19.09.2013 Views

Socialisatie en opvoeding van katten - Kattengedragstherapeut ...

Socialisatie en opvoeding van katten - Kattengedragstherapeut ...

Socialisatie en opvoeding van katten - Kattengedragstherapeut ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Spelgedrag kitt<strong>en</strong>s<br />

Kitt<strong>en</strong>s beginn<strong>en</strong> met spel op e<strong>en</strong> leeftijd <strong>van</strong> vier wek<strong>en</strong>.<br />

Er zijn verschill<strong>en</strong>de spelvorm<strong>en</strong>: sociaal spel,<br />

objectspel <strong>en</strong> coördinatiespel. In sociaal spel spel<strong>en</strong><br />

kitt<strong>en</strong>s met elkaar. In objectspel spel<strong>en</strong> ze met voorwerp<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> in coördinatiespel oef<strong>en</strong><strong>en</strong> ze hun ev<strong>en</strong>wichtsorgaan<br />

door te r<strong>en</strong>n<strong>en</strong>, spring<strong>en</strong> <strong>en</strong> klimm<strong>en</strong>.<br />

Sociaal spel vindt plaats tuss<strong>en</strong> e<strong>en</strong> leeftijd <strong>van</strong> vier<br />

<strong>en</strong> veerti<strong>en</strong> wek<strong>en</strong>. Eerst vooral in groepjes <strong>en</strong> <strong>van</strong>af<br />

neg<strong>en</strong> wek<strong>en</strong> in tweetall<strong>en</strong>. Veel gebruikte houding<strong>en</strong><br />

voor het start<strong>en</strong> <strong>van</strong> spel zijn aanvall<strong>en</strong> <strong>en</strong> op de rug<br />

ligg<strong>en</strong>. Spel<strong>en</strong> met object<strong>en</strong> <strong>en</strong> coördinatiespel wordt<br />

vooral gezi<strong>en</strong> <strong>van</strong>af zev<strong>en</strong> tot acht wek<strong>en</strong> <strong>en</strong> heeft e<strong>en</strong><br />

piek rond achtti<strong>en</strong> wek<strong>en</strong>. Dit lijkt vooral te di<strong>en</strong><strong>en</strong><br />

als oef<strong>en</strong>ing voor de jacht; iets bespring<strong>en</strong>, vastgrijp<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> veiligstell<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de pootjes of naar de bek<br />

br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.<br />

drie tot vijf keer aangebod<strong>en</strong> moet word<strong>en</strong>. Hoewel er<br />

relatief weinig onderzoek gedaan is naar het socialiser<strong>en</strong><br />

<strong>van</strong> kitt<strong>en</strong>s is te verwacht<strong>en</strong> dat, net als bij baby’s<br />

<strong>en</strong> puppy’s, prikkels gedoseerd aangebod<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />

Het is dus belangrijk dat kitt<strong>en</strong>s niet te veel prikkels<br />

tegelijk te verwerk<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong>. Ook moet de kitt<strong>en</strong><br />

tuss<strong>en</strong>door voldo<strong>en</strong>de rust krijg<strong>en</strong> om indrukk<strong>en</strong> te verwerk<strong>en</strong>.<br />

<strong>Socialisatie</strong> <strong>en</strong> probleemgedrag<br />

Het kan voorkom<strong>en</strong> dat er in de gevoelige periode(n) <strong>van</strong><br />

e<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong> zak<strong>en</strong> mislop<strong>en</strong>. Hierbij valt te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> aan<br />

beperkte of traumatiser<strong>en</strong>de blootstelling aan bepaalde<br />

prikkels, waardoor de kat op volwass<strong>en</strong> leeftijd heftig<br />

angstgedrag vertoont. Kitt<strong>en</strong>s die op de leeftijd <strong>van</strong> twee<br />

wek<strong>en</strong> bij de moeder weggehaald word<strong>en</strong>, ontwikkel<strong>en</strong><br />

verschill<strong>en</strong>de gedragsmatige, emotionele <strong>en</strong> fysieke afwijking<strong>en</strong>.<br />

Ook kan e<strong>en</strong> moederpoes wegvall<strong>en</strong> voordat<br />

de kitt<strong>en</strong>s het spe<strong>en</strong>proces, dat op ongeveer zev<strong>en</strong> à acht<br />

wek<strong>en</strong> leeftijd grot<strong>en</strong>deels voltooid is, hebb<strong>en</strong> doorlop<strong>en</strong>.<br />

Gesuggereerd wordt dat tijd<strong>en</strong>s het spe<strong>en</strong>proces kitt<strong>en</strong>s<br />

ler<strong>en</strong> omgaan met frustratie, doordat de moederpoes in<br />

to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de mate de toegang tot haar tepels blokkeert.<br />

Wanneer ze dit niet ler<strong>en</strong> zou dit mogelijk tot e<strong>en</strong> verhoogde<br />

kans op agressieproblem<strong>en</strong> op latere leeftijd<br />

kunn<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>. Het komt helaas voor dat kitt<strong>en</strong>s op moet<strong>en</strong><br />

groei<strong>en</strong> zonder moederpoes. Om schadelijke effect<strong>en</strong><br />

<strong>van</strong> handmatig grootbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> <strong>van</strong> kitt<strong>en</strong>s te voorkom<strong>en</strong>,<br />

is het belangrijk dat kitt<strong>en</strong>s sam<strong>en</strong> met nestg<strong>en</strong>ootjes of<br />

leeftijdg<strong>en</strong>ootjes opgroei<strong>en</strong>. Uit de praktijk blijkt dat<br />

hierdoor zeld<strong>en</strong> gedragsproblem<strong>en</strong> optred<strong>en</strong>, omdat de<br />

kitt<strong>en</strong>s voldo<strong>en</strong>de ler<strong>en</strong> <strong>van</strong> elkaar. Kitt<strong>en</strong>s die zonder<br />

moeder <strong>en</strong> nestg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong> opgroei<strong>en</strong>, krijg<strong>en</strong> minder kans<br />

om sociale vaardighed<strong>en</strong> op te do<strong>en</strong>. Tijd<strong>en</strong>s sociaal spelcontact<br />

met nestg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong> ler<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong>s hun bijt- <strong>en</strong> krabgedrag<br />

matig<strong>en</strong>. Wanneer ze dit onvoldo<strong>en</strong>de ler<strong>en</strong> kan<br />

op latere leeftijd sprake zijn <strong>van</strong> spelagressie met gebruik<br />

<strong>van</strong> nagels <strong>en</strong> tand<strong>en</strong>, gericht op bijvoorbeeld de hand<strong>en</strong><br />

of voet<strong>en</strong> <strong>van</strong> de eig<strong>en</strong>aar.<br />

e<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong> in huis<br />

Als de kitt<strong>en</strong> mee mag naar de nieuwe eig<strong>en</strong>aar, is het<br />

belangrijk om hem rustig te lat<strong>en</strong> w<strong>en</strong>n<strong>en</strong> aan de nieuwe<br />

situatie in e<strong>en</strong> aparte kamer met eig<strong>en</strong> water- <strong>en</strong> voerbakje,<br />

katt<strong>en</strong>bak, slaapplekje <strong>en</strong> krabpaal. Als er kinder<strong>en</strong>,<br />

katt<strong>en</strong> of andere huisdier<strong>en</strong> in huis zijn, laat deze niet<br />

allemaal tegelijk k<strong>en</strong>nismak<strong>en</strong> met de kitt<strong>en</strong>. De kitt<strong>en</strong><br />

moet eerst w<strong>en</strong>n<strong>en</strong> aan de nieuwe omgeving. Gebruik<br />

hetzelfde katt<strong>en</strong>bakgrit als de eerste eig<strong>en</strong>aar zodat de<br />

kitt<strong>en</strong> de katt<strong>en</strong>bak makkelijker herk<strong>en</strong>t. Ook is het belangrijk<br />

ervoor te zorg<strong>en</strong> dat de kitt<strong>en</strong> toegestane alternatiev<strong>en</strong><br />

aangebod<strong>en</strong> krijgt voor het uitvoer<strong>en</strong> <strong>van</strong> natuurlijk<br />

gedrag, zoals klimm<strong>en</strong> op meubilair of krabb<strong>en</strong> aan<br />

de bank. Plaats bijvoorbeeld hoge klimkrabmeubel<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

krabpal<strong>en</strong> in de buurt <strong>van</strong> meubelstukk<strong>en</strong>. Door de kitt<strong>en</strong><br />

met spel of iets lekkers naar deze gew<strong>en</strong>ste plekk<strong>en</strong><br />

te lokk<strong>en</strong> <strong>en</strong> het daar te belon<strong>en</strong>, kun je als eig<strong>en</strong>aar stimuler<strong>en</strong><br />

dat de kitt<strong>en</strong> juist <strong>van</strong> deze voorwerp<strong>en</strong> gebruik<br />

gaat mak<strong>en</strong>. Daarnaast kunn<strong>en</strong> de ongew<strong>en</strong>ste plekk<strong>en</strong><br />

minder aantrekkelijk gemaakt word<strong>en</strong> met bijvoorbeeld<br />

dubbelzijdig tape. Leer de kitt<strong>en</strong> zo snel mogelijk om<br />

te krabb<strong>en</strong> op daarvoor bestemde plaats<strong>en</strong>. Zorg voor<br />

meerdere soort<strong>en</strong> krabmogelijkhed<strong>en</strong> (<strong>van</strong> karton <strong>en</strong> sisal)<br />

<strong>en</strong> leg deze op de grond.<br />

Bij het opvoed<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong> is het belangrijk consequ<strong>en</strong>t<br />

te handel<strong>en</strong>. Wanneer bepaald gedrag soms wel<br />

<strong>en</strong> soms niet toegestaan is, weet e<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong> niet goed<br />

waar het aan toe is. Geef duidelijk aan wat wel <strong>en</strong> niet<br />

mag. E<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong> fysiek straff<strong>en</strong> kan zorg<strong>en</strong> voor het ontstaan<br />

<strong>van</strong> angst voor de eig<strong>en</strong>aar, gebruik bij straff<strong>en</strong><br />

liever je stem of als het echt nodig is, e<strong>en</strong> plant<strong>en</strong>spuit.<br />

Neger<strong>en</strong> <strong>van</strong> ongew<strong>en</strong>st gedrag of ‘nee’ zegg<strong>en</strong> <strong>en</strong> de<br />

kitt<strong>en</strong> weghal<strong>en</strong> in combinatie met het bied<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />

alternatief <strong>en</strong> direct belon<strong>en</strong> voor goed gedrag heeft de<br />

voorkeur.<br />

Aai<strong>en</strong>, oppakk<strong>en</strong>, borstel<strong>en</strong>, tand<strong>en</strong>poets<strong>en</strong> <strong>en</strong> nagels<br />

knipp<strong>en</strong> zijn activiteit<strong>en</strong> die geoef<strong>en</strong>d kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />

Ook is het heel belangrijk te spel<strong>en</strong> met de kitt<strong>en</strong>. Dit<br />

kan het beste met (h<strong>en</strong>gel)speeltjes gedaan word<strong>en</strong>. Het<br />

is niet verstandig om e<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong> met je hand<strong>en</strong> te lat<strong>en</strong><br />

spel<strong>en</strong>. Hierdoor leert hij dat het toegestaan is om hand<strong>en</strong><br />

met nagels vast te pakk<strong>en</strong> <strong>en</strong> te bijt<strong>en</strong>. Dit wordt minder<br />

prettig als de kitt<strong>en</strong> groter wordt <strong>en</strong> de bet<strong>en</strong> <strong>en</strong> krabb<strong>en</strong><br />

pijnlijker. Verspreid veilige speeltjes door het huis zodat<br />

de kitt<strong>en</strong> ook zelf kan spel<strong>en</strong>. Kitt<strong>en</strong>s zijn vaak erg speels,<br />

maar moet<strong>en</strong> ook voldo<strong>en</strong>de geleg<strong>en</strong>heid krijg<strong>en</strong> om te<br />

slap<strong>en</strong>. Laat e<strong>en</strong> slap<strong>en</strong>d kitt<strong>en</strong> daarom met rust.<br />

Tot slot<br />

Opvoed<strong>en</strong> <strong>en</strong> socialiser<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong> is veel werk.<br />

Je poes e<strong>en</strong> nestje lat<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong>, kost helemaal veel tijd,<br />

geld <strong>en</strong> <strong>en</strong>ergie <strong>en</strong> vergt deskundigheid om problem<strong>en</strong> te<br />

voorkom<strong>en</strong>. Bereid je goed voor op de komst <strong>van</strong> e<strong>en</strong> kitt<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> vraag aanvull<strong>en</strong>d advies bij dier<strong>en</strong>arts <strong>en</strong> gedragstherapeut.<br />

Bed<strong>en</strong>k hierbij ook dat asiel<strong>en</strong> overvol zitt<strong>en</strong><br />

met kitt<strong>en</strong>s <strong>en</strong> hele leuke volwass<strong>en</strong> huiskatt<strong>en</strong>!<br />

Meer wet<strong>en</strong>?<br />

Neem voor meer informatie<br />

contact op met diergedragsspecialist<br />

Tinley, op<br />

www.tinley.nl, of telefonisch<br />

op 0900 - 2020653.<br />

31

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!