16.09.2013 Views

Wonen, werken en recreëren op 43 Waddeneilanden - Lightrail.nl

Wonen, werken en recreëren op 43 Waddeneilanden - Lightrail.nl

Wonen, werken en recreëren op 43 Waddeneilanden - Lightrail.nl

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Damm<strong>en</strong> <strong>en</strong> pontver<strong>en</strong><br />

De infrastructuur van de Duitse <strong>en</strong><br />

De<strong>en</strong>se eiland<strong>en</strong> is veel verder ontwikkeld<br />

dan die van de Nederlandse.<br />

De zeewering<strong>en</strong> zijn bijna overal veel<br />

zwaarder <strong>en</strong> omvangrijker uitgevoerd.<br />

Ook over verbinding<strong>en</strong> met de wal<br />

wordt bij de noorderbur<strong>en</strong> anders<br />

gedacht met hier <strong>en</strong> daar rechtstreekse<br />

verbinding<strong>en</strong> met de vaste<br />

wal, waarover trein<strong>en</strong> rijd<strong>en</strong>, zoals<br />

het smalspoor van het Hallig<strong>en</strong>eiland<br />

Nordstrandischmoor. In D<strong>en</strong>emark<strong>en</strong><br />

regeert de auto. De dam van Rømø is<br />

zou de rederij die sinds jaar <strong>en</strong> dag de<br />

di<strong>en</strong>st verzorgt, hebb<strong>en</strong> bevoordeeld<br />

bov<strong>en</strong> e<strong>en</strong> commerciële nieuwkomer<br />

die eig<strong>en</strong>lijk meer zou will<strong>en</strong> var<strong>en</strong>. In<br />

de zomer is het mogelijk via pontjes<br />

van eiland naar eiland te h<strong>op</strong>p<strong>en</strong>. Hoewel<br />

er ooit plann<strong>en</strong> war<strong>en</strong> om de eiland<strong>en</strong><br />

met damm<strong>en</strong> met elkaar <strong>en</strong> met de<br />

wal te verbind<strong>en</strong>, is daar nooit wat van<br />

gekom<strong>en</strong>. Kortgeled<strong>en</strong> nog hebb<strong>en</strong> de<br />

Texelaars het idee verworp<strong>en</strong> om hun<br />

eiland via e<strong>en</strong> tunnel met het Noord-<br />

Hollandse vasteland te verbind<strong>en</strong>.<br />

Het smalspoor naar Nordstrandischmoor, e<strong>en</strong> van de Duitse Hallig<strong>en</strong>-eiland<strong>en</strong><br />

waar m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> won<strong>en</strong> <strong>op</strong> terp<strong>en</strong> zonder dijk<strong>en</strong>.<br />

er niet voor trein<strong>en</strong>, maar voor auto’s<br />

– <strong>en</strong> e<strong>en</strong> smal strookje voor fiets<strong>en</strong>.<br />

Het brede strand van dit eiland is<br />

toegankelijk voor auto’s <strong>en</strong> ’s zomers<br />

parker<strong>en</strong> de D<strong>en</strong><strong>en</strong> hun auto naast hun<br />

badlak<strong>en</strong>. De andere De<strong>en</strong>se eiland<strong>en</strong><br />

moet<strong>en</strong> het stell<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> veerverbinding.<br />

Teg<strong>en</strong> dit infrastructureel geweld stek<strong>en</strong><br />

de bewoonde Nederlandse eiland<strong>en</strong><br />

bescheid<strong>en</strong> af. Ze zijn slechts met<br />

ver<strong>en</strong> verbond<strong>en</strong> met het vasteland.<br />

Het veer van Texel is van de Texelaars,<br />

<strong>en</strong> de meest<strong>en</strong> van h<strong>en</strong> zijn aandeelhouder.<br />

Over de ver<strong>en</strong> naar Terschelling<br />

bestaat on<strong>en</strong>igheid. Het ministerie<br />

Foto Rob van der Bijl<br />

Elitaire hotelarchitectuur <strong>en</strong> modernistische woongebouw<strong>en</strong> wissel<strong>en</strong> elkaar af.<br />

de stad kunn<strong>en</strong> schad<strong>en</strong>. Daarmee zijn de bijzondere<br />

kwaliteit<strong>en</strong> van dit gebied internationaal<br />

erk<strong>en</strong>d. Het tek<strong>en</strong>t mete<strong>en</strong> de spanning<br />

die er bestaat tuss<strong>en</strong> de Wadd<strong>en</strong> als regulier<br />

economisch gebied <strong>en</strong> de Wadd<strong>en</strong> als ecologisch<br />

waardevol territorium. Die spanning zal<br />

ook de leidraad moet<strong>en</strong> zijn bij de toekomst<br />

van de Wadd<strong>en</strong> waarbij won<strong>en</strong>, <strong>werk<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong><br />

recreër<strong>en</strong> o<strong>nl</strong>osmakelijk zijn verbond<strong>en</strong> met<br />

de conservatie van cultuur <strong>en</strong> protectie van<br />

natuur.<br />

Vanuit Schiermonnikoog gezi<strong>en</strong> is het moeilijk<br />

om over ‘de’ Wadd<strong>en</strong> te sprek<strong>en</strong>. Daarvoor<br />

zijn de verschill<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> Nederlandse,<br />

Duitse <strong>en</strong> De<strong>en</strong>se Wadd<strong>en</strong> simpelweg te groot<br />

– nog afgezi<strong>en</strong> van de grote verschill<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong><br />

Compacte <strong>en</strong> massieve bebouwing <strong>op</strong> het Duitse<br />

stadseiland Norderney.<br />

Mondain recreër<strong>en</strong> <strong>op</strong> Norderney.<br />

de eiland<strong>en</strong> onderling per land. De bewoonde<br />

Nederlandse eiland<strong>en</strong> verteg<strong>en</strong>woordig<strong>en</strong><br />

allemaal e<strong>en</strong> compromis tuss<strong>en</strong> natuur <strong>en</strong><br />

economie, of tuss<strong>en</strong> won<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>werk<strong>en</strong></strong>. Terschelling<br />

is zonder <strong>en</strong>ige twijfel e<strong>en</strong> van de<br />

aantrekkelijkste Wadd<strong>en</strong>eiland<strong>en</strong>. Er is goed te<br />

zi<strong>en</strong> hoe e<strong>en</strong> voor Eur<strong>op</strong>a uniek natuurgebied<br />

(de Boschplaat) <strong>op</strong> het hetzelfde eiland kan<br />

bestaan naast e<strong>en</strong> <strong>en</strong>orm toeristisch areaal,<br />

grote festivals (zoals Oerol) <strong>en</strong> reguliere economische<br />

activiteit<strong>en</strong>.<br />

Middelgrote stad<br />

Op Schiermonnikoog wordt met het woningbouwplan<br />

van De Zwarte Hond geprobeerd<br />

won<strong>en</strong>, <strong>werk<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> recreër<strong>en</strong> te ver<strong>en</strong>ig<strong>en</strong> met<br />

Wadd<strong>en</strong>won<strong>en</strong> <strong>op</strong> zijn Duits: in betonn<strong>en</strong> flatgebouw<strong>en</strong> of in landelijke woonhuiz<strong>en</strong> (onder).<br />

ecologie <strong>en</strong> cultuurhistorie.<br />

Tijd<strong>en</strong>s onze tocht door het Wadd<strong>en</strong>gebied<br />

wordt ons wel duidelijk dat m<strong>en</strong> in Duitsland<br />

meer uitgesprok<strong>en</strong> keuz<strong>en</strong> maakt. Het mondaine<br />

Duitse Wadd<strong>en</strong>eiland met de grootste<br />

bevolkingsomvang Sylt (21.000 inwoners)<br />

is daarvan wel e<strong>en</strong> duidelijk voorbeeld. Het<br />

eiland spant de kroon waar het gaat om economische<br />

ontwikkeling<strong>en</strong>, wat vooral blijkt uit<br />

het winkelapparaat dat in e<strong>en</strong> middelgrote stad<br />

niet zou misstaan. En ook qua infrastructuur<br />

spant Sylt de kroon. E<strong>en</strong> dam di<strong>en</strong>t als basis<br />

voor e<strong>en</strong> spoorlijn die aantakt <strong>op</strong> het nationale<br />

net <strong>en</strong> waarover e<strong>en</strong> lokale p<strong>en</strong>del het eiland<br />

met de wal verbindt. Met de p<strong>en</strong>deltrein word<strong>en</strong><br />

auto’s, fiets<strong>en</strong> <strong>en</strong> andere transportmidde-<br />

l<strong>en</strong> vervoerd. Sylt heeft ook e<strong>en</strong> echt vliegveld,<br />

met charter- <strong>en</strong> lijnvlucht<strong>en</strong> naar plaats<strong>en</strong> in<br />

Duitsland, Oost<strong>en</strong>rijk, Zwitserland, Italië <strong>en</strong><br />

Engeland.<br />

Op Duitse Wadd<strong>en</strong>eiland<strong>en</strong> die als badplaats<br />

di<strong>en</strong>stdo<strong>en</strong> (behalve Sylt ook eiland<strong>en</strong> als<br />

Norderney <strong>en</strong> Borkum), is vrijwel alles daaraan<br />

ondergeschikt gemaakt. Zo is Borkum nog<br />

kleiner dan Schiermonnikoog, maar telt wel<br />

ruim vijf keer zoveel inwoners (5000) <strong>en</strong> heeft<br />

dan ook e<strong>en</strong> buit<strong>en</strong>wijk die sterke gelijk<strong>en</strong>is<br />

vertoont met middelhoogbouwwijk<strong>en</strong> in grotere<br />

sted<strong>en</strong> <strong>op</strong> het Duitse vasteland (zie ook de<br />

rubriek Plattegrond, achter in dit nummer). De<br />

teg<strong>en</strong>stelling met de kleine huiz<strong>en</strong> <strong>op</strong> Schiermonnikoog<br />

is <strong>op</strong>merkelijk. Norderney is tradi-<br />

42 blauwe kamer 3 / 2011 3 / 2011 blauwe kamer <strong>43</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!