Nieuwsbrief nr 1 2011 - Dorpsraad Heerjansdam

Knotwilgen zijn onze vrienden
In ons dorp weet iedereen wat een knotwilg (hooistoven voor de geboren Heerjansdammer) is, zou je denken.
In onze jachtige tijd blijkt dat we ons daar toch behoorlijk in kunnen vergissen.
We vertellen u daarom het één en ander over deze bijzondere boom.
Was het vroeger de normaalste zaak van de wereld dat lange rijen
knotwilgen in de uitgestrekte polders te vinden waren, dat is nu
grotendeels historie. In Heerjansdam vinden we deze bijzondere
boom nog maar spaarzaam terug in ons aangetaste gebied. Wil
men nog rijen knotwilgen zien, zoals die voor de economische revolutie
(de noodzaak tot bouwen na de tweede wereldoorlog), dan
zult u toch door het ruime polderlandschap van de Alblasserwaard
moeten gaan fietsen of naar de Rhoonse grienden gaan, waar
diverse andere soorten voorkomen en die tot beschermd gebied
behoren.
Terugkeer van knotwilgen
In 2006 heeft de dorpsraad een goed advies uitgebracht over de
inrichting van polder ‘Buitenland’. Dit document is toen aangeboden
aan het College, de Zwijndrechtse gemeenteraad en Dienst
Landelijk Gebied. De achtergrond hiervan was om te voorkomen
dat de polder alsnog bebouwd zou gaan worden. Enkele raadsleden
meenden namelijk dat, als er geen planning voor de polder
gemaakt zou worden, een volgend college en gemeenteraad
alsnog zouden kunnen besluiten om deze kleine polder toch vol
te bouwen. De voorkeur van de Heerjansdammers was om deze
polder ongemoeid te laten omdat al zoveel van onze buitenruimte
was opgesnoept. Onderdeel van dit advies was ‘Knotwilgen langs
’t Weegje’. Dit lijkt ons niet zo moeilijk te realiseren.
De knotwilg als ecosysteem
Een oude knotwilg is een lust voor het oog. Naast zijn landschappelijke
en esthetische waarde is hij van levensbelang voor veel
planten en diersoorten. Wanneer je hem van dichtbij bekijkt, wordt
dat snel duidelijk. Veel holtes, ondoordringbare takken, onbereikbare
plekjes, vaak een ruwe grillige schors, mossen, varens en
andere plantensoorten die zich in of op de boom thuis voelen.
Een paradijs voor veel diersoorten. De holtes zijn erg geschikt voor
nestgelegenheid en slaapplaats. Kleine zangvogels profiteren van
de holtes en broeden daar, maar vinden ook hun voedsel. Als de
wilgen in het vroege voorjaar bloeien, wemelt het van gegons van
bijen, hommels en andere insectensoorten die na een lange winter
weer de smaak van nectar en stuifmeel willen proeven. Onder de
schors leven veel soorten ongewervelden als spinnen, pissebedden,
duizendpoten. In de kruin groeien vaak allerlei planten, zoals mos-
sen en varens. Als er dood hout en ander organisch materiaal op
de knot ligt, geeft dat uitgepoepte zaden kansen om uit te groeien.
Zo vindt je regelmatig bovenop de knotwilgen kleine vlierstruikjes.
Wilgen knotten
Knotten houdt niets anders in dan de betreffende boom eens in
de paar jaar van zijn kruin te ontdoen, waarna deze weer uitloopt.
Als eenmaal begonnen is om een boom te knotten, dan moet dit
steeds opnieuw worden gedaan. Als meerdere jaren lang het knotten
wordt verwaarloosd, groeit de kruin sterk uit. De takken worden
dan zo zwaar dat ze uitscheuren en vaak splijt de stam.
De oogst van wilgentakken was in het verleden voor de knotters
een rendabele mogelijkheid van bestaan. Die tijd is voorbij. In het
verre en grijze verleden fungeerden de takken waarschijnlijk als
veevoer, grondstof voor touw en het houden van bijen. De bomen
deden ondermeer dienst als grensmarkering van eigendommen en
als brandhoutleverancier. In recentere tijden worden de wilgentenen
(takken) gebruikt voor het maken van manden, matten en
wat dies meer. De dikkere tenen, die een zeer mooie rechte vorm
hadden, werden vooral gebruikt als stelen voor bezems en tuingereedschap.
Meer weten?
Na dit verhaal over onze knotwilg bent u wellicht geïnteresseerd
hoe dit verder allemaal in elkaar steekt. De Vereniging MilieuBelangen
Heerjansdam zal u daarover zeker meer informatie kunnen
geven. Ook de leden van deze vereniging knotten bomen en boompjes
wanneer de tijd daarvoor geschikt is. Ieder jaar vindt dit in en
om het Natuur-Edukatief-Waalpad plaats met een aantal vrijwilligers.
Als u geïnteresseerd bent: neem contact op met de Milieuvereniging.
Een bezoek aan de Rhoonse grienden is eveneens
zeker aan te bevelen. U proeft daar nog de stilte en de pracht van
de natuur uit het verleden, waar ook de Heerjansdamse grienden
eertijds deel van uitmaakten. Bezoek dan tevens het informatiecentrum,
waar u alles over de knotwilgen te weten kunt komen.
Laten we met elkaar proberen de knotwilg weer die plaats te geven,
die het in het verleden in ons open gebied innam. Niet alleen
bij het ‘t Weegje, maar ook in de Damse polder zijn er zeker nog
wel mooie plekjes te vinden. I
Reanimatie:
snelle hartmassage belangrijk
Jaarlijks worden circa 15.000 Nederlanders getroffen door een hartstilstand buiten het ziekenhuis. Geschat wordt
dat 85% van de slachtoffers hierdoor overlijdt. Weet u hoe u moet reanimeren?
Voor de manier waarop hartmassage moet worden toegepast,
gelden nieuwe regels. Bij een hartstilstand moeten hulpverleners
beginnen met snelle hardmassage, gevolgd door mond-op-mondbeademing.
Dat blijkt uit nieuwe internationale richtlijnen voor
hartreanimatie voor leken en gespecialiseerde hulpverleners. Tot
nu toe werd geadviseerd om eerst de luchtwegen vrij te maken,
daarna te beademen en vervolgens hartmassage te geven.
Beademing blijft als essentieel onderdeel gehandhaafd, maar het
belang van snelle en krachtige hartmassage wordt onderstreept.
De massage moet zo min mogelijk worden onderbroken, alleen
voor korte beademing.
Als een hulpverlener geen beademing kan of wil geven, is borstcompressie
zonder beademing te verkiezen boven niets doen.
Overlevingskans van 50%
De Nederlandse Reanimatieraad
neemt de nieuwe
richtlijn van de internationale
organisaties in
grote lijnen over en zal deze
aangepast aan de Nederlandse
situaties binnenkort
publiceren. Jaarlijks worden
circa 15.000 Nederlanders
getroffen buiten het
ziekenhuis. Geschat wordt
dat 85% van de slachtoffers
hierdoor overlijdt; 10
jaar geleden was dit nog
meer dan 90%. Een overlevingskans
tot zelfs 50% is
haalbaar, als reanimatie nog meer wordt toegepast en veel vaker de
Automatische Externe Defibrilator (A.E.D.) wordt gebruikt. Toepassing
van de AED in publieke ruimte maar ook in de woonomgeving
moet krachtig worden bevorderd, vindt de Reanimatieraad. Een
burgerinitiatief is gestart om reanimatieonderwijs in het voortgezet
onderwijs verplicht te stellen, aldus een bericht in het AD. I
Natuurlijk heeft iedereen goede voornemens in 2011.
WIE STEEKT Ú EEN HART ONDER DE RIEM??
4 5