Plan van Aanpak Herinrichting Janskerkhof - D66 Utrecht

www.utrecht.nl
Stadsontwikkeling
Plan van Aanpak Herinrichting Janskerkhof
Concept, november 2010

Plan van Aanpak
Herinrichting Janskerkhof
Concept, november 2010

Stadsdichter Ingmar Heytze heeft de resultaten van de workshops over de Visie Janskerkhof ter plekke als volgt verwoord
Plan van Aanpak Herinrichting Janskerkhof, concept november 2010 - 5

Stadsontwikkeling
Colofon
Bijdrage van
Gemeente Utrecht i.s.m. Marlies van Diest Ontwerp, Ruth Gorissen Com-
municatie, Heerschop en De ligt, Universiteit Utrecht, HKU, SSHU, (horeca)
ondernemers Janskerkhof, Wijkraad Binnenstad, Stadsdichter Ingmar Heytze,
vertegenwoordiging studenten, Stichting Domplein 2013.
Grafische realisatie
SO/ S&M/ CAD-unit
met dank aan Universiteit Utrecht, Dolte, Hans van Leeuwen, Marlies van
Diest, horeca ondernemers Janskerkhof en OKRA.
Versiedatum
25 november 2010
Reproductiedatum
25 november 2010
6 - Plan van Aanpak Herinrichting Janskerkhof, concept november 2010

Inhoudsopgave
0 Inleiding 8
1 Aanleiding 10
2 Uitvoering 20
3 Onderbouwing: analyse en ambitie 34
Plan van Aanpak Herinrichting Janskerkhof, concept november 2010 - 7

Stadsontwikkeling
0 Inleiding
8 - Inleiding

Plek in de binnenstad
4
Inleiding
De binnenstad van Utrecht verdient bijzondere aandacht. Het is het visitekaartje
van de stad. Voor de binnenstad is daarom in 2007 een discussienota
opgesteld. Deze levert de agenda van de belangrijkste onderwerpen
die de komende jaren aandacht vragen. De kwaliteit en het gebruik van
de openbare ruimte is één van de agendapunten. De vervolgacties voor de
komende jaren zijn hierin aangegeven. De ruimtelijk functionele aspecten
zijn verwerkt in het bestemmingsplan binnenstad, dat 18 februari 2010 is
vastgesteld in de raad. Het voorliggende plan van aanpak Janskerkhof is één
van de vervolgacties.
Directe aanleiding voor dit plan van aanpak is de motie ‘Janskerkhof autovrij’,
het collegeprogramma 2010- 2014, de ontwikkeling van een universiteitskwartier
aan en rond het Janskerkhof met het plein als hart van de
campus en een herinrichtingsplan voor het plein van een aantal horecaondernemers
aan het Janskerkhof.
Deze nota is tot stand gekomen met medewerking van een groot aantal
belanghebbenden zoals ((horeca)ondernemers, Universiteit Utrecht, Hogeschool
van de Kunsten, vertegenwoordiging studenten, de Stichting Studentenhuisvesting
Utrecht (SSHU), Stichting Domplein 2013, stadsdichter
Ingmar Heytze en leden van de wijkraad binnenstad. Begin 2009 zijn een
drietal workshops gehouden, waar dankzij de grote inzet en enthousiasme
van de deelnemers, veel ideeën, informatie, wensen, ambities en meningen
zijn opgehaald, die in dit plan van aanpak zijn verwerkt.
Inleiding - 9

Stadsontwikkeling
1 Aanleiding
10 - Aanleiding
Recente besluitvorming en recente ontwikkelingen.

Aanleiding - 11

Stadsontwikkeling
12 - Aanleiding

Aanleiding
1.1 Recente Besluitvorming
Motie
Op 22-4-2010 heeft de Raad de motie ‘Janskerkhof autovrij’ van de ChristenUnie
aangenomen om in 2010 met een daadwerkelijk plan te komen tot
het (stapsgewijs) autovrijmaken van het Janskerkhof. De volledige motie is te
lezen op pagina 12.
Collegeprogramma
In het Collegeprogramma 2010-2014, ‘Groen, Open en Sociaal’ is afgesproken
dat de binnenstad waar mogelijk autoluw wordt gemaakt en dat op het Janskerkhof
meer ruimte komt voor andere functies in overleg met ondernemers
en bewoners.
Aanleiding - 13

Stadsontwikkeling
De openbare ruimte in de
Utrechte Binnenstad:
Zo is het nu vaak
14 - Aanleiding
De kwaliteit van de openbare ruimte hangt af van verschillende aspecten,
bijvoorbeeld van bestrating, water en verlichting. Maar ook locatie keuze
voor auto’s en fietsen spelen een grote rol. Op deze pagina’s is een compilatie
van positieve en negatieve aspecten te zien.

De openbare ruimte in de
Utrechte Binnenstad:
Zo kan het ook
1.2 Recente Ontwikkkelingen
Openbare ruimte binnenstad
De kwaliteit van de openbare ruimte staat hoog op de agenda van veel gemeenten,
ook in Utrecht. In de stadsagenda “Bestemming Utrecht” is het gebruik
van de openbare ruimte een van de vijf lijnen waarmee de gemeente
haar positie als stad van kennis en cultuur kan versterken (ambitie culturele
hoofdstad 2018). Een goede openbare ruimte bepaalt in hoge mate de beleving
en leefbaarheid van de stad en verhoogt de waarde van het vastgoed.
Enkele recente acties:
• Een gemeentelijk Actieplan Fietsparkeren 2009-2013, om de overlast
van gestalde fietsen in de openbare ruimte aan te pakken
• Een expert meeting over de openbare ruimte door Aorta georganiseerd
op verzoek van de gemeente.
• Diverse wijkschouwen en workshops over de openbare ruimte.
• Een Handboek Werven, opgesteld door de gemeente.
• Een gemeentelijk kwaliteitshandboek voor de openbare ruimte van het
winkelwandelgebied.
• Een wijkraadpleging over de openbare ruimte gehouden door de Wijkraad
Binnenstad.
• het “Trajectum Lumen”, een toeristische/recreatieve route die routes
in de openbare ruimte aantrekkelijker maakt via het aanlichten van
gebouwen en openbare ruimte.
• De herinrichting van bijvoorbeeld het plein bij het stadhuis (Korte Minrebroederstraat),
Schoutenstraat, Annastraat, Haverstraat.
Aanleiding - 15

Stadsontwikkeling
16 - Aanleiding
Het herinrichtingsplan van het Janskerkhof dat gemaakt is door de horeca-onder-
nemers in 2008 maakt het plein weer zichtbaar met een thema dat aansluit bij
de aanwezigheid van de universiteit, de Hogeschool Van de Kunsten en de diverse
studentenverenigingen aan het plein. De afbeeldingen op deze en de volgende
pagina geven een impressie hoe dit eruit zou kunnen zien.

Plannen horeca ondernemers
Een aantal horecaondernemers aan het Janskerkhof heeft in 2008 uit onvrede
over de huidige situatie een herinrichtingsplan gemaakt voor het Janskerkhof.
Ze willen het plein weer zichtbaar maken in de stad, als hart van het gebied,
met een thema dat aansluit bij de aanwezigheid van de universiteit, de Hogeschool
Van de Kunsten en de diverse studentenverenigingen aan het plein.
Plannen van de ondernemers gaan uit van het idee dat het huidige gebruik
Janskerkhof niet past bij een historisch belangrijk plein en herinrichting tot de
mogelijkheden behoort gezien het collegeprogramma:
Het is een sombere parkeerplaats. Te veel bomen (van dezelfde soort), beperkte
lichtdoorlaat, luis. Deze bomen zouden vervangen moeten door enkele
karakteristieke platanen. Een donker plein leidt nu ook tot een onveilige
situatie achter de kerk.
De capaciteit van de parkeerplaatsen voor vergunninghouders wordt niet benut.
Naar de mening van de ondernemers is er de laatste jaren sprake van
een overcapaciteit van kortparkeerplekken. De 32 vergunningplekken kunnen
worden verschoven naar het betaald parkeergedeelte en een efficiënter indelen
moet resulteren in het opheffen van 22 parkeerplekken.
De ontsluiting van het Janskerkhof aan de noord-westzijde is niet optimaal,
zelfs onveilig. Voorgesteld wordt om de weg te verplaatsen naar de plek ten
oosten van de kiosken. Langs de bebouwing zal alleen een strook voor bevoorraden
gerealiseerd moeten worden.
Een nieuwe indeling biedt ruimte aan andere functies. Ondernemers willen
aansluiten bij de karakteristiek van het plein: dus niet volzetten met terrassen
zoals de Neude maar ruimte voor andere functies en daarbij aansluiten bij de
relatie met de Hogeschool voor de Kunsten (HKU) aan het Janskerkhof: catwalk,
theater, podium voor bv. stadsdichter, een vijver, betere plek voor het
beeld/fontein, snoeien of weghalen van bomen en uitbreiding terrassen.
Bron: “herinrichting Janskerkhof noord-west”
Aanleiding - 17

Stadsontwikkeling
18 - Aanleiding
Universiteit Utrecht 2004
Universiteit Utrecht 2009
33 Afbeeldingen
hiernaast geven het
voornemen weer van
de Universiteit om een
groot deel van de faciliteiten
te concentreren
in het noordoostelijk
deel van de binnenstad;
het ‘Universiteitskwartier’.
3 De groei van de
universiteit tussen
2004 en 2009
4 De nieuwe Universiteitsbibliotheek.
Bron: Universiteit Utrecht

Grande Galerie, Universiteitsbibliotheek
Entree aan de Drift
Universiteitsbibliotheek
Bron: Universiteit Utrecht, Dolte en Hans van Leeuwen
Ontwikkeling Universiteitskwartier
Sinds 2004 zet de Universiteit Utrecht in op een onderwijsconcentratie aan de
Drift / Keizerstraat. De plannen zijn de laatste jaren uitgebreid tot het gehele
gebied rond het Janskerkhof. De faculteit “Geesteswetenschappen” en faculteit
“Recht, Economie, Bestuur en Organisatie” worden in dit gebied geconcentreerd.
In de binnenstad verspreid liggende universiteitspanden worden
grotendeels afgestoten. De afgelopen jaren heeft de universiteit meerdere
panden in het gebied Janskerkhof gekocht dan wel gehuurd. Een deel daarvan
is inmiddels al gerenoveerd en in gebruik, voor andere panden worden nu
voorlopige ontwerpen gemaakt.
De afgelopen jaren heeft de universiteit vooral in het zogenaamde Driftcluster
grote investeringen gedaan. De komende periode wordt ook geïnvesteerd
in de universiteitspanden aan de zuidzijde van het Janskerkhof. Deze plannen
rondt de universiteit in 2012 af. Het binnenterrein tussen Boothstraat en Drift
zal in een later stadium worden ontwikkeld tot onderdeel van de campus.
Hiervoor zal te zijner tijd een startdocument en een Stedenbouwkundig Programma
van Eisen worden opgesteld. Door de ontwikkeling van het Universiteitskwartier
wordt het plein Janskerkhof het hart van de campus.
In februari 2010 is het convenant ‘Utrecht, knooppunt van kennis en cultuur’
gesloten tussen Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht, de Provincie en het
Universitair Medisch Centrum Utrecht. Verdere concentratie en campusontwikkeling
in de Utrechtse binnenstad is één van de afspraken.
Bestemmingsplan
Op 18 februari 2010 is voor de binnenstad een nieuw bestemmingsplan vastgesteld.
Een deel van de plannen van de Universiteit Utrecht om rond het Janskerkhof
een universiteitskwartier te ontwikkelen zijn in dit bestemmingsplan
als bestaand meegenomen. De mogelijkheid voor een fietsenkelder aan de
zuidzijde van het Janskerhof is in het bestemmingsplan opgenomen, omdat
deze past in het gemeentelijke beleid om het fietsparkeren intensiever te regelen.
De huidige twee kiosken op het plein mogen ook op een andere locatie op het
plein terugkomen, maar niet op een plek die zicht – en looplijnen verstoort
(zie hoofdstuk 3).
Aanleiding - 19

Stadsontwikkeling
2 Uitvoering
20 - Uitvoering
Plan van aanpak gefaseerd autovrij maken Janskerkhof
• Fietsparkeren Janskerkhof
•

Intermezzo
Opheffen parkeerplaatsen
Opheffen parkeerplaatsen en afbouw parkeervergunningen
Het opheffen van parkeerplaatsen op het Janskerhof heeft tot gevolg dat het aantal
beschikbare parkeerplaatsen voor vergunninghouders en kortparkeerders afneemt.
Enerzijds zal het aantal uitgegeven parkeervergunningen aan bewoners en
bedrijven moeten worden afgebouwd. Anderzijds zullen structureel minder vergunningen
kunnen worden afgegeven, als gevolg waarvan wachtlijsten zullen ontstaan
dan wel in omvang zullen toenemen. Deze maatregelen zijn nodig om de balans
tussen het aantal uitgegeven parkeervergunningen en het verminderde aantal parkeerplaatsen
in evenwicht te houden. Uitgangspunt voor de afbouw van parkeervergunningen
en het vaststellen van nieuwe uitgiftequota voor vergunningen is dat
de huidige parkeerdruk in de beide parkeerrayons slechts in beperkte mate kan en
mag toenemen.
Voorgesteld wordt om voor de diverse scenario’s voor het moment van daadwerkelijk
opheffen van parkeerplaatsen uit te gaan van de tijd die nodig is voor de
afbouw van bewonersvergunningen. Gelet op de parkeerdrukgegevens voor de
meetmomenten overdag en het aantal resterende zakelijke vergunningen dat nog
moet worden afgebouwd, kan het parkeerrayon de tijdelijke extra druk opvangen.
Regelmatige monitoring van de parkeerdruk zal inzicht moeten geven in de ontwikkeling
van de parkeersituatie in het rayon.

Opheffen parkeerplaatsen en inkomstenderving
Het opheffen van parkeerplaatsen bij parkeerautomaten betekent een vermindering
van de inkomsten uit parkeergelden. De inkomsten uit parkeerautomaten
op het Janskerkhof bedragen op jaarbasis ca. €550.000,-. Per parkeerplaats
gaat het om een bedrag van €4.435,50 per jaar.
Om na het opheffen van (een deel van ) de parkeerplaatsen een deel van parkeerders
zal uitwijken naar parkeerplaatsen elders (op het Janskerhof of elders
in het rayon of de binnenstad) zullen toch inkomsten gegenereerd blijven
worden. De potentiële derving aan inkomsten wordt daarom op 80% ingeschat.
Iedere op te heffen parkeerplaats zorgt voor een inkomstenderving van
€4.435,50 x 80% = €3.348,40 per jaar. Over een periode van 10 jaar gaat het
om een bedrag van ca. €30.000,- per parkeerplaats (netto contante waarde).
Uitvoering - 23

Stadsontwikkeling
24 - Uitvoering
5 Model ‘Janskerkhof als één plein’
5 Model ‘Janskerkhof als gedeeld plein’
De workshops hebben geresulteerd in twee
mogelijke aanpassingen voor de inrichting van
het Janskerkhof. Deze modellen beelden het volgende
uit:
• Handhaven van een deel van de bomen.
• De bomen zodanig positioneren dat er
zichtlijnen en meer licht en lucht op het
plein ontstaan.
• Bomen snoeien
• Eenheid van het plein wordt teruggebracht
door gelijke bestrating van de HOV-baan
en het plein. En door aparte wegprofielen
achterwege te laten, behalve voor de HOVbaan
en de fietsroute.
• Voldoende verblijfsplekken worden gerealiseerd
• Aanliggende open ruimtes worden visueel
bij het plein betrokken
• Objecten die loop- en zichtlijnen verstoren
zijn verwijderd danwel verplaatst.
• Herstel van de watergang aan de noordzijde
van het Janskerkhof
Op deze afbeelding is te zien hoe voornamelijk
de geparkeerde auto’s invloed hebben op de genomen
routes over het Janskerkhof

Huidige situatie
Het plein wordt nu niet ervaren als één
ruimte. Het Janskerkhof is nu een verzameling
van verschillende ruimtes.
2.1 Scenario’s Janskerkhof autovrij
Voor het op korte termijn herinrichten van het Janskerkhof zijn vier scenario’s
mogelijk. Deze scenario’s zijn gebaseerd op de resultaten van de workshops:
Scenario 1
Dit scenario gaat uit van een minimale kwaliteitsslag. Dit beeld laat zien welke
ingrepen er minimaal nodig zijn om het westelijke deel van het Janskerkhof
haar kwaliteit terug te geven. De westzijde van het plein wordt afgesloten
voor doorgaand verkeer en zicht- en looplijnen worden hersteld. Het westelijke
deel vormt nu één geheel waardoor er meer ruimte ontstaat voor ontmoeten
en verblijven. Doordat de afwikkeling van het verkeer plaats vindt via
de oostzijde van het plein, ontstaat er ook meer ruimte voor terrassen, terwijl
het plein zelf vrij blijft.
Scenario 2
Dit scenario maakt een grotere kwaliteitsslag, omdat er meer ruimte is voor
ontmoeten en verblijven. Bovendien wordt de langste lijn (van oost naar west)
van het plein beleefbaar die bijvoorbeeld als catwalk kan fungeren.
Scenario 3
Bij dit scenario worden naast de zicht- en looplijnen op het westelijke deel
óók de zicht- en looplijnen op het noordoostelijke deel van het Janskerkhof
hersteld.
Scenario 4
Dit scenario maakt de grootste kwaliteitsslag, omdat het gehele Janskerkhof
autovrij wordt en in zijn geheel kan worden heringericht, conform de in de
workshops gestelde uitgangspunten.
Scenario 1 heeft een maximaal effect op het plein met minimale middelen.
Scenario 2 maakt een grotere kwaliteitsslag maar vraagt om een grotere
investering, niet zozeer qua herinrichting maar wel door het opheffen van
een aantal kort-parkeerplekken. In Scenario 3 worden niet alleen meer kortparkeerplekken
opgeheven maar is ook voor de herinrichting meer budget
nodig. Scenario 4 is geheel ingericht plein conform de gestelde ambitie (paragraaf
3.2) die het resultaat is uit de workshops.
Uitvoering - 25

Stadsontwikkeling
Scenario 1
Dit scenario gaat uit van
een minimale kwaliteitsslag.
De relatie met het
zuidelijke deel van het
plein, zicht op de kerk én
de relatie met de publieke
functies wordt verbeterd.
Dit beeld laat zien
welke ingrepen er minimaal
nodig zijn om het
oostelijke deel van het
Janskerkhof haar kwaliteit
terug te geven. Zichten
looplijnen worden
hersteld, het oostelijke
deel vormt één geheel en
er ontstaat ruimte voor
bijvoorbeeeld terrassen.
De westzijde van het
plein wordt afgesloten
voor doorgaand verkeer.
De afsluitpaaltjes aan de
oostzijde van het plein
worden weggehaald
t.b.v. doorgaand verkeer.
De 4 kortparkeerplaatsen
langs de rijweg
worden teruggeplaatst
op het plein.
26 - Uitvoering

Scenario 1
• Opheffen 45 parkeerplaatsen vergunninghouders
(incl. verplaatsen 4 kortparkeerplaatsen op plein ten koste van plaatsen
voor vergunninghouders)
Termijn: realiseerbaar vanaf 8 maanden na start afbouw parkeervergunningen
Financieel: geen consequenties (want geen inkomsten uit parkeerautomaten) +
kortparkeren terugbrengen op het plein
Ingrepen herinrichting
• Verwijderen van stootbanden
• Verwijderen en terugplaatsen anti-parkeerpaaltjes
• Herplaatsen en toevoegen flexibele rijwegpaaltjes
• Verwijderen en terugplaatsen geclusterde fietsenklemmen aan de westzijde
van het Janskerkhof achter de kiosken
• Herstaten stoep ivm rolstoeltoegankelijk maken
Financieel globale raming. € 30.000,-
Totale kosten € 30.000,-
A Scenario 1
Het eerste scenario gaat uit van herinrichting van de noord westhoek van het
plein na het opheffen van parkeerplekken en het afsluiten voor doorgaand
verkeer. Hierdoor ontstaat in deze hoek een multifunctioneel te gebruiken
plein met aantrekkelijke loop- en zichtlijnen, waarbij de voorzijde van de Janskerk
een centrale plek krijgt. Ook ontstaat er extra ruimte voor terrassen. De
4 kortparkeerplaatsen aan de westrand van het plein worden teruggeplaatst
op het plein ten koste van parkeerplaatsen voor vergunninghouders. In totaal
zullen 45 parkeerplaatsen voor vergunninghouders worden opgeheven.
Aan westzijde van het plein wordt geclusterd fietsparkeren geïntroduceerd
ter vervanging van de fietsklemmen langs de stoep en het plein aan de noordwesthoek.
Met een vergunningdichtheid in het parkeerrayon van 0,93 bewonersvergunning
per parkeerplaats en van 0,47 zakelijke vergunning per parkeerplaats
dienen 45 x 0,93 = 42 bewonersvergunningen en 45 x 0,47 = 21 zakelijke
vergunningen te worden afgebouwd. Voor de afbouw van bewonersvergunningen
is 8 maanden nodig, voor die van zakelijke vergunningen circa ruim
1,5 jaar.
Indien na 8 maanden de 45 parkeerplaatsen daadwerkelijk worden opgeheven,
zorgen circa 12 nog niet afgebouwde zakelijke vergunningen potentieel
tijdelijk voor extra parkeerdruk ten opzichte van de huidige situatie.
Uitvoering - 27

Stadsontwikkeling
Scenario 2
Dit scenario maakt een
grotere kwaliteitsslag.
Naast de zicht- en looplijnen
krijgt het oostelijke
deel van Janskerkhof
meer ruimte ontstaat
voor ontmoeten en verblijven.
Bovendien wordt
de langste lijn (van oost
naar west) van het plein
beleefbaar dat bijvoorbeeld
als catwalk kan
fungeren.
Aan de noordzijde van
het plein wordt een groter
deel afgesloten voor
doorgaand verkeer.
28 - Uitvoering

Scenario 2
Opheffen 54 parkeerplaatsen vergunningshouders en 11
kortparkeerplaatsen
Termijn: realiseerbaar vanaf 9 maanden na start afbouw parkeerplaatsen voor
vergunningshouders. Voor parkeerplaatsen bij parkeerautomaten is ongeveer 1
maand nodig.
Financieel: Voor het opheffen van 11 parkeerplaatsen bij parkeerautomaten €
€ 330.000,- over een periode van 10 jaar
Ingrepen herinrichting (= scenario 1)
• Verwijderen van stootbanden
• Verwijderen en terugplaatsen anti-parkeerpaaltjes
• Herplaatsen en toevoegen flexibele rijwegpaaltjes
• Verwijderen en terugplaatsen geclusterde fietsenklemmen aan de westzijde
van het plein
• Herstaten stoep ivm rolstoeltoegankelijk maken
Financieel globale raming. € 30.000,-
Totale kosten €360.000,-
B Scenario 2
In het tweede scenario wordt naast de maatregelen in scenario 1 ook een
zichtlijn (‘catwalk’) gerealiseerd van west naar oost. De breedte van het plein
wordt nu beter ervaren.
Parkeerplaatsen voor vergunninghouders
Er moeten, boven op de 45 uit scenario 1, nog eens 9 parkeerplaatsen voor
vergunninghouders worden opgeheven. In totaal worden 54 parkeerplaatsen
voor vergunninghouders opgeheven. Met een vergunningdichtheid in het parkeerrayon
van 0,93 bewonersvergunning per parkeerplaats en van 0,47 zakelijke
vergunning per parkeerplaats dienen 54 x 0,93 = 50 bewonersvergunningen
en 54 x 0,47 = 25 zakelijke vergunningen te worden afgebouwd. Voor de
afbouw van bewonersvergunningen is ongeveer 9 maanden benodigd, voor
die van zakelijke vergunningen circa 2 jaar.
Indien na 9 maanden de 54 parkeerplaatsen daadwerkelijk worden opgeheven,
zorgen circa 15 nog niet afgebouwde zakelijke vergunningen potentieel
tijdelijk voor extra parkeerdruk ten opzichte van de huidige situatie.
Parkeerplaatsen bij parkeerautomaten
Realisatie van de west-oost zichtlijn (catwalk) betekent dat ook 3 parkeerplaatsen
bij parkeerautomaten moeten worden opgeheven. Daarnaast zullen
er langs de randen nog eens 8 langparkeerplaatsen verdwijnen. Met een
vergunningdichtheid in dit rayon van 0,76 bewonersvergunning per parkeerplaats
en 0,33 zakelijke vergunning per parkeerplaats dienen 11 x 0,76 =
8 bewonersvergunningen en 11 x 0,33 = 4 zakelijke vergunning te worden
afgebouwd. Voor de afbouw van bewonersvergunningen is ongeveer 1 maand
nodig, voor die van zakelijke vergunningen 3 maanden.
Daarnaast betekent het opheffen van parkeerplaatsen bij parkeerautomaten
een verlies aan inkomsten. Op basis van de inkomsten op het Janskerkhof
€4.435,50 per parkeerplaats. Omdat een deel van de parkeerders zal uitwijken
naar parkeerplaatsen elders (op het Janskerkhof) zullen toch inkomsten
gegenereerd blijven worden. Het potentiële verlies aan inkomsten wordt
daarom op 80% geschat, zijnde € 3.548,40 per parkeerplaats per jaar. Over
een periode van 10 jaar gaat het, bij het opheffen van 11 parkeerplaatsen, in
totaal om een bedrag van circa € 330.000, - (netto contante waarde). Voor dit
bedrag is geen dekking.
Uitvoering - 29

Stadsontwikkeling
Scenario 3
Bij dit scenario worden
naast de zicht- en looplijnen
aan het westelijke
deel óók de zichten
looplijnen aan het
noordoostelijke deel van
het Janskerhof hersteld.
Het plein wordt verder
autovrij gemaakt in de
noordoosthoek van het
plein. Er blijven alleen
parkeerplaatsen achter
de kerk over.
30 - Uitvoering

Scenario 3
Opheffen 54 parkeerplaatsen vergunningshouders en 54
kortparkeerplaatsen (=scenario 2 + 43 kortparkeerplaatsen extra)
Termijn: realiseerbaar 1 jaar na start afbouw parkeervergunningen bij kortparkeerplekken
Financieel: € 1.290.000 over een periode van 10 jaar voor het opheffen van
43 parkeerplaatsen bij parkeerautomaten + € 330.000,- voor 11 plekken uit
scenario 1
Ingrepen herinrichting
* Ingrepen scenario 2
* Verplaatsen bushalte
* Verwijderen parkeerautomaten
* Verwijderen openbaar toilet
Financieel globale raming € 80.000,- (= scenario 2 + € 50.000,-)
Totale kosten €1.700.000,-
C Scenario 3
In scenario 3 worden, analoog aan het autovrij maken van de noordwesthoek,
ook de loop- en zichtlijnen op het noordoostelijk deel van het Janskerkhof
hersteld. Het plein kan nu voor het grootste deel als ontmoetingsruimte worden
gebruikt.
In totaal zullen in de noordoosthoek 43 parkeerplaatsen bij parkeerautomaten
worden opgeheven.
Met een vergunningdichtheid van 0,76 bewonersvergunning per parkeerplaats
en 0,33 zakelijke vergunning per parkeerplaats moeten 43 x 0,76 =
33 bewonersvergunningen en 43 x 0,33 = 14 zakelijke vergunningen worden
afgebouwd. Voor de afbouw van bewonersvergunningen is ongeveer 3 maanden
benodigd, voor die van zakelijke vergunningen circa 1 jaar.
Indien na 3 maanden de 33 parkeerplaatsen daadwerkelijk worden opgeheven,
zorgen circa 10 nog niet afgebouwde zakelijke vergunningen potentieel
tijdelijk voor extra parkeerdruk ten opzichte van de huidige situatie.
Het opheffen van parkeerplaatsen bij parkeerautomaten betekent een verlies
aan inkomsten. Op basis van de inkomsten op het Janskerkhof €4.435,50 per
parkeerplaats. Omdat een deel van de parkeerders zal uitwijken naar parkeerplaatsen
elders (op het Janskerkhof) zullen toch inkomsten gegenereerd
blijven worden. Het potentiële verlies aan inkomsten wordt daarom op 80%
geschat, zijnde € 3.548,40 per parkeerplaats per jaar. Over een periode van
10 jaar gaat het, bij het opheffen van 43 parkeerplaatsen, in totaal om een
bedrag van € 1.290.000, - (netto contante waarde). Voor dit bedrag bestaat
geen dekking.
Uitvoering - 31

Stadsontwikkeling
Scenario 4
Dit scenario maakt de
maximale kwaliteitsslag,
waarbij het gehele Janskerkhof
autovrij wordt
en in zijn geheel wordt
heringericht.
De westzijde van het
plein is ook in dit scenario
afgesloten voor doorgaand
verkeer.
32 - Uitvoering
Scenario 4, optie plein als één geheel
Scenario 4, optie gedeeld plein

Scenario 4
Opheffen alle parkeerplaatsen
Financieel: Over een periode van 10 jaar gaat het, bij het opheffen van alle 124
parkeerplaatsen, in totaal om een bedrag van € 3.720.000,-
Herinrichtings ingrepen
•
•
•
•
•
•
•
Ingrepen scenario 3
Bomen zodanig positioneren dat er zichtlijnen en meer licht en lucht op
het plein ontstaan.
Bomen snoeien
Herbestrating gehele plein plus aanliggende ruimtes
Voldoende verblijfsplekken realiseren
Objecten die loop- en zichtlijnen verstoren verwijderen en verplaatsen
Herstel van de watergang aan de noordzijde van het Janskerkhof
Financieel indicatie globale raming € 7 á 8 miljoen
Totale kosten Circa €10,7 á €11,7 miljoen
D Scenario 4
In scenario 4 wordt het gehele Janskerkhof autovrij gemaakt en heringericht.
Alle 68 parkeerplaatsen voor vergunninghouders en alle 124 parkeerplaatsen
bij parkeerautomaten worden opgeheven.
Met een vergunningdichtheid in het parkeerrayon van 0,93 bewonersvergunning
per parkeerplaats en van 0,47 zakelijke vergunning per parkeerplaats
dienen er, voor het opheffen van alle 68 parkeerplaatsen voor vergunninghouders,
68 x 0,93 = 63 bewonersvergunningen en 68 x 0,47 = 32 zakelijke
parkeervergunningen te worden afgebouwd. Voor de afbouw van bewonersvergunningen
is circa een jaar benodigd, voor die van zakelijke vergunningen
circa 2,5 jaar.
Voor het opheffen van alle 124 parkeerplaatsen bij parkeerautomaten moeten,
bij een vergunningdichtheid van 0,76 bewonersvergunning per parkeerplaats
en 0,33 zakelijke vergunning per parkeerplaats, 124 x 0,76 = 94 bewonersvergunningen
en 124 x 0,33 = 41 zakelijke parkeervergunningen worden
afgebouwd. Voor de afbouw van bewonersvergunningen is ongeveer een jaar
benodigd, voor die van zakelijke vergunningen circa 2,5 jaar.
Daarnaast betekent het opheffen van parkeerplaatsen bij parkeerautomaten
een vermindering van de inkomsten uit parkeergelden. Omdat een deel van
de parkeerders zal uitwijken naar parkeerplaatsen elders (in het rayon of de
binnenstad) zullen toch inkomsten gegenereerd blijven worden. Het potentiele
verlies aan inkomsten wordt daarom op 80% geschat, zijnde € 3.548,40
per parkeerplaats per jaar. Over een periode van 10 jaar gaat het, bij het opheffen
van alle 124 parkeerplaatsen, in totaal om een bedrag van € 3.720.000,
- (netto contante waarde). Voor dit bedrag bestaat geen dekking.
Uitvoering - 33

Stadsontwikkeling
Scenario 2 +
fietsparkeren
Om verrommeling van
de openbare ruimte tegen
te gaan is in afwachting
van ondergronds
fietsparkeren, geclusterd
fietsparkeren geintroduceerd
in scenario
1 aan de westzijde van
het plein. In Scenario 2
+ Fietsparkeren is het
fietsparkeren geintroduceerd
aan de oostzijde
van het plein
34 - Uitvoering
Fietsparkeren
ca. 100 stuks

Scenario 2 + fietsparkeren
Opheffen 14 extra parkeerplekken aan oostzijde van het
plein, aanvullend op scenario 2
Termijn: realiseerbaar vanaf 10 maanden na start afbouw parkeerplaatsen
voor vergunninghouders.
Financieel: voor het opheffen van in totaal 25 parkeerplaatsen bij parkeerautomaten
(11 scenario 2 + 14 extra) € 750.000,- over een periode van 10 jaar.
Ingrepen herinrichting
- ca. 200 fietsklemmen extra plaatsen € 19.000,-
- herinrichting scenario 2: globale raming € 30.000,-
Financieel globale raming € 49.000,-
Totale kosten € 799.000,-
2.2 Fietsparkeren
In de scenario’s wordt aangegeven op welke plekken het mogelijk is fietsparkeren
te clusteren op maaiveld zolang er geen ondergronds fietsparkeren is
gerealiseerd. De fietsenkelder aan de Wittevrouwenstraat kan pas eind 2011
in gebruik worden genomen. In het bestemmingsplan is een ondergrondse
fietsenkelder aan de zuidzijde van het plein mogelijk gemaakt.
Door het opheffen van een deel van de parkeerplaatsen aan de oostzijde van
het plein kan ook in dit deel van het plein ruimte gemaakt worden voor fietsparkeervoorzieningen.
Hier kan door het opheffen van 14 haaksparkeerplaatsen
bij parkeerautomaten circa 200 fietsenklemmen worden geplaatst.
Deze locatie aan het begin van de Drift zou soelaas kunnen bieden voor de
toename van fietsen aan de Drift sinds de universiteit hier haar functies geconcentreerd
heeft. Kosten circa €20.000, -.
Met een vergunningdichtheid van 0,76 bewonersvergunning per parkeerplaats
en 0,33 zakelijke vergunning per parkeerplaats moeten 14 x 0,76 =
11 bewonersvergunningen en 14 x 0,33 = 5 zakelijke vergunningen worden
afgebouwd. Voor de afbouw van bewonersvergunningen is ruim 1 maand benodigd,
voor de zakelijke vergunningen ca. 5 maanden. Indien na 1 maand de
14 parkeerplaatsen daadwerkelijk worden opgeheven, zorgen ca. 5 nog niet
afgebouwde zakelijke vergunningen potentieel tijdelijk voor extra parkeerdruk
ten opzichte van de huidige situatie.
Daarnaast betekent het opheffen van parkeerplaatsen bij parkeerautomaten
een verlies aan inkomsten. Op basis van de inkomsten op het Janskerkhof
€4.435,50 per parkeerplaats. Omdat een deel van de parkeerders zal uitwijken
naar parkeerplaatsen elders (op het Janskerkhof) zullen toch inkomsten
gegenereerd blijven worden. Het potentiële verlies aan inkomsten wordt
daarom op 80% geschat, zijnde € 3.548,40 per parkeerplaats per jaar. Over
een periode van 10 jaar gaat het, bij het opheffen van 14 parkeerplaatsen, in
totaal om een bedrag van circa € 420.000, - (netto contante waarde). Voor dit
bedrag bestaat geen dekking.
Uitvoering - 35

Stadsontwikkeling
Omzetten van parkeerplaatsen voor vergunninghouders naar parkeerplaatsen
bij parkeerautomaten
Het opheffen van parkeerplaatsen bij parkeerautomaten (en dus het verlies
aan inkomsten) kan worden voorkomen door 14 parkeerplaatsen voor vergunninghouders
om te zetten naar parkeerplaatsen bij parkeerautomaten.
Dat houdt wel in dat nog eens (boven op de 45 uit scenario 1 en de 54 uit
scenario 1 + 2) 14 parkeerplaatsen voor vergunninghouders worden opgeheven.
Gevolg hiervan is dat nog eens 13 bewonersvergunningen en 7 zakelijke
vergunningen moeten worden afgebouwd. Hiermee is respectievelijk ruim 2
en ruim 6 maanden (extra) gemoeid.
Voor het aantal nog resterende parkeerplaatsen voor vergunninghouders betekent
dit dat bij een keuze voor scenario 1 en een clustering van het fietsparkeren
aan de oostzijde er nog slechts 9 parkeerplaatsen voor vergunninghouders
overblijven op het plein. Bij een keuze voor uitvoering van scenario 2
én clustering van het fietsparkeren blijven er helemaal geen parkeerplaatsen
voor vergunninghouders over op het plein. Voor een clustering van fietsparkeren
aan de oostzijde is echter vooralsnog geen budget (ca €20.000, -).
Voor scenario 1 + geclusterd fietsparkeren aan de oostzijde is totaal €50.000,
- aan herinrichting nodig.
36 - Onderbouwing

Onderbouwing - 37

Stadsontwikkeling
3 Onderbouwing
38 - Onderbouwing
Analyse en Ambitie

Onderbouwing - 39

Stadsontwikkeling
1600 - 1900
1900 - 1940
1940 - 1990
1990 - 2010
40 - Onderbouwing
Gebruik, inrichting en betekenis van het Janskerhof voor de stad toen... en nu
Bron: Het Utrechts Archief

Kwaliteit & Allure
Cultuur & Wetenschap
Ontmoeten & Verblijven
Onderbouwing - 41

Stadsontwikkeling
3De vroegere immuniteit van de St. Jan om-
streeks 1570.
A
42 - Onderbouwing
75 m.
65 m.
70 m,.
95 m.
185 m.
170 m.
6 Nobelstraat in de jaren ‘70. Het restant van
de oude voorgevelrooilijn
Bron: Het Utrechts Archief
30 m.
21 m.
60 m..
B
3.1 Analyse
3.1.1 Cultuurhistorische aspecten Janskerkhof e.o.
Het plangebied Janskerkhof valt globaal binnen de grenzen van de vroegere
immuniteit van St. Jan. De immuniteiten met hun kerken en kloosters waren in
de middeleeuwen grotendeels bepalend voor de structuur van de stad Utrecht.
Oorspronkelijk waren deze gebieden afgesloten van het stedelijke gebruik. De
grenzen van de immuniteit van St. Jan lagen in de 11e eeuw ter plaatse van de
huidige Voorstraat, Wittevrouwenstraat en de Minrebroederstraat. Bij de Janskerk
hoorde een ommuurde en omsingelde ruimte (immuniteit) waarbinnen in
de 11e en 12e eeuw een gebied met claustrale huizen en erven ontstond. De
claustrale structuur bestaat uit dwarsgelegen huizen met een breed front dat
op de kerk was georiënteerd. In de eeuwen daarna is het onbebouwde gebied
rond de Janskerk verkleind tot zijn huidige vorm, waarbij woningen met hun
front direct aan het plein zijn gebouwd. Het huidige plein is dus maar een
deel van het vroegere hof van de Janskerk. De Janskerk is altijd bepalend geweest
voor het gebruik en de inrichting van het plein. Van oudsher hebben er
bomen op het Janskerkhof gestaan. In de 14e -15e eeuw eiken, 16e-17e eeuw
iepen en nu vooral Lindes. In 1919 nam de gemeenteraad een zogenoemde
‘rooilijnverordening verkeersweg binnenstad’ aan. De verkeersweg betrof het
traject Catharijnebrug tot Wilhelminapark. De rooilijn over dit traject werd
verlegd om tot een bredere verkeersweg te komen. In de tweede helft van de
20e eeuw is het grootste deel van het Janskerkhof ingericht als parkeerplaats.
Deze functie heeft het plein tot op de dag van vandaag.

Universiteit
Utrecht
HKU
Studentenvereni-
ging
SSHU
Wonen
Detailhandel
Horeca
3.1.2 Ruimtelijke opbouw Janskerkhof
Het is qua maat vergelijkbaar met de Dam in Amsterdam en met het Lange
Voorhout in Den Haag. Het plein is niet als zodanig ontworpen maar bleef na
het opheffen van de middeleeuwse immuniteit als open ruimte over. Deze
ruimte wordt begrensd door lineaire bebouwing ten noorden van het plein
en bebouwing ten zuiden wat een soort trechter vormt richting de Korte Jansstraat.
De panden die deze wanden vormen zijn forse monumentale panden.
Ten oosten worden de pleinwanden onderbroken door de Drift. Midden op
het Janskerkhof staat de St. Janskerk als een los element.
3.1.3 Functies
Door de aanwezigheid van de grootste universiteit van Nederland, een grote
hogeschool en veel andere instellingen voor hoger onderwijs is Utrecht, mede
door de centrale ligging in het land, al jaren één van de populairste studentensteden
in Nederland.
Zowel de universiteit, HKU en Utrechts Centrum voor de Kunsten (UCK) zijn
rondom het Janskerkhof gevestigd. De universitaire functies zijn nu nog veelal
intern, inpandig gericht waardoor de UU te weinig zichtbaar is in relatie tot
het aantal panden. In het Driftcluster zijn de eerste stappen gezet naar meer
openheid.
De voor de stad geringe zichtbaarheid geldt ook nog voor de Hogeschool
voor de Kunsten (HKU), die al lange tijd een aantal vestigingen (theater) in
de zuidwest- en noordwesthoek van het plein Janskerkhof heeft. Een van de
panden van de HKU wordt gehuurd door het Utrechts Centrum voor de Kunsten
(UCK). Aan het Janskerkhof, de Boothstraat en de Drift zijn een aantal
studentenverenigingen gehuisvest.
Zowel in de noordwestelijke hoek als de zuidoostelijke hoek van het Janskerkhof
is horeca geclusterd, een concentratie van horeca B (cafés). Samen
met de cafés en restaurants in de Nobelstraat, de Woolooloo op het Janskerkhof
en horeca aan de Neude is dit gedeelte van de binnenstad een belangrijk
uitgaansgebied. Dit brengt naast veel bezoekers, vooral in de nachtelijke
uren ook risico’s op het gebied van overlast en leefbaarheid. In het
gebied wordt weliswaar weinig gewoond op de begane grond, maar wel op
de verdieping(en).
Onderbouwing - 43

Stadsontwikkeling
1. Looproutes HKU 2. Looproutes UU 3. Aanlooproutes horeca 4. Afmetingen Janskerkhof
Iedere soort gebruiker van het gebied rond de Jans-
kerkhof heeft bepaalde routes die zij idealiter ge-
bruiken. De studenten en medewerkers van de HKU
bijvoorbeeld lopen veel van noord naar zuid over het
plein, omdat de lessen in de twee verschillende gebouwen
gehouden worden.
44 - Onderbouwing
En de studenten en medewerkers van de Universiteit
Utrecht hebben weer andere routes over het plein,
simpelweg omdat zij zig tussen andere gebouwen
bewegen.
De mensen die naar de horeca aan het plein willen
gaan komen vanuit alle kanten van de binnenstad.
5 De relaties tussen de inrichting van de openbare ruimte en de verschillende routes op en rond het Janskerkhof zijn hierboven aangegeven.
6 De inrichting van de openbare ruimte van het Janskerkhof werd in de workshops niet postitief beoordeeld.
A
75 m.
65 m.
70 m,.
95 m.
185 m.
170 m.
De afmetingen van het Janskerkhof zijn vrij fors en
valt qua grootte te vergelijken met de Dam in Amsterdam.
Deze afmetingen zijn op het moment niet
voelbaar.
30 m.
21 m.
60 m..
B

5. Objecten op Janskerkhof 6. Effecten van de objecten op de routes
Deze objecten hebben ook gevolgen voor de routes
die de gebruikers nemen. Zo moeten studenten en
medewerkers van HKU en UU tussen de geparkeerde
auto’s zigzaggen en als je wat in café Hofman wilt
drinken zal je om het plein heen gaan in plaats van
over het plein.
3.1.4 Inrichting en gebruik van het Janskerkhof
Het Janskerkhof vormt het hart van het zich ontwikkelende Universiteitskwartier
maar staat nu vol met auto’s, fietsen en objecten. Naast de 192 parkeerplekken
en 120 fietsenklemmen staan er 2 kiosken, een openbaar toilet met
lichtreclame, plastic plasmasten, 4 monumentale beelden, 69 verlichtingspalen,
vele paaltjes en andere objecten. De ruimte tussen de gevels van het
plein wordt door de ( Hoogwaardig Openbaar Vervoer) HOV-baan in twee
ruimtes verdeeld. Die HOV-baan heeft in beide richtingen een halte op het
Janskerkhof. De grote objecten zijn vooral gegroepeerd langs de HOV–baan.
Alleen aan de randen is er ruimte voor ontmoeting en verblijf op banken of
terrassen. Het plein is slecht onderhouden. Veel verharding is verzakt of juist
opgedrukt door de bomen en veel bomen zijn beschadigd.
Een conclusie van de workshops was dat het Janskerkhof weliswaar een groot
plein is, maar niet als zodanig ervaren wordt. Het is een rommelige en slecht
functionerende ruimte, die vooral ’s nachts onveilig voelt. Door de huidige
inrichting is het lastig het plein over te steken. Studenten van de Hogeschool
van de Kunsten Utrecht (HKU) moeten zich bijvoorbeeld door veel obstakels
wringen om de HKU vestiging aan de andere kant van het plein te bereiken.
Positief aan het plein zijn de omliggende veelal monumentale gebouwen, en
de drukbezochte wekelijkse bloemenmarkt.
Onderbouwing - 45

Stadsontwikkeling
46 - Onderbouwing
Aanlooproute Neude-Janskerkhof
Aanloopstraten
5 Korte Jansstraat / Domstraat 5 Drift 5 Nobelstraat
Wat zie je op dit moment als je één van de hoofdroutes volgt richting Janskerkhof?
Hier een voorbeeld van de route Neude-Janskerkhof: onaantrekkelijke functies langs de route; op het plein gearriveerd blokkeren
de kiosken het zicht op het plein.

5 minuten
lopen
Routes tussen Neude, Domplein, Janskerkhof
en het plein bij het stadhuis en “strategische”
panden die de routes begeleiden.
3.1.5 Inrichting en gebruik van de aanlooproutes naar het Janskerkhof
Veel bezoekers van de stad weten het Janskerkhof niet te vinden. De meesten
beperken zich tot het zogenaamde A1 winkelrondje (Viestraat, Oudegracht,
Steenweg, L. Elisabethstraat), terwijl in Utrecht meer te beleven is dan alleen
winkelen in het kernwinkelgebied.
De reden hiervoor is de huidige verblijfskwaliteit van de routes richting het
Janskerkhof, zowel vanuit de Neude als vanuit het Oudkerkhof. De beelden op
pagina 26 illustreren de onaantrekkelijkheid van de route Neude-Janskerkhof.
Het beeld van de Neude “vertelt” dat de binnenstad daar “ophoudt”, wat niet
alleen veroorzaakt wordt door de grote hoeveelheid geparkeerde fietsen, die
dit deel van de Neude afschermen van het plein, maar ook de onaantrekkelijke
functie in de plint van de gebouwen aan de oostzijde van het plein.
Deze kant van het plein is door de grote hoeveelheid geparkeerde fietsen ook
slecht te bereiken.
Op de route Oudkerkhof/Domstraat/Janskerkhof hebben bezoekers het gevoel
dat de stad daar ‘ophoudt’ door onaantrekkelijke functies in de plint op
strategische plekken (westzijde Domstraat) gecombineerd met een onaantrekkelijke
straatinrichting tussen Janskerkhof en Domplein.
Door het aantrekkelijk maken van de verbindingen tussen de pleinen in het
hart van de binnenstad wordt de bezoeker verleidt ook de rest van de binnenstad
te bezoeken . Het gebied tussen de pleinen is relatief compact waardoor
je overal binnen korte tijd kunt komen. Vanaf het Janskerkhof is de Neude en
Domplein maar ook de Voorstraat en de Stadsschouwburg in 5 minuten te
belopen. Het Janskerkhof is binnen 5 minuten vanaf het kernwinkelgebied lopend
te bereiken. Niet alleen de inrichting van de openbare ruimte maar ook
de functies in de panden moeten de keuze van bezoekers voor een bepaalde
route ondersteunen.
In de workshops werd aangegeven dat onvoldoende onderhoud, te brede
wegprofielen, te smalle stoepen langs de routes Korte Jansstraat en de Domstraat,
de stromen fietsers langs deze route en de slechte oversteekbaarheid
van de HOV baan redenen zijn om het Janskerkhof niet als einddoel te kiezen.
Onderbouwing - 47

Stadsontwikkeling
5 minuten lopen
10 minuten lopen
Parkeergarage Strosteeg 414 parkeerplaatsen)
48 - Onderbouwing
P
Parkeergarage Kruisstraat (105 parkeerplaatsen)
P
Parkeergarage Grifthoek (320 parkeerplaatsen)
P
Parkeergarage La Vie (325 parkeerplaatsen)
P

De parkeerdruk in het gehele parkeerrayon en op het Janskerkhof (meting maart 2010)
Vergunningshouders Parkeerautomaten
Meetmoment Gehele rayon Janskerkhof Gehele rayon Janskerkhof
Dinsdag 01.00 – 0.500 79 46 71 32
Dinsdag 10.00 – 13.00 66 46 81 64
Woensdag 14.00 – 17.00 70 58 74 44
Donderdag 18.00 – 21.00 82 64 85 42
Vrijdag 21.00 – 24.00 78 57 90 66
Zaterdag 11.00 – 14.00 94 100 100 95 (bloemenmarkt)
Zondag 13.00 – 16.00 72 74 88 48
Parkeerrayon
3.1.6 Parkeren
Op het Janskerkhof liggen in totaal 192 parkeerplaatsen. Deze parkeerplaatsen
maken onderdeel uit van een tweetal deelrayons:
Parkeerplaatsen uitsluitend voor vergunninghouders (parkeerrayon 1.102):
op het westelijk pleindeel zijn 68 parkeerplaatsen uitsluitend voor vergunninghouders.
Deze parkeerplaatsen maken deel uit van het parkeerrayon met
code 1.102, dat in totaal circa 300 parkeerplaatsen voor vergunninghouders
telt. Op dit moment zijn 278 vergunningen aan bewoners uitgegeven en 140
aan bedrijven. Voor dit parkeerrayon bestaat geen wachtlijst voor de uitgifte
van bewonersvergunningen, er bestaat wel een wachtlijst voor zakelijke parkeervergunningen
(omvang van 5, wachttijd circa 7 maanden). De vergunningdichtheid
in dit rayon is 0,93 bewonersvergunning per parkeerplaats en
0,47 zakelijke vergunning per parkeerplaats.
Parkeerplaatsen bij parkeerautomaten (parkeerrayon 1.200): op het oostelijk
pleindeel bevinden zich 67 parkeerplaatsen voor zowel vergunninghouders
als voor bezoekers van de stad. Aan de randen van het plein bevinden
zich nog eens 57 parkeerplaatsen, eveneens zowel voor vergunninghouders
als voor kortparkeerders. Deze 124 parkeerplaatsen maken deel uit van het
parkeerrayon met code 1.200, dat in totaal circa 600 parkeerplaatsen telt.
Op dit moment zijn 455 vergunningen aan bewoners uitgegeven en 200 aan
bedrijven. Voor dit parkeerrayon bestaat zowel een wachtlijst voor de uitgifte
van bewonersvergunningen (omvang van 48, huidige wachttijd circa 7
maanden) als voor de uitgifte van zakelijke parkeervergunningen (omvang
van 198, wachttijd minimaal 4 jaar en 10 maanden). De vergunningdichtheid
in dit rayon is 0,76 bewonersvergunning per parkeerplaats en 0,33 zakelijke
vergunning per parkeerplaats.
Parkeergarages
Naast de parkeerplekken op maaiveld liggen aan de rand van het gebied Janskerkhof
de Grifthoekgarage en de Kruisstraatgarage en iets verder weg de
garage aan de Springweg en de garage in La Vie. De kaartjes op pagina 44
geven het loopbereik aan. Naast de reële loopafstanden is vooral de aantrekkelijkheid
van de route voor de bezoeker van belang naast een goede
bewegwijzering
Onderbouwing - 49

Stadsontwikkeling
50 - Onderbouwing
53 Rond het Jans-
kerkhof veroorzaken
de wild geparkeerde
fietsen overlast.
33 De fietsenkelder
aan de Wittevrouwenstraat
is eind
2011 beschikbaar
3.1.7 Fietsparkeren
Net als andere delen van de binnenstad is er ook op en rond het Janskerkhof
sprake van overlast van geparkeerde fietsen. Het gaat om 118 vooral overdag
matig bezette klemmen (in de avond- en nachtelijke uren zijn de klemmen
voor meer dan 90% bezet). Gemiddeld staan per meetmoment nog eens circa
200 fietsen buiten de klemmen (cijfers augustus 2010).
Langs de Drift, aan de rand van het Janskerkhof is de overlast van geparkeerde
fietsen de laatste jaren enorm toegenomen. De plannen van de universiteit
in het Driftcluster zijn voor het grootste deel gerealiseerd waardoor er meer
studenten het gebied bezoeken terwijl de fietsenkelder aan de Wittevrouwenstraat
pas eind 2011 beschikbaar is.
Het aantal fietsen dat op piek momenten in de binnenstad wordt geparkeerd
leidt tot een aantal problemen:
De hoeveelheid wild gestalde fietsen tast de kwaliteit van de openbare ruimte
aan. Het ongebreideld fietsparkeren belemmert de toegankelijkheid van winkels
en voorzieningen. Op bepaalde locaties leidt het veelvuldig wild parkeren
tot gevaarlijke situaties.

Een universiteitskwartier rond het Janskerkhof zal de Universiteit Utrecht nadrukkelijker en herkenbaarder
positioneren in de binnenstad, waarbij de universiteit tal van economische, sociale en culturele
impulsen aan het gebied zal kunnen geven.
Bron: Universiteit Utrecht
3.2 Ambitie
Tijdens de workshops zijn 3 thema’s naar voren gekomen voor het Janskerkhof.
Deze thema’s zijn ‘Kwaliteit&Allure’, ‘Cultuur&Wetenschap’ en
‘Verblijven&Ontmoeten’. Het Janskerkhof presenteert zich als het culturele
hart van de campus en een ontmoetingsplaats voor talent; als een creatieve
plek in de stad, waarbij naast onderwijsinstellingen ook andere inwoners,
bezoekers en ondernemers betrokken worden.
3.2.1 Algemene uitgangspunten
A. Inrichting van de openbare ruimte Janskerkhof aan laten sluiten bij
de ambities van een Universiteitskwartier.
B. Autovrij plein (gefaseerd)
C. Realiseren fietsparkeren, ondergronds of in clusters op het plein.
D. Versterking van het Janskerkhof als bronpunt voor bezoek aan de
binnenstad.
E. Verbeteren van de leefbaarheid door aanpak openbare ruimte.
F. Geen uitbreiding zware horeca aan het plein.
G. Aantrekken van functies die synergie opleveren met kennis en
cultuur
H. Betere inpassing HOV baan in de openbare ruimte.
De algemene uitgangspunten worden in de volgende paragrafen toegelicht
Onderbouwing - 51

Stadsontwikkeling
52 - Onderbouwing
A Inrichting van de openbare ruimte Janskerkhof aan laten sluiten bij de am-
bities Universiteitskwartier
Het Janskerkhof functioneert door de huidige inrichting niet als het culturele
hart van het universiteitskwartier. Het belang van een sterk onderwijscluster
met ondersteunende publieke functies kan voor het gehele gebied een
enorme upgrading zijn. Het plein kan een icoon worden in de binnenstad aan
de hand van het thema “Campus van Kennis en Cultuur”.
De bovenstaande ambities werden in de workshop vertaald in de onderstaande
concrete wensen:
• Meer ruimte voor ontmoeting en verblijf.
• Universiteit meer zichtbaar maken aan het plein.
• Publieke functies aan het plein, zodat het plein meer gaat ‘leven’.
• Minder autoparkeerplaatsen op het plein.
• Relatie verbeteren van de panden met het plein. Lange rijen fietsenrekken
zorgen voor hindernissen bij betreden van het plein.
• Meer clustering van het fietsparkeren in de openbare ruimte.
• Ondergronds fietsparkeren.
• Geen horecaplein als de Neude, maar wel beperkte uitbreiding van zonnige/beschutte
terrassen.
• Meervoudig gebruik: terras, ‘catwalk’, open podium, bloemen- en plantenmarkt,
boekenmarkt en kunstmarkt.
• Barrièrewerking van de HOV-baan verminderen.
• Verbeteren van de oversteekbaarheid van het plein
• Uitstraling plein verbeteren door bestaande bomen te verplaatsen, snoeien
of weg te halen.
• Door gebouwen rond het plein aan te lichten de vorm van het plein zichtbaar
maken.
• Goede en logische routing en zichtlijnen op het plein creëren.
• Grote hoeveelheid grote en kleinen objecten die van het plein een rommelplek
maken verwijderen en/of een nieuwe plek geven.
• Behoud en versterking van de openbare functie van de Janskerk.
• Objecten zodanig positioneren op het plein dat ze de looplijnen en zichtlijnen
niet frustreren
• Geen publieke urinoirs met grote lichtreclame, maar goed vormgegeven
plasmasten.

5 Efficiënte fietsenstalling (l.), ondergronds fietsparkeren Wittevrouwenstraat (m.), parkeren in garages (l.)
B. Autovrij plein (gefaseerd)
Het intensiveren van programma in het gebied rond het Janskerkhof leidt tot
meer levendigheid op straat door een toenemend aantal studenten, werknemers
en bezoekers. Conform motie zullen er scenario’s ontwikkeld worden
hoe het plein gefaseerd autovrij gemaakt kan worden. Het is van belang extra
autogebruik in het gebied te voorkomen en automobilisten te stimuleren aan
de rand van het gebied in parkeergarages te parkeren. Een goede bewegwijzering
naar die garages en aantrekkelijke en korte looproutes van en naar de
verschillende garages zijn daarvoor belangrijk.
C. Realiseren van fietsparkeren
Door het toenemende aantal bezoekers en het stimuleren van minder autogebruik
zullen steeds meer mensen op de fiets naar het Janskerhof komen. Dat
leidt tot een steeds groter beslag op de openbare ruimte; toenemend aantal
geparkeerde fietsen. Het is van belang fietsen bij voorkeur in gebouwen en
ondergrondse stallingen onder te brengen.
De ambitie is het gebruik van de fiets te stimuleren en tegelijk de overlast van
gestalde fietsen te beperken door in te zetten op medegebruik of bouw van
(ondergrondse) stallingen. In het ‘actie programma fietsparkeren 2009-2013’
wordt geconcludeerd dat op basis van recente tellingen kan worden geconstateerd
dat de stallingbehoefte binnenstad jaarlijks met 500 plaatsen toeneemt.
In het bestemmingsplan is de mogelijkheid opgenomen van een ondergrondse
fietsenstalling aan de zuidzijde van het Janskerkhof. De ondergrondse fietsenstalling
onder het voorplein van de bibliotheek aan de Wittevrouwenstraat
gaat eind 2011 open. Uitbreiding van fietsenklemmen op maaiveld dient zoveel
mogelijk geclusterd te worden om versnippering van de openbare ruimte
te voorkomen.
Onderbouwing - 53

Stadsontwikkeling
5 Een OV-halte op een betere plek dan nu kan het functioneren van het Janskerkhof als bronpunt verbeteren.
5 De leefbaarheid van het gebied zal worden vergroot door het verbeteren van de openbare ruimte en binnen-
tereinen waardoor het in het universiteitskwartier goed wonen en verblijven is.
54 - Onderbouwing
D. Versterken Janskerkhof als bronpunt
De economische waarde van het Janskerkhof zal stijgen door het plein zelf,
maar ook de routes richting het plein aantrekkelijker te maken.
Extra bronpunten zoals een fietsenstalling, opstappunt toeristische elektrisch
vervoer maken Janskerkhof aantrekkelijker als startpunt voor binnenstadsbezoek.
Economische waarde van de openbare ruimte.
Herinrichten van de openbare ruimte is ook vanuit economisch oogpunt te
benaderen. De kwaliteit is mede bepalend voor het aantrekken van nieuwe
bezoekers. De binnenstad van Utrecht is goed voor 35 miljoen bezoekers
op jaarbasis. Als 1 miljoen van dit aantal in de toekomst de rest van de binnenstad
ook meeneemt als doel van hun bezoek, is dit goed voor 50 miljoen
directe bestedingen per jaar en 500 voltijdbanen (gebaseerd op kengetallen
gemeente Amsterdam).
Utrecht staat traditioneel hoog in de hiërarchie van winkelsteden. Deze positie
(altijd top 5, vaak top 3) staat onder druk omdat andere steden hun
investeringen in de openbare ruimte, niet zoals Utrecht hebben uitgesteld.
Steden als Den Haag, Breda, Den Bosch en Arnhem hield Utrecht in het verleden
achter zich. Deze steden hebben allemaal geïnvesteerd in hun openbare
ruimte en hebben hun kooppositie op zijn minst behouden en veelal versterkt
ten opzichte van Utrecht.
Na investeringen in de openbare ruimte blijkt dat de bestedingen in der gelijke
binnensteden het eerste jaar aanzienlijk stijgen, dan weer iets dalen en
vervolgens stabiliseren op een iets hoger niveau dan voorheen. Zonder kwalitatieve
openbare ruimte zullen de bestedingen eerder dalen, zeker in deze
economische omstandigheden
E. Verbeteren leefbaarheid door aanpak openbare ruimte
Door het plein multifunctioneel in te richten wordt het een ontmoetingsplek
voor de buurt en voor de stad.
De ca 40 miljoen bezoekers van de stad concentreren zich op het moment
voornamelijk op het kernwinkelgebied. Het is goed voor de leefbaarheid van
de gehele binnenstad als deze druk wat verminderd wordt door spreiding van
de bezoekers door de routes richting Janskerkhof en andere pleinen, en de
pleinen zelf aantrekkelijker te maken

F. Geen uitbreiding zware horeca aan het Janskerkhof
Horeca is en blijft een belangrijk onderdeel van het Janskerkhof. Horecaondernemers
hebben in hun eigen visie op dit gebied van Janskerkhof aangegeven
graag de transformatie naar meer kwaliteitshoreca te maken. Ze zien met
de ontwikkelingen van een Universiteitscampus ook een groeimarkt in daghoreca,
die tevens de uitstraling van het plein ten goede komt. Het Janskerkhof
moet geen tweede Neude dat alleen een terras en evenementen functie heeft.
Het Janskerkhof onderscheidt zich juist van de Neude door de directe aanwezigheid
van onderwijs-, en onderzoeksinstellingen. Dit sluit perfect aan bij
de voorgestelde en gewenste campusontwikkeling rondom Janskerkhof, waar
straks in “Starbucks–achtige” omgeving studenten contacten en studeren in
een gastvrije en prettige ambiance. Op het Janskerkhof gebeurt het!
Tijdens de workshops bleek dat, naast de wijkraad, ook een aantal ondernemers
rond het Janskerkhof geen Horeca-A maar ook geen uitbreiding horeca
B wilde aan het plein maar in wilde zetten op “kwaliteitshoreca”. Horeca die
alleen in de avonduren geopend is heeft geen meerwaarde voor het plein. Horeca
A en B is nu mogelijk in het Ontwikkelingskader Horeca. In de actualisatie
van deze nota wordt gekeken hoe deze wens meegenomen kan worden
G. Aantrekken van functies die synergie opleveren met kennis en cultuur
Behalve door herinrichting van het plein zal ook de clustering van onderwijs-,
onderzoeksfuncties de herkenbaarheid (‘branding’) en daarmee de aantrekkelijkheid
van het gebied vergroten voor specifieke winkels en bedrijven. In
het gebied is plaats voor specifieke winkelfuncties (boeken, mode, theaterwinkels),
voor broedplaatsen en startende bedrijven van studenten, al dan
niet gelieerd aan de onderwijsinstellingen en voor facilitaire bedrijven (ic,
grafische bedrijfjes, kopieershop). Ook goedkopere kleinere hotelaccommodaties
passen in de ambities voor het gebied.
Onderbouwing - 55

H. Betere inpassing HOV baan in de openbare ruimte
G. Betere inpassing HOV baan in de openbare ruimte De hoogwaardige openbare
vervoer (HOV) verbinding tussen station en de oostkant van de stad
genereert circa 2500 busbewegingen per dag over het plein, wat een grote
impact heeft op de verblijfwaarde van het Janskerkhof. Een tram is weliswaar
stedenbouwkundig beter in te passen in de stedelijke ruimte, maar een besluit
hierover is op korte termijn niet te verwachten. Het AB-BRU heeft eind
2009 de ambitie uitgesproken om een tramnetwerk te realiseren, waar de
verbinding door de binnenstad onderdeel van uitmaakt, maar gelijktijdig is
vastgelegd dat allereerst de HOV-verbinding Om de Zuid wordt gerealiseerd.
Over de vertramming van de route Om de Zuid wordt in de loop van 2011 een
go-no go besluit genomen. Pas daarna volgt eventueel de verbinding door de
binnenstad.

Greep uit workshop hartekreten:
NEE!
“Geen parkeren”
“Niet ieder voor zich”
“Geen verkeersveiligheidsdictaat”
“Geen chaos”
“Geen auto’s
“Geen somberheid”
“Niet alles vol”
“Niet laten zoals het nu is”
“Geen lichtreclamebakken op het plein”
“Geen weg over het plein
“Geen bus die de overhand heeft”
JA!
“Autovrij plein”
“Lekker kunnen zitten”
“Voetgangersvriendelijk met logische routes, bus is te gast”
“Veilige verkeerssituatie”
“Fietsenstalling”
“Benutten van de Janskerk”
“Licht op het plein”
“Benadrukken van ontmoeten, cultuur, universiteit en kunst”
“Kiezen voor eenheid”
“Bomenstructuur”
“Verlichting pleinwanden”

www.utrecht.nl
Stadsontwikkeling
Bezoekadres Ravellaan 1, 3533 JE Utrecht
Postadres Postbus 8406, 3503 RK Utrecht
Telefoon 030 - 286 00 00
Mail stedenbouw@utrecht.nl