Kunstschatten uit Weesp Terugblik met Erik ... - ELG Stadskanaal

Markante lutheranen:
Johan Schendelaar
Johan Schendelaar droeg in de kerk al vroeg zijn
steentje bij: bij de knapen-, jongelings- en mannen-
vereniging. De hartstocht voor de natuur, zijn betrok-
kenheid bij de lokale en landelijke lutherse kerk, èn
zijn liefde voor geschiedenis, genealogie en archeolo-
gie zijn als even zoveel rode draden, die zijn leven zin
en richting geven.
J
ohan Schendelaar is geboren
(1918) en getogen in Den
Helder, waar hij nog steeds
woont. Na het basisonderwijs kwam
hij op de Rijkshogereburgerschool.
Zijn studie verliep vlekkeloos, maar
doorstuderen was in die tijd niet
weggelegd voor een arbeiderskind.
Op de kansel
ls 17-jarige begon hij zijn loopbaan
bij de gemeentesecretarie en wist zich
door avondstudie beter te kwalificeren.
Ook volgde hij al vóór de oorlog
een driejarige studie aan het seminarie,
waardoor hij preekbevoegdheid
kreeg. In 1941 trouwde hij met Corrie
Smit en zij kregen twee kinderen.
Den Helder werd in de loop van de
oorlog zwaar gehavend. Hij beklom
de kansel, aangezien de gemeente
geen predikant had en iemand van
buiten niet tot het ‘Sperrgebiet’ werd
toegelaten. Wat heeft hij allemaal
gedaan? Teveel om op te noemen!
Hij was jeugdouderling en kerkenraadslid;
oprichter van de cantorij en
van een lekenspelgroep. Toentertijd
verzorgde men alles zelf, behalve de
grime. Hij was voorzitter van zondagsschool
en jeugdkerk; leider van
gespreksgroepen en catechese. Hij
begeleidde begrafenissen, legde huis-
bezoeken af en beheerde het kerkelijk
kaartsysteem! Voor dàt alles moest
hij soms barre fietstochten ondernemen.
Synodelid
Na de oorlog was Den Helder een
spookstad: overal stonden huizen
leeg, een deel was afgebroken, een
deel gebombardeerd. Bouwmateriaal
was niet aanwezig; alles was door de
Duitsers geroofd. Op de secretarie had
men de handen vol aan de opbouw
van de stad en de aanleg van een
totaal nieuwe marinehaven. Maar
niet alleen het werk was druk, ook de
lutherse kerk maakte een nieuwe fase
door. Na de hereniging van de Hersteld
Evangelisch-Lutherse Kerk en
de Evangelisch-Lutherse Kerk werd
hij lid van de synode (1952-1974).
‘Dat was niet zo lang, hoor!’, zegt hij
zelf. Ook werd hij hoofdbestuurslid
van de NLJB, stelde voor deze bond
de liedbundel ‘Uit hart en mond’ samen,
en verzorgde jeugdkampen en
jeugdweekends. In de zomer was hij
geestelijk leider van ‘gastenweken’ op
het luthers buitencentrum ‘Hoekelum’.
Hij schreef graag en wilde anderen
laten meedelen in al dat moois, dus
ontstond het boek ‘Hoekelum, dat
alde goet’. Hij werd redactielid van
elkkwartaal april 2006 8
het ‘Luthers Weekblad’. Hij kijkt met
veel plezier terug op de samenwerking
met Coert Lindijer, die hem vaak
belde met de vraag: “Heb jij nog
wat?” En dan kwam er altijd wat!
Schrijver
Johan Schendelaar was en is een
veelschrijver. Alles te beschrijven is
ondoenlijk, maar een kleine greep
is leuk. Op natuurhistorisch gebied
zijn er artikelen of boeken van de
‘Atlas van natuurgebieden’ via de
‘Mossenfotografie’ tot aan de ‘Wielewaalroep’.
Op luthers/theologisch
gebied vinden we in de oude doos
van deze oud-redacteur ontelbare
artikelen en boeken: zoals ‘Zwanen’
en ‘Zegels’. Gepubliceerd werd er
in het luthers dagboek, dat in 1962
de naam droeg: ‘het jaar der kerk’.
Daarin stonden liturgische gegevens
genoteerd voor zon- en feestdagen
met daarbij zelfgetekende vignetten.
‘Tja’, zegt Johan peinzend, terwijl hij
naar zijn boekenkast loopt, ‘ik heb
ook een heleboel niet gedaan! Mijn
tekenleraar vond, dat ik in tekenen
moest doorgaan. Eigenlijk zou er een
nieuwe serie vignetten ontworpen
moeten worden.’ Hij vertelt, dat hij
blijvend gegrepen is door de lutherse
liturgie: zo boeiend verwoord in