Kern Oosterbierum - Adema Architecten

Historie
2.0 Fragment 1547
Oosterbierum behoort tot de Bierumen 'Bjirmen', de rij dorpen op de
strandwal in het noorden van Westergo. Bierum, van 'bere' betekent huis
of schuur. De dorpsnaam geeft aan dat het vanouds beschouwd werd
als de oostelijke vestiging van een reeks huissteden. Het zou die reeks
gevormd hebben met Pietersbierum, Sexbierum en het verdronken
Westerbierum. Deskundigen achten het waarschijnlijk dat Pietersbierum
vroeger als 'Westerbierum' aangeduid werd. De oude strandwal is
namelijk nog geheel intact. De Bierumen vormen een reeks dorpen met
een eigen sfeer en een eigen dialect. Ze maakten destijds deel uit van
de gemeente Barradeel.
Evenals de andere dorpen in dit gebied zal de bewoning teruggaan op
de vroege Middeleeuwen. Het patronaat van de kerk, Georgius 'Sint
Joris', duidt op een late kerkstichting. De verering van Sint Joris 'de
Drakendoder' kwam namelijk pas ten tijde van de kruistochten naar onze
streken. Het dorp telt rond duizend inwoners. In de Middeleeuwen werd
het beheerst door de grote Witherenabdij 'Mariadal' in Kloosterlidlum.
Oosterbierum had destijds slechts één versterk huis n.l. dat van de
Haerda's dat ten zuidwesten van de dorpskom gebouwd was.
Zijn tegenwoordig tuin- en akkerbouw de belangrijkste middelen van
bestaan, in vroeger eeuwen, speciaal in de achttiende eeuw, was ook
de visserij erg belangrijk. In de toren bevond zich zelfs een kleine klok,
de 'vissersklok' genaamd die de vissers opriep naar zee te gaan als het
getij gunstig was.
De grote gotische kerk van gele baksteen heeft rond 1500 de
tegenwoordige vorm gekregen. Het is een eenbeukige kerk met op het
westen een hoge toren die vanouds een stenen spits bezat. Op de
toren, ter ere van Sint Joris, niet een haan maar een ruiter te paard.
Volgens de overlevering werd deze ruiter eenmaal per jaar van de toren
gehaald en in processie naar de Sint Jorisboerderij aan de Slachte
gebracht als de huur betaald moest worden.
Onder in de toren is een kleine gevangenis gemetseld, in de volksmond
'hûnegat' (het hondengat) genaamd. Aan de zuidzijde heeft de kerk een
reeds in de middeleeuwen bestaande uitbouw die als consistoriekamer
dienst doet. In deze kamer hangt een herinneringsoorkonde van de
evacués uit Roermond die in het laatste oorlogsjaar naar Barradeel
geëvacueerd werden en in deze kerk de Heilige Eucharistie mochten
vieren.
Boven de zuidelijk ingangspoort van de kerk is in het stucwerk een
combinatie aangebracht van de Davidsster en Leidster. Een veelzinnige
combinatie die in de Friese volkskunst vaker gemaakt wordt. Het idee
werd gebruikt in het ontwerp voor het stempel van de Zwarte Haan.
Oosterbierum is een vriendelijk dorp dat bekend staat om de
goedgeefsheid van de bewoners en hun grote inzet voor hulpprojecten
in Oost -Europa en elders in de wereld.
In die zin volgen zij nog steeds 'Sint Joris, zoet van zeden' die 'ín Jezus
Naam' ten strijde trok tegen de 'draak'; de machten van onrecht en
verdrukking in zijn dagen.
…
ADEMA ARCHITECTEN
Visievorming kern Oosterbierum
6