DNB - SEPA - Financial Systems

De Nederlandsche Bank
Blijven betalen en ontvangen in 2014?
Migreer nu naar SEPA!
Gaston Aussems
Programmabureau SEPA
240 dagen te gaan Financial Systems
6 juni 2013

Agenda
1. Wat is SEPA?
2. Wat verandert er?
3. Hoe verloopt de migratie in Nederland?
2

SEPA harmoniseert de interne betaalmarkt
- Voltooiing Euro betaalmarkt
- Uniforme munt en betaalkaart
- Nu ook uniform giraal betalingsverkeer in EU
- Verdwijnen verschillen tussen landen
- Kosten, verwerkingstijden, rechten/plichten betalers en ontvangers
- Bevorderen concurrentiekracht Europese economie
- Standaardisatie
- Schaalvergroting

SEPA harmoniseert de interne betaalmarkt
Binnen de Single Euro Payments Area kunnen consumenten en bedrijven met
één rekening en één set betaalmiddelen met hetzelfde gemak naar Nederlandse
en naar buitenlandse rekeningen betalen.

Wat gaat er veranderen?
1. Bankrekeningnummer wordt IBAN
2. Standaard voor overschrijving wordt SEPA Credit Transfer (SCT)
3. Standaard voor incasso wordt SEPA Direct Debit (SDD)
4. Technische standaard voor betaalformaten wordt XML (ISO 20022)
Overzichtelijk, maar mogelijk met grote impact!
5
5

Agenda
1. Wat is SEPA?
2. Wat verandert er?
3. Hoe verloopt de migratie in Nederland?
6

Rekeningnummer wordt IBAN
Wat is het?
IBAN : International Bank Account Number
Country
code
(ISO)
Check
digit
Bank Identifier
Voorbeeld Nederlandse IBAN: NL99 ABNA 0123 4567 89
• Opmerkingen:
Basic Bank Account
Number
- De bank identifier is landspecifiek (in NL is dit ABNA, INGB, RABO, TRIO, etc)
- Elk land heeft zijn eigen Basic Bank Account Number system
- Nederland heeft IBAN van 18 digits; maar ga uit van maximale aantal van 34
- Internationale afspraak rond schrijfwijze is in ‘groepjes’ van 4:
NL99BANK0123etc.
7
7

Rekeningnummer wordt IBAN
Wat moet u doen?
- Rekeningnummers klanten/leden/… aanpassen
- Banken rekenen adresboek internetbankieren automatisch om
- Omrekenen bestanden kan (kosteloos) via www.ibanbicservice.nl
- Per nummer (via site of SMS)
- In een bestand
- Communicatiemiddelen aanpassen:
- Briefpapier, of sjablonen voor brieven
- Informatiebrochures, order-, lidmaatschapsformulieren, …
- Websites

Overschrijving wordt SEPA Credit Transfer
Overschrijving
(binnenlands)
Grensoverschrijdende
overschrijving (in euro’s,
binnen Europa)
Europese overschrijving
Tijdens de overgangsperiode (tot 1/2/2014) worden ‘oude’ typen overschrijving
stapsgewijs vervangen door de Europese overschrijving als voorkeursoptie. Hoe
en wanneer dit gebeurt is bankspecifiek

SEPA Credit Transfer – wat moet u doen?
- U maakt gebruik van internetbankieren:
- Bank maakt IBAN/SCT in de loop van 2013 de voorkeursoptie
- Banken ondersteunen invoeren IBAN i.p.v. BBAN
- Adresboek met opgeslagen nummers wordt omgerekend door de bank
- U gebruikt (boekhoud)systeem om te betalen
- Neem contact op met uw softwareleverancier voor conversie
- Grootste wijziging zit in bestandsuitwisseling met de bank (XML)
- Let op: u zult vaker met IBAN betaald worden
- Verantwoording op rekeningafschrift wijzigt
- Inlezen elektronische rekeningafschriften vergt softwarewijziging

Euro Acceptgiro wordt IBAN Acceptgiro
Acceptgiro
Wordt SEPA proof en blijft
tot uiterlijk 2019

IBAN Acceptgiro – wat moet u doen?
- Nieuwe formulieren bestellen
- Software of sjabloon voor printen aanpassen
- Eventueel proefdruk naar de bank sturen (zgn OCR-B regel)
- Elektronische verantwoording wijzigt
- Geen VerwInfo bestand meer
- Terugkoppeling in MT940, GMU of (toekomstig) CAMT.053
- Let op:
- Nieuwe IBAN acceptgiro vanaf 1/7/2013 te verspreiden
- Oude tot uiterlijk 31/12/2013 en worden verwerkt tot 1/2/2014
- Denk na over ‘pijplijneffecten’ en (op termijn) over alternatieven

Incasso wordt SEPA Direct Debit (SDD)
Eenmalige incasso;
machtiging papier / telef.
Doorlopende incasso;
machtiging papier / telef.
• Eenmalige incasso en kansspelincasso zonder stornorecht vervalt
• Telefonisch machtigen vervalt
• Aanvullende bescherming consumenten
Europese incasso;
machtiging papier
Zakelijke incasso varianten Zakelijke Europese incasso

Verschil twee typen incasso
Onderwerp SEPA Direct Debit Core SEPA Direct Debit B2B
Gebruiken voor Consumenten en bedrijven Uitsluitend bedrijven
Stornotermijn Altijd 56 dagen maar 13 maanden
bij ontbreken geldig mandaat
Geen stornorecht, alleen debet bank kan
transactie binnen 2 dagen terugdraaien
Mandaat Uitsluitend tussen Dediteur • Debiteur geeft mandaat aan Crediteur
(betaler) en Crediteur (incassant) • Debiteur registreert mandaat bij zijn
bank. Debet bank vergelijkt transactie
met mandaat voor uitvoering.
Aanlevering aan Eenmalige en eerste transactie Alle SDD’s aanleveren aan de debtor bank
bank
aanleveren > 5 werkdagen voor
verwerkingsdatum.
Volgende SDD’s > 2 dagen
> 1 werkdag voor verwerkingsdatum
Prenotificatie > 14 dagen voor debitering idem

Incassomachtigingen veranderen
- Mandaat = machtiging in SEPA termen
- Rol van mandaten wijzigt
- Bij nationale incasso machtiging alleen administratief
- Bij SEPA Incasso mandaatgegevens onderdeel transactie
- Electronische mandaatadministratie nodig
- Gekoppeld met betaalopdrachten
- Mandaat ook op papier bewaren (rechtmatige bewijs)
- e-Mandate in ontwikkeling (medio 2015)

Voorbeeld geldig mandaat
Logo
Incassant
Eenmalige/Doorlopende machtiging
Gegevens incassant
Naam Kenmerk machtiging
Adres Incassant ID
Postcode Woonplaats
Land
1. Voorbereiding
2. Mandaat
3. Pre-notificatie
4. Transacties
5. Terugmelding
Gesuggereerde tekst
Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan om eenmalig/doorlopende
incasso-opdracht(en) te sturen naar uw bank om een bedrag van uw rekening af ge schrijven en aan uw bank om
eenmalig doorlopend een bedrag van uw rekening af te schrijven overeenkomstig de opdracht van .
Als u het niet eens bent met deze afschrijving kunt u deze laten terugboeken. Neem hiervoor binnen 8 weken na
afschrijving contact op met uw bank. Vraag uw bank naar de voorwaarden.
Gegevens geïncasseerde
Naam IBAN
Adres BIC (optioneel)
Postcode
Woonplaats Plaats en datum
Land Handtekening
Zie
http://www.betaalvereniging.nl/europeesbetalen/sepa-documentatie/
voor
uitgebreide voorbeelden

Bestaande mandaten mogen, onder
voorwaarden, geconverteerd worden (1)
- Conversie naar SDD Core mandaten toegestaan, omdat
rechten debiteur gelijk blijven of verbeteren
- Toevoegen van mandaatgegevens, in het bijzonder:
- IBAN
- Incassant ID
- Unieke mandaatreferentie
- Datum ondertekening: 1/11/2009
Bij voorkeur debiteur op de hoogte
stellen van omzetting en informeren
over Incassant ID en
mandaatreferentie
- Voor SDD B2B altijd nieuw mandaat verkrijgen omdat
rechten debiteur verslechteren (geen stornorecht)

Bestaande mandaten mogen, onder
voorwaarden, geconverteerd worden (2)
- Wat te doen met via het internet verkregen machtigingen?
- Uitgangspunt: nu en in SEPA geen geldige machtiging
- Optie 1: doorgaan huidige praktijk o.b.v. risicoafweging
- Optie 2: Overschakelen op schriftelijke machtiging
- Wat te doen met via de telefoon verkregen machtigingen?
- Uitgangspunt: onder bepaalde voorwaarden wel geldige machtiging
(zie www.incassomachtigen.nl)
- Geldige machtiging mag geconverteerd worden
- Niet geldige machtiging: zie via het internet verkregen machtigingen

Pre-notificatie algemeen
- Door middel van pre-notificatie informeert de crediteur de
debiteur over de aankomende incassotransactie
- Eisen aan de pre-notificatie:
- Minimaal 14 dagen voor de incassotransactie verstrekken
- Vermelding bedrag en datum incasso
- Moet persoonlijk aan debiteur geadresseerd zijn
- Pre-notificatie is verder vormvrij:
- Brief, email, SMS, ‘mijn’ portal
- Integratie in bijv. polisblad, (energie)nota,
andere correspondentie

Actief mandaatbeheer is noodzakelijk
- Mandaat management houdt in dat incassant
verantwoordelijk is voor een juiste administratie en het
correcte beheer en archivering van machtigingen
- Aandachtspunten:
- Bewaak geldigheid: mandaat blijft geldig tot uiterlijk 36 maanden na
laatste incasso
- Voor bewijslast bewaar papieren mandaat ten minste 13 maanden
na laatste incasso
- Juiste ‘sequence type’ (eerste/FRST en vervolg/RCUR), wordt later
nader toegelicht

Klant-bank interface wordt ISO 20022 XML
Bank Andere
banken
ClieOp03
Initiator
MT940 (einde dag)
MT942 (intradag)
GMU
Processor
Eventueel
VerwInfo
(acceptgiro
en incasso)
Alleen relevant als u
betalingen middels
bestanden aanlevert!
21
21

Klant-bank interface wordt ISO 20022 XML
Bank Andere
banken
ClieOp03
PAIN.001 (SCT)
PAIN.008 (SDD)
Initiator
MT940 (einde dag)
MT942 (intradag)
GMU
Aangepaste MT940
Aangepaste GMU
(met detailinformatie uit
vroegere VerwInfo)
En in de toekomst::
CAMT.053 (einde dag),
CAMT.052 (intradag)
Processor
Eventueel
VerwInfo
(acceptgiro
en incasso)
Een bestand bevat SCT,
SDD Core of SDD B2B
transacties. Een bestand
bevat meerdere batches,
iedere batch kan alleen
transacties met hetzelfde
sequence type (SDD) en
uitvoerdatum bevatten
22
22

Stappenplan
1. Stel een plan van aanpak op en bepaalde impact
- Tip: gebruik de impact check of impact analyse template op
www.overopiban.nl
2. Bepaal de overgangsdatum
- Tip: hoe eerder hoe beter, u kunt nu al betalen en ontvangen met SEPA
3. Informeer medewerkers, leden, klanten, etc
4. Maak tijdig afspraken met uw bank
5. Maak tijdig afspraken met uw softwareleverancier(s)
6. Realiseer de wijzigingen in uw processen en
administratie

Doe de impact check via www.overopiban.nl!
24 Kluwer

Meer informatie
- Site van uw bank
- www.overopiban.nl (algemene informatie en hulpmiddelen)
- www.betaalvereniging.nl (product informatie en banken breed)
- www.ibanbicservice.nl (conversie service voor rekening migratie)
25

Agenda
1. Wat is SEPA?
2. Wat verandert er?
3. Hoe verloopt de migratie in Nederland?
26

Bekendheid SEPA onder bedrijven
100%
80%
60%
40%
20%
0%
Heeft u gehoord over de eenwording van de Europese betaalmarkt (SEPA)? % Ja
mar-10 sep-10 mar-11 sep-11 feb-12 sep-12 jan-13
MKB Middelgrootbedrijf

Stand van zaken voorjaar 2013
- Inmiddels kent 98% bedrijven en 95% consumenten IBAN!
- Bewustzijn alleen laag onder kleinste MKB’ers (

40%
35%
30%
25%
20%
15%
10%
Migratie grootzakelijke gebruikers volgens
Migratieplan
5%
0%
al over sep-12 okt-12 nov-12 dec-12 jan-13 feb-13 mrt-13 apr-13 mei-13 jun-13 juli-13 aug-13 sep-13 okt-13 nov-13 dec-13 jan-14
SCT SDD
29
29

Planningen grote betalingsverkeergebruikers
(>1 miljoen overschrijvingen/incasso’s p.j.)
25%
20%
15%
10%
5%
0%
Al over apr-13 mei-13 jun-13 jul-13 aug-13 sep-13 okt-13 nov-13 dec-13 jan-14 feb-14
SCT SDD

Planningen middelgrote betalingsverkeergebruikers
(100.000 – 1 miljoen overschrijvingen/incasso’s p.j.)
40%
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
Al over apr-13 mei-13 jun-13 jul-13 aug-13 sep-13 okt-13 nov-13 dec-13 jan-14 feb-14
SCT SDD

80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Migratie kleinzakelijke gebruikers (

Planningen kleine betalingsverkeergebruikers
volgens uitvraag
16%
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
Al over apr-13 mei-13 jun-13 jul-13 aug-13 sep-13 okt-13 nov-13 dec-13 jan-14 feb-14
SCT SDD

Migratieratio SCT
100%
80%
60%
40%
20%
0%
2008
I
SCT's als percentage van alle overschrijvingen
2008
III
2009
I
2009
III
2010
I
2010
III
2011
I
2011
III
2012
I
Eurogebied Nederland
2012
III
2013
I
2013
III
2014
I

35
35

Bijlagen
36

Alerteringsservice wijst debiteur op
aankomende incasso’s
- Afspraak tussen de Nederlandse banken; geen onderdeel
van het Europese SDD product
- Iedere bank implementeert het op eigen manier
- Passief via een overzicht van ontvangen transacties
- Actief via berichten binnen internet bankieren, email of anders
- Ontvangst 2 (bij volgende) tot 5 (bij eerste) dagen voor uitvoering
- Debiteur kan incasso weigeren voor uitvoering (Refusal)

Praktijkgevallen prenotificatie
Casus Oplossing pre-notificatie
Regelmatig (bijv.
maandelijks) terugkerende
incasso van hetzelfde bedrag
Bedrag is niet bekend ten
tijde van pre-notificatie
• Pre-notificatie met ‘incassoschema’ waarop bedragen en data
genoemd worden van incasso binnen de periode.
• “Op of omstreeks de 26e van de maand zullen we het bedrag
van EUR 125 afschrijven van uw rekening.”
Zo nauwkeurig mogelijke omschrijving. “Op de 22e van de maand
zullen we uw leasetermijn ad EUR 527 plus de brandstofkosten van
de afgelopen maand van uw rekening afschrijven.”
Datum niet precies bekend Zo nauwkeurig mogelijke omschrijving. “Rond de 15e van de
maanden februari, mei, augustus en november zullen we het
lidmaatschapsgeld van € 60 incasseren”.
Eerste (gepre-notificeerde)
incasso is niet gelukt (bijv.
a.g.v. storno)
Opnemen in algemene voorwaarden dat bijv:
• Binnen x dagen na de niet geslaagde incasso een nieuwe
incassopoging wordt gedaan
• Dat bedrag bij volgende incassopoging wordt gevoegd.

Terugmelding terminologie
Termen Uitleg/omschrijving
Voor settlement
Reject (afkeuring) • Weigering opdracht door creditbank, clearing house/processor of
debetbank, vóór verevening, tot D
Refusal
(herroeping/weigering
)
Na settlement
Refund (terugboeking
debiteur)
• Verzoek debiteur om opdracht te weigeren, vóór verevening, tot
D (debetbank vertaalt de Refusal in een Reject, tot D)
• Storno. Verzoek debiteur om het geïncasseerde bedrag terug te
boeken (zonder opgaaf van reden), tot acht weken na boekdatum.
Return (terugboeking) • Weigering van de incasso-opdracht door de debetbank ná
verevening, tot maximaal D+5 werkdagen (bij SDD Core)
Reversal
(herstelboeking)
• Verzoek incassant of credit bank om uitgevoerde incassoopdrachten
te herstellen (creditering voor de debiteur, debitering
voor de incassant), ná verevening tot D+2 werkdagen

Gebruik van eerste (FRST) en vervolg
(RCUR) incasso’s
Start
FRST
Eerste incasso onder
bepaald
• Incassant ID
• Incassantnaam
• Mandaatreferentie
• IBAN
Aanlevering minimaal
D-5
Na ontvangen van een
Reject (of Refusal) op
een FRST transactie.
Na geslaagde incassotransactie
(gedebiteerd op
rekening debiteur), dus ook bij
Return en Refund
Wijziging van IBAN naar een
IBAN bij een andere bank
RCUR
Vervolgincasso’s
onder hetzelfde
• Incassant ID
• Incassantnaam
• Mandaatreferentie
• IBAN
Aanlevering minimaal
D-2

SDD: Boeking en terugmelding
- Huidige incassoposten worden netto geboekt:
- Op moment insturen controle op uitval (incassoblokkade, gesloten
rekeningen, etc)
- Alleen ‘goede’ posten worden gecrediteerd
- Achteraf alleen storno’s
- SDD transacties worden bruto geboekt:
- Op moment insturen geen controle op uitval (bij correct bestand)
- Totale ingestuurde batch wordt gecrediteerd
- Uitvalposten (inclusief storneringen) worden vervolgens gedebiteerd
- Uitvalcodes kunnen per bank verschilllen