langer kon horen boven het
geraas uit van mijn eigen ademhaling. Ik
24
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
waadde door een rotsstroompje en wroette
me een schuilplaats in een kluit bospaardenstaart
op de oever. Daar lag ik te hijgen en te
zweten en te trillen in een zwarte zwerm
muggen. En daar bleef ik zelfs liggen toen ik
de hoorn en de brulhond opnieuw hoorde,
dichterbij. Ik zag de hertenbok door de beek
springen en de andere oever opstormen terwijl
het water van zijn flanken stroomde, zijn
adem zo rauw als een hoest. De honden haalden
hem in en werkten hem op de knieën.
Hun soepele lichamen zwoegden en verdrongen
zich om zijn borst en buik. Een
kleine hond, een schoothondje, wurmde
zich een weg tussen de windhonden door als
een puppy naar een tepel. De hondenmeester
sloeg ze weg. Het hert probeerde
weer overeind te komen. De jager die de leiding
had stootte een lang mes in de borst van
het hert en zette kracht. Het hert zonk
opnieuw op zijn knieën en de jager dreef het
gewei zijdelings de aarde in om de keel van
het hert voor het mes te ontbloten.
Ik zat bevroren, als een haas in een weide die
denkt dat de jongen met de knuppel niet ziet
dat hij zich vol in het zicht verborgen houdt.
En ik ontdekte dat de haas dat niet doet
omdat hij misleid is. Hij kan zich niet bewegen
wanneer hij door angst bevangen is, zijn
ledematen gehoorzamen niet, zijn ogen
knipperen niet. Alleen zijn ademhaling en
zijn razende bloed onderscheiden hem van
een steen.
De jagers brachten een plengoffer met het
bloed van het hert en gaven de beker aan
elkaar door tot hun lippen rood waren. Het
duurde lang voordat ik woorden op kon vangen
uit hun gebulder, voordat ik besefte dat
ze de Hoge spraak van het Bloed spraken. En
zelfs toen kon ik het niet verstaan, zo diep
was mijn stilte.
De jager in zijn bevlekte leer pakte het gewei,
hield het tegen zijn hoofd en paradeerde op
en neer, en de andere mannen lachten. Toch
was het geen spot. Ze riepen de Jager aan, de
avatar van de god Prooi met de hertenkop,
en ik zou zweren dat ik zijn adem op mijn
wang voelde terwijl ik daar verstopt lag.
De hertenbok werd ontleed: de ingewanden
werden verwijderd, hij werd gevild en gevierendeeld.
De paarden, die geoefend waren
om de geur van het bloed te verdragen, stonden
er rustig bij terwijl de honden gevoerd
werden met brood vermengd met ingewanden.
Toen ze weg gingen lieten ze de restjes
achter op de bloederige oever, en ik dacht
aan een rode bout, zwartgeblakerd op een
vuur en verlangde naar de smaak van vlees
totdat ik maagkramp had.
De jacht leerde me bang te zijn, dag en
nacht. Ik ging naar hogere, woestere gron-
den, naar het domein van de roofdieren:
beer, lynx, wolf en ever. Ik bestudeerde hun
gewoonten en vermeed hun territoria. Ik
vreesde hen, maar niet zoveel als de mannen
en de honden van de koning.
Ik vond een hol voor mezelf, een rotsspleet
uitgesneden op de top van de Kaalkruin.
Alleen arenden eisten zulke hoge, rotsachtige
plaatsen op en zij negeerden mij. Ik overdekte
de spleet met een platte steen en vulde
hem met een nest van bladeren, en ik strooide
er twijgjes omheen om gewaarschuwd te
worden als er iemand naderde. Vanuit mijn
adelaarsnest kon ik neerkijken op het dorp in
de vallei, een lemen doolhof naast de stenen
muren van het landgoed. De rivier naast het
dorp wisselde van uiterlijk met het weer,
soms zilver onder de Zon, soms bruin en vol
slik.
Ik zag twee sloven en een muildier een spiraalveld
omploegen. Ze maakten de strook
die dat jaar braak had gelegen klaar om in te
zaaien in de lente. Drie gekleurde strepen
draaiden om elkaar: het bruine lint van de
aarde, donkerder achter de ploeg dan ervoor;
de gouden stoppels van de zomerrogge; het
glanzende groen van de wintertarwe. Onder
mij cirkelden haviken op zoek naar roekeloze
arenlezende muizen.
De wereld die de goden voor ons hebben
gemaakt is te groot voor ons, dus maken we
een kleinere voor onszelf. We draaien steeds
maar rond, elk pad dat we afleggen een
draad, en de draden raken met elkaar verknoopt.
Van buitenaf kon ik zien hoe strak
de dorpelingen hun wereld om zich heen
hadden gebonden; had ik niet hetzelfde
gedaan, alsof mijn nietige sporen het
Koningswoud konden omvatten?
Ik zag tekenen dat het een strenge winter
zou worden. De hulststruiken droegen een
zware oogst bessen en de vogels vraten ze
kaal. De kraaien maakten ruzie in de
gemaaide velden en de uilen kreten in de
bergen, als rouwende weduwen. Vacht en
mos groeiden dikker aan dan normaal. Er
vielen koude regenbuien, schuin door de
bomen gejaagd door de noordenwind, en
daarna kwam de sneeuw.
Ik had twee dingen meegebracht naar het
Koningswoud: de jurk die ik aan had en een
mantel van schapenvacht die Na voor me
had gemaakt, beschilderd met beschermende
tekens tegen de kwade wind. De mantel
hield de dood weg maar kon de winter niet
buiten houden, het Oude Wijf. Zij kroop
eronder als ik sliep en sloeg haar ijskoude
armen om me heen.
Fragment uit Vuurdoorn van Sarah Micklem.
Vertaling Mechteld Jansen

WARP CARTER
De Dans van De Reus
In februari 2004 verscheen De leerling en de magiër, het fantasydebuut
van de Brit Robert Carter, die door pers en publiek werd ontvangen als
een belangrijk nieuw talent op het gebied van de epische fantasy in de traditie
van Tolkien, Feist en Jordan. Recent verscheen het vervolg, De Dans
van de reus, het tweede deel in de serie De taal der stenen.
Robert Carters fantasydebuut De leerling en
de magiër handelt over het door magie
geplaagde Brittanië, echter niet het
Brittanië van Koning Arthur, maar een
alternatief vijftiende-eeuws Engeland waar
de tovenaar Merlijn alle zeilen bij moet zetten
om de War of the Roses, een van de
bloedigste burgeroorlogen in de Engelse
geschiedenis, te voorkomen. De leerling en
de magiër was een boek waarin Carter liet
zien het fantasygenre tot in de puntjes te
beheersen. Hij zet een wereld neer die in
veel opzichten lijkt op het Engeland dat we
kennen, maar dat voldoende “anders” is om
de nieuwsgierigheid van de lezer te blijven
wekken.
Ook in het vervolg, het recent verschenen
De dans van de Reus, laat Carter zien geen
eendagsvlieg te zijn en te beschikken over
een rijke verbeelding. In De Dans van de
Reus gaat Carter verder met het verhaal van
de jonge Wil, die in het eerste boek onder
leiding van Gwydion aan zijn opleiding tot
magiër begon, om niet alleen de magische
Stenen te leren begrijpen, maar om de
kwade macht te kunnen verslaan die het
land in een burgeroorlog dreigt te storten.
Negen waren er, in oude tijd,
Maar dat kromp vooreerst tot zeven,
Later zelfs tot vijf ineen.
Zo zeker als de tijd verstrijkt,
Is vijf daarna tot drie verkleind,
En is er nu niet meer dan één.
– Het Zwarte Boek van Tara
Carters inventieve schrijfstijl is niet onopgemerkt
gebleven, net als de gelijkenis die
zijn werk vertoont met dat van Tolkien.
Hoewel niemand zou durven beweren dat
Carter slechts een van de vele Tolkien epigonen
is – daarvoor is zijn werk te inventief,
te oorspronkelijk – hijzelf is de laatste om te
ontkennen dat hij wel degelijk schatplichtig
is aan de Meester.
“Ik ben teruggekeerd naar het meest
belangrijke literaire landschap van mijn
jeugd,’ zegt hij desgevraagd, ‘die van werelden
die op de onze lijken maar het net niet
zijn. Een opmerking van J.R.R. Tolkien
trok mijn aandacht ergens in het begin van
de jaren tachtig, een opmerking die te
maken had met zijn ontevredenheid over
hoe mager de Engelse mythologie eigenlijk
was, zeker in vergelijking met de rijkdom
van de Griekse, Noorse en Finse mythes.
Tolkiens antwoord was het verzinnen van
een Engelse mythologie en het was deze
impuls die uiteindelijk zorgde voor de diepte
en levensechtheid van zijn meesterwerk
over de Ene Ring.
Het leek me altijd dat world building waarschijnlijk
het belangrijkste van een aantal
ingrediënten is die samen fantasy naar een
hoger plan kunnen tillen en die er een diepte
aan kunnen geven die de lezers ook echt
raakt. Ik heb de laatste tien jaar van mijn
leven grotendeels besteed aan het ontwerpen
van mijn eigen quasi-middeleeuwse
wereld, eentje die ik op een dag tot leven
hoopte te wekken en die kon dienen als de
setting voor een groots episch verhaal.
Het is nooit mijn bedoeling geweest om
Tolkien na te apen – dat zou in elk geval
dom zijn geweest juist omdat het onmogelijk
is – maar ik wilde iets schrijven met verborgen
dieptes en historische resonantie,
iets dat de mensen die In de ban van de Ring
hebben gelezen ook zouden waarderen.’
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
25

WARP MARYSON
16 juli 1998
Zit ik middenin mijn Meestermagiërwereld,
dient zich opeens een geweldig idee
aan voor een verhaalthema: onmagie.
Eigenlijk ontstond het uit een discussie
over het niet altijd even samenhangende
gebruik van magie in fantasyboeken. Dan
schrijf ik eens een keer niet over magie,
dacht ik. Het werd niet-magie en ten slotte
onmagie. Dat woord bezorgde me direct de
contour van het verhaal: iemand die geen
enkel talent voor magie bezit in een wereld
waar iedereen magiër is. Omkeringen van
het ‘alledaagse’ hebben me wel meer goede
ideeën opgeleverd, maar hierover ben ik
echt enthousiast. Direct na het eerste idee
ontwikkelde zich als vanzelf een plotlijn.
Toch moest het in de ijskast tot
Meestermagiër af is. De uitgever was ook
enthousiast. We spraken af dat ik aan de
slag ging met de werktitel Onmagiër.
9 november 2001
Voor het eerst kom ik terug op Onmagiër.
Het idee heeft me nooit losgelaten. Vanaf
de SF en Fantasyconventie in Bergen op
Zoom in 1998 heb ik tijdens lezingen wat
proefballonnetjes opgelaten over de plot.
De reacties van lezers en collega’s waren erg
positief. Sinds enkele maanden heb ik mij
erop gestort. Eerst heb ik mijn kennis van
alle nautische terminologie maar eens
opgehaald. Ooit had ik een baantje bij het
Loodswezen in Hoek van Holland en daar
pikte ik flink wat zeemanstermen op.
Natuurlijk weet je nooit genoeg over zo’n
onderwerp, maar alles moet wel kloppen.
Vervolgens dook ik maar weer eens in alle
aspecten van magie en mythologie. Vooral
26 SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
De Missie v
Met het uitbrengen van De Heer van de Diepten, het derde deel
van de Onmagiër-reeks, is er een eind gekomen aan de belevenissen
van Lethe de Onmagiër. Jarenlang beheerste het wel en
wee van het eilandenrijk van Romander de schrijfkamer van
W.J. Maryson. Nu het gedaan is, gunt hij ons wat blikken in
zijn schrijfdagboek.

an Maryson
dat laatste element wil ik een belangrijke
onderliggende, zeg maar verborgen, rol
laten spelen. Magie fascineert me. Ik werk
alweer enkele jaren aan een soort systeem
van toverij waaruit ongetwijfeld een dezer
jaren een verhaal wordt geboren. En dan
gaat het niet om de magie van de grootse
gebaren. Nee, het gaat om ‘stille’ magie.
Tot subtiele kunst verheven vaardigheden
die de werkelijkheid nauwelijks merkbaar
veranderen.
20 januari 2002
De storm is opgestoken. Letterlijk. Een oorverdovende
zuidwester buldert over het
Zeeuwse land. De bomen buigen diep, de
dijken kreunen. Ik zit binnen, samen met
mijn hoofdpersonages, ook in een storm.
Mijn muze dient zich vaker dan normaal
aan als de elementen om het huis heen
razen. Ook vannacht. Ik heb net wat uren
achter de rug waarin ik volledig werd opgeslokt
door het Rijk van Romander. Toen
mijn Elly de deur van mijn kamer opendeed
en meldde dat ze naar bed ging, keek ik haar
verdwaasd aan. ‘Aha,’ zei ze glimlachend, ‘je
zat in het verhaal.’ Ze deed de deur zachtjes
dicht. De muze bleef daarna nog een paar
uur in de buurt. Ik had achteraf weer de
ervaring dat niet ik maar zij had geschreven.
3 november 2003
Meestal lukt het schrijven niet op hotelkamers.
Vaak is het de vermoeidheid van een
conferentie of een dag vol gesprekken met
uitgevers, andere schrijvers of lezers. Maar
ditmaal, terwijl het Utopiales Festival in
Nantes nog in volle gang is en ik binnen
twee uur voor een forumdiscussie word
verwacht, schrijf ik. Als een wildeman,
want ik voel dat dit een van die dagen is dat
de stroom niet te stelpen is. Schrijven is
voor mij een passie en het is vakwerk. Ze
zijn allebei van ongeveer even groot belang
voor het uiteindelijke verhaal. Alleen passie
is niet genoeg, alleen vakwerk ook niet. Ze
moeten het samen doen: emotie en ratio.
20 maart 2004
Een diepe zucht is niet zichtbaar op papier:
ik stond op het punt om De Heer van de
Diepten uit te draaien, toen mij iets te
binnen schoot. Een lijntje naar de toekomst,
een plotje extra om in één van de
volgende boeken op voort te kunnen borduren.
Ik beoordeelde het als een goed
idee, en dus zette ik mij aan het herschrijven
van wat alinea’s. Zoals zo vaak weekte
dat ene idee het volgende los, en voor ik
het wist zat ik tot over mijn oren in allerlei
nieuwe
perspectieven.
Het herschrijven
van wat
alinea’s werd het herschrijven van wat
hoofdstukken. Ik zat zelfs opgescheept met
een nieuw personage dat zich niet liet wegschrijven.
Peter Schaap heeft dat ook wel
eens, dat een personage opdoemt en weigert
het verhaal te verlaten. Robin Hobb
had het met haar hoofdpersoon uit de
Ziener-trilogie, die haar kwam vertellen dat
het allemaal nog niet af was. Dat soort personages
zijn altijd dominant en sfeerbepalend;
je houdt van ze of je haat ze hartgrondig.
Ze zijn er en ze blijven. De Dulce
en Danker zijn zulke karakters.
7 juli 2004
Het is af, klaar, gedaan! Het manuscript
van de Heer van de Diepten ligt, inclusief
correcties, bij de uitgever. Maanden later
dan gepland en daar zal niet iedereen blij
mee zijn, maar een verhaal is pas af als het
mij heeft verteld dat het af is. De laatste
wendingen verrasten zelfs mij, want mijn
grof uitgewerkte verhaallijn was anders.
Gek genoeg viel alles veel beter op zijn
plaats. Als verstokt chaoot had ik alles weer
op een rijtje gekregen, het blijft me verbazen.
Het kost me ook moeite om afscheid
te nemen van Lethe, Pit en al die andere
personages. Ik droomde vannacht van De
Koene Kliever van de Negen Zeeën, kapitein
Wigbolt en Vaste Hand, zijn onvolprezen
stuurman. We voeren een lacune, een
windstilte binnen – in dromen kan veel –
en we bleven er voor eeuwig in steken. Ik
droom zelden over mijn boeken of de personages.
Ze blijven meestal keurig op me
wachten tot ik ze weer verder ‘schrijf’.
8 juli 2004
Een nieuw boek?
Er hebben zich al wat elementen aangediend,
maar voor ik ze aan dit dagboekpapier
toevertrouw wil ik die losse brokken
aan elkaar plakken.
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
27

Zestig jaar na dato, en vlak voor het
volgende Spellenspektakel (29-31 oktober) te
Eindhoven, is het voor een spelrecensent wederom
prettig vertoeven. Alle grote distributeurs komen met
spellen die zeer de moeite waard zijn en alle grote
namen op spellengebied zijn dan ook prominent vertegenwoordigd,
van Reiner Knitzia en Munchkin tot
het spannende Axis & Allies: D-Day. Een Draken &
Dobbelstenen met historische allure derhalve!
Divers
Alle grote speldistributeurs zetten hun beste
beentje voor. Identity Games verrast met het
kleinood Da Vinci Code, op het eerste
gezicht een rare combinatie van Master-
Mind en domino, maar niet voor niets een
behoorlijk verkoopsucces. Het kraken van
elkaars geheime code blijkt namelijk een
verslavend tussendoortje. PS Games bewijst
(ahem) dat deze rubriek niet zonder invloed
is. Na mijn oproep om toch vooral in de
buidel te tasten voor het geinige Munchkin,
om zodoende een vervolg af te dwingen, kan
ik nu met enige trots Munchkin 2 aankondigen.
En dat betekent nog meer bizarre verwikkelingen
in dit supermelige kaartspel.
Op naar nummer drie, zou ik zo zeggen.
Ook van PS Games komt Keythedral, waarin
het draait om de bouw van een kathedraal
in het lieflijke Keytown. Het thema is
uiteraard bekend van Charlemagne, dat
prachtspel van Gerard Mulder. Zware concurrentie,
maar Richard Breese weet er
gelukkig een originele draai aan te geven.
Het spelmateriaal oogt aanvankelijk een
beetje kinderlijk, bijna knullig zelfs, maar al
spelend winnen de met liefde vormgegeven
arbeidertjes stilaan ieders hart. Sfeervol,
spannend en met genoeg ruimte om elkaar
eens flink dwars te zitten, kortom: een aanrader.
Zoals ook Genius van Reiner Knizia,
uitgegeven door 999 Games, in niemands
verzameling misstaat. Dit abstracte legspel is
geschikt voor twee tot vier spelers en heeft
daarnaast een prima solovariant.
28
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
Knizia is trouwens wederom erg ijverig
geweest, want zijn Blue Moon siert ook alle
verkooplijsten. Acht volken, elk met hun
eigen deck, strijden om de macht in deze
fantasiewereld, die door ware kunstenaars
oogverblindend fraai is uitgevoerd. De
regels doen aan Magic denken, maar dan
simpeler en zonder de bijna allesoverheersende
noodzaak extra kaarten aan te schaffen
om in de race te blijven. Tegelijkertijd is
dat ook de zwakte van Blue Moon, want met
31 kaarten per deck en het beperkte aantal
beschikbare decks, kan het spel natuurlijk
nooit op tegen de schier oneindige tactische
mogelijkheden van Magic. Desondanks
scoort Blue Moon een zeer ruime voldoende
vanwege de compacte speelduur en (vooral)
de prachtige vormgeving.
Het zusterbedrijf van 999 Games, Phalanx
Games, doet het met Maharadja nog net
even beter. Dit pittige strategische spel werd
genomineerd voor de Nederlandse spellenprijs,
en niet voor niets. Het ziet er gelikt uit
en combineert het beste van toppers als
Machiavelli met de allure van een levende
legende. Al reizend door India moeten de
spelers dorpen en steden voorzien van huizen
en paleizen, onder het toeziend oog van
de immer kritische Maharadja. Alleen de
allerbeste architect wint zijn gunst en daarmee
het spel.
Shangrila
Over drake
Met De bruggen van Shangrila voegt 999
Games nog een trofee aan haar prijzenkast
toe. Geen gouden bokaal misschien, maar
toch zeker een medaille waard, zoals min of
meer verwacht kan worden van een spel dat
gesierd wordt door de naam Leo Colovini.
Met Carthagena en Clans scoorde deze
meester al eerder twee absolute voltreffers,
en ook nu tovert hij een spel tevoorschijn
dat de toets der kritiek ruimschoots doorstaat.
De eerste aanblik roept herinneringen
op aan Elfenland: het speelbord toont een
- door JACK W ESTMAN
SPELLEN ME
landschap met dorpjes, verbonden door
bruggen, en de fiches komen rechtstreeks uit
dezelfde mal als de toverwolken en trollenwagens
van Alan Moons elfenspel. Ook de
regels zijn van dezelfde heldere eenvoud.
Maar De bruggen van Shangrila blijkt toch
van een heel ander, zwaarder, kaliber. Spelen
is simpel, maar winnen is keer op keer een
pittige uitdaging. Geluk komt er niet aan te
pas, tactiek en strategie des te meer. Het
doel is aan het einde van het spel zoveel
mogelijk eigen wijsgeren in de dertien dorpen
gevestigd te hebben. Dat kan onder
andere door gezellen op te leiden en daarmee
over de bruggen naar andere dorpen te
trekken. De gebruikte brug wordt vervolgens
afgebroken, zodat dorpen na enkele
trektochten geïsoleerd achter blijven. Een
goede timing is hierbij onontbeerlijk, want
de wijsgeren in dit spel zijn allesbehalve
vreedzame monniken. Collega’s van hetzelfde
gilde worden niet gedoogd en hardhandig
uit pas veroverde plaatsjes verwijderd. Er
kleeft dan ook flink wat bloed aan de Stenen
der Wijzen waarmee gewonnen dorpen worden
gemarkeerd. Filosofie met het mes op
tafel!
Yinsh
Waarmee dit spel aantoont dat massa heel

& dobbelsTenen
T ALLURE
goed kan samengaan met kwaliteit, zoals het
volgende spel bewijst dat er ook nog steeds
hoop is voor kleinschaliger initiatieven.
Helemaal uit Vlaanderen komt namelijk
Yinsh, het vijfde spel uit de bekende en
terecht bejubelde Gipf-reeks van Kris Burn.
Volgens de maker is Yinsh overigens eigenlijk
het zesde spel, dat de cirkel rond maakt
die begon met Gipf. Daar is veel voor te zeggen.
Yinsh ademt namelijk inderdaad in alle
opzichten de sfeer van die eersteling, zowel
in de wijze van spelen als in de uitvoering.
Ook de verbazing en bewondering blijven:
wat bezielt een man om zo’n levenswerk op
te bouwen? Al vele jaren beeldhouwt Kris
Burn nu aan zijn spraakmakende serie
abstracte tweepersoners, die stuk voor stuk
en in alle opzichten (regeltechnisch en qua
materiaal) gemaakt lijken voor de eeuwigheid.
Een enorme investering, een enorm
risico – met de echte spellenliefhebber als
grote winnaar. Dit keer is de centrale vondst
dat om te winnen offers gebracht moeten
worden. Aan het begin heeft elke speler vijf
ringen in het spel, die als basis dienen voor
de gewone speelschijven. Door behendig
manoeuvreren worden rijen
gevormd,
waarna als beloning een eigen
ring verwijderd moet worden.
De winst is voor degene die
zodoende als eerste drie ringen
oogst. Maar… elke gewonnen
ring betekent dat er minder ringen
op het bord staan,
waardoor de tactische mogelijkheden van de
speler slinken en diens positie op het bord
verzwakt. Koorddansen naar de prijzenkast
derhalve, in opnieuw een indrukwekkend
spel. Geen wonder dan ook, dat ik nu al
reikhalzend uitkijkt naar het volgende...
eh… vorige Gipf-juweeltje!
D-Day
Tot slot mag in dit herdenkingsjaar ook de
nieuwste variant van Axis & Allies niet ontbreken.
Zestig jaar na de geslaagde landingen
in Normandie verrast Hasbro/Avalon Hill
ons met D-Day 6 June 1944, een verrukkelijk
spel dat in krap twee uur alles biedt wat
een speler mag verlangen: nagelbijtende
spanning, tactische uitdagingen en een
gezonde dosis geluk of tegenslag. Spelontwerper
Larry Harris is er bovendien wonderwel
in geslaagd de belangrijkste
historische kenmerken van de
slag in zijn vlotte spelsysteem
te vangen, van de immense
invloed van de geallieerdeluchtsuperioriteit,
het grote
belang van tanks en
– vooral – het benauwende
gevoel dat de
in het defensief
gedrongen Duitsers
met iets meer geluk en
wijsheid het tij nog
best hadden kunnen
keren (of minimaal
indammen).
Winnen met de Duitsers
is overigens geen
sinecure. Wie erin slaagt de steden Cherbourg,
Saint-Lo en Caen tot aan de tiende
speelbeurt uit de handen van de geallieerden
te houden, mag zich met recht de evenknie
van Rommel en Von Rundstedt
wanen. Cherbourg is meestal een eenvoudige
prooi voor de Amerikanen, terwijl Caen
al in de vroegste beurten belegerd wordt
door horden Britse en Canadese troepen.
Meestal is het dan ook Saint-Lo waar de
hardste noten gekraakt worden. Simpelweg
groeperen rond die stad is evenwel geen
zekere weg naar Duitse victorie, omdat de
geallieerden dan hap voor hap de defensie
kunnen oprollen. Nee, er komt heus tactisch
en strategisch vernuft bij kijken, en
het nodige geluk. Want laat ik niet om de
feiten heendraaien: de dobbelstenen spelen
een grote rol, zeker als de optionele gelukskaarten
worden gebruikt. Maar juist met
die kaarten, en de eveneens optionele tactische
kaarten, wordt de strijd tegelijkertijd
nog meer een kwestie van durf en bluf.
Zodat uiteindelijk toch vooral het gevoel
overblijft dat de dobbels mogen rollen hoe
ze willen – en rollen doen ze, bij karrenvrachten
– maar dat het de generaals zijn
die over de uitkomst beslissen. Een knap
staaltje spelchemie, deze mix van lot, lef en
vernuft, met een uitermate hoge herspeelbaarheid.
Op mijn tafel is het in elk geval
tot lang na de zesde juni avond aan avond
D-Day gebleven.
Dat komt mede door het tot in de puntjes
verzorgde spelmateriaal. De blije koper
vindt in de fraaie doos een niet te groot,
lekker stevig speelbord, handige kaarten
met de spelvolgorde erop en 240 plastic
figuurtjes – infanterie, geschut, tanks, bun-
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
29

kers, jachtvliegtuigen en bommenwerpers.
Die miniatuurtjes zijn er niet alleen in drie
kleuren, maar verschillen per strijdmacht
ook nog eens uiterlijk van elkaar: Duits
geschut ziet er bijvoorbeeld anders uit dan
de Britse artillerie. Voor het spel maakt dat
niets uit, maar zo veel oog voor detail verdient
niets dan lof. Tot slot nog dit: in principe
kan Axis & Allies: D-Day door drie personen
gespeeld worden (Britten, Amerikanen
en Duitsers), maar eerlijk gezegd
vind ik het met twee spelers (as versus geallieerden)
het leukste. Een voltreffer!
Opkomst en verval
– CIVILIZATION
Iedereen kent natuurlijk het computerspel
Civilization van Sid Meier of het gelauwerde
vervolg daarop, Civilization 2 (door fans
liefkozend Civ2 gedoopt). Maar deze kaskrakers
vormen allerminst het begin van de
roemruchte geschiedenis. Die begint in
1980, toen het tamelijk anoniem gebleven
Engelse bedrijfje Hartland Trefoil het eerste
bordspel onder de naam Civilization uitbracht.
De Amerikaanse grootmacht
Science Fiction & Fantasy WARP
© 2004 De Boekerij bv
Herengracht 540
1017 CG Amsterdam
Hoofdredactie: Jürgen Snoeren
Redactie: Jorine Lamsma
Redactionele medewerking aan deze editie: Ruud
Bal, Jack Westman, Jaap Boekestein, Ruurd
Groot, Rudy Vrooman, Martijn Adelmund,
Eduard Douwes
Vormgeving: Van de Manakker, grafische communicatie,
Maastricht
DTP Studio: DPS, Amsterdam
Druk: Drukkerij Giethoorn ten Brink, Meppel
30
SCIENCE FICTION & FANTASY WARP
Avalon Hill kreeg hier lucht van, rook
onmiddellijk kansen (en geld) en kocht een
jaar later reeds de rechten op. Onder de
nieuwe vlag werd het spel een enorme hit.
Een opvolger kon niet uitblijven en met
Advanced Civilization bracht Avalon Hill in
1992 een regelrechte klassieker op de
markt. Beide spellen kenmerken zich door
behoorlijk complexe regels, veel speelkaarten
en nog veel meer kartonnen counters.
Maar misschien wel vooral door de grote
schare enthousiaste fans. De tijd leek dan
ook snel rijp voor een volgende stap: een
computerversie. Die verscheen in 1995.
Maar toen had deze geschiedenis voor veel
hoofdrolspelers al lang een noodlottige
wending genomen…
Reeds in 1991 had het bedrijf MicroProse
namelijk een ander computerspel onder de
naam Civilization op de markt gezet,
gemaakt door ene Sid Meier. Die was naar
eigen zeggen vooral geïnspireerd door
illustere PC-spellen als SimCity maar ook
door het gelijknamige bordspel. Zijn unieke
visie bleek goud waard. Civ1 en 2 brachten
niet alleen heel veel geld in het laatje
maar staan ook nog altijd fier in de hoogste
regionen van iedere ranglijst van beste en
Abonnement: Jaarabonnement kost € 15,–
voor twee nummers en een premieboek naar
keuze met een winkelwaarde van ten minste
€ 15,–. Vul de antwoordkaart verderop in
deze editie in of bel de abonnementenservice.
Verhuisberichten en opzeggingen alleen schriftelijk
of via e-mail
Advertentieacquisitie
Stefanie Tieben
stieben@boekerij.nl
Abonnementenservice
Mirjam Worst
tel. 0522 - 855175
fax. 0522 - 855176
meest invloedrijke spellen aller tijden.
Sterker nog: noem de naam Civilization en
bijna iedereen denkt meteen aan Sid Meier.
Dat vonden de mensen van Avalon Hill
uiteraard niet zo leuk. Het bedrijf voelde
zich bestolen en gaf het computerbedrijf
Activision de rechten om een concurrerende
pc-variant te maken, in de schappen
terug te vinden onder de subtitel Call To
Power. In 1997 kwam de zaak zelfs voor de
rechter. Gedaagde MicroProse deed echter
een onverwachte meesterzet: het kocht
Hartland Trefoil op en verwierf daarmee
alle naamsrechten! Avalon Hill kwam deze
klap nooit meer te boven. In 1998 verdween
het voor een schijntje in handen van
slokop Hasbro. MicroProse had dus gewonnen,
maar erg lang duurde ook bij hen de
vreugde niet. Ze raakten zo diep in de
financiële problemen, dat uitsluitend een
overname redding kon brengen. De nieuwe
eigenaar was niemand minder dan wederom
Hasbro, dat daarmee dus plotseling alle
Civilization-bronnen bezat! Een wel erg ironisch
voorbeeld van twee honden die vechten
om een been…
Gelukkig voor de spelers betekende alle
gekrakeel niet het definitieve einde van een
tijdperk. Voor de pc zijn inmiddels al vele
andere versies en varianten verkrijgbaar. En
nu is er dan ook nog eens het grote bordspel
van Eagle Games. Gebaseerd op een
computerspel dat weer gebaseerd is op een
bordspel, waarschijnlijk een evolutionair
unicum. Met prominent op het regelboekje
onder andere Infogames (de huidige
eigenaar van Hasbro’s interactieve divisie)
en Firaxis Games (het nieuwe bedrijf van
Sid Meier). Twintig jaar roerige geschiedenis
samengevat in twee namen, als veelzeggend
decor voor dat ene begrip dat moeiteloos
de tand des tijds blijft doorstaan:
Civilization.
Distributie België via Libridis, St. Niklaas,
e-mail info@standaard.com.
Alle rechten voorbehouden. Niets in deze uitgave mag worden
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van
druk, fotokopie, microfilm, of op welke andere wijze ook zonder
voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
warp@boekerij.nl
www.fantasyfan.nl
ISSN: 1385-1616

Jacqueline Carey’s
Kushiël-sage
Nu eindelijk compleet!
‘Een lange en complexe fantasysage
die het waard is in één adem
genoemd te worden met de
besten in het genre zoals
George R.R. Martin.’ Locus
Winnaar van de Locus
Award 2002

Robert Carter
De Legende spreekt over de terugkeer van Arthur…
“Een topper!”
SFRevu
Nu in de winkel: het vervolg op De leerling en de magiër