tentamenweek door - Profielen - Hogeschool Rotterdam

22
Een klasgenoot, Jan, gebruikte eens paddo’s
tijdens het studeren. Dat leverde hem een onnavolgbare
trip en een stapel onnavolgbare
aantekeningen op. Jan studeert filosofie en dan
is een onwerelds gedachte-experiment nooit
weg. Maar hoe beïnvloeden drugs de studieresultaten
van studenten die wél voor een vak
leren?
Neem cannabis, een onder jongeren en oudere
jongeren zeer ingeburgerd middel. Ingmar
Franken is professor klinische psychologie aan
de Erasmus Universiteit. Blowen en studeren
vormen geen efficiënte combinatie, zo zal
niemand verbazen. Franken: ‘Als je geblowd
hebt, neemt de motivatie om iets te doen heel
snel af.’ Door cannabis komen werkzame deeltjes
(THC) in de hersenen waar ze zich kunnen
hechten aan hersencellen. Normaal communiceren
je hersencellen via kleine stofjes, een
soort boodschappers. Als je cannabis rookt,
breng je extra boodschappers (transmitters) in
je hersenen. Deze THC-transmitters werken op
een paar specifieke gebieden in het brein.
Blowen geeft een lekker gevoel omdat de
THC-transmitters de afgifte van dopamine
stimuleren.
Er zitten hersencellen die gevoelig zijn voor
THC in het hongercentrum, wat een deel van de
bekende vreetkick verklaart die veel blowers
hebben. Maar THC kan ook je coördinatie, je
evenwichtsgevoel en je kortetermijngeheugen
verstoren. ‘Men is er nog niet over uit of de
geheugenschade die THC kan veroorzaken bij
intensief, dagelijks gebruik permanent is of
niet’, zegt Franken. ‘Het zou kunnen dat je
geheugen, als je lange tijd niet meer blowt,
zich weer herstelt.’
Cannabis is geen extreem verslavend middel.
Alhoewel THC indirect dus wel de aanmaak van
de verslavende stof dopamine stimuleert.
‘Maar’, zegt Franken, ‘dat ligt in dezelfde orde
van grootte als bij alcohol, cafeïne of nicotine.’
lui door cannabis
Onder studenten van de Hogeschool Rotterdam
is het niet moeilijk cannabisgebruikers te
vinden. Twee op het eerste gezicht keurige
Het is nog niet bekend
of de geheugenschade
bij dagelijks
cannabisgebruik
permanent is of niet.
RITALIN
tekst: Olmo Linthorst foto: Hollandse Hoogte/Inge van Mill
Word je dom en lui van blowen?
Op
Of juist slimmer van stimulerende middelen?
Profielen onderzocht de invloed van drugsgebruik
op je studieresultaten. Met als krent in de pap
een kennisquiz over drugs.
de tentamenweek door
studentes pedagogiek, Saskia (18) en Marlies
(24), roken zo af en toe een stickie. Saskia:
‘Na mijn eindexamens, vorig jaar, heb ik voor
het eerst een blowtje gerookt. Nu mag het
eindelijk, dacht ik.’
Maar het blijft allemaal verantwoord. Ze zijn
geen probleemgebruikers, benadrukken ze – en
dat benadrukken eigenlijk alle ondervraagde
studenten. Zo zegt een 32-jarige sph-student
(sociaal pedagogische hulpverlening) dat hij
‘misschien één, misschien twee keer per maand’
een blowtje opsteekt. Om te ontspannen. Maar
invloed op zijn studie heeft het ‘zeker niet’. Of
Milan, tweedejaars ergotherapie, die in zijn
puberteit wekelijks blowde, maar dat nu nog
maar sporadisch doet. Zijn analyse: ‘Jongeren
worden er lui van, willen niets meer aan school
doen, hebben minder motivatie en hangen meer
op straat, want ze blowen natuurlijk niet thuis.’
Dike van Mheen, directeur van het Rotterdamse
onderzoeksinstituut IVO, weet uit onderzoek
dat van alle Europese jongeren de Nederlandse
jongeren cannabisgebruik het minst problematisch
vinden. ‘Cannabis is in Nederland
genormaliseerd’, zegt ze.
Cannabis is na alcohol en nicotine veruit de
meest populaire en geaccepteerde drug onder
Nederlandse jongeren, blijkt ook uit de
Nationale Drug Monitor van het Trimbos
Instituut. In 2003 had 85 procent van de
jongeren (twaalf tot en met achttien jaar) ooit
alcohol gedronken, 45 procent ooit gerookt en
20 procent ooit cannabis gebruikt.
studeren met speed
Ondanks de grote voorliefde voor verdovende
middelen als alcohol en cannabis, gebruikt
een klein aantal jongeren ook stimulerende
middelen. Middelen waarvan je weer een ander
effect op studieresultaten zou mogen verwachten.
Meest gebruikt, blijkt uit de Nationale Drug
Monitor, is xtc met 2,9 procent. Voor cocaïne en
amfetamine ligt het ‘ooitgebruik’ op 2,2 procent.
Dergelijke drugs bevorderen allemaal op één of
andere manier de hoeveelheid dopamine in je
hersenen. En met wat extra dopamine krijg je
wél zin om dingen te doen. Met een beetje
speed (amfetamine) wordt huiswerk maken
leuker, aldus iemand op de site drugsforum.nl,
die zegt aan de kunstacademie te studeren.
Anderen waarschuwen er juist voor dat dergelijke
drugs veel te sterk zijn. Op de vraag van
een forumgebruiker hoeveel gram speed hij
voor twee weken examens zou moeten kopen,
antwoordt iemand: ‘Helemaal niets. Studeren
met speed is een klucht volgens mij.’
breinpep
Maar er zijn meer breinpep-middelen. Uit een
vorig jaar gepubliceerde webenquête van
wetenschapstijdschrift Nature blijkt dat één op
de vijf ondervraagden weleens stimulerende
middelen heeft gebruikt. Onder de 1400 ondervraagden
bleek Ritalin, het medicijn voor ADHD,
het meest populair (66 procent); het medicijn
voor de slaapziekte narcolepsie kwam met
44 procent op de tweede plaats.
Ook in Nederland zeggen jongeren baat te
hebben bij Ritalin. In een onderzoek van het
onderzoeksinstituut IVO zegt bijna een kwart
van de veertien- tot zeventienjarigen dat Ritalin
de prestaties verbetert en concentratie verhoogt,
terwijl dit jongeren zijn die officieel geen
Drugs en studeren
Test je drugskennis
Been there, done that? Denk jij dat je
streetwise bent als het gaat om drugs?
Test dan hier je kennis.
1 Hoe zorgt werkzame stof uit amfetamine
ervoor dat er meer dopamine in je hersens
vrijkomt?
A Er zit dopamine in
B Het hecht zich aan hersencellen die dopamine
vrijgeven
C Het zorgt dat de dopamine langer actief blijft
D Antwoorden B en C
2 Cannabisgebruik is soms terug te vinden in je
haar, maar bij sommige kapsels maak je daarop
een grotere kans. Namelijk bij mensen
met…
A donker haar
B blond haar
C ongeverfd haar
D geverfd haar
3 Wat is een bekende bijwerking van anabole
steroïde?
A Acne (jeugdpuistjes)
B Hartklachten
C Impotentie
D Alle drie
4 Eén op de drie jongeren (14 t/m 17 jaar)
experimenteert met hoestmiddelen.
A Waar
B Onwaar
ADHD hebben.
Cijfers over gebruik van breinpep in andere leeftijdsgroepen
zijn er niet. Maar dat het gebruikt
wordt, lijdt geen twijfel. Op drugsforum.nl
discussiëren ervaringsdeskundigen bijvoorbeeld
volop over de mogelijke voor- en nadelen van
Ritalingebruik tijdens het studeren. Tot ongenoegen
van de mensen die Ritalin als medicijn
slikken. Zo zegt een ADHD-er: ‘Ik slik die dingen
zevenmaal per dag en ben ze liever kwijt dan
rijk. Helaas heb ik ze nodig om normaal te kunnen
functioneren. Ergerlijk om dan constant te
zien dat mensen het gebruiken om beter te
studeren.’
Een aantal forumgebruikers raadt aan Ritalin in
plaats van amfetamine te gebruiken. Dat is niet
zo gek: Ritalin is sterk verwant aan amfetamine.
Vandaar dat Ritalin op de opiumlijst staat.
En vandaar ook dat wetenschappers waarschuwen
voor een eventueel verslavende
werking. Want waar dopamine in het spel is,
loert ook een verslaving om de hoek.
‘Herhaald innemen is af te raden’, zegt de
Maastrichtse professor Wim Riedel over amfetamineachtige
middelen. ‘Dan neemt het effect
heel snel af terwijl de kans op bijwerkingen,
waaronder verslaving, juist toeneemt.’
placebo-effect
Riedel benadrukt dat, onder normale omstandigheden
(‘leren voor een tentamen is geen
cognitieve stoornis’), middelen als Ritalin geen
effect hebben op de cognitieve prestaties. Tenzij
je inderdaad een nachtje hebt doorgetrokken en
daarna moet leren.
De reden dat zoveel mensen tóch in de werking
ervan geloven, ligt volgens Riedel deels in
het placebo-effect. ‘Mensen die Ritalin willen
gebruiken, willen ook in de werking ervan
geloven. Vooral voor examensituaties is het
placebo-effect sterk.’
Dat levert een vreemde paradox op. Wil je jezelf
slimmer slikken? Als je gelooft dat je concentratie
toeneemt met Ritalin, dan zal dat waarschijnlijk
ook gebeuren. Je gaat daadwerkelijk
beter presteren. Maar als je jezelf écht heel goed
voor de gek kunt houden, kun je je hersens ook
stimuleren met alleen de gedachte dat je Ritalin
hebt geslikt.
1 d, 2 a, 3 d, 4 a
antwoorden test je drugskennis
23