Zuigelingen met een scheef hoofd - kinderfysiotherapie.org

KLINISCHE PRAKTIJK
ving van de ouders en de leeftijd van het kind. Het is
belangrijk dat men zich realiseert dat het om een cosmetische
ingreep gaat. Het is lastig eenduidige criteria voor
het al dan niet starten van helmtherapie te geven. Een
deel van deze beslissing ligt bij de ouders en is vaak
afhankelijk van mogelijke psychosociale gevolgen die zij
verwachten voor het kind op latere leeftijd.
In verschillende onderzoeken is fysiotherapie met helmtherapie
vergeleken. De kwaliteit van de gebruikte
methoden is matig, onder andere vanwege heterogeniteit
van de subgroepen. Toch wordt uit deze studies de conclusie
getrokken dat helmtherapie effectiever is dan
fysiotherapie voor het verminderen van plagiocefalie. 12
Naar onze mening dient fysiotherapie een ander doel,
namelijk het verminderen van de voorkeurshouding.
Secundair hieraan vermindert de asymmetrische afplatting.
De helmbehandeling is volgens ons daarom complementair
aan fysiotherapie.
De twee patiënten uit deze klinische les hebben ieder een
ander behandeltraject doorlopen, de een met helmtherapie,
de ander met alleen fysiotherapie. Bij beide kinderen
6
▼ leeRPUnten ▼
• Afplatting van het hoofd (positionele plagiocefalie en brachyce­
falie) komt steeds vaker voor, op dit moment bij 1 op de 5 zuigelingen.
• De diagnostiek is gebaseerd op de klinische beoordeling door de
arts.
• Met plagiocefalometrie kan men de vervorming van het hoofd
kwantificeren.
• De behandeling voor afplatting van het hoofd bestaat uit informeren
en geruststellen van de ouders, positieveranderingen van
het kind, fysiotherapie en zo nodig helmtherapie.
• Er is onvoldoende informatie over het natuurlijk beloop van
plagiocefalie en over de mogelijke gevolgen op latere leeftijd.
lIteRatUUR
1 Hutchison BL, Hutchison LA, Thompson JM, Mitchell EA. Plagiocephaly
and brachycephaly in the first two years of life: a prospective cohort
study. Pediatrics. 2004;114:970-80.
2 Argenta L, David L, Thompson J. Clinical classification of positional
plagiocephaly. J Craniofac Surg. 2004;15:368-72.
3 Collett B, Breiger D, King D, Cunningham M, Speltz M.
Neurodevelopmental implications of ‘deformational’ plagiocephaly. J Dev
Behav Pediatr. 2005;26:379-89.
4 Spermon J, Spermon Marijnen R, Scholten Peeters W. Clinical
classification of deformational plagiocephaly according to Argenta:
a reliability study. J Craniofac Surg. 2008;19:664-8.
NED TIJDSCHR GENEESKD. 2009;153:A368
waren de ouders tevreden over het resultaat. Tot op
heden zijn er geen gerandomiseerde studies die helmtherapie
vergelijken met een expectatief beleid en is er
onvoldoende informatie over het natuurlijk beloop van
plagiocefalie. Ook is er, zoals eerder aangegeven, geen
informatie over de mogelijke gevolgen van plagiocefalie
op latere leeftijd.
Dames en Heren, plagiocefalie komt steeds vaker voor bij
zuigelingen. Het is belangrijk dat huisartsen en consultatiebureaus
de ouders adequaat voorlichten over het voorkómen
van en omgaan met een voorkeurshouding van
hun kind. Ook is het van aan hen uit te leggen dat het in
hoofdzaak een cosmetisch probleem is. Voor de behandeling
stellen wij het volgende voor:
• als er sprake is van een voorkeurshouding, moet het
kind voor fysiotherapie worden verwezen;
• heeft het kind de leeftijd van 5 maanden bereikt en
blijft er een afplatting bestaan die voor de ouders cosmetisch
niet acceptabel is, dan kan men doorverwijzen
voor helmtherapie;
• zolang er een voorkeurshouding bestaat, moet de
fysiotherapie tijdens helmtherapie gecontinueerd worden.
Let wel: bij twijfel over eventuele craniosynostose dient
men altijd door te verwijzen.
C. Colla, orthopedisch instrumentmaker bij LIVIT Orthopedie Maastricht,
leverde commentaar op het manuscript.
Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld.
Aanvaard op 7 mei 2009
Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2009;153:A368
●> Meer op www.ntvg.nl/klinischepraktijk
5 Van Adrichem LN, van Vlimmeren LA, Cadanova D, Helders PJ,
Engelbert RH, van Neck HJ, et al. Validation of a simple method for
measuring cranial deformities (plagiocephalometry). J Craniofac Surg.
2008;19:15-21.
6 Van Vlimmeren LA, Takken T, van Adrichem LN, van der Graaf Y,
Helders PJ, Engelbert RH. Plagiocephalometry: a non-invasive method to
quantify asymmetry of the skull; a reliability study. Eur J Pediatr.
2006;165:149-57.
7 Van Vlimmeren LA, van der Graaf Y, Boere Boonekamp MM, l’Hoir MP,
Helders PJ, Engelbert RH. Effect of pediatric physical therapy on
deformational plagiocephaly in children with positional preference: a
randomized controlled trial. Arch Pediatr Adolesc Med. 2008;162:712-8.