Socialisatie en opvoeding van katten - Kattengedragstherapeut ...
Socialisatie en opvoeding van katten - Kattengedragstherapeut ...
Socialisatie en opvoeding van katten - Kattengedragstherapeut ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Spelgedrag kitt<strong>en</strong>s<br />
Kitt<strong>en</strong>s beginn<strong>en</strong> met spel op e<strong>en</strong> leeftijd <strong>van</strong> vier wek<strong>en</strong>.<br />
Er zijn verschill<strong>en</strong>de spelvorm<strong>en</strong>: sociaal spel,<br />
objectspel <strong>en</strong> coördinatiespel. In sociaal spel spel<strong>en</strong><br />
kitt<strong>en</strong>s met elkaar. In objectspel spel<strong>en</strong> ze met voorwerp<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> in coördinatiespel oef<strong>en</strong><strong>en</strong> ze hun ev<strong>en</strong>wichtsorgaan<br />
door te r<strong>en</strong>n<strong>en</strong>, spring<strong>en</strong> <strong>en</strong> klimm<strong>en</strong>.<br />
Sociaal spel vindt plaats tuss<strong>en</strong> e<strong>en</strong> leeftijd <strong>van</strong> vier<br />
<strong>en</strong> veerti<strong>en</strong> wek<strong>en</strong>. Eerst vooral in groepjes <strong>en</strong> <strong>van</strong>af<br />
neg<strong>en</strong> wek<strong>en</strong> in tweetall<strong>en</strong>. Veel gebruikte houding<strong>en</strong><br />
voor het start<strong>en</strong> <strong>van</strong> spel zijn aanvall<strong>en</strong> <strong>en</strong> op de rug<br />
ligg<strong>en</strong>. Spel<strong>en</strong> met object<strong>en</strong> <strong>en</strong> coördinatiespel wordt<br />
vooral gezi<strong>en</strong> <strong>van</strong>af zev<strong>en</strong> tot acht wek<strong>en</strong> <strong>en</strong> heeft e<strong>en</strong><br />
piek rond achtti<strong>en</strong> wek<strong>en</strong>. Dit lijkt vooral te di<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
als oef<strong>en</strong>ing voor de jacht; iets bespring<strong>en</strong>, vastgrijp<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> veiligstell<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de pootjes of naar de bek<br />
br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.<br />
drie tot vijf keer aangebod<strong>en</strong> moet word<strong>en</strong>. Hoewel er<br />
relatief weinig onderzoek gedaan is naar het socialiser<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> kitt<strong>en</strong>s is te verwacht<strong>en</strong> dat, net als bij baby’s<br />
<strong>en</strong> puppy’s, prikkels gedoseerd aangebod<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
Het is dus belangrijk dat kitt<strong>en</strong>s niet te veel prikkels<br />
tegelijk te verwerk<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong>. Ook moet de kitt<strong>en</strong><br />
tuss<strong>en</strong>door voldo<strong>en</strong>de rust krijg<strong>en</strong> om indrukk<strong>en</strong> te verwerk<strong>en</strong>.<br />
<strong>Socialisatie</strong> <strong>en</strong> probleemgedrag<br />
Het kan voorkom<strong>en</strong> dat er in de gevoelige periode(n) <strong>van</strong><br />
e<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong> zak<strong>en</strong> mislop<strong>en</strong>. Hierbij valt te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> aan<br />
beperkte of traumatiser<strong>en</strong>de blootstelling aan bepaalde<br />
prikkels, waardoor de kat op volwass<strong>en</strong> leeftijd heftig<br />
angstgedrag vertoont. Kitt<strong>en</strong>s die op de leeftijd <strong>van</strong> twee<br />
wek<strong>en</strong> bij de moeder weggehaald word<strong>en</strong>, ontwikkel<strong>en</strong><br />
verschill<strong>en</strong>de gedragsmatige, emotionele <strong>en</strong> fysieke afwijking<strong>en</strong>.<br />
Ook kan e<strong>en</strong> moederpoes wegvall<strong>en</strong> voordat<br />
de kitt<strong>en</strong>s het spe<strong>en</strong>proces, dat op ongeveer zev<strong>en</strong> à acht<br />
wek<strong>en</strong> leeftijd grot<strong>en</strong>deels voltooid is, hebb<strong>en</strong> doorlop<strong>en</strong>.<br />
Gesuggereerd wordt dat tijd<strong>en</strong>s het spe<strong>en</strong>proces kitt<strong>en</strong>s<br />
ler<strong>en</strong> omgaan met frustratie, doordat de moederpoes in<br />
to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de mate de toegang tot haar tepels blokkeert.<br />
Wanneer ze dit niet ler<strong>en</strong> zou dit mogelijk tot e<strong>en</strong> verhoogde<br />
kans op agressieproblem<strong>en</strong> op latere leeftijd<br />
kunn<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>. Het komt helaas voor dat kitt<strong>en</strong>s op moet<strong>en</strong><br />
groei<strong>en</strong> zonder moederpoes. Om schadelijke effect<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> handmatig grootbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> <strong>van</strong> kitt<strong>en</strong>s te voorkom<strong>en</strong>,<br />
is het belangrijk dat kitt<strong>en</strong>s sam<strong>en</strong> met nestg<strong>en</strong>ootjes of<br />
leeftijdg<strong>en</strong>ootjes opgroei<strong>en</strong>. Uit de praktijk blijkt dat<br />
hierdoor zeld<strong>en</strong> gedragsproblem<strong>en</strong> optred<strong>en</strong>, omdat de<br />
kitt<strong>en</strong>s voldo<strong>en</strong>de ler<strong>en</strong> <strong>van</strong> elkaar. Kitt<strong>en</strong>s die zonder<br />
moeder <strong>en</strong> nestg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong> opgroei<strong>en</strong>, krijg<strong>en</strong> minder kans<br />
om sociale vaardighed<strong>en</strong> op te do<strong>en</strong>. Tijd<strong>en</strong>s sociaal spelcontact<br />
met nestg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong> ler<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong>s hun bijt- <strong>en</strong> krabgedrag<br />
matig<strong>en</strong>. Wanneer ze dit onvoldo<strong>en</strong>de ler<strong>en</strong> kan<br />
op latere leeftijd sprake zijn <strong>van</strong> spelagressie met gebruik<br />
<strong>van</strong> nagels <strong>en</strong> tand<strong>en</strong>, gericht op bijvoorbeeld de hand<strong>en</strong><br />
of voet<strong>en</strong> <strong>van</strong> de eig<strong>en</strong>aar.<br />
e<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong> in huis<br />
Als de kitt<strong>en</strong> mee mag naar de nieuwe eig<strong>en</strong>aar, is het<br />
belangrijk om hem rustig te lat<strong>en</strong> w<strong>en</strong>n<strong>en</strong> aan de nieuwe<br />
situatie in e<strong>en</strong> aparte kamer met eig<strong>en</strong> water- <strong>en</strong> voerbakje,<br />
katt<strong>en</strong>bak, slaapplekje <strong>en</strong> krabpaal. Als er kinder<strong>en</strong>,<br />
katt<strong>en</strong> of andere huisdier<strong>en</strong> in huis zijn, laat deze niet<br />
allemaal tegelijk k<strong>en</strong>nismak<strong>en</strong> met de kitt<strong>en</strong>. De kitt<strong>en</strong><br />
moet eerst w<strong>en</strong>n<strong>en</strong> aan de nieuwe omgeving. Gebruik<br />
hetzelfde katt<strong>en</strong>bakgrit als de eerste eig<strong>en</strong>aar zodat de<br />
kitt<strong>en</strong> de katt<strong>en</strong>bak makkelijker herk<strong>en</strong>t. Ook is het belangrijk<br />
ervoor te zorg<strong>en</strong> dat de kitt<strong>en</strong> toegestane alternatiev<strong>en</strong><br />
aangebod<strong>en</strong> krijgt voor het uitvoer<strong>en</strong> <strong>van</strong> natuurlijk<br />
gedrag, zoals klimm<strong>en</strong> op meubilair of krabb<strong>en</strong> aan<br />
de bank. Plaats bijvoorbeeld hoge klimkrabmeubel<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
krabpal<strong>en</strong> in de buurt <strong>van</strong> meubelstukk<strong>en</strong>. Door de kitt<strong>en</strong><br />
met spel of iets lekkers naar deze gew<strong>en</strong>ste plekk<strong>en</strong><br />
te lokk<strong>en</strong> <strong>en</strong> het daar te belon<strong>en</strong>, kun je als eig<strong>en</strong>aar stimuler<strong>en</strong><br />
dat de kitt<strong>en</strong> juist <strong>van</strong> deze voorwerp<strong>en</strong> gebruik<br />
gaat mak<strong>en</strong>. Daarnaast kunn<strong>en</strong> de ongew<strong>en</strong>ste plekk<strong>en</strong><br />
minder aantrekkelijk gemaakt word<strong>en</strong> met bijvoorbeeld<br />
dubbelzijdig tape. Leer de kitt<strong>en</strong> zo snel mogelijk om<br />
te krabb<strong>en</strong> op daarvoor bestemde plaats<strong>en</strong>. Zorg voor<br />
meerdere soort<strong>en</strong> krabmogelijkhed<strong>en</strong> (<strong>van</strong> karton <strong>en</strong> sisal)<br />
<strong>en</strong> leg deze op de grond.<br />
Bij het opvoed<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong> is het belangrijk consequ<strong>en</strong>t<br />
te handel<strong>en</strong>. Wanneer bepaald gedrag soms wel<br />
<strong>en</strong> soms niet toegestaan is, weet e<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong> niet goed<br />
waar het aan toe is. Geef duidelijk aan wat wel <strong>en</strong> niet<br />
mag. E<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong> fysiek straff<strong>en</strong> kan zorg<strong>en</strong> voor het ontstaan<br />
<strong>van</strong> angst voor de eig<strong>en</strong>aar, gebruik bij straff<strong>en</strong><br />
liever je stem of als het echt nodig is, e<strong>en</strong> plant<strong>en</strong>spuit.<br />
Neger<strong>en</strong> <strong>van</strong> ongew<strong>en</strong>st gedrag of ‘nee’ zegg<strong>en</strong> <strong>en</strong> de<br />
kitt<strong>en</strong> weghal<strong>en</strong> in combinatie met het bied<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />
alternatief <strong>en</strong> direct belon<strong>en</strong> voor goed gedrag heeft de<br />
voorkeur.<br />
Aai<strong>en</strong>, oppakk<strong>en</strong>, borstel<strong>en</strong>, tand<strong>en</strong>poets<strong>en</strong> <strong>en</strong> nagels<br />
knipp<strong>en</strong> zijn activiteit<strong>en</strong> die geoef<strong>en</strong>d kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
Ook is het heel belangrijk te spel<strong>en</strong> met de kitt<strong>en</strong>. Dit<br />
kan het beste met (h<strong>en</strong>gel)speeltjes gedaan word<strong>en</strong>. Het<br />
is niet verstandig om e<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong> met je hand<strong>en</strong> te lat<strong>en</strong><br />
spel<strong>en</strong>. Hierdoor leert hij dat het toegestaan is om hand<strong>en</strong><br />
met nagels vast te pakk<strong>en</strong> <strong>en</strong> te bijt<strong>en</strong>. Dit wordt minder<br />
prettig als de kitt<strong>en</strong> groter wordt <strong>en</strong> de bet<strong>en</strong> <strong>en</strong> krabb<strong>en</strong><br />
pijnlijker. Verspreid veilige speeltjes door het huis zodat<br />
de kitt<strong>en</strong> ook zelf kan spel<strong>en</strong>. Kitt<strong>en</strong>s zijn vaak erg speels,<br />
maar moet<strong>en</strong> ook voldo<strong>en</strong>de geleg<strong>en</strong>heid krijg<strong>en</strong> om te<br />
slap<strong>en</strong>. Laat e<strong>en</strong> slap<strong>en</strong>d kitt<strong>en</strong> daarom met rust.<br />
Tot slot<br />
Opvoed<strong>en</strong> <strong>en</strong> socialiser<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong> is veel werk.<br />
Je poes e<strong>en</strong> nestje lat<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong>, kost helemaal veel tijd,<br />
geld <strong>en</strong> <strong>en</strong>ergie <strong>en</strong> vergt deskundigheid om problem<strong>en</strong> te<br />
voorkom<strong>en</strong>. Bereid je goed voor op de komst <strong>van</strong> e<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> vraag aanvull<strong>en</strong>d advies bij dier<strong>en</strong>arts <strong>en</strong> gedragstherapeut.<br />
Bed<strong>en</strong>k hierbij ook dat asiel<strong>en</strong> overvol zitt<strong>en</strong><br />
met kitt<strong>en</strong>s <strong>en</strong> hele leuke volwass<strong>en</strong> huiskatt<strong>en</strong>!<br />
Meer wet<strong>en</strong>?<br />
Neem voor meer informatie<br />
contact op met diergedragsspecialist<br />
Tinley, op<br />
www.tinley.nl, of telefonisch<br />
op 0900 - 2020653.<br />
31