2. Schepen, voortstuwingssystemen en rendementen. - Bellmarine

1. Inleiding.
Als je zo’n 20 jaar beroepsmatig met elektrische aandrijftechniek te maken hebt
gehad en je aan het water komt te wonen, is de verleiding groot om elektrisch te
willen gaan varen.
In 1991 was het voor mij zo ver en hakte ik de knoop door. Er moest een elektrische
sloep bij het huis komen.
Botenbouwers die ik in die tijd bezocht en over elektrisch varen aansprak, waren
weliswaar geïnteresseerd maar erg terughoudend. Veelal kreeg ik opmerkingen te
horen zoals: te duur, te moeilijk, te korte actieradius etc.
De leveranciers van elektrische systemen voor bootjes, die toen op de markt waren,
kwamen vrijwel allemaal uit de vorkheftruck markt. Een vorkheftruck gebruikt in
principe dezelfde componenten, zoals gelijkstroommotor, snelheidsregelaar en
batterijen. In feite werd een volledige aandrijving van een vorkheftruck, met al zijn
specifieke toeters en bellen in een boot gebouwd, nu alleen voorzien van een
industriële joystick voor voor-achteruit en regeling van snelheid.
Er was echter geen systeem te koop, dat werkelijk voor kleine schepen ontworpen
was. Daarom besloot ik er zelf een te bouwen.
De laagtoerige gelijkstroommotor werd door een fabrikant van elektromotoren
volgens mijn specificatie gebouwd. Voor het regelen van het toerental koos ik een
eenvoudige regelaar van het type, dat in elektrische golfcars wordt gebruikt.
De joystick, compleet met schakelmechanisme en de schroefasinstallatie maakte ik
zelf.
Eenvoudige semi-tractie batterijen die voor verlichting in caravans en campers
worden gebruikt completeerden het geheel.
Silence Electrique, onze 5 meter lange sloep werd in 1992 officieel te water gelaten en
heeft tot op heden al mijn verwachtingen ruimschoots overtroffen.
Enthousiast over elektrisch varen word je pas
echt, als je het een keer gedaan hebt. En dat
gebeurde ook met mij, en vanzelfsprekend
wilde ik mijn enthousiasme ook met anderen
delen.
Helaas stel ik daarbij ook nu in 2003 nog steeds
vast, dat er veel onbegrip heerst, in het
algemeen veroorzaakt door een onvoldoende
fundamentele kennis van voortstuwingstechniek
voor schepen en elektrische aandrijftechniek.
Tel hier een overdosis wildwest verhalen bij op
en we hebben de huidige situatie aardig omschreven.
Opmerkingen als “met mijn 23 pk diesel kan ik dus minstens 4 maal zo snel als jij met
je 5 PK elektromotor en je kunt alleen maar van die hele dure tractie batterijen
gebruiken die maar 3 jaar mee gaan” hoor ik nog vaak. Het wordt pas een
interessante discussie, als ik dan ook nog beweer, dat een moderne hoog rendement
elektrische aandrijving goedkoper is dan een kleine diesel en dat de totale
onderhoudskosten en afschrijvingen ook nog eens lager uitvallen.
In dit boekje zullen een aantal onderwerpen behandeld worden, die helpen een beter
inzicht in elektrisch varen te krijgen.
4