DECEMBER 2 0 0 5

More documents

Recommendations

Info

18 Kortenberg en de kolonisatie van Kongo De 2de kolonisatie, vooral van Afrika en Azië, was typisch voor de 19de eeuw. De geïndustrialiseerde landen -België was het 2de industrieland ter wereld na Groot-Brittannië- hadden goedkope grondstoffen en afzetgebieden voor hun afgewerkte producten nodig. België volgde dan ook de koloniale wedloop van de 2de helft van de 19de eeuw. Zo verwierf Leopold II op de Conferentie van Berlijn van 1885 Kongo-Vrijstaat, waarvan hij de absolute vorst werd. Dit lokte reacties uit van de B.W.P. in België. Louis Bertrand was één van de stichters van de B.W.P. Hij had een tijdje in de Negenhoek in Kortenberg gewoond. Sedert 1894 zetelde hij in het parlement als socialistisch kamerlid. In 1907 schreef hij ‘Le scandale congolais’ tegen de wantoestanden in Kongo. In 1908 werd Kongo een Belgische kolonie. Voor 1908 waren de rubberplantages belangrijk gezien de opkomst van de auto-industrie, die rubber nodig had voor autobanden. Na 1908 waren vooral mijnontginningen en landbouwplantages belangrijk. Verschillende pioniers uit onze streek trokken naar Kongo, maar keerden niet meer terug. Het leven was er hard. Het werden koloniale helden: Jan- Baptist Bulens uit Kortenberg, Michel Kinnart uit Erps en Arthur Lievens uit Meerbeek. Jean-Baptist Buelens (1860-1895) stamde uit de Achterenberg. Zijn geboortehuis maakte deel uit van het latere café Jamar te Kortenberg. Hij vertrok in 1895 als schrijnwerker naar Kongo waar hij werkte voor de ‘Compagnie du Chemin de Fer du Congo’. Het klimaat in Kongo was moorddadig. Hij overleed in Kongo op 28 oktober 1895.Alleen voor Bulens werd een gedenkplaat tegen het gemeentehuis van Kortenberg aangebracht. Deze gedenkplaat bleef bewaard in het Erfgoedhuis, na de afbraak van het oude gemeentehuis van Kortenberg. Arthur Lievens uit Meerbeek trok als koloniaal naar Kongo. Bemerk de ivoren slagtanden. Michel Kinnart was zoals zijn vader Victorien Kinnart blikslager van beroep. Vandaar ook zijn toenaam ‘Michel van de Vlekke’. Hij was lid van de fanfare ‘De Eendracht(de ‘Fransen’) in Kortenberg. Hij was geboren te Leuven op 24 juni 1879. Hij huwde te Erps- Kwerps op 21 juli 1900 Adolphina Julia Vanden Berghe. In 1906 trok hij naar Historiek Kongo-Vrijstaat. Hij werd aangeworven als veefokker voor de Oostprovincie met een jaarwedde van 1800 fr. Hij was tijdelijk verbonden aan de diensten van de dierengeneeskundige Dr. Grappi. Hij overleed te Nyangwe in ‘Congovrijstaat’ op 18 augustus 1908. Louis Brughmans uit Brecht trok naar Kongo. Daar kende hij Michel Kinnart uit Erps . Hij huwde vrij laat, 44 jaar oud met Jeanne Kinnart, zuster van Michel Kinnart, en kwam zo naar Kortenberg. Arthur Lievens was de zoon van hoofdonderwijzer Lievens, de liberale meester onder de Schoolstrijd 1879-1884 in Meerbeek en van Amelie Van Meerbeeck (’Amelie van de Meester’). Hij werd te Meerbeek geboren in 1880. Zijn moeder was jong weduwe geworden en hield een winkel in de Dorpsstraat te Meeerbeek. Arthur Lievens studeerde aan de Leuvense universiteit . Elke dag trok hij te voet naar de universiteit, volgens sommigen op klompen. Hij bouwde koolmijnen voor Dumont. Hij werd bij koning Leopold II geroepen om in Kongo ‘de ijzerenweg ‘ aan te leggen. Het telegram van zijn overlijden lag op de boot waarmee hij van Kongo zou komen. Hij overleed te Thijsville in 1911. Jozef Schijns uit Erps-Kwerps zag vele jaren later als koloniaal tijdens het interbellum zijn grafkruis in Kongo. Jules Vrebos (St.-Stevens-Woluwe 1877 - Katanga 1904) was de zoon van dokter Camille Vrebos uit Kortenberg en van Louise Hensmans. In 1900 behaalde hij zijn diploma van ingenieur aan de Leuvense universiteit. Hij was verbonden aan de ‘Aciéries d’Anvers’, dus in de staalnijverheid. In 1902 vertrok hij naar Katanga op zoek naar nieuwe mineralen met een expeditie o.l.v. commandant Jacques. Door ziekte geveld, stierf hij op 11 januari 1904 te Katonga op de Shire-rivier. Ingenieurs, rechters, brouwersingenieurs en belastingontvangers begonnen dikwijls hun loopbaan in Kongo. Ingenieur Joseph Chantraine uit Kortenberg verbleef in Kongo voor 1900. Hij werkte er samen met architect Leon Lambert- Turlot. Deze laatste zou later het plan maken voor zijn villa ‘L’Aérocottage’ te Kortenberg. Chantraine was de uitvinder van de stuurknuppel en één van onze luchtvaartpioniers. Paul Salkin, eigenaar van de abdij van Kortenberg en schoonbroer van Joseph Chantraine, werd Raadsheer van het Hof van Beroep te Elisabethstad, eerst plaatsvervangend in 1912 en effectief in 1922. In 1931 verliet hij de kolonie wegens ziekte. Hij schreef ook enkele werken over de kolonie: ‘Les Nègres’, dat verscheen in ‘Le Miroir du Congo’ en ‘Le Problème de l’Evolution noire: l’Afrique centrale dans cent ans’. Jean- Marie Derscheid (1901-1944) uit Sterrebeek was professor biologie aan de koloniale hogeschool te Antwerpen. Brouwersingenieur René Laneau, die
Historiek de villa Eikelenhof te Kortenberg bewoonde, richtte in de jaren 1950 5 brouwerijen op in Kongo o.a. in Leopoldstad, in Paulis en in Kasaï . Raymond Verdeyen uit Kortenberg voerde het Belgisch belastingsysteem in Kongo in tijdens het interbellum. Hij was ook aanwezig als provinciaal inspecteur der belastingen op het diner aangeboden op 1 juli 1928 door Koning Albert I en koningin Elisabeth aan de overheden en hoge ambtenaren bij hun bezoek aan Kongo. Het fotoarchief van de koloniale periode van belastingsinspecteur Raymond Verdeyen bracht ons een beeld van het dagelijks leven in de kolonie: de diners, de recepties, de ‘boy’s’ en de ‘menagères’Jef Van Heuverzwijn verbleef in Kongo in 1928. In juli 1928 ontmoette hij daar Raymond Verdeyen. Hij vestigde zich in de straat, die nu Kongostraat genoemd wordt. Was het een herinnering aan de Kortenbergse pionier J. Bulens of was het een herinnering aan de eerste bewoner van die straat Jozef Van Heuvenzwijn? Hector Lambert Vandermeulen uit Neerwinden woonde te Kortenberg. Hij vertrok als ‘agent commercial’ naar Kongo en overleed er in Coquilhatstad op 15 mei 1923, 34 jaar oud. Hij was gehuwd met Palmyre Hankenne. Alfons Van Boxlaer en zijn echtgenote Marie Van Duffel uit Kortenberg trokken ook naar Kongo. Ze bouwden na hun terugkeer een nieuwe woning versierd met een Kongoster in de Minneveldstraat te Kortenberg. Het herdenkingsplaatje in ivoor bij de foto van Arthur Lievens Georges Van Tricht uit Erps werd gewond als soldaat aan de Ijzer. Hij werd overgebracht naar een Engels hospitaal. Hij trok in 1916 naar Kongo en werd daar landmeter. Men noemde hem in Erps ‘de Kongolees’. Foto’s van de koloniale interieurs en van de uitstappen met vrienden wezen erop dat het interbellum de glorietijd was voor de kolonialen. Hij werd later gemeenteraadslid van Erps-Kwerps. Philibert Beersaerts (1874-1942) uit Veltem- Beisem trok ook naar Kongo. Men noemde hem de ‘Kongolees’. Zijn doodsbrief vermeldde hem als rustend koloniaal. Zijn zoon Jozef Beersaerts werd burgemeester van Veltem-Beisem en huwde Martha Van Kelf uit Meerbeek. Het bevolkingsregister van Kortenberg van 1910- 20 gaf ook smid Victor De Backer (1881-1954), de zoon van de Veltemse Smid Edward De Backer als koloniaal in Kongo. Zijn doodbrief vernoemde 19 hem ook als rustend koloniaal. Zijn dochter werd in Kongo geboren en zijn eerste echtgenote overleed er in 1914. Zijn broer Emmanuel De Backer was smid te Kortenberg. Jozef de Behault de Carmois (1873-1917) was de broer van dokter August de Behault de Carmois, burgemeester van Tildonk. Hij behoorde tot de ongetitelde adel en voerde als wapenschild ‘op een veld van azuur, 2 kepers van goud met boven 2 eikels van goud’. Hij begon een brouwerij in Winksele-Delle. Dat werd een mislukking. Hij trok naar Kongo en stuurde ene foto naar huis tussen twee grote ivoren slagtanden. In 1901 was hij ‘Agent d’administration à l’état independant du Congo’. Ook missionarissen uit onze streek trokken op missiewerk naar Kongo. Frans Roelandts (Zaventem 1882-Mbeno 1932) werd hulpbroeder bij de Jezuïeten. Hij bouwde als ‘timmerman en smid’ in missies van Kisantu, Kikwit en Wombali. Pater Jos Stroeykens (Leuven 1934-1967), uit Kwerpse ouders geboren, was Missionaris van Scheut. Hij vertrok in 1960 naar Kongo om er missiewerk te doen tot 1967. De Stroeykensstraat in de Witte Wijk in Erps werd naar hem genoemd. In de volksmond deden wrede verhalen de ronde over Kongo zeker voor 1914. Pioniers werden opgegeten, kolonialen werden op schepen vermoord en alleen hun papegaai kwam terug naar België. Ook op volkskundig gebied werkte het kolonialisme door op het Vlaamse land. Zo waren er de herbergnamen. In Erps-Kwerps had men op het gehucht Diestbrug het café ‘In de Kongo’ bij Pieter en Edward Stevens. Bij bevrijdingsstoeten werd zelfs V-day in Kongo uitgebeeld o.a. in Zaventem. In 1919 kreeg België Ruanda-Urundi als mandaatgebied. Het was een Duitse kolonie geweest. Mwami Mutara III van Rwanda bracht een bezoek aan de lederfabrieken van Zaventem en leverde er de huiden van zijn koeien af om er leder van te maken. Een verslag van het bezoek aan de lederfabrieken vonden we in ‘Midden-Brabant’ van 15 mei 1949. Hij dacht eraan een villa te bouwen in Keerbergen en hij werd ook ereburger van Keerbergen. In 1960 werd Kongo onafhankelijk. Rwanda en Burundi volgden in 1961. Het koloniale tijdperk was een beeld dat tot het verleden behoorde ook voor Kortenberg. Dr. Henri Vannoppen Burgemeester van Kortenberg Erfgoedhuis Kortenberg VZW Dorpslein, 16, 3071 Erps-Kwerps donderdag 8 december 2005 (18.00u - 20.00u) Website: www. erfgoedhuis-kortenberg.be
Page 1 and 2: JAARGANG 27 - NUMMER 11 DECEMBER 2
Page 3 and 4: Oktober Beste Medeburgers, december
Page 5 and 6: Lokaal Dienstencentrum Lokaal Diens
Page 7 and 8: Dienstencentrum 2. Willen helpen bi
Page 9 and 10: Milieu De in het gif aanwezige acti
Page 11 and 12: Laat je groene container niet in de
Page 13 and 14: Prikbord eigen aanpak van het verhu
Page 15 and 16: Prikbord December is verwen-maand o
Page 17: Prikbord AfschafÞ ng van de Þ sca

DECEMBER 2 0 0 5

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?