LESMAP Indios no Brasil - KMKG

de godsdienstoorlogen in Europa. Hij
vergelijkt de wreedheden die daaruit
voortvloeiden met het kannibalisme
van de indianen. Het werk past dan
ook perfect binnen de literaire context
van het 15de-eeuwse Frankrijk. Net
zoals zijn tijdgenoot Rabelais maakt
De Léry karikaturen van de Tupinamba:
goedlachse indianen.
de klas aan het werk:
seCundair onderwiJs
Jean de léry aan het woord:
‘[…] Bovendien hebben ze de gewoonte
om bij alle jongens vanaf hun kindertijd
de onderlip vlak boven de kin te
doorboren. In het gat draagt iedereen
gewoonlijk een mooi gepolijst bot,
wit als ivoor. Het doet denken aan een
van die kleine kegels waarmee men op
tafel speelt door ze te laten tollen. Het
puntige uiteinde steekt zo’n duimbreed
of twee vingers uit en zit vast tussen het
tandvlees en de onderlip. Ze kunnen het
bot naar eigen goeddunken dragen
of eruit halen. […]
[…] Daarenboven schilderen onze
Brazilianen vaak het lichaam in bonte
kleuren. Ze maken, gewoonlijk met
het sap van een vrucht die ze ‘genipat’
noemen, vooral dijen en benen zo
zwart, dat je zou denken dat ze zwarte
priesterkousen droegen als je hen van op
een afstand zag. De zwarte kleurstof van
dit sap kleeft zodanig op hun huid dat
ze zich in het water kunnen wassen zo
vaak ze willen, het komt er pas na tien of
twaalf dagen af. […]
[…] Wanneer onze Brazilianen ten oorlog
trekken […], doden ze op plechtige wijze
een gevangene om hem op te eten. Om
beter voor de dag te komen en moediger
te lijken, wikkelen ze zich in stoffen
en dragen hoofddeksels, armbanden
en andere sieraden uit groene, rode,
blauwe en anders gekleurde veren die
natuurlijk, eenvoudig en van een grote
schoonheid zijn. Zodanig dat, eens de
veren uitgezocht, gemengd en met
minuscule stukjes riet en katoendraad
stevig aan elkaar vastgebonden zijn,
geen enkele Franse ambachtsman ze
beter kan bewerken of handiger naaien.
Je zou denken dat de gewaden die
ervan gemaakt worden van hoogpolig
fluweel zijn. Op dezelfde manier maken
ze de versiering van hun zwaarden
en houten strijdknotsen die even rijk
gedecoreerd zijn met die pluimen die
zo goed geschikt en gebruikt zijn. Het is
fantastisch om te zien. […]’
Uit: Jean de Léry, 1578, Histoire d’un voyage faict
en la terre du Brésil, hoofdstuk 8, p. 216 & 222
(vertaling C. Willemen).
- Heeft de auteur werkelijk indianen
ontmoet? Is hij neutraal? Koestert hij
vooroordelen tegenover deze mensen
die hij voor de eerste keer ontmoet?
De foto’s en objecten op de
tentoonstelling zullen je helpen bij het
beantwoorden van deze vragen.
- De Léry beschrijft de fysieke
verschijning van de indianen
tot in detail. Stel een lijst op van alle
lichaamsversieringen die in de
tekst beschreven worden. Maak tijdens
je bezoek aan de tentoonstelling
een tweede lijst met versieringen die de
indianen vandaag dragen. Vergelijk de
twee lijsten: zien de indianen er
vandaag nog hetzelfde uit als in de
9
16de eeuw?
- In de klas: voer een debat over stijlen en
trends: zijn die belangrijk voor
jongeren? Zijn kleding en sieraden een
middel om je identiteit vorm te geven,
om tot een groep te behoren?