Ethische vragen bij actuele ontwikkelingen in de fokkerij
Ethische vragen bij actuele ontwikkelingen in de fokkerij
Ethische vragen bij actuele ontwikkelingen in de fokkerij
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Ethische</strong> <strong>vragen</strong> <strong>bij</strong> <strong>actuele</strong><br />
<strong>ontwikkel<strong>in</strong>gen</strong> <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>fokkerij</strong><br />
Johan De Tavernier, Centrum voor Wetenschap,<br />
Techniek en Ethiek, K.U.Leuven
Evolutie van dierlijke productie<br />
Pioniersperio<strong>de</strong>: subsistentie veehou<strong>de</strong>rij<br />
Productie: maximalisatie van producten<br />
Productiviteit: optimalisatie van productie<br />
Persistentie: duurzame productie
Evolutie dierenwelzijn<br />
• Opvatt<strong>in</strong>g 1: dierenwelzijn = gezondheid<br />
• Opvatt<strong>in</strong>g 2: dierenwelzijn = niet-lij<strong>de</strong>n, geluk en plezier<br />
• Opvatt<strong>in</strong>g 3: dierenwelzijn = respect voor dierspecifieke<br />
eigenschappen/‟natuurlijke‟ gedragsbehoeften<br />
- Legkippen – batterijsysteem; konijnen - batterijsysteem<br />
• Opvatt<strong>in</strong>g 4: dierenwelzijn = respect voor <strong>in</strong>tegriteit van<br />
het dier<br />
- Castratie; snavelkap; couperen<br />
- Kloner<strong>in</strong>gstechnieken? Genmodificatie?<br />
• Conclusie nu: dierenwelzijn = robuustheid
Evolutie dierenwelzijn (1)<br />
• Welzijn als het goed functioneren van dieren <strong>in</strong> functie<br />
van productiedoelen (function<strong>in</strong>g-school)<br />
– Gezon<strong>de</strong> dieren<br />
– Voorkomen van ziekte/kwetsuren<br />
– Mate van vleesaanzet of melkgift<br />
– Afwezigheid van negatieve stress<br />
Beter dierenwelzijn =<br />
- Goe<strong>de</strong> groei<br />
- Goed reproductievermogen<br />
- Normaal fysiologisch functioneren<br />
- Hoge graad van fitheid/aanpass<strong>in</strong>gsvermogen
Evolutie dierenwelzijn (2)<br />
• Welzijn als niet-lij<strong>de</strong>n, geluk en plezier beleven<br />
(feel<strong>in</strong>gs-school)<br />
– Wat dieren voelen: afwezigheid van negatieve subjectieve<br />
emoties (= lij<strong>de</strong>n) en <strong>de</strong> aanwezigheid van positieve emoties<br />
(plezier/genot)<br />
• Welbev<strong>in</strong><strong>de</strong>n = <strong>de</strong> mate waar<strong>in</strong> we omgaan met wat met<br />
ons gebeurt<br />
• Happy chicken/pig
Evolutie dierenwelzijn (3)<br />
• Welzijn als het vervullen van „natuurlijke‟<br />
gedragsbehoeften van dieren (behaviour-school)<br />
– Natuurlijke leefomgev<strong>in</strong>g & gedragsrepertoire<br />
– Gedragsspecifieke behoeften<br />
– „Telos‟ van dier (Roll<strong>in</strong>)<br />
– Omgev<strong>in</strong>gsverrijk<strong>in</strong>g
Huisvest<strong>in</strong>gssysteem en dierspecifiek<br />
gedrag (1)<br />
28-10-2010
Huisvest<strong>in</strong>gssysteem en dierspecifiek<br />
gedrag (2)<br />
28-10-2010
Evolutie dierenwelzijn (4)<br />
• On<strong>de</strong>rscheid tussen noodzakelijke <strong>in</strong>terventies <strong>in</strong> het<br />
voor<strong>de</strong>el van het dier en amputaties die een an<strong>de</strong>r<br />
nutsdoel voor ogen hebben (<strong>in</strong>tegrity-school)<br />
• Fysieke <strong>in</strong>tegriteitsaantast<strong>in</strong>g<br />
• Dierenwelzijn is dus niet enkel „lij<strong>de</strong>n‟
Integriteit (1)<br />
28-10-2010
Integriteit (2)<br />
28-10-2010
Robuustheid?<br />
• Ver<strong>de</strong>re optimaliser<strong>in</strong>g van vleeskuikens is<br />
gel<strong>in</strong>kt aan dilemma‟s (cf. koe:<br />
melkgift/mastitis)<br />
• Drie dilemma‟s se<strong>de</strong>rt 1980:<br />
– Snelle groei en voe<strong>de</strong>rconversie vs.<br />
veran<strong>de</strong>r<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> mager/vet weefsel ratio<br />
– Gewichts- en energetische efficiëntie van groei<br />
en voe<strong>de</strong>rconversie ratio vs metabolisme<br />
stoornissen<br />
– Snelle groei en extreme weefsel groei vs<br />
reproductieve efficiëntie van het moe<strong>de</strong>rdier
Een dubbele “broiler bree<strong>de</strong>r” paradox<br />
Gezondheids- en<br />
metabolisme<br />
stoornissen<br />
Reproductieve efficiëntie<br />
BBP<br />
Welzijn
Milieu-impact van veehou<strong>de</strong>rij<br />
• Broeikasgasemissies: “Livestock’s Long Shadow”: 18%<br />
afkomstig van dierlijke productie, maar: 4% <strong>in</strong>tensief,<br />
4% land use change, 10% extensief<br />
• Biodiversiteit: uitgestrekte monoculturen<br />
• Verstor<strong>in</strong>g kr<strong>in</strong>glopen: stikstof, water…
Consumentenvoorkeuren<br />
• Dui<strong>de</strong>lijke <strong>in</strong>teresse voor en prioriteit van meer<br />
holistische duurzaamheidsbena<strong>de</strong>r<strong>in</strong>g<br />
• Retail zal naar verwacht<strong>in</strong>g druk zetten op<br />
discussie over prioriteiten <strong>in</strong> selectie<br />
Productiviteit,<br />
resource efficiëntie<br />
Biodiversiteit &<br />
dierenwelzijn<br />
(accent op<br />
dierspecifieke<br />
eigenschappen,<br />
<strong>in</strong>tegriteit en<br />
robuustheid
De Zwitserse supermarkt COOP
Robuuste dieren (CODE SEFABAR)<br />
• Selectieve <strong>fokkerij</strong> <strong>in</strong> termen van productie EN<br />
kenmerken die gerelateerd zijn aan an<strong>de</strong>re<br />
aspecten van welzijn<br />
Kan “robustness/robuustheid” bevor<strong>de</strong>ren<br />
Balans die hoog produktiepotentieel<br />
comb<strong>in</strong>eert met resilience/veerkracht voor<br />
externe stressfactoren + fysiologisch vermogen<br />
om <strong>de</strong> homeostatische balans te behou<strong>de</strong>n of<br />
te herstellen.
Robuustheid (SEFABAR)<br />
• Zou geïntegreerd moeten wor<strong>de</strong>n <strong>in</strong><br />
selectiedoelen<br />
• Mag niet gerealiseerd wor<strong>de</strong>n ten koste van <strong>de</strong><br />
<strong>in</strong>tegriteit van het dier ~ “telos” van het dier<br />
• Integriteit wordt beschouwd als vereiste voor<br />
robuustheid (Star et al., 2008) en vraagt om<br />
respect voor „<strong>in</strong>tr<strong>in</strong>sieke waar<strong>de</strong>‟ van het dier
De naakte kip
Doelstell<strong>in</strong>gen selectie?<br />
• Veel diverser dan vroeger<br />
– Re<strong>de</strong>nen: diversiteit van economische, socio-culturele<br />
en ethische standpunten<br />
– Grote moeilijkheid: enorme verschillen <strong>in</strong> visies tussen<br />
wereldregio‟s (bv perceptie van dierenwelzijn)<br />
– Maar:<br />
• Geen probleem als verschillen<strong>de</strong> selectiedoelen kunnen<br />
gerealiseerd wor<strong>de</strong>n zon<strong>de</strong>r veel competitie<br />
• Als er wel sprake is van competitie tussen selectiekenmerken<br />
(op genetisch vlak), dan moeilijke keuze<br />
”slow down” van verkregen genetische w<strong>in</strong>st?
Change language