Wie is de VDS? - Vlaamse Dienst Speelpleinwerk

VDS BeleidsNota 2010-2012 Vakantie? Op het speelplein! 

Hoofdstuk 1 

Wie is de VDS? 

1. De geschiedenis van de VDS 

Uit de oude doos: NDO 

De Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS) vzw is sedert 2003 de rechtmatige opvolger 

van de vzw NDO. Daar gaat al meer dan een kwarteeuw geschiedenis aan vooraf: 

NDO vzw werd als 'Nationale Dienst voor Openluchtleven' opgericht in 1970 en 

bestond uit het samensmelten van bestaande, regionale of provinciale, 

vormingscentra waar monitoren voor vakantiekampen en speelpleinwerkingen werden 

opgeleid. Erkend en gesubsidieerd als landelijke jeugddienst in 1974 profileert 

NDO zich als vertegenwoordiger van het speelpleinwerk en eind jaren ’70 ook als 

deskundige op het vlak van woon- en leefomgeving, inrichten van speelruimte en 

speelbeleid. 

In de jaren tachtig actualiseert NDO zijn beleid t.a.v. speelpleinwerkingen, wat o.a. 

leidt tot het decreet van 1984 op het vakantiespeelpleinwerk, het 'speelse decreet'. 

Begin jaren '90 volgt NDO de opkomende problematiek van de buitenschoolse 

kinderopvang van zeer dichtbij, meteen ook een derde activiteitenpoot binnen NDO 

(naast speelpleinwerking en speelruimte). 

In 1992 verandert de naam in 'Nationaal Diensten- en Onderzoekscentrum voor 

het Spelende Kind'. De beheers- en werkingsstructuur wordt geactualiseerd in 3 

autonome werkingsstructuren: 

Onderzoekscentrum Kind & Samenleving (K&S) 

Vlaamse Dienst Kinderopvang (VDKO) 

Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS) 

Deze drie diensten krijgen inhoudelijke autonomie, herstructureren in 3 vzw’s (op 24 

juni 1994 wordt zo de vzw Vlaamse Dienst Speelpleinwerk opgericht), maar alle 

zakelijke aspecten (personeel, financiën, verzekering, enz.) blijven binnen de vzw 

NDO. Gedurende de volgende 10 jaar organiseren de drie diensten zich steeds beter 

en veroveren ze elk hun plaats in het landschap van het jeugdbeleid. De logische 

volgende stap, drie volledig zelfstandige organisaties, wordt in 2002 gezet. 

Eind 2002 vragen K&S vzw en VDKO vzw een nieuwe erkenning aan binnen het 

nieuwe decreet op het Vlaams jeugdbeleid. De vzw NDO houdt begin 2003 op te 

bestaan wanneer dan de naam wijzigt in vzw Vlaamse Dienst Speelpleinwerk en de 

grondig vernieuwde statuten van de VDS worden aangenomen. 

Oorspronkelijk blijft er tussen de drie diensten een dubbele samenwerking: 

1. op inhoudelijk vlak wordt een charter opgemaakt met gemeenschappelijke 

pedagogisch doelstellingen 

2. op administratief en logistiek vlak zullen de drie diensten gebruik maken van 

hetzelfde dienstencentrum (boekhouding, personeel, infrastructuur). 

In 2004 trekt VDKO zich eenzijdig terug uit het samenwerkingsverband, K&S en de 

VDS beslissen om organisatorisch en structureel gebruik te blijven maken van 

dezelfde infrastructuur én inhoudelijk te blijven samenwerken. Ook vandaag en 

morgen blijft dit het geval. 

Hfst 1 - Wie is de VDS 4


De VDS als versnipperd geheel 

Sinds 1993 wordt – eerst nog binnen NDO, daarna volledig onder VDS-vlag – de 

relevantie en toekomst van het speelpleinwerk bewaakt en ondersteund, met twee 

grote aandachtspunten: speelpleindienstverlening en kadervorming. 

Eind jaren ’90, begin jaren 2000 krijgt het ganse kadervormingsluik (tot dan toe 

versnipperd over 13 kaderscholen in gans Vlaanderen) een provinciale invulling: 

Kaderschool NDO Brabant wordt in 1998 'VDS Steunpunt Vlaams-Brabant' 

Kaderscholen Speldeprik-Oost en -West smelten in 1998 samen tot 'VDS 

Steunpunt Oost-Vlaanderen' 

Kaderschool NDO West-Vlaanderen wordt in 1999 'VDS Steunpunt West- 

Vlaanderen' 

Andere oudere kaderscholen (Thomas – OCS – Kaderschool voor Begeleiding van 

Gehandicapten – Don Bosco – Duinen-Heide) vinden zich niet terug binnen de 

keuze om ten volle de kaart ‘speelpleinwerk’ te trekken en verlaten NDO om er 

mee te stoppen, elders onderdak te zoeken of een eigen erkenning te halen. 

Kaderschool Dienst voor Speelruimte Limburg wordt in 2002 'VDS Steunpunt 

Limburg' 

De vormingscentra Mol-Galbergen, Groot-Antwerpen en Mechelen vormen sedert 

2000 'VDS Steunpunt Antwerpen'; hun cursusploegen blijven voorlopig 

afzonderlijk opereren. Vormingscentrum Groot-Antwerpen scheurt zich hiervan af 

in 2006, in 2008 wordt een start gemaakt om de 2 resterende centra operationeel 

te maken in één ploeg. De laatste stap naar één VDS. 

Ondertussen worden ook de 5 provinciale steunpunten formeel gestructureerd in 

aparte vzw’s, elk met in hun bestuursorganen vertegenwoordigers uit het lokale veld. 

De organen van de landelijke vzw zijn dan slechts beperkt samengesteld: de Raad 

van Bestuur uit de voorzitters van de provinciale vzw’s, in de Algemene Vergadering 

aangevuld met één (of twee) extra bestuursleden van de provinciale vzw’s. 

Half 2004 ontstaat er een zesde steunpunt: in samenspraak met de VGC (Vlaamse 

GemeenschapsCommissie) ontwikkelt de VDS het steunpunt Brussel, met Brussel- 

Hoofdstad als werkingsgebied. Hiervoor wordt geen aparte juridische entiteit 

opgericht, het steunpunt wordt opgenomen binnen het geheel van de vzw VDS. Het 

wordt dan immers al duidelijk dat de opgesplitste structuur niet vlot werkt en het 

geheel schreeuwt om centralisering van de organisatie. 

Eén voor allen, allen voor één 

Wanneer, naast het interne besef dat een ééngemaakte VDS kwalitatief ook meer 

impact kan hebben, ook de Afdeling Jeugd en Sport van de Vlaamse Gemeenschap 

begin 2005 ondubbelzinnig bevestigt dat “de vzw die wordt erkend en gesubsidieerd 

zelf uitvoering moet geven aan haar beleidsnota” is het klaar en duidelijk: de VDS 

moet en wil één organisatie worden. 

Op het Strategisch Weekend van 2005 klinkt dit onmiskenbaar zo: 

“De vergadering beslist principieel dat de VDS zich herstructureert tot 1 vzw met 6 

provinciale afdelingen die geen eigen rechtspersoonlijkheid hebben. De boekhouding 

en de personeels- en verzekeringsadministratie wordt centraal gevoerd. Er komt een 

‘delegatiebesluit’ waarin wordt opgesomd hoe het nationale beleid tot stand komt. Er 

komt een financiële afspraak over hoe de nationale subsidies voor de provincies 

worden aangewend.” 

De statutaire vzw-aanpassingen gebeuren in het kalenderjaar 2005. Op de Raad van 

Bestuur worden afspraken gemaakt over één personeelsbeleid, de installatie van 

een Dagelijks Bestuur, één financieel beleid met één boekhouding en een 

delegatiebesluit (welk niveau waarover kan beslissen). Inhoudelijk blijven de 



steunpunten een eigen provinciaal beleid voeren, afgestemd op elkaar. Gezamenlijk 

leggen ze accenten binnen het geheel van de VDS. 

Tegen de start van de huidige beleidsperiode beseft iedere VDS’er dat deze evolutie 

inhoudelijk en organisatorisch een goede zaak is, maar blijven er toch belangrijke 

aandachtspunten: 

landelijke, regionale en onderlinge afstemming: de plaats van de regionale 

steunpunten binnen het geheel, niet aan slagkracht inbinden, duidelijke 

onderlinge afspraken, solidariteit bij alle bestuurders 

organisatorisch nieuw op te bouwen competenties: personeelsbeleid, financieel 

beleid, communicatiebeleid, leiding geven … 

het gevaar van versnippering van middelen, personeelsinzet … door de 

regionale locaties van huisvesting 

anderzijds het gevaar tot vervreemding van de lokale verbondenheid: de 

regionale verankering en nauwe contacten met het lokale speelpleinwerk als één 

van de sterke punten van de VDS 

De VDS blikt vooruit! 

Niet toevallig dus wordt eind 2007 het proces opgezet om wat tot dan organisch 

groeide op vlak van werkorganisatie en structuur, grondig te analyseren en bij te 

sturen. Bij dit reorganisatieproces worden alle (regionale én landelijke) 

bestuursvrijwilligers en stafmedewerkers betrokken. Ook extern laten we onze 

stakeholders 1 mee analyseren. 

De vernieuwde aanpak van de interne organisatie en structuur wordt vastgezet in 

deze uitgangspunten: 

voor en met speelpleinmensen 

vrijwilligers sturen en inspireren 

beroepskrachten besturen en organiseren 

één beleidsrichting, maar ook elke regio legt eigen accenten en dynamiek 

snelle en krachtige besluitvorming en communicatie 

centrale organisatie van/voor regionale dynamiek 

Het proces resulteert in een grondige aanpassing van: 

de structuur, met organogrammen van de organen en personeelskader 

de onderlinge verhouding regio’s/Vlaanderen, procedures, besluitvorming 

de invulling van de concrete takenpakketten en werkorganisatie 

personeelsbeleid, het beheer van de menselijke capaciteiten 

een centraler locatiebeleid: van 7 secretariaten (6 regionale steunpunten + 

landelijk secretariaat) naar 3, aangevuld met 2 antennepunten (Gent, Mechelen 2 , 

Leuven + antennepunten Brussel, Hasselt) 

Wat volgt is – na het introspectieve proces – de noodzaak om weer naar buiten én 

naar de inhoud te kijken. In 2008 wordt zo gestart met een even grondige 

inhoudelijke analyse van de werking, die mooi samenvalt met het 

ontwikkelingsproces van de nieuwe beleidsperiode. 

In deze BeleidsNota proberen we dus – naast het bestendigen van de organisatie an 

sich – een antwoord te geven op inhoudelijke vragen: 

Waar moet de VDS staan in 2012 met zijn totale aanbod? 

Welke lading dekt de naam speelpleinwerk nog? Hoe evolueert het werkveld? 

Waar moet het speelpleinwerk (of … ?) staan in 2012? 

1 5 sleutelfiguren van organisaties uit het jeugdwerk of bovenbouw (Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen, 

Chirojeugd Vlaanderen, Vlaamse Jeugdraad, VVJ, Kind & Samenleving) + 17 lokale speelpleinwerkingen, 

geselecteerd in verscheidenheid: regionale spreiding, gemeente/stad, gemeentelijk/particulier, klein/groot, (al 

dan niet) aangesloten, (al dan niet) typische speelpleinwerking, … 

2 Enkel de verhuis van het landelijke secretariaat van Meise naar Mechelen werd nog niet gerealiseerd. 



2. Hoe zit de VDS in elkaar? 

Vrijwilligers sturen en inspireren: organogram van de structuur 

Vrijwilligers zijn altijd al de sterkte geweest van de VDS. Honderden jonge 

vrijwilligers krijgen bij de VDS een stevige kans tot zelfontplooiing. De VDS houdt er 

aan zijn vrijwilligers in de watten te leggen, te laten meespreken én te laten 

meebeslissen. 

Open Open Algemene Algemene Vergade Vergadering 

Vergade ring 

Bepaalt de algemene strategie 

Maximum 8 leden per regio 

De leden van de Raad van Bestuur 

Het personeel 

Externen 

1/jaar in najaar 

VDS VDS Regio’s 

Regio’s 

Antwerpen Antwerpen Brussel Brussel Limburg Limburg Oost Oost-Vlaanderen 

Oost Vlaanderen 

Vlaams Vlaams-Brabant Vlaams Brabant West West-Vlaander 

West Vlaander Vlaanderen 

Vlaander en 

Regiobestuur 

Regiobestuur 

Verantwoordelijk Verantwoordelijk voor 

voor 

het het beheer beheer en en de de werking werking van van van de de regio regio 

regio 

Helft leden uit vanuit de speelpleinen 

Helft leden vanuit de vormingcentra 

1 voorzitter + speelpleinondersteuner regio 

Max 2 leden per regio in de AV 

Vergadertempo 1/maand 

mandaat 2 jaar 

Stuurgroep Stuurgroep Vorming Vorming regio… 

regio… 

Actie en uitwisselingsplatform voor 

vormingsinitiatieven in de regio 

Vormingsmedewerker regio + 

In te vullen door regio (instructoren) 

Stuurgroep Stuurgroep Stuurgroep Speelpleinondersteuning Speelpleinondersteuning regio… 

regio… 

Actie en uitwisselingsplatform voor 

speelpleindienstverlening in de regio 

Speelpleinondersteuner regionaal + 

In te vullen door regio (speelpleinmensen) 

Algemene 

Algemene 

Vergadering 



Max. 12 regiovrijwilligers 

Max. 2 leden per stuurgroep 

1 voorzitter 

2 vaste externe leden 

Ad hoc externe leden 

De coördinatoren 

(ad hoc zonder stem) 

Vergadertempo 1/ 2maand 

afwisselend met de stuurgroepen 

gevraagd engagement 3jaar 

= 

Aandeelhouders 

Aandeelhouders 



MaMa 

MaMa 

Raad Raad van van Bestuur 

Bestuur 

Beheer en opvolging dagelijkse werking 

5 leden uit de AV waaronder voorzitter met mandaat van 3 jaar 

Algemeen Coördinator 

Coördinator personeel 

1/maand, afwisselend met de staf 

Personeel Personeel VDS 

VDS 

Stuurgroep Stuurgroep Speelpleinondersteuning 

Speelpleinondersteuning 

Landelijke Landelijke denktank denktank en en uitwisselingsplatform 

uitwisselingsplatform 

uitwisselingsplatform 

over over speelpleinen 

speelpleinen 

Max 12 regiovrijwilligers 

Coördinator speelpleinondersteuning 

Max 2 externen 

1-2 leden in de AV 

Vergadertempo 1/ 2maand afwisselend met AV 

gevraagd engagement 2 jaren 

Stuurgroep Stuurgroep vorming 

vorming 

Landelijke denktank en uitwisselingsplatform over 

vorming 


Coördinator vorming 



Vergadertempo 1/ 2 maand afwisselend met AV 

gevraagd engagement werkjaren 

Stuurgroep Stuurgroep Ad Ad hoc 

hoc 

(VI P, diversiteit, communicatie, …) 

Landelijke denktank en uitwisselingsplatform 


Coördinator 



Vergadertempo + engagement te bepalen door AV 

Op de Open Algemene Vergadering (jaarlijks Strategisch Weekend) wordt de 

algemene strategie bepaald, de tweemaandelijkse Algemene Vergadering vult aan, 

stuurt bij, voert de inhoudelijke discussie. Het voedsel hiervoor komt – wat de 

vrijwilligersinput betreft – zowel uit de 6 regio’s en haar regionale stuurgroepen als 

uit de landelijke stuurgroepen. Om een open blik te houden, zetelen in de Algemene 

Vergadering ook 2 externen (operationeel in 2009). 

De Raad van Bestuur (vrijwilligers) vult alle beheerstaken in, daarin uitvoerend 

gesteund door het CoördinatieTeam (staf). 

Coördinatie 

Coördinatie- 

Coördinatie 

Team eam 

Het dagelijkse 

bestuur 

Alg. Coördinator 

en Coördinatoren 

1/maand 

afwisselend met de 

RvB 

De bvba MateriaalMagazijn werd opgericht in 2002: de binnen de VDS ontwikkelde 

activiteit van gezamenlijke aankoop van speelmateriaal kreeg een aparte juridische 

vorm, gelet op de handelswetgeving. De bvba heeft een structurele band met de 

VDS: de vzw VDS is de enige aandeelhouder, de VDS-coördinator is in functie 

medezaakvoerder van de bvba. Op deze manier kan de vzw VDS blijven waken over 

de doelstelling bij oprichting: dienstverlening voor het speel(plein)werk m.b.t. 

speelmateriaal. Financieel is de bvba zelfbedruipend. 

Hfst 1 - Wie is de VDS 7 

MaMa MaMa MaMa bvba 

bvba 

Zaak Zaak- Zaak 

voerders 

voerders 

Incluis 

Coördinator


Met beide voeten in de praktijk 

Anno 2008 wordt elke regio bevolkt door jongeren (18 tot 35j) die ook lokaal actief 

zijn en blijven, een uitgebreide pool van vrijwilligers: 

VDS vrijwilligers 2008 ANT BXL LIM OVL VBR WVL Vlaams extra TOTAAL 

instructoren vorming 43 13 22 62 63 46 9 258 

speelpleinondersteuning 

(aanvullend, niet-instructoren) 

24 2 7 27 15 9 8 92 

TOTAAL 67 15 29 89 78 55 17 350 3 

De VDS blijft logischerwijs ook werken aan zijn vrijwilligersbeleid: hiervoor verwijzen 

we naar Operationele Doelstelling 16. Er wordt naar eenzelfde professionaliteit 

gestreefd dan bij de beroepskrachten. De vrijwilligers genieten evenveel vertrouwen, 

hun inzet en motivatie zijn bijgevolg eveneens groot. Enkel hierdoor slaagt de VDS er 

in een deel van zijn output te realiseren. 

Beroepskrachten besturen en organiseren: het 

personeelsorganogram 

Terwijl het enkele jaren geleden nog mogelijk en wenselijk was om iedere 

beroepskracht en bestuursvrijwilliger bij àlle bestuurs- en operationele beslissingen te 

betrekken, is in de gegroeide organisatie expliciet gekozen voor een model waarbij 

vrijwilligers sturen en inspireren, maar waar de beroepskrachten met coördinerende 

opdracht het dagelijks bestuur en de werkorganisatie opnemen. 

Ingevuld met de 16 namen van de huidige vaste (inhoudelijke) stafmedewerkers, ziet 

dit er zo uit: 

CoördinatieTeam 




De De cel cel beheer beheer beheer en en ondersteuning 

ondersteuning 

Financiën 

Financiën 

(Jo (Jo VVan 

V an den en Bossche ossche ossche) ossche 

Personeel 

Personeel 

(Liesbeth (Liesbeth DDe 

D e Keersmaecker 

eersmaecker 

eersmaecker) 

eersmaecker 

Communicatie 

Communicatie 

(Liesbeth (Liesbeth DDe 

D Keersmaecker 

eersmaecker 

eersmaecker) 

eersmaecker 

Team 

Administratieve 


(Karen Mommens) 

Raad van Bestuur 

Algemeen Algemeen Coördinator oördinator en en programmabeheerder 

programmabeheerder 

programmabeheerder 

(Jo Van den Bossche) 

Coördinator 

Coördinator 

Speelplein 

Speelplein 



(Ilse Van Moer) 

De De cel cel inhoudelijke inhoudelijke werking 

werking 

Team 

Speelplein 


(Bert Breugelmans, Dimitri 

Meersman, Jo Robberechts, 

Bart Straetman, Mieke 

Vanoppen) 

Coördinator 

Coördinator 

Visie, 

Visie, 

Projecten Projecten en 

en 

Ontwikkeling 

Ontwikkeling 

(Kwinten Fort) 

Coördinator 

Coördinator 

Vorming 

Vorming 

(Dries Van Maele) 

Team 

Vorming 

(Amke Bailleul, Christoph Elaut, 

Stefanie Lefevre, Ilse Schoofs, 

Eline Van Mechelen) 

Operationeel is er (naast de ondersteuning achter de schermen) een opsplitsing te 

maken in twee belangrijke werkonderdelen: Speelpleinondersteuning en 

3 Hoewel in de vorige BeleidsNota nog sprake van 446 vrijwilligers, valt de daling van betrokken vrijwilligers te 

relativeren. Vooreerst werden de ‘slapende’ vrijwilligers verwijderd uit de lijsten. Ten tweede heeft de 

instructorenploeg rond de vzw Koraal (Speelpleinen Groot-Antwerpen) zich teruggetrokken uit de VDS om 

zelfstandig vorming te gaan organiseren (zie ook aanvullende nota na Preadviezen bij de vorige BeleidsNota). 


B 

E 

S 

T 

U 

U 

R 

O 

P 

E 

R 

A 

T 

I 

O 

N 

E 

E 

L


Vorming 4 . Hoewel qua uitvoering op regionaal niveau, worden de twee teams 

aangestuurd door een landelijke TeamCoördinator. Omdat ook alle projecten in 

ofwel Speelpleinondersteuning of Vorming onder te brengen zijn, is ook de 

Coördinator Visie, Projecten en Ontwikkeling aanstuurder van de twee 

operationele teams. De andere overkoepelende taken (Communicatie, Personeel, 

Financiën) worden op landelijk niveau opgenomen. Het coördinerend niveau vervult 

op deze manier alle taken van dagelijks bestuur. 

Ad hoc worden soms projectmedewerkers ingeschakeld op uitvoerend niveau (als 

extra speelpleinondersteuner of vormingswerker). Op dit ogenblik is dit 0,50 VTE voor 

het project ‘Taalspeler’ (ondersteuning voor speelpleinwerkingen met een anderstalig 

publiek i.s.m. vzw De Rand) en 0,50 VTE voor begeleidingsprojecten ‘inclusie en 

kwetsbaarheid’ in de provincie Oost-Vlaanderen. 

Naast de stafmedewerkers is ook 0,50 VTE poetshulp vast in dienst (Viviane 

Sterckx). 

De bvba MateriaalMagazijn heeft weliswaar een inhoudelijke en structurele link 

met de VDS, qua personeelsinvulling staat hij formeel los van de VDS. Op dit ogenblik 

is daar 1 VTE coördinator vast in dienst (Thijs Gryson). 

Overzicht van het huidige personeelskader: 

(dd 22-12-2008 – inclusief projectmedewerkers, poetshulp, bvba MateriaalMagazijn) 

situering 

VDS 

Personeel 

binnen de VDS functie/taak 

VTE 

Amke Bailleul regio West-Vlaanderen vorming 0,60 

Amke Bailleul landelijk vorming (project diversiteit) 0,40 

Bert Breugelmans regio Antwerpen speelpleinondersteuning 1,00 

Liesbeth De Keersmaecker landelijk coördinator personeel 0,50 

Liesbeth De Keersmaecker landelijk coördinator communicatie 0,50 

Christoph Elaut regio Oost-Vlaanderen vorming 0,80 

Christoph Elaut regio Oost-Vlaanderen projecten inclusie en kwetsbaarheid O-Vl 0,20 

Kwinten Fort landelijk coördinator visie, projecten en ontwikkeling 1,00 

Stefanie Lefevre regio Vlaams-Brabant vorming 0,60 

Stefanie Lefevre regio Vlaams-Brabant project Taalspeler 0,40 

Karen Mommens landelijk administratieve ondersteuning 1,00 

Dimitri Meersman regio West-Vlaanderen speelpleinondersteuning 1,00 

Jo Robberechts regio Brussel speelpleinondersteuning 0,30 

Jo Robberechts regio Vlaams-Brabant speelpleinondersteuning 0,70 

Ilse Schoofs regio Antwerpen vorming 0,50 

Ilse Schoofs regio Limburg vorming 0,50 

Bart Straetman regio Oost-Vlaanderen speelpleinondersteuning 1,00 

Jo Van den Bossche landelijk algemeen coördinator 1,00 

Dries Van Maele landelijk coördinator vorming 1,00 

Ilse Van Moer landelijk coördinator speelpleinondersteuning 1,00 

Eline Van Mechelen regio Brussel vorming 0,60 

Eline Van Mechelen landelijk projecten inclusie en kwetsbaarheid O-Vl en 

spelen i/d stad 

0,40 

Mieke Vanoppen regio Limburg speelpleinondersteuning 1,00 

Viviane Sterckx landelijk poetshulp (niet inhoudelijk) 0,50 

Thijs Gryson MateriaalMagazijn bvba MateriaalMagazijn bvba 1,00 

18 p 16,00 

+0,50 

+1,00 

Omdat de huidige middelen niet toereikend zijn om voltijdse krachten in te zetten op 

alle taken, krijgen sommige stafmedewerkers dubbele opdrachten: bvb ½ regionale 

vormingsmedewerker + ½ projectmedewerker of vormingsmedewerker in 2 regio’s of 

speelpleinondersteuner in 2 regio’s. 

4 Uiteraard is het ganse onderdeel van vorming ook een vorm van speelpleinondersteuning. Omwille van de 

uitgebreidheid en specifieke methodiek, wordt dit binnen de VDS als een expliciete kerntaak ingevuld. 



De VDS in een breder kader 

De VDS maakt werk van een brede inbedding, lokaal, regionaal én bovenlokaal. 

Op gemeentelijk niveau wordt er permanent werk gemaakt van een uitgebreid 

netwerk van persoonlijke contacten met jeugdconsulenten en andere 

jeugddienstmedewerkers, maar ook met ander gemeentepersoneel (personeelsdienst, 

vormingsdienst, gemeentesecretarissen) en politiek personeel (schepenen voor jeugd, 

burgemeesters). Dit netwerk, uitgebouwd door de jaren heen, maakt de VDS ook tot 

een veelgevraagde speler bij examenjury’s, adviesvragen … 

Op regionaal/provinciaal niveau spelen de VDS-medewerkers dikwijls een 

trekkende rol in de jeugdraden (zowel dagelijks bestuur, algemene vergadering als 

thematische werkgroepen) en hebben ze nauwe contacten met de provinciale/VGCjeugddienstmedewerkers. 

Op Vlaams en federaal niveau neemt de VDS een actieve rol op binnen de Vlaamse 

Jeugdraad (Commissie Jeugdwerk), binnen het Steunpunt Jeugd (in de Platforms 

lokaal/provinciaal, diversiteit, kadervorming, EVC, alsook in de A.V.) en binnen het 

samenwerkingsverband V!RUS 5 . De VDS neemt, mede namens het jeugdwerk, ook 

deel aan de ‘werkgroep vrijwilligersvergoedingen’ binnen de Hoge Raad voor 

Vrijwilligers. 

De VDS levert diverse redactiebijdragen (Databank Regelgeving, Handboek 

Vrijwilligerswerk, Gids Sociaal-Cultureel en Educatief Werk, Standaard Uitgeverij, 

Vergroening jeugdlokalen, tijdschriften ander landelijk jeugdwerk …). 

De VDS is een gewaardeerde en leerrijke stageplaats voor hogeschoolstudenten 

(Artevelde, Lessius, Ehsal, KHLeuven, K.U.Leuven, Universiteit Gent). 

De VDS wordt door velen aangezocht als partner (Wereldwinkel, vzw Vormen, 

Sjalom, BuitenSpeelDag, Colloquium Buitenspelen Afdeling Jeugd …) en vervult daar 

zijn rol als ‘praktijkdeskundige spelende kinderen’. 

Zelf zoeken we intense samenwerking met deze partners: 

Kind & Samenleving vzw: vanuit eenzelfde geschiedenis en gezamenlijke kijk 

op spelende kinderen, hebben we ons partnership verankerd (inhoudelijk, 

structureel, logistiek). 

Vereniging Vlaamse Jeugddiensten en -Consulenten (VVJ) vzw: vanuit 

eenzelfde doelpubliek (80% van de speelpleinorganisatoren zijn gemeentelijk – de 

VDS richt zich ook meer en meer naar ander gemeentelijk jeugdwerk). Er is 

regelmatig informeel en formeel contact en overleg. 

Uit De Marge vzw: vanuit dezelfde zorg naar een breed bereik (ook in de 

beleidsbrief 2009 van Minister Anciaux wordt het speelpleinwerk genoemd als 

laagdrempelige werkvorm bij uitstek). In de loop van 2009 willen we de band 

aanhalen. 

jeugdwerk voor kinderen met een beperking (Oranje, Sjalom, Achilles, 

regenbOOg): in verschillende provincies lopen projecten voor kinderen met een 

beperking. 

VVSG, Kinderrechtencommissariaat …: bij acties m.b.t. spelende kinderen, 

tolerantie, speelruimte … (bvb in 2007-2008: actie ‘geluidsoverlast’ spelende 

kinderen uit het politiereglement). 

Op internationaal niveau draaien de contacten uit het verleden (Zuid-Afrika, 

Balkan, Polen, Portugal) op een laag pitje. Het internationale luik van de VDS krijgt 

een andere insteek (zie OD14). 

5 In 2009 wordt bvb de V!RUS-campagne ‘Goe Gespeeld!’ door de VDS gelanceerd en getrokken. 



3. Hoe kwam deze BeleidsNota tot stand? 

Betrokkenheid! 

Nog meer dan in de vorige BeleidsNota willen we ons doelpubliek en stakeholders 

bevragen en intern een brede groep mee de nieuwe nota laten ontwikkelen, van bij 

de start van de analyse tot het afgewerkte document. 

… van het speelpleinwerk 

Ons doelpubliek, het lokale speelpleinwerk, krijgt – naast de normale 

vertegenwoordiging in de VDS-organen – ook expliciet en uitgebreid de kans mee de 

toekomst van de VDS te bepalen: 

Het landelijk SpeelpleinTreffen (Schoten, 26 april 2008) wordt, mee i.f.v. de 

BeleidsNota, elke drie jaar ingericht en brengt lokale speelpleinwerkers bijeen, 

van de startende animator tot de schepen. 870 deelnemers krijgen er de kans de 

uitgebreide bevraging in te vullen (verschillende methodieken – zie bijlage) 

In het kader van de ontwikkeling van onze vernieuwde structuur en 

werkorganisatie (zie p. 6: Hfst. 1.1. De geschiedenis, De VDS blikt vooruit), 

brengen de bevraagden 6 zelf ook inhoudelijke aspecten ter sprake. Het gaat hier 

zowel over lokaal speelpleinwerk als over bovenbouworganisaties of ander 

landelijk jeugdwerk. 

De stafmedewerkers trekken, aangevuld met vrijwilligers, op zomerbezoeken en 

bezoeken 405 (op 572) speelpleinwerkingen-in-actie. Daarbij is er deze zomer 

extra aandacht voor en bevraging over de toekomst van het speelpleinwerk en de 

VDS. 

Op de website en in het vakblad KiCK! verschijnt een oproep om aanvullende 

commentaar en verwachtingen door te spelen. 

… van onze stakeholders 

Naast de bevraging in het kader van onze vernieuwde structuur en werkorganisatie 

bevragen we opnieuw enkele geselecteerde partnerorganisaties (Steunpunt 

Jeugd, Kind & Samenleving, VVJ, Provinciale Jeugddienst, Uit De Marge). Zij krijgen 

de vraag onze missie, visie, strategische en operationele doelstellingen te 

becommentariëren, alsook in een latere fase de acties. De toekomstige partners 

wordt eveneens gevraagd naar hun principieel samenwerkingsakkoord m.b.t. 

bepaalde acties. 

… en intern 

Strategisch Weekend 2008-1 (Mechelen, februari 2008): hoewel nog maar net 

begonnen aan de nieuwe beleidsperiode, maken hier de 40 deelnemers een 

nieuwe interne analyse. Het is tevens een eerste oproep naar geïnteresseerde 

stuurgroepleden 

Nadien wordt zowel op de Raad van Bestuur, de Algemene Vergadering als op 

de Regiobesturen nog een extra analyse gemaakt 

De Landelijke Stuurgroep BeleidsNota (LSBN) wordt samengesteld op 24-02- 

2008 en komt tot eind november maandelijks bijeen met als doel de analyses te 

organiseren en te verwerken tot op actieniveau. De LSBN bestaat uit een mix van 

vrijwilligers en stafmedewerkers: An Beghein, David Buys, Bram De Baere, 

6 Naast de respons van 5 landelijke jeugdwerkcollega’s (Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen, Chirojeugd 

Vlaanderen, Vlaamse Jeugdraad, VVJ, Kind & Samenleving), kregen we antwoorden van deze 17 lokale 

speelpleinverantwoordelijken (33 bevraagd – verscheiden samenstelling): (ANT) Herenthout, Oud-Turnhout, 

Ranst, Wuustwezel; (BXL) Ganshoren; (LIM) Genk, Hamont-Lo, Maasmechelen, Zonhoven; (OVL) Moerbeke- 

Waas, Oudenaarde; (VBR) Herne, Vilvoorde, Wezembeek-Oppem; (WVL) Knokke-Heist, Tielt, Zonnebeke. 



Liesbeth De Keersmaecker, Joke Dierickx, Kwinten Fort, Stijn Geuens, Koen 

Muylaert, Bram Nickmans, Marie Tack, Dries Van Maele, Jo Van den Bossche, 

Geert Van Wesemael. 

Er gebeurt een (maandelijkse of tweemaandelijkse) terugkoppeling (LSBN + 

regiobesturen + CoördinatieTeam / Raad van Bestuur), tussendoor wordt 

huiswerk gemaakt (zowel door vrijwilligers als staf) 

Strategisch Weekend 2008-2 (Herisem, oktober 2008): de 39 deelnemers 

wegen de voorliggende missie, visie, strategische en operationele doelstellingen. 

Er gebeurt een uitgebreide denkoefening op indicator- en actieniveau 

AV 27-10-2008: de knopen worden doorgehakt op indicator- en actieniveau 

Het redactiewerk wordt aangevat, de vorderingen zijn door alle 350 VDSvrijwilligers 

te volgen via het interne netwerk van de website (de ‘Geheime 

Kelders’), kleine bijsturingen gebeuren door de LSBN 

RvB 26-11 + 17-12-2008: de financiële vertaling wordt gemaakt, alsook de 

invulling van het personeelskader 

AV 22-12-2008: de BeleidsNota 2010-2012 is klaar en wordt ter goedkeuring 

voorgelegd op de Algemene Vergadering 

SWOT 

Alle hierboven ontwikkelde bevindingen en opmerkingen, nog eens aangevuld met de 

opmerkingen van de Adviescommissie, de Afdeling Jeugd en de Minister op de vorige 

BeleidsNota, worden gebundeld in één Excel-werkblad, gecodeerd en geclusterd in 

een SWOT enerzijds en anderzijds naast de beoordelingscriteria uit het decreet 

gelegd (zie bijlage). 

De clusters zijn de rechtstreekse aanleiding om de strategische en operationele 

doelstellingen te ontwerpen. Eens de doelstellingen op punt staan, wordt alles 

SMART vertaald en ingevuld. Alle Excel-lijnen worden gebruikt om er mee over te 

waken dat geen enkel element uit de bevragingen sneuvelt uit vergetelheid. 

Het resultaat – de kern van deze BeleidsNota – doen we uit de doeken in Hoofdstuk 

2. 



4. De missie, visie en kerntaken van de VDS 

Missie van de VDS 

De Vlaamse Dienst Speelpleinwerk is een dynamische dienstverlenende organisatie 

voor het speelpleinwerk in Vlaanderen en Brussel. 

Zijn dienstverlening omvat advies, begeleiding, vorming en 

belangenbehartiging. 

De VDS onderscheidt zich in zijn werking door een onderbouwde visie op kinderen, 

door zijn permanent streven naar deskundigheid, naar netwerkvorming en naar 

betrokkenheid van alle actoren. 

Visie van de VDS 

De VDS wil speelpleinwerkingen proactief ondersteunen in hun poging meer en 

betere speelkansen in de vrije tijd van kinderen te creëren. 

Daartoe wil de VDS deskundig advies, professionele begeleiding en een antwoord 

op alle speelpleinvragen bieden, 

door een actueel en volledig aanbod van speelpleinondersteuning voor te stellen, 

een volledig en systematisch aanbod van vorming te voorzien (van animator tot 

beleidsmaker) en permanent te streven naar vernieuwing in de sector. 

De VDS doet dit vanuit een onderliggende visie op kinderen, die steunt op drie 

pijlers: 

respect hebben voor de eigenheid van elk kind, 

vrijheid bieden door een prikkelend en gevarieerd aanbod van impulsen (door 

vrienden en begeleiders, vanuit omgeving en materiaal), 

belang hechten aan het intens spelen van elk kind. 

De speelse stijl die de VDS hanteert, illustreert zijn streven om het belang van 

spelen voorop te stellen. 

Kerntaken en positie van de VDS 

De VDS wil speelpleinwerkingen en andere lokale speelinitiatieven 

ondersteunen met een actueel en volledig aanbod van speelpleinondersteuning, 

met een volledig en systematisch aanbod van vorming en door permanent te streven 

naar vernieuwing in de sector. 

De VDS richt zich op het speelpleinwerk, maar ook op andere lokale speelinitiatieven. 

Dit betekent dat de doelgroep van de VDS in eerste instantie bestaat uit 

organisatoren (zowel particuliere als gemeentelijke). In de praktijk worden zowel de 

jeugdwerkers zelf, de professionele organisatoren (jeugddienstmedewerkers) als 

lokale beleidsmakers beoogd. 

Het speelpleinwerk en de andere lokale speelinitiatieven zelf richten zich zowel op de 

lagere schoolleeftijd, als op kleuters en tieners. Ook ouders en andere 

betrokkenen zijn publieksgroepen van het speelpleinwerk, en dus per definitie 

eveneens publieksgroepen van de VDS. 

De VDS wil zowel de koepel zijn van het speelpleinwerk, als het expertisecentrum 

voor ieder speelinitiatief, maar zeker ook de verdediger van het spelende kind. 

In de statuten is expliciet opgenomen dat de VDS de Universele Verklaring van de 

Rechten van de Mens en het Internationaal Verdrag betreffende de Rechten van het 

Kind onderschrijft. 



5. Het huidig bereik van de VDS 

SpeelpleinBasisschema 7 

Om speelpleinwerk aanschouwelijk te maken voor starters en beleidsmakers, 

ontwikkelde de VDS het SpeelpleinBasisschema. Ook buitenstaanders krijgen hierdoor 

een goede kijk op wat speelpleinwerk inhoudt: 

Het speelpleinwerk is een unieke jeugdwerkvorm. Het heeft andere functies (spelen 

in de onmiddellijke woonomgeving, opvangfunctie), andere organisatievormen (20% 

particulier, 80% gemeentelijk) en een ander, breder bereik dan de rest van het 

jeugdwerk. Het is wenselijk dat elke lokale werking zelf een eigen kijk ontwikkelt en 

van daaruit beleid maakt. Een werking kwalitatief verbeteren, kan door te werken 

aan de speelmogelijkheden, de speelpleinploeg, de organisatorische 

onderbouw en de externe relaties. Eigen aan het speelpleinwerk, vormt 

toegankelijkheid de basis van dit alles! 

Overzicht aanbod VDS dienstverlening 

De VDS wil met zijn dienstverlening een antwoord geven op alle speelpleinvragen en 

ontwikkelde een aanbod dat schematisch volgens dezelfde indeling kan worden 

weergegeven: 

7 Het SpeelpleinBasisschema wordt van A tot Z ontrafeld in de VDS brochure DNA 15 ‘The S-Files’ 



Overzicht aanbod VDS dienstverlening 

a.d.h.v. het SpeelpleinBasisschema 

(grijs gearceerd = van toepassing voor die publieksgroep) 

Ontwikkel je eigen kijk op speelpleinwerk 

• CO2 (vorming voor coördinatoren v spplw, Grabbelpas en Swap) 

• CO2 BusToeren 

• BreedBeeld (vorming ter plaatse, op vraag en op maat) 

• Bibliostek (infopunt landelijk + regio’s + online) 

• Speelplein.net / websitebib 

• Cursussen Animator 

• Cursussen HoofdAnimator 

• Cursussen verdere vorming (VV A, VV HA, EI-week) 

• Weekend speelpleinploegen (Smos, STuurBuurKuur, Kom Missie) 

• Regionale (2/3j) en landelijke trefdagen (1/3j) 

• DNA 6 Eindelijk vakantie 

• DNA 15 The S-Files 

• DNA 18 Speeleologie 

• Bouwstenen van een kwalitatieve speelpleinwerking 

• Visieteksten ‘vrije tijd’, ‘spelen’, ‘spelen op het speelplein’ 

• Ontvoer je schepen (e.a. individuele contacten met schepenen) 

• Introbezoek nieuwe JD / verantwoordelijke 

• Co-Piloot Audits: kritisch kijken naar je eigen werking 

• Speelpleinbezoeken (tijdens de werking) 

• KiCK! (vaktijdschrift) 

Beleid maken binnen je speelpleinwerking 

• Speelpleinwerk in profiel, 5 jaarlijkse speelpleinenquête 

• Snelnieuws (e-nieuwsbrief) 

• Co-Piloot Procesbegleiding op maat: beleid maken met je ploeg 

Speelmogelijkheden 

Vanuit de begeleiding 

• www.speelidee.be 

• DNA 2 101 Speelideeën 

• DNA 10 Marva’s Playlist part 1 

• DNA 11 It’s Showtime 

• DNA 13 Marva’s Playlist part 2 

• DNA 17 Comme chez *** Marva 

• Speelprikkels 3 

• FoodKicks (LIM: project gezond koken met kinderen) 

• ZomerTips (e-nieuwsbrief) 

Vanuit speelmateriaal 

• MateriaalMagazijn 

• DNA 16 Materiaal Explorer 5.0 

Vanuit buiten- en binnenspeelruimte 

• DNA 8 De ZwerfWerf 

• DNA 12 Speelplein op Stelten 

Vanuit het speelsysteem 

• DNA 19 Aanbod under construction 

• Co-Piloot: speelser maken van je werking 

Speelmogelijkheden op verplaatsing 

• Spelen op verplaatsing (ANT, VBR, WVL) 

Speelmogelijkheden voor tieners 

• DNA 3 Are you cool? I’m cool 

Speelmogelijkheden voor kleuters 

• DNA 4 Expeditie Kleuterson 

• Reisbrochure Expeditie Kleuterson 

• DNA 20 Horen, zien, spelen 

• Kleuterclash 

• Video Expeditie Kleuterson 

• Co-Piloot: Expeditie Kleuterson 


Animator 

Hoofdanimator / stuurgroep 

Verantwoordelijke / JD 

Volledige organisatie 

Lokaal bestuur / schepen


Speelpleinploeg 

Aantrekken, introduceren en selecteren 

• Wervingcampagne ‘ploegbaas’ 

• Wervingcampagne ‘animatoren’ 

Ondersteuning en coaching 

• Tekst ‘stagediving’ 

Vorming, stage en loopbaan 

• Pleinruil (ANT) 

• VDS stageboekje 

Cultuur, sfeer, klimaat en ambiance 

• Co-Piloot: een hechte ploeg 

Inspraak en participatie 

• DNA 9 Prettig Gestuurd 

Ontspanning en jaarwerking 

• Tekst ‘activiteiten met je speelpleinploeg’ 

Begeleidershouding 

• DNA 14 Speelplein Fok Joe! 

• Conflict Disc 

• www.kattenkwaad.be 

Verbondenheid 

• DNA 5 Niet voor het geld, wel voor de leute 

Organisatorische onderbouw 

Infrastructuur en voorzieningen 

• DNA 1 Een steentje in de rug 

Wettelijke verplichtingen 

• Infofiches 

• Databank Regelgeving op www.speelplein.net 

Statuut van de begeleider 

• DNA 5 Niet voor het geld, wel voor de leute! 

Externe relaties 

Eigen speelpleinhuisstijl 

• promomateriaal ‘Vakantie? Op het speelplein!’: stickers, gadgets, … 

• lokale profilering speelplein: spandoek, wegwijzers, … 

Relaties, uitstraling en communicatie 

• uitwisseling collega’s, oa op VDS-fora (PSV …) 

• speelpleinanimator als VDS-vrijwilliger (permanente bevruchting) 

Je speelpleinwerking in … breder jeugdbeleid, JBP … 

• ontwikkeling en verspreiding V!rus-materiaal 

• internationale projecten 

Toegankelijkheid 

• DNA 7 Buitengewoon Gewoon 

• Taalspeler (VBR) 

• Blind Date eindrapport 

• Co-Piloot: diverser maken van je werking 

• Handicap infomap (ANT, OVL, VBR: provinciale inclusieprojecten) 

• Handicap werkmap (ANT, OVL, VBR: provinciale inclusieprojecten) 

• Video ‘zien en dan geloven’ 

• Begeleidingstraject(en) handicap + diversiteit (LIM, OVL) 

Bereik en evolutie 

Het effect van het bereik van de VDS dienstverlening meten, blijft een moeilijke 

opdracht. Als een jongere uit gemeente X deelneemt aan de cursus Hoofdanimator of 

een DNA-brochure koopt, wat is daarvan dan het effect? M.a.w. heeft hij/zij dan de 

visie beet? Kan hij/zij een vertaling maken naar zijn/haar lokale animatorenploeg? 

Krijgt hij/zij zaken in beweging t.a.v. het beleid? Omdat de VDS zich voor alles wil 

baseren op meetbare resultaten, blijft de organisatie intern op zoek gaan naar een 

betrouwbare bereik- en effectenmeter. Zoals aangegeven in de lopende BeleidsNota 

moet deze penetratiegraad op punt staan tegen eind 2009. 

Voor een volledig, uitgebreid en gedetailleerd overzicht van het bereik van alle 

diensten en producten van de VDS, verwijzen we naar de jaarlijks ingediende 

voortgangsrapporten. In deze BeleidsNota geven we indicatief en illustratief de 

meeste objectieve gegevens (concreet aanbod, bereikt aantal deelnemers en/of 

speelpleinen, leeftijdindicatie, spreiding, evolutie): 



VDS Product Omschrijving, opmerkingen, … Bereik VDS in grote 

lijnen (# in 2008) 

Evolutie? 

AansluitingsBijdrage startpakket / ledenpakket (formule 213 (= 93 startpakket + stagnatie tov 2007 

geheel vernieuwd in 2008). Het VDS 

aanbod gaat naar iedereen, leden krijgen 

‘voordelen’ 

120 ledenpakket) 

begeleiding lokaal van een eenvoudige adviesvraag tot jaarlijks tussen 100 en 150 elk jaar ongeveer zelfde 

speelpleinwerk 

uitgebreid lokaal contact op alle niveaus (die min. 1 dd coaching, 

vorming, begeleiding 

inhield) 

bereik 

Co-Piloot aanbod van uitgebreide 

9 procesbegeleidingen (x 7 was nieuw in 2007-2008 

procesbegeleiding vd speelpleinwerking à 20 dd), verspreid over 

Vlaanderen en Brussel 

Co-Piloot (audits) aanbod van externe kwaliteitsaudit 5 externe audits, verspreid was nieuw in 2007-2008 

BreedBeeld vormingsaanbod ter plaatse en op maat 200 dd, 3681 dlns, van 105 elk jaar ongeveer zelfde 

(op niveau v animatorenploeg) 

sppln 

bereik 

CO2 vormingsaanbod (ism VVJ) voor 

nihil – alle sessies 2008 Daling (reden: 

coördinatoren v grabbelpas, swap, spplw afgelast, wegens te weinig herwerking programma 

ingeschrevenen 

en late bekendmaking) 

CO2 BusToeren bezoek achter de schermen van 

speelpleinen-in-actie (in kader v CO2aanbod) 

6 BusToeren: 63 dlns Daling 

cursussen Animator Dlns worden min 16 j in het jaar dat ze ± 2.000 aanwezigen op 30 elk jaar ongeveer zelfde 

deelnemen aan de cursus. Verspreid over cursussen (2 cursussen pas bereik 

gans Vlaanderen en Brussel 

eind dec 2008) 

attesten A, uitgereikt in 

795 (voorlopig aantal, nov 

2008 

‘08) 

cursussen 

Dlns zijn min 17 j als ze deelnemen aan ± 300 aanwezigen op 13 elk jaar ongeveer zelfde 

HoofdAnimator 

de cursus. Verspreid over gans 

cursussen (2 cursussen pas bereik 

Vlaanderen en Brussel 


attesten HA, uitgereikt 


in 2008 

‘08) 

cursussen Instructeur Dlns hebben A+HA-traject achter de rug 279 aanwezigen op 7 lichte daling (2007: 300 

en worden verzocht VDS-vrijwilliger te 

worden. Ze nemen deel aan zowel een 

regionaal luik als een landelijk. In elke 

regio (prov + Brussel) + 1 landelijk WE 

cursussen 

aanwezigen) 

attesten I, uitgereikt in 


2008 

‘08) 

cursussen Verdere Sommige cursussen VV zijn gericht op ± 450 aanwezigen op 7 status quo 

Vorming 

16j (na A-cursus te hebben gevolgd), cursussen (1 cursus pas 

andere op 17j (na HA-cursus) 


SpeelpleinTreffen elke 3j is er enkel een landelijk treffen, 867 (Schoten 26-04-2008) nieuw in deze formule 

(Vlaams) 

voor elke lokale spplwerker (van 

(voorheen slechts bereik 

animator tot beleids) 

tss 100 à 200 dlns) 

Trefdagen (regionaal) regionale trefdagen opnieuw in 2009, / 

totaal bereik lag vorige 

2010 (niet in zelfde jaar als landelijk 

SpeelpleinTreffen). Toch nog enkele 

zomertrefdagen: 

jaren rond de 800 dlns 

ANT: Soirée Tropicale 

254 dlns / 19 sppln 

BXL + VBR: KicK Out 


LIM: OndersteBuitenBovensteBinnen 74 dlns / 6 sppln 

WVL: Mik, Mak, Moni 


Vormings- en 

Dlns: lokale stuurgroepers (HA’ers, kern, 

uitwisselingsWE’s werkgroepen, verantwoordelijken, …) 

stuurgroepen 

OVL: STuurBuurKuur 


VBR: Smos 


WVL: Kom-Missie 


Studiedagen (regionaal) BXL + VBR: “HA op het speelplein” 12 dlns van 6 sppln 

OVL: “Inclusie” 

18 dlns van 8 sppln 

OVL: “Spelen in de stad” 


WVL: “Kleuters” 


PSV’s Provinciale/regionale 

ANT: 24 à 32 dlns van overal stijgend bereik (in 

speelpleinvergaderingen (uitwisseling, 

17 sppln 

sommige regios’s werd 

vorming, feedback, netwerking) 

BXL: WG sppln VGC deze formule voor het 

LIM: 3/j - ± 25 dlns 

van 10 sppln 

eerst in 2008 uitgetest) 

OVL: 4/j – ± 38 dlns 

van 21 sppln 



SpeelpleinBezoeken minstens elke 2j wordt elke spplw 

bezocht 

Publicatie: KiCK! vaktijdschrift lokale speelpleinwerkers 

(alle niveaus) 

Publicatie: 

Elk jaar 3 nieuwe brochures, in 2008: 

DNA-brochure 3 

Tieners op het speelplein (herwerkt – 

‘Are you cool, I’m cool!’) 

Publicatie: 

Handleiding voor het verhogen van 

DNA-brochure 19 speelkansen op je speelplein (‘Aanbod 

under construction’) 

Publicatie: 

Interactie met kleuters (‘Horen, zien en 

DNA-brochure 20 spelen’) 

Publicatie: 

VDS Infofiches 

Publicatie: 

VDS Snelnieuws 

Publicatie: 

VDS Snelnieuws voor 

instructoren 

Publicatie: 

KipKap 

Publicatie: 

KortNieuws 

website 

www.speelplein.net 

website 

www.speelidee.be 

website 

www.kattenkwaad.be 

website www.co-2.be 

(ism VVJ) 

Project Taalspeler 

(VBR) 

korte technische update van zakelijke en 

organisatorische aspecten (bvb fiscale 

aftrek, op uitstap, crisiscommunicatie …) 

e-nieuwsbrief extern 2.405 adressen/3w 

e-nieuwsbrief intern 350 adressen/3w 

intern e-zine voor bestuursvrijwilligers en 

staf vormingsaanbod derden 

intern e-nieuwsbrief voor 

bestuursvrijwilligers en staf 

algemene website VDS. 

In 2008 werd ook de Databank 

Regelgeving geïntegreerd in deze site 

(ism Stpt J, Jwn, VVJ, Formaat) 

deelwebsite speelideeën, 

gericht op animator en hoofdanimator 

deelwebsite storend gedrag, 

gericht op animator en hoofdanimator 

deelwebsite vorming voor coördinatoren 

spplw, grabbelpas, swap 

omgaan met anderstalige kinderen 

(kleuters) op het speelplein (ism De 

Rand vzw) 

(regionaal project – ter volledigheid) 

Project Foodkicks (LIM) gezonde voeding op het speelplein 


Project Inclusie (OVL) speelpleinwerking inclusief maken voor 

kinderen met een beperking 


ruime 

mediabelangstelling 

(pos/neg), 

Vlaams/regionaal, 

krant/tijdschrift/radio/tv 

taalperikelen speelplein Liedekerke 

opvangplaatsen tekort 

pleidooi buitenspelen ‘Laatste Kind 

i/h Bos’ 

pleidooi avontuurlijkheid 

start speelpleinzomer 

animatorentekort 

nt meer knutselen met WC-rolletjes 

MateriaalMagazijn aanbod coöperatieve (goedkope) 

aankoop speelmateriaal – inhoudelijke 

stimulansen speelmateriaal 

(aparte bvba – ter volledigheid) 

VBR: 4/j – 16 à 40 dlns 

van 8 à 20 sppln 

WVL: 2/j – 5 à 10 dlns 

van 5 à 7 sppln 

zomer 2008: 405 op 572 

werkingen bezocht 

± 3.500 ex (4x /j) elk jaar ongeveer zelfde 

bereik 

213 ex verdeeld aan 

aangesloten sppln + 27 ex 

verkocht 



verkocht 



verkocht + 100 ex verdeeld 

in project Taalspeler 

jaarlijks worden 10-tal elk jaar zelfde bereik 

fiches verspreid aan 

voltallige spplw 

52 adressen/4w 

86 adressen/2w 

276.292 bezoekers 2008, 

waarvan 63.144 unieke (± 

40% als startpagina). Dwz 

dat de site 450 à 750/d 

wordt geopend. 

177.174 bezoekers 2008, 

waarvan 123.568 unieke 

4.681 bezoekers 

27.184 bezoekers 2007, 

waarvan 13.241 unieke 

5 sppln kregen uitgebreide 

procesbegeleiding, 2 sppln 

beperkte ondersteuning, 6 

sppln kregen vorming en 7 

andere sppln kregen 

kennismakingsbezoek. In 

het totaal werden 14 

verschillende sppln bereikt 

50 workshops bij 25 sppln + 

5 Grabbelpas-werkingen 

5 van de 18 

procesbegeleidingen lokale 

spplw dr VDS begeleid 

soms mediastorm (alle 

kranten, radio, tv, 

lezersbrieven, politiek), 

soms bescheiden reactie 

verdubbeld bereik tov 

startjaar 2007. In 2009 

komt een vervolg op het 

project, met focus ook 

op lagere school leeftijd 

project in 2008, wordt in 

2009 geïmplementeerd 

in vast aanbod 

in 2008 3 de jaar op rij; 

vanaf 2009 3 jaar 

procesbegeleidingen 

inclusie e/o kwetsbare 

omgeving (8 spplw 

begeleid door VDS) 

meer 

mediabelangstelling, 

zowel negatief 

(klachten) als positief 

(aandacht voor 

buitenspelen) 

507 bestellingen jaarlijkse stijging, ook 

dln van aanverwante 

sectoren (grabbelpas, 

speelstraten …) 



Het is ongetwijfeld duidelijk (a.d.h.v. bovenstaand schema) dat de VDS een breed 

bereik heeft, zowel bij het aantal speelpleinwerkers als bij het aantal 

speelpleinorganisaties. 

Intern stellen we het bereik steeds overzichtelijk voor in ingekleurde kaarten van elke 

regio (en dus Vlaanderen en Brussel), maar nog meten we daarmee het effect niet. 

De stap die we momenteel zetten, is die van het indelen van de 409 

speelpleinorganisatoren (en de 572 werkingen die ze organiseren). We leggen in 

onderstaand schema concrete parameters vast t.a.v. de verschillende 

publieksgroepen (van de gewone Animator, over de HA’er, de stuurgroep, 

verantwoordelijke, schepen). Op deze manier kunnen we het bereik objectief meten: 

In 2008 geeft dit – vanuit het oogpunt van de speelpleinorganisator – het volgende 

bereik van het speelpleinwerk in Vlaanderen en Brussel: 

Niveau NIHIL: 3,9 % speelpleinorganisatoren 

BASISniveau: 30,8 % speelpleinorganisatoren 

GEMIDDELD niveau: 51,1 % speelpleinorganisatoren 

INTENSIEF niveau: 14,2 % speelpleinorganisatoren 

Op deze manier krijgen we een eerste (objectief) beeld van het bereik én een eerste 

indicatie van het effect. Doel van de VDS blijft uiteraard om dankzij ons aanbod 

lokale speelpleinorganisatoren /-werkingen op een hoger niveau te tillen. 

In 2009 verfijnen we de 

effectmeting en starten 

we met het vastleggen 

van de parameters 

waarmee we het effect 

meten van elk ‘product’ 

apart. 

Deze globale vaststelling 

kunnen we nu wel al 

maken: 

de VDS speelt een rol van 

betekenis in het 

speelpleinwerkveld! 

Niveau v/h bereik VDS oogpunt Wat gebeurt er? Speelplein oogpunt 

Niveau Nihil Niets 

Basisniveau 

Gemiddeld niveau 

Intensief 

niveau 

de VDS kent het 

speelplein 

1 

de VDS beïnvloedt 

het speelplein 

2 

de VDS werkt 

samen met het 

speelplein 

3 

Informatieoverdracht 

Interactie 

 

Proces 

Participatie (return 

on investment) 

Het speelplein kent 

de VDS / weet de 

VDS te vinden 

4 

Het speelplein kent 

en gebruikt het VDS 

aanbod 

5 

Het speelplein 

maakt mee 

speelpleinbeleid 

6

Wie is de VDS? - Vlaamse Dienst Speelpleinwerk

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?