Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Homo sapiens,<br />
<strong>man</strong><br />
Grootteverschil<br />
A.afarensis is altijd <strong>een</strong> gorilla-achtig<br />
grootte verschil tussen <strong>man</strong>nen en vrouwen<br />
toegedicht. De gevonden resten kunnen<br />
namelijk in ongeveer twee groepen qua<br />
grootte worden ingedeeld. we weten echter<br />
niet of <strong>een</strong> groep uit gelijke aantallen<br />
<strong>man</strong>nen en vrouwen bestond of misschien<br />
all<strong>een</strong> maar <strong>man</strong>nen of vrouwen. Ook<br />
weten we van veel resten niet of ze van<br />
één individu zijn of van meerdere. Zo lopen<br />
de schattingen over het aantal gevonden<br />
individuen van de ‘first family’ uit<strong>een</strong> van 22<br />
tot maar zeven.<br />
<strong>Lucy</strong> is gevonden in Hadar,<br />
Ethiopië. Een andere belangrijke<br />
vondst op deze plek is die van de<br />
‘first family’, <strong>een</strong> groep A.afarensis<br />
resten waarvan duidelijk is dat<br />
ze uit één samenlevende groep<br />
afkomstig zijn. De ‘first family’, de<br />
eerste echte groep ooit gevonden<br />
leefde ongeveer in dezelfde tijd<br />
als <strong>Lucy</strong>.<br />
Gorilla spec.,<br />
<strong>man</strong><br />
Homo sapiens,<br />
<strong>man</strong><br />
Pan paniscus<br />
(Bonobo),<br />
<strong>man</strong><br />
Homo sapiens,<br />
vrouw<br />
Gorilla spec.,<br />
vrouw<br />
Homo sapiens,<br />
vrouw<br />
Pan paniscus<br />
(Bonobo),<br />
vrouw<br />
Australopithecus<br />
afarensis, <strong>Lucy</strong><br />
Gorilla spec.,<br />
<strong>man</strong><br />
Gorilla spec.,<br />
vrouw<br />
Heupen<br />
Bij moderne mensen kan het verschil in vorm van de heupen<br />
gebruikt worden om <strong>man</strong>nen en vrouwen van elkaar te<br />
onderscheiden. Dit kenmerk is ook altijd gebruikt om<br />
fossielen in te delen, maar is all<strong>een</strong> maar te gebruiken<br />
als vergelijkingsmateriaal: je moet <strong>een</strong> <strong>man</strong>ne-lijke<br />
en <strong>een</strong> vrouwelijke heup hebben om te weten<br />
Lichaamsgrootte<br />
Het verschil in lichaamsgrootte<br />
in het bestuderen<br />
van skeletten is moeilijker te<br />
gebruiken als kenmerk. Niet<br />
all<strong>een</strong> zegt <strong>een</strong> skelet niet altijd<br />
alles over het uiteindelijke lichaamsgewicht,<br />
maar zijn bijvoorbeeld<br />
skeletten van <strong>man</strong>nelijke en<br />
vrouwelijke Bonobo’s vrijwel gelijk<br />
in grootte terwijl skeletten van<br />
<strong>man</strong>nelijke Gorilla’s <strong>een</strong> kwart<br />
groter zijn dan de vrouwelijke<br />
skeletten. Bij fossielen is verschil in<br />
grootte daarom vrijwel niet te<br />
gebruiken als onderscheidend<br />
kenmerk.<br />
Australopithecus<br />
afarensis<br />
De soort leefde<br />
tussen de vier<br />
en drie miljoen jaar<br />
geleden in Ethiopië en Tanzania.<br />
Het is <strong>een</strong> van de meest onderzochte<br />
hominiden, in totaal zijn er meer dan<br />
300 resten gevonden. Opvallend is dat de<br />
vondsten niet all<strong>een</strong> geografisch ver uit<br />
elkaar liggen, maar ook qua tijd:tussen de<br />
oudste en jongste fossielen zit meer dan<br />
<strong>een</strong> miljoen jaar. A. afarensis is zo belangrijk<br />
omdat het de eerste mensensoort<br />
was waarvan met zekerheid kon worden<br />
aangetoond dat deze rechtop kon lopen.<br />
Pan paniscus<br />
(Bonobo),<strong>man</strong><br />
Tanden<br />
Bij skeltten van mensapen is het meest<br />
duidelijke kenmerk van sexueel dimorfisme<br />
het verschil in vorm en grootte van<br />
de hoektanden. Alle <strong>man</strong>nelijke moderne<br />
mensapen hebben grote en scherpe<br />
hoektanden, terwijl die bij de vrouwtjes <strong>een</strong><br />
stuk kleiner zijn. Bij hominiden, huidige en<br />
uitgestorven mensen, is dit kenmerk verdwenen<br />
en kan niet meer worden gebruikt<br />
als onderscheidend middel. Dit verschil<br />
tussen mensen en mensapen is <strong>een</strong> van de<br />
kenmerken die wordt gebruikt om skeletten<br />
van vroegere mensachtigen te onderscheiden<br />
van de fossielen van mensapen.<br />
Links:<br />
www.talkorigins.org<br />
http://www.mnh.si.edu/anthro/<br />
hu<strong>man</strong>origins/<br />
Pan paniscus<br />
(Bonobo), vrouw<br />
Australopithecus<br />
afarensis, <strong>Lucy</strong><br />
wat wat is. Van australopithecus<br />
afarensis<br />
is maar één heup<br />
gevonden: die<br />
van <strong>Lucy</strong>.<br />
Hoewel <strong>Lucy</strong>’s<br />
heupen<br />
Natuurwetenschap & Techniek, www.nowhow.nl © 2006
Change language