kwartaaloverzicht binnenlandse veiligheidsdienst - nationaal ...

CPN
Stellingname inzak» Polen
- 13 -
De aanstaande Taeede-Ramerverkiezingen, het perspectief van de "vredesstrijd",
de aandrang van de jonge intellectuelen op een duidelijke positiebepaling
en de na de autonomieperiode met veel zorg en moeite weer
opgebouwde relatie met de zusterpartijen zijn de belangrijkste factoren
waarmee de CPN rekening moest en moet houden bij haar standpuntbepaling
t. a. v. de arbeidsonrust in het "socialistische broederland" Polen.
In kwesties als deze - zoals ook na de Sowjet-inval in Afghanistan en
na het Russische optreden tegen de dissident SACHAROff bleek - pleegt de
partij zich - althans voor niet ingewijden - wat onduidelijk op te stellen,
net de vooropgezette bedoeling om zoveel mogelijk mensen te vriend
te houden. De indruk bestaat echter, dat de partij met name van de Afghanistan-affaire
een kater heeft overgehouden. Veelvuldig ontstond ook
in de partij zelf gemor over de manier waarop de partijleiding deze
kwestie steeds weer met wolken mooie woorden omhulde. Ongetwijfeld zal
ook deze ervaring het positiekiezen in de kwestie Polen hebben beïnvloed.
De eerste reacties op de gebeurtenissen in Polen lieten overigens enige
tijd op zich wachten. Werd het Sowjet-optreden in Afghanistan door het CPN-
dagblad De Waarheid destijds na enige aarzeling afgekeurd, naar tegelijkertijd
uitdrukkelijk geplaatst binnen het kader van de imperialistische dreiging in
dat gebied, zo werd thans - in eerste instantie - toegegeven, dat door het
Poolse regien wel enige fouten genaakt waren waaruit ontevredenheid kon zijn
ontstaan over de centralistische manier van regeren, maar tegelijkertijd opge-
merkt dat de problemen in hoofdzaak veroorzaakt waren door de kapitalistische
wereldcrisis.
Nieuw was echter ditmaal dat de CPN deze kool-geltformulering spoedig
terzijde schoof en steeds meer partij ging kiezen voor de Poolse arbeiders.
Zo kon al gauw na de eerste tactische stelllngname uit de mond van het CPN-
Tweede-Karaerlid J.F. WOLFF worden opgetekend dat de arbeidersacties in Polen
zich naar zijn mening keerden tegen de wijze van functioneren van het socialis-
tische stelsel, tegen fouten in de bureaucratische structuur. Er zou echter
beslist geen sprake zijn van een aanval op het socialistische stelsel daar als
zodanig; daarin bleven naar zijn mening de belangen van de arbeiders princlpie<
voorop staan.
Langzamerhand ging het voorzichtig goedpraten van het Poolse verzet zelfi
over in een expliciete verdediging ervan, vooral toen enkele Oosteuropese