1 prachtig panorama op ronse vanaf de zandstraat

prachtig panorama op ronse vanaf de zandstraat
1

2
Neuzen in
ronse
Beste lezer,
proficiat! in jouw handen rust een uniek curieusboekje dat
je meeneemt op verrassende citytrip doorheen ronse. Ben je
curieus naar enkele smakelijke streekgerechten, boeiende
figuren, schalkse verhalen of simpelweg de meest romantische
plekjes? Blader dan vlug verder en laat je verrassen door de
talloze verborgen pareltjes van deze stad! of je er nu woont, of
op bezoek bent, veel plezier met Neuzen in Ronse!
Bruisende groeten,
freya van den Bossche, voorzitter curieus oost-vlaanderen
3

Ronse in een oogopslag
getuigenheuvels. Bossen. grafheuvels. romeinse relicten. molenbeek. heilige
amandus. religieuze nederzetting. merovingische resten. tenement van inda.
Kapittel van ronse. sint-hermescrypte. oude-sint-martinuskerk. pelgrims. gerard
de Wattripont. stadskeure. Lakenindustrie. de vrijheid. gwijde van dampierre.
stadsbranden. Baronie. hermes van Winghene. cypriaan de rore. Beeldenstorm.
pieter titelmans. oorlog en bezetting. Kasteel van nassau. Kapel van Wittentak en
Lorette. armoede & epidemies. Boerenkrijg. huisnijverheid. etienne glorieux en
zusters van Barmhartigheid. Wijnteelt. vlasgetouwen. edouard Joly. spoorwegtun-
nel. oudste station. passerelle. menselijk mirakel. ingeweken gentenaars. césar
snoeck. ovide decroly. alphonse renard. arbeiders & textielbarons. herenhuizen
& koertjes. villa’s & kasteeltjes. fantasieweefsels. grawitz-affaire. politieke & so-
ciale spanningen. ephrem de malander. oud kerkhof. schoolstrijd. handelskamer.
055. oscar delghust. art deco. taalstrijd. collaboratie, verzet en repressie. Leo
4
vindevogel. eugène soudan. sociale
voorzieningen. valère depauw. muziek-
academie. Bib. etienne vermeersch.
faciliteitengemeente. tavi. fiertel.
ephrem delmotte. Bommels. albert
cambier. armoede. migratie. stadsleeg-
loop. must. villa carpentier. de
ververij. tio 3 . Koers. vanlooy-Beheyt.
criquilion-Bauer-fondriest. voetbal.
pierre carteus. de ronsenaar. Kunste-
naars. rudy demotte. natuurparken.
grote prijs tekenkunst. picturale.
met dank aan geschiedkundige Kring ronse
Kruisstraat
5

Alle wegen leiden
naar ronse
alle grote steden hebben hebben er
één... een internationale wegwijzer
naar alle hoeken van de wereld. als
rome en parijs mogen pronken met hun
middelpuntvliedende kracht dan mag
ronse dat ook. en als we dan toch een
wegwijzer opstellen, waarom dan geen
speciale?
6
Et voila, vanaf nu vind je in ronse de
enige echte curieuswegwijzer die onze
stad positioneert ten opzichte van haar
zustersteden, Kleve (duitsland), Jablonec
nad Nisou (tsjechië), M’Saken
(tunesië), Sandwich (groot-Brittannië)
en Saint-Valery-sur-Somme (frankrijk).
7
de enige echte curieusWegWiJzer in ronse

8
Jacques en marthe genieten van de rust en eLKaar op een BanKJe in het BruuLparK
De Bankjesroute
Wie af en toe verdwaalt langs de
ronsense straten en pleinen, heeft het
vast al opgemerkt. de klassieke stadsbanken
verloederen langzaam. vaak
gaan we zo gejaagd door het leven, dat
we nog zelden de tijd nemen om even
rustig op een bankje te zitten... en gewoon
genieten van de omgeving.
deze bankjes zitten trouwens barstensvol
kapitaal. hoezo, een verborgen
schat?, horen wij u al denken. Ja
hoor, een schat aan herinneringen.
vrienden delen er verhalen, prille koppeltjes
geven er hun eerste aarzelende
zoen, grootouders kijken waakzaam en
o zo trots naar hun spelende kleinkinderen
verderop...
curieus wil dit weelderige kapitaal
maximaliseren en daarom creëerden
we speciaal voor Neuzen in Ronse onze
Bankjesroute. Allez hop, we zijn weg,
een wandeling langs de charmantste
zitplaatsen die onze stad te bieden
heeft.
9

H
10
I
A
G
Bron: googLe maps
B
F
D
C
e
de start- en aankomstplaats van deze
route (6 km) is het park aan sint-hermes
A in de sint-martensstraat.
We passeren verder enkele rustgevende
bankjes aan het Bruulpark B ,
het mouroitplein C , de grote markt D ,
het sint-martinuspark e , het stationsplein
F , het franklin rooseveltplein G ,
de wielermuur aan de Kruisstraat H
en het malanderpark I . Langs de Kievestraat
en de Bruul kan je terugwandelen
naar het park aan sint-hermes A .
WiLLeKe en Wannes duiKen in de BoeKen op het BanKJe voor de BiB
11

12
esteLLe de vos
De coolste rondleiding
in ronse voelen jong en oud zich thuis,
zoveel is zeker. aan het woord zijn
estelle de vos en maxim supply, twee
vrolijke tieners die ons de weg wijzen
langs alle coole plekken in ronse. en
weg zijn we...
Ronse door de ogen van
Estelle De Vos (12 jaar)
estelle twijfelt niet lang over haar
coolste plek. zonder twijfel, de danszaal
in het sportcentrum ‘t rosco. “hier kan
ik me volledig uitleven in de werkgroep
‘dance-crush’ met ballet, hiphop en
moderne dans. het is een combinatie
van lenigheid, sportiviteit, concentratie
en discipline. en dat allemaal in een
superleuke ambiance!”
Wanneer ze het heeft over haar vriendinnetjes
die ze in de dansschool leerde
kennen, straalt estelle. maar wanneer
ze vertelt over de halloween- of
Broadway-optredens in de grote zaal
van het coc, fonkelen haar oogjes meer
dan ooit. na die vele uurtjes oefenen,
geven de bewonderende blikken van
het publiek bijzonder veel voldoening.
13

14
maxim suppLy op de grote marKt
Ronse door de ogen van
Maxim Supply (11 jaar)
maxim is een grote fan van de grote
markt. “ik kan daar skaten en voetballen
terwijl mijn ouders genieten van
een terrasje. vroeger kon dit allemaal
niet, maar sinds de markt werd heraangelegd
als een mooi open plein is dat
allemaal mogelijk.”
nog cooler vindt hij de vele concerten,
sportwedstrijden, het vuurwerkspektakel
van de Bommelsfeesten, de kermissen...
die van de markt een levendig
kleurrijk plein maken. “fantastische
plek, toch?”, besluit maxim. en wie zijn
wij om hem tegen te spreken?
"
groetjes uit
ronse
15

16
wat cultuur al niet kan
postzegel
aub De
bekenste Ronsenaar
rust in vrede
Ephrem Delmotte, getalenteerd muziekpedagoog,
componist en beiaardier,
maar vooral geliefde volksmens
en Ronsenaar.
op 13 maart 1905 zag ephrem in ronse
het levenslicht. toen hij nog een broekventje
was, stuurden zijn ouders hem
al naar de muziekschool. na zijn middelbare
studies aan de ronsense ecole
moyenne studeerde hij notenleer, harmonie,
piano en orgel aan het Koninklijk
conservatorium te gent. in 1928 kon
hij als als muziekleraar aan de slag bij
het atheneum en de muziekacademie
in ronse. na zijn pensioen verkaste hij
naar oostende om er wekelijks de beiaard
te bespelen. zijn laatste concert
als beiaardier speelde hij op 91-jarige
leeftijd. Jawel, eenennegentig, dat
vinden wij toch wel even indrukwekkend.
amper een jaar later blies hij zijn
laatste adem uit.
maar in ronse zal hij voor eeuwig en
altijd herinnerd worden als initiatiefnemer
en bezieler van de Bommelsfeesten
(bericht aan de niet-Ronsenaren: [Bonmohsfiesten]
is de correcte uitspraak van
dit lokaal festijn, nvdr.). hij componeerde
17

het famiLiegraf Waar ephrem deLmotte Begraven Ligt
18
in 1951 het Lied der Bonmohs, dat je
vandaag exclusief kan beluisteren aan
zijn borstbeeld voor de zottenmuur.
ephrem creëerde ook de drie ronsense
textielreuzen: staf de Wever, manse
de spinster en angeeleki de naaister.
de ronsenaren vereerden ephrem met
een vierde reus: ephrem de Beiaardier
flaneert vanaf 1992 ook jaarlijks door
zijn stad.
de ronsense dankbaarheid voor reuzenpapa
ephrem delmotte is groot. de
passie die hij voor zijn stad aan de dag
legde, is inspirerend voor elke ronsenaar.
unieKe muziKaLe Buste van
deLmotte voor de zottenmuur
19

Een Ronsenaar achter
de rode Duivels
Weinigen zijn er zich bewust van, maar
de sterke man achter de rode duivels...
is een ronsenaar. Kinesist Bernard
Vandevelde is de steun en toeverlaat
van onze nationale voetballers. hij
neemt de edele taak op zich om hun
blessures te voorkomen en te behandelen.
curieus zocht de man op, en kwam terug
met een inspirerend verhaal.
Bernard is nog een klein manneke,
wanneer hij al gepassioneerd is door
20
sport en sportkwetsures. na zijn studie
kinesitherapie volgt hij een bijscholing
sportletsels. de praktijk, die proeft hij
bij de voetbalploeg van Leupegem. de
overstap naar KsK ronse, waar hij echt
de knepen van het vak leert, volgt niet
veel later.
maar Bernard heeft honger naar meer...
en hij solliciteert spontaan bij de Belgische
voetbalbond. “Wat later kreeg ik
plots een telefoon van de Bond,” vertelt
Bernard. “of ik als interim-kinesist met
het nationaal jeugdelftal naar ierland
wou trekken... ik heb geen seconde getwijfeld
en deze unieke kans met beide
handen gegrepen.”
met de carrière van Bernard gaat het,
in tegenstelling tot de resultaten van
de rode duivels zelf, consequent in
stijgende lijn. vandaag neemt hij de
gespierde kuiten van de a-ploeg onder
handen. “het is een sterke ploeg, ik
geloof intens in hun kansen voor kwalificatie
op het WK 2014.”
Welke herinnering koestert hij het
meest? Bernard aarzelt niet: “de 3-2
overwinning in 2008 van België tegen
italië tijdens de olympische spelen. het
zal me altijd bijblijven, het spectacu-
laire spelverloop tijdens en de euforie
na de match tegen zo’n topploeg.”
Bernard voelt zich goed in onze stad.
hij heeft dan ook een bijzondere boodschap
voor ons. “de ronsenaars mogen
best wat trotser zijn op hun stad. Welke
andere stad van deze omvang kan zeggen
dat het over een stadion, een gloednieuw
sportcentrum en een finse piste
beschikt? en binnenkort komt daar nog
een nieuw zwembad bij.” meteen volgt
een warme oproep aan de inwoners:
“doe aan sport. zo hou je niet alleen je
lichaam, maar ook je geest jong!”
Boodschap begrepen, wij gaan meteen
een rondje joggen.
21

We vroegen aan
100 ronsenaren
22
DE RonsEnAAR. WiE is hij? WAt DEnkt zij? En WAARom?
op een zonnige nazomerdag trok curieus
de straat op en vroeg de pieren
uit de neus van honderd ronsenaren.
We peuterden niet alleen wat sappige
roddels los, maar ontdekten vooral de
ware aard van de gemiddelde Ronsenaar.
We vroegen aan 100 ronsenaren...
... Waar heb jij voor het eerst gekust?
fonkelende oogjes en rode oortjes wanneer
we in het romantische verleden
van de ronsenaren groeven. al snel
werd ons duidelijk dat de meeste ronsenaren
leerden kussen... op school!
verder populair is Jeugdcentrum de
Kobbe en ook in het park aan sinthermes
zijn talloze eerste kussen
uitgedeeld. maar ronse telt tientallen
zeemzoete zoenplekjes... een greep
uit het ruime aanbod: het station, de
dammekesstraat, het muziekbos, het
snookerpaleis, de turnzaal, de spoorwegbedding,
aan de Blote pompier, de
savooistraat, het astridplein, het folkloremuseum,
het Klein marktje, de visvijver...
of nog: “in mijn bed”, vertrouwde
ons een bloedeerlijke ronsenaar toe. al
even ontwapenend openhartig vonden
wij het treuzelende “ik zou het begot niet
meer weten...”
... Wat vind je zo leuk aan Ronse?
100 ronsenaren vragen naar wat ze zo
leuk vinden aan onze stad brengt 100
persoonlijke antwoorden naar boven. te
veel en te divers om alles op te sommen,
maar we doen een poging. heel veel lof
voor onze groene omgeving en de prach-
tige natuur waarin de stad baadt. ook
de sterke tradities als de fiertel en de
Bommelsfeesten doen het hartje van de
ronsenaar sneller slaan. ook al is het
een stad, veel mensen kennen elkaar en
dat betekent een grote meerwaarde. het
kleurrijke dialect, de rijke geschiedenis,
de rustige plekjes, de prachtige
art-decohuizen, de talloze horecaadresjes...
het zijn allemaal troeven die
ronse kenmerken. ook de diversiteit
van de ronsenaars spreekt aan. de
kruispuntstad ademt zowel de passionele
hartelijkheid van de romaanse
en de rationaliteit van de germaanse
cultuur.
23

... Wat vind JiJ het mooiste pLeKJe in ronse?
Wandelpad Spoorlijn 87
24
Bois Joly
Bovenaan Kruisstraat
Wittentak
Malanderpark
by night
panorama
zandstraat
Mouroitplein
Sint-Hubertpark
te veel om op te noemen
stationsplein
Folkloremuseum
Grote Markt
thuis
muziekbos
Bruulpa r k
... Wie is voor Jou de grootste ronsenaar?
Ikke
Jean-ovide Decroly
marcel Vandewattyne
M I J n G r o o t o u D e r s
Ephrem Delmotte
Jan Demeulemeester
Orphale Crucke
pierre carteus
eugène soudan
Etienne Verschueren
CypRiaNO DE RORE
tavi
25

... Wat Was het origineeLste personage Waarin JiJ Je voor de BommeLsfeesten verKLeedde?
26
spook
koningin der Bommels
Airhostess
ridder
Wiske
Bob de Bouwer
Danny zuko uit Grease
Chinees
Koning der BommelsKardinaal
B e e r
KaDEitcHiESt
C l e o p a t r a
Ronsische zot
GSM
Caesar
The Mask
voorzitter
Fonzie
Cliniclown
Mozart
Schot
Russische schone
Flamencodanseres
Canadese k3-meisjeBij
politiemanpyjama
lieveheersbeestje
Verpleegster
Duivel
Duiker
27

Wat schuilt er achter
de gevel?
Wie af en toe verdwaalt door de straten
in het historische centrum van
de stad, kan zich laven aan hele huizenrijen
met karaktervolle gevels. ze
getuigen van de hoge welvaart die de
textielindustrie hier bracht in de vorige
eeuw.
de nabije omgeving van de fabrieken
werd steevast volgebouwd met kleine
werkmanshuisjes. de initiatiefnemers
van deze cités waren meestal
fabriekseigenaars zelf, die de arbeiders
maximaal aan hun bedrijf wilden verknechten.
maar de patrons zelf?
28
die vluchtten weg uit deze luizenwijken
en bouwden opvallende woningen in de
nieuwe buitenstraten.
geheel in deze ontwikkeling startte
armand gilleman, garenhandelaar, een
groots bouwproject. het resultaat? vier
woningen in de gomar vande Wielelaan.
in huis nr. 69 nam hij zelf zijn
intrek en werkte daarom het interieur
rijkelijk af met enkele knipoogjes naar
de art nouveau. eddy vandewalle en
martine de deken, een stel jonge leerkrachten,
vielen als een blok voor dit
huis, smoorverliefd op de mooie deco-
een art-nouveaupareLtJe in
de gomar vande WieLeLaan
ratieve binnenhuiselementen. maar
vooral de glasramen, die alle aandacht
afleiden van de werkelijke grootte van
de vertrekken, bekoorden hen.
Leven in een bijna-museum heeft
onvermijdelijk een weerslag op de
artistieke interesses van de bewoners
van nummer 69. gaandeweg werden
ze zich meer en meer bewust van het
waardevolle kunstwerk dat ze zich als
woning hadden aangeschaft. verborgen
artistieke talenten welden in hen op en
martine volgde zelfs een opleiding tot
juwelier-goudsmid. eddy ging aan het
schilderen.
Wil je zelf kennis maken met dit historisch
pareltje? neem dan gauw contact
op met de dienst toerisme of
versierdemens@telenet.be en bezoek
dit huis in het kader van een art-nouveauwandeling.
29

De held van Ronse
ronse barst van de lokale helden.
talloze sterren sieren ons sportieve,
muzikale of culinaire firmament. maar
eentje springt er toch bovenuit: Marcel
Vandewattyne. in 2009 moesten we
jammer genoeg afscheid nemen van
deze atletiekbink, maar curieus vereert
hem vandaag graag postuum als
Held van Ronse.
in 1924 zag marcel vandewattyne het
levenslicht in ellezelles. maar in hart
en woonst was hij een echte ronsenaar.
als kind koesterde hij de droom om
wielrenner te worden. maar omdat
papa vandewattyne hem geen fiets
kon geven, begon hij maar te lopen. en
al snel bleek dat marcel meer kon dan
30
zomaar een rustig rondje joggen in het
ochtendzonnetje. nee hoor, onze marcel
had buitengewoon veel talent voor de
langere afstanden en het veldlopen.
maar met natuurlijk talent alleen, haal
je het niet. door zijn ongelofelijke werklust
en inzet kon hij een rijk gevulde
carrière uitbouwen. enkele cijfers om
van te duizelen? hij won niet minder
dan 494 wedstrijden, hij verdedigde 2
maal de Belgische tricolore op de olympische
spelen, werd 3 keer Belgisch
Kampioen op de 10 000 meter en 6 keer
bij het veldlopen. en ondertussen werkte
marcel volop verder in de schrijnwerkerij,
waardoor hij maar bitter weinig
tijd overhield om te trainen...
marcel wou ook graag winst in de Landencross
aan zijn palmares toevoegen.
maar hij moest er drie keer genoegen
nemen met een tweede plaats. in 1958
nam hij revanche door de gouden plak te
halen in de prestigieuze cross des as.
maar marcel ging niet gauw naast zijn
schoenen lopen. ondanks de vele mooie
overwinningen en uitzonderlijke prestaties
bleef hij steeds dezelfde sympathieke
en bescheiden man.
ook na zijn profcarrière zette hij zich
met hart en ziel in voor zijn sport. eerst
als coach, later als ondervoorzitter van
atletiekclub assa ronse.
in 2009 namen de ronsenaren afscheid
van hun sportheld. de passie en inzet
die marcel vandewattyne voor atletiek
aan de dag legde, zijn inspirerend voor
generaties atleten. Merci Marcel!
met danK aan de vrouW en
zoon van marceL
31

Vroeger
een BLiK op het rooseveLtpLein (net na Wo i, met danK aan geschiedKundige Kring ronse)
32
nu
33

34
huiseLiJKe zorgen, een origineLe Wouters op het mouroitpLein
Wat doet die hier?
Flanerend op het Mouroitplein, zullen
velen het zich al afgevraagd hebben:
wat doet die hier? We hebben het uiteraard
niet over een weinig modebewuste
toevallige voorbijganger, maar over het
bronzen standbeeld in de fontein.
de naam Motties woaf (verwijzend naar
ephrem delmottes vrouw) zal bij de
meeste ronsenaars wel een belletje
doen rinkelen. maar de echte naam van
dit standbeeld is Huiselijke zorgen.
deze meer dan levensgrote sculptuur is
van de hand van kunstenaar rik Wouters.
hij verbeeldt hier een huisvrouw
die mijmert over dagdagelijkse zorgen.
het beeld is geboetseerd naar nel, zijn
grote liefde en muze. slechts twaalf
sculpturen werden in brons gegoten.
naast ronse kan je ook in amsterdam
(stedelijk museum), antwerpen (middelheimpark),
Brussel (KmsK), Keulen
(rheinpark)... één van de andere originele
exemplaren ontdekken.
de Belgische kunstenaar rik Wouters
(1882 – 1916) begon zijn artistieke carrière
als beeldhouwer, om zich nadien
vooral toe te leggen op schilderen en
tekenen. hij overleed op amper 34-jarige
leeftijd aan oogkanker. hij liet een
indrukwekkend oeuvre na: meer dan
170 schilderijen, 35 sculpturen, 50 etsen,
40 pastels en 1500 tekeningen.
35

Ronse door de ogen
van ...
... Marie-Jeanne D’Hondt. We vroegen
aan enkele senioren om hun ronse op
papier te zetten. Waar voelen ze zich
thuis? Wat vinden ze het mooiste plekje
in ronse?
We kregen enkele mooie tekeningen
in onze brievenbus... maar dit pareltje
vonden we wel een publicatie in ons
unieke neuzenboekje waard. de schets
is van de hand van marie-Jeanne
d’hondt (66 jaar). het is een zicht op de
36
hoge mote vanaf de Biesestraat. op de
achtergrond kan je de sint-hermeskerk
herkennen.
maar we geven graag deze boodschap
mee aan de piepjonge ronsenaren: nu
is het aan jullie! haal wasco’s, kleurpotloden
en je kleurrijke verbeelding
naar boven... en stuur deze prent mooi
ingekleurd terug naar curieus ronse.
Wie weet, maak je wel kans op een
leuke prijs!
"
37

38
wat cultuur al niet kan
naam: .............................................................................
Leeftijd: ........................................................................
adres: .............................................................................
mailadres (van jou of je mama of
papa): ..............................................................................
(postkaart voldoende gefrankeerd terugsturen)
curieus ronse
georges desmetstraat 62
9600 ronse
postzegel
aub
Die was van hier
September 1975. papa José plume
schrijft zoonlief Serge, op dat moment
nog een achtjarige bengel, in aan de
muziekacademie van zijn geboortestad.
hij kon op dat moment onmogelijk
voorzien dat dit de eerste stap was naar
de realisatie van zijn eigen jeugddroom:
beroepsmuzikant worden.
al snel blinkt de beloftevolle serge
uit in de klas. hij volgt als een ijverige
leerling de ene cursus na de andere:
notenleer, trompet, piano, harmonie
en muziekgeschiedenis. maar serges
grootste liefde, dat blijkt de trompet.
zijn blaastalent blijft niet onopgemerkt.
in 1985 ontvangt hij de regeringsmedaille
en drie jaar later de eerste prijs
van het Koninklijk conservatorium van
gent.
de jonge ronsenaar trekt daarna naar
het hilversums conservatorium van
amsterdam, waar hij in 1990 cum laude
afstudeert als trompettist in de afdeling
jazz en lichte muziek. de weg voor een
internationale muzikale carrière ligt
open, laat die groupies maar komen.
tijdens zijn studies leerde serge al het
klappen van de zweep aan de zijde van
zijn vader bij de West music club, een
bescheiden big band uit de streek van
ath. maar de bal gaat pas echt aan het
rollen, wanneer hij kort na zijn 18 de verjaardag
mag optreden met het
39

met danK 40 aan fotograaf david Legière en het
BrusseLs Jazz orchestra
Brt-Jazzorkest onder de leiding van
Bob porter.
sindsdien reist onze serge de wereld
rond en speelt hij op de meest prestigieuze
internationale jazzfestivals. hij
werkt samen met helden als quincy
Jones, Joe cocker, patrick Bruel, Lionel
richie, simple minds en natuurlijk onze
nationale trots toots thielemans. maar
ook als lid van het Brussels Jazz orchestra
scoort serge als een ware spits.
Voor de soundtrack van de prachtfilm
The artist kon het jazzorkest een
felbegeerde maar welverdiende oscar
binnenrijven.
in het Waals-Brabantse ittre vond
serge intussen een warme thuis met
zijn gezin. maar voor ons, blijft hij altijd
ene van r(ons)e...
scène uit the artist, sLoKop van de oscars 2012, met een
cruciaLe BiJdrage van onze trompettist serge pLume
41
foto: reporters

Zo is er maar één
in Ronse
een unieke mens in ronse, die Jan
Leenknegt. als glaskunstenaar is hij
de enige die in onze Vlaamse ardennenparel
wél van toeten of blazen
weet.
Wie zich via de savooistraat een weg
baant naar de muziekberg, botst onderaan
in de bocht op enkele glassculpturen
bij een gerestaureerd industrieel
pand. hier huisde ooit een textielververij,
maar werd door de toen nog vrij
jonge kunstenaar Jan Leenknegt en zijn
echtgenote omgetoverd tot kunstatelier
en woning.
het artistieke bloed stroomt door de
Leenknegt-aderen. Jan is de zoon van
michiel Leenknegt, de grondlegger van
de kunstenaarskolonie van Kwaremont.
in zijn atelier langs het parcours van
de ronde van vlaanderen kon je steeds
monumentale glasramen in opbouw
opmerken. dat de piepjonge Jan er al
spelende gegrepen werd door de liefde
voor kunst en glas, zal niet verbazen.
42 Jan LeenKnegt, unieKe gLazenier in ronse
43

44
een carrière als glazenier was dan ook
geen uit de lucht gegrepen droom.
Jan werkte zijn kunstopleiding af en
koos er bewust voor om zijn eigen vleugels
uit te slaan. hij wou ontsnappen
uit de schaduw van zijn flink gerespecteerde
vaders en diens atelier. in het
oude textielpand aan de savooistraat
lukt dat. hij kan er zijn droom definitief
gestalte geven.
aanvankelijk ontwierp en creëerde hij
er vooral kerkramen. maar rond 1990
maakte hij zijn eerste glassculpturen.
zo ontsnapte hij aan het strakke keurslijf
van het vensterraam. glas-in-lood
ruilde hij in voor glas-in-smeedijzer. hij
gaf zo de vrijheid aan het kunstwerk om
in het even welke ruimte zelfstandig
opgesteld of opgehangen te worden en
zijn pracht uit te stralen.
inmiddels blijkt dat zich toeleggen op
glassculpturen de juiste keuze was.
Want de opdrachten voor het ontwerpen
van kerkramen mogen dan wel stilvallen...
de interesse en het enthousiasme
voor zijn glassculpturen winnen steeds
meer terrein. niet alleen Belgen blijken
geïnteresseerd, maar ook in nederland
en marokko vindt hij een belangrijke
afzetmarkt.
in Jans hoofd barst het nog altijd van de
dromen. hij speelt met het idee om een
bijzondere tentoonstelling Drie generaties
glaskunst vorm te geven. Want ook
zijn dochter elisabeth koos inmiddels
met hart en ziel voor de breekbare
esthetiek. de trilogie van glasramen,
glassculpturen en glasjuwelen belooft
in 2013 een uitzonderlijk evenement
te worden in de kunstwereld van de
vlaamse ardennen.
45

slow motion
onder het motto “het moet niet altijd het
zuiden van frankrijk zijn” ging curieus
op zoek naar één van de charmanste
stekjes in ronse. We zochten naar een
plekje waar de levenslustige ronsenaren
even in slow motion bewegen, waar
de tijd een korte tel stil lijkt te staan,
waar je rustig een boek kan lezen, waar
je gewoon kan zitten en al je zintuigen
op scherp stellen. Wel, guess what, zo’n
plekje hebben we gevonden.
Op de grens tussen Ronse en Louise-
Marie ligt een mooi stukje natuur,
het Muziekbos. het is er heerlijk om te
wandelen, te fietsen of gewoon tot rust
te komen. verscholen in het bos staat
46
een mysterieus bouwwerk met een tot
de verbeelding sprekende naam, de
geuzentoren. de toren werd in 1864 opgetrokken
uit ijzerzandsteen afkomstig
van de graafwerken bij de bouw van de
tunnel op spoorlijn 86. Bovenaan is de
toren afgebakend met een gekanteelde
ommuring. Binnenin leidt een wenteltrap
over twee tussenverdiepen naar de
bovenste daketage.
maar de échte reden waarom deze toren
daar staat, daarover blijven we tot op
vandaag in het ongewisse. Wat we wel
kunnen vermoeden, is dat toen de toren
opgetrokken werd, de omringende
bomen nog niet zo hoog reikten als
Wist je dat...
... je in het Muziekbos niet alleen
een historische toren, maar ook een
oude Gallo-romeinse grafheuvel of
tumulus kan vinden?
vandaag. in dat geval kreeg je zicht op
een prachtig panorama. hier onstond in
1888 niet toevallig de naam “vlaamse
ardennen” bij monde van omer Wattez
en pol de mont.
Anyway, wij laten die onwetendheid
niet aan ons hart komen. neem een hap
verse ronsense adem en geniet van het
prachtige groene decor.
47
de geuzentoren in het muzieKBos

Wist je dat ...
… Ronse een Minister van Staat had?
in het exclusieve lijstje vind je naast
klassebakken als de Leuvense Louis
tobback of de gentse guy verhofstadt
ook de ronsense eugène soudan.
socialist soudan had in zijn carrière
een ministerportefeuille van Justitie,
financiën, Binnenlandse zaken en
onderwijs op zak. maar ook als burgemeester
van onze stad maakte hij
naam. in 1943 nam de duitse bezetter
hem gevangen en bracht hem naar het
concentratiekamp van Buchenwald.
twee jaar later kon hij gelukkig de vrijheid
weer in de ogen kijken. ronse nam
afscheid van de grote meneer soudan in
1960. hij was toen 80 jaar.
48
… niet alle wapenschilden even saai
en zedig zijn? op het oorspronkelijk
wapenschild van ronse kon je een
wilde naakte vrouw spotten. het hollandse
bestuur van de fatsoenlijke en
preutse Willem i kon echter niet om met
deze onzedige dame en liet ze prompt
vervangen door een keurig kroontje
boven de tweekoppige adelaar. het was
een symbooldaad om de link tussen het
koningshuis van oranje en het huis de
merode van ronse te onderstrepen.
… het station van Ronse het oudste
is van het Europees vasteland? het
werd van 1841 tot 1848 in Brugge
gebouwd onder leiding van architect
payen. in 1881 werd het steen voor
steen afgebroken en in ronse geplaatst.
mankrachten en werkuren kosten toen
immers minder dan bouwmaterialen.
zou men vandaag nog dezelfde beslissing
nemen?
… de naam ronse afkomstig is van het
Keltische rotnace? het betekent “vestiging
aan de ronne” en verwijst dus
naar een zijrivier van de schelde. maar
enkel de vertakking van de molenbeek
stroomt echt door ronse.
… in Ronse enkele spraakmakende
mensen het levenslicht zagen? Werden
hier geboren: Waals minister-president
rudy demotte, algemeen directeur van
de Belgische rtL-zendergroep philippe
delusinne, steracteur en chouchou van
de familie guillaume devos...
stationspLein
ronse
49

tot slot...
maar al te vaak lopen wij als blinden
door de straten van onze geliefde stad.
gejaagd door onze verplichtingen gaan
wij gewoon van a tot b zonder stil te
staan bij de architecturale rijkdom
ervan. de schitterende landschappen
die ons omgeven, gaan aan ons verloren
en oog voor de talrijke getuigenissen
van een boeiende geschiedenis hebben
wij al helemaal niet meer. paradoxaal
genoeg zijn het meestal mensen van
buiten ronse die ons, inwoners ervan,
50
erop wijzen hoe mooi de parel van de
vlaamse ardennen schittert.
aan de hand van neuzen in ronse
hebben wij geprobeerd om je mee te
nemen op onze (her)ontdekking van
ronse. doorheen een selectie van mooie
plekjes, leuke weetjes en gesprekken
met ronsenaars, hebben wij geprobeerd
om jouw honger naar onze stad aan te
wakkeren.
en indien wij hierin geslaagd zijn dan
moedigen we jou aan om zelf de stad te
verkennen. het menu dat wij voor jou
hebben samengesteld doet eigenlijk te
kort aan de rijkelijk gevulde kaart die je
er zal vinden. Sta jezelf dus toe om te
verdwalen in Ronse en ga jouw eigen
neus achterna.
Julien vandenhoucke
voorzitter curieus ronse.
51

Colofon
Neuzen in Ronse werd bijeen geneusd
door curieus ronse: suzy arijs, claude
de Bie, guy de vos, nedia gmatitrabelsi,
Koen haelters, Belina Lepez,
machtelt stroobants, michel supply,
philippe vallez, Julien vandenhoucke,
martine vander eecken en anita
verleyen. met oprechte dank aan alle
ronsenaars die aan neuzen in ronse
hebben meegewerkt.
redactie: an pauwels
fotografie: Wouter rawoens
vormgeving: rob marcelis
Lay out: cindy schuddings
52
Krijg je het ook zo warm van zo veel
leuke ideeën? voel je het tintelen om
curieus te worden? aarzel dan niet om
ons te contacteren.
www.curieus.be/neuzenin
met de steun van provincie
oost-vlaanderen