een keuze voor het leven

Uiteinde schouderblad
(scapula).
Bovenarm
(humerus).
Gevoelige rassen
Gebied waar de
tumor veel bot
heeft vernietigd,
het bot is als het
ware gebroken.
zijn de prognose – in hoeverre heeft de hond kans
op een goed herstel – en emotionele invloeden.
Het normaalbeeld.
Gekend zijn de kwaadaardige bottumoren bij de grote hondenrassen op gevorderde
leeftijd, denk onder meer aan de Barsoi, de Leonberger en de Ierse
Wolfshond. Kenmerkend is de voortschrijdende kreupelheid, die slechts kort reageert
op pijnstilling. Soms is na verloop van tijd de zwelling ter plaatse te voelen.
Typerend is dat de tumoren in de voorpoot bijna altijd ver van de elleboog
af voorkomen, boven het polsgewricht (carpus) of dicht bij de boeg: uiteinde
schouderblad (scapula) of begin bovenarm (humerus). Daarentegen komen bottumoren
in de achterpoot juist dicht bij de knie voor: uiteinde dijbeen (femur) of
begin scheenbeen (tibia). In veel gevallen kan zelfs amputatie geen uitkomst
meer bieden, omdat de dieren te groot en/of te zwaar zijn om op drie poten te
lopen. Wel zijn er mogelijk nieuwe ontwikkelingen op komst, zie daarvoor het
aparte kader. De Flatcoated Retriever wordt ook genoemd bij de rassen met een
verhoogde kans op een bottumor. Bij een hond van deze afmetingen en
lichaamsgewicht is een leven met drie poten zeer wel mogelijk. De
Dwergschnauzer staat bekend om zijn teentumoren. Kwaadaardige typen als het
zogeheten melanoom en het plaveicelcarcinoom zijn bij dit ras geen uitzonderingen.
Snel ingrijpen is dan gewenst.
EEN GREEP UIT DE PRAKTIJK
We zullen eerst eens wat redenen voor amputatie
nader bekijken. Een greep uit de dagelijkse praktijk
van onze kliniek.
TUMOREN
Een tumor is een veel voorkomende oorzaak voor
een amputatie. Het betreft dan ofwel tumoren die de
functionaliteit zodanig aantasten dat ingrijpen noodzakelijk
wordt, ofwel kwaadaardige tumoren die snel
kunnen uitzaaien. Bij tumoren die de functionaliteit
aantasten kunt u denken aan een tumor die alsmaar
groter wordt en daardoor steeds meer in de weg gaat
zitten, pijn veroorzaakt of de (bewegings)functie
van de hond belemmert. Bij kwaadaardige tumoren
met een risico van uitzaaien moet zo snel mogelijk
worden ingegrepen. Het kan dan gaan om nog maar
een heel klein tumortje!
Amputeren gebeurt vooral bij kwaadaardige bottumoren
en teentumoren. Teentumoren kunnen zeer
kwaadaardig blijken, zelfs kleine knobbeltjes kunnen
in potentie echte killers zijn. Tot een andere, wat
meer bijzondere categorie behoren de tumoren aan
de kaak. Middelgrote delen van de bovenkaak en
zelfs zeer grote delen van de onderkaak kunnen met
een verbluffend resultaat worden verwijderd. De
dieren houden een hoge levenskwaliteit, kunnen
goed eten en kwijlen is lang niet altijd een probleem.
Ooramputaties vanwege een tumor zijn vrij zeldzaam
en worden meer bij katten gezien.
Voordat de operatie voor een amputatie vanwege
een tumor kan worden uitgevoerd, moet het dier
eerst grondig worden onderzocht op uitzaaiingen
en andere mogelijk aanwezige aandoeningen.
Bloedonderzoek, röntgenfoto’s en echo-onderzoek
kunnen hier goede diensten bewijzen. Er wordt nooit
honderd procent zekerheid mee bereikt maar veel
kan zo worden uitgesloten, zodat de weg openligt
naar een succesvolle behandeling.
VERLAMMING
Verschillende oorzaken kunnen leiden tot de verlamming
van een poot of staart. Meestal heeft dit tot
gevolg dat de hond gaat slepen met de poot in
kwestie, en daarmee de bovenkant van zijn voet
beschadigt. Hierdoor ontstaan chronische verwondingen
en die kunnen aanleiding geven om een
amputatie te overwegen. Als niet verwacht wordt dat
de verlamming progressief is (erger wordt), valt te
overwegen om de poot te amputeren. De poot was
toch al niet functioneel, en deze patiëntencategorie
loopt dan ook zeer snel weer voldoende goed op
drie poten. Een verlamde staart wordt vaak bij het
uitlaten bevuild en gaat op den duur ontsteken en
wonden vertonen. Amputatie is goed mogelijk zonder
dat de hond daar al te veel last van ondervindt.
TRAUMA
Trauma (verwonding), waarbij aanrijdingen bij de
hond het lijstje aanvoeren, is de meest voorkomende
oorzaak van amputatie. Als er dermate veel weefsel is
beschadigd dat functioneel herstel onmogelijk is
geworden, is amputatie het enige dat rest. Soms zijn
ernstige bijtwonden met infectie als gevolg aanleiding
voor amputatie, de reden dat bijtwonden deskundig
beoordeeld en behandeld dienen te worden. Wel
dient te worden opgemerkt dat tegenwoordig zeer
Nieuwe ontwikkelingen
Nieuwe mogelijkheden dienen zich aan. Zo wordt dit najaar het kunst-ellebooggewricht
voor honden in Europa geïntroduceerd, dat in de toekomst bepaalde amputaties
misschien kan voorkomen. Ook komt er nu aandacht voor protheses, die bij
huisdieren trouwens niet altijd even gemakkelijk zijn. Zo moet de hond niet op zijn
kunstpoot gaan kluiven, want dat wordt een zeer kostbare zaak. Ook zijn er grenzen
aan de krachten en beweeglijkheid om te voorkomen dat er beschadigingen
ontstaan op de stomp ten gevolge van wrijving en irritatie. Als de hond voor een
prothese in aanmerking komt, dient er wel heel anders chirurgisch te werk te worden
gegaan! In Canada wordt momenteel veel ervaring opgedaan met protheses en het
is te verwachten dat de daar opgedane kennis binnen niet al te lange tijd ook in
Nederland en België zal kunnen worden toegepast.
HondenLEVEN | november 2008
67