contactblad 6 april 2013 - Kerk van Nigtevecht

OVERWEGING
Men wordt niet boos op de vertrekker, maar op de opvolger
Krantenartikel, Uit Trouw, door R. HOOGEWOUD-VERSCHOOR − 04/03/97
Trouw berichtte zaterdag, in navolging van Het Parool, over
moeilijkheden in de Amsterdamse Westerkerkgemeente, waar
teleurstelling bestaat over het functioneren van dominee F. Oosterwijk,
de opvolgster van de populaire Nico ter Linden. Doopsgezind predikante
mevr. Hoogewoud laakt de publicaties, en gaat in op de emoties die met
het vertrek van een geliefde voorganger gepaard gaan. De auteur is
doopsgezind predikant te Haarlem.
Wat gebeurt er als een predikant vertrekt uit zijn gemeente? Er zijn gevoelens
van verdriet, van verlies en rouw. Die gevoelens zijn sterker als de vertrekkende
predikant geliefd was, populair en de gemeenteleden op verschillende wijze aan
zich wist te binden.
Bij verlies en rouw hoort kwaadheid. Boosheid op degene die vertrekt. Waarom
gaat de voorganger weg? Had hij of zij het niet goed genoeg bij ons? Waren wij
niet aardig of inspirerend genoeg? Maar die boosheid kan men moeilijk uiten.
Men mag immers de vertrekkende predikant graag, waardeert zijn/haar werk.
Logisch gevolg daarvan is dat men niet boos wordt op de vertrekker, maar op de
opvolger.
Er wordt vergeleken. En die vergelijking valt vaak ten nadele van de komende
man of vrouw uit. Natuurlijk. Want de nieuwe predikant waarderen lijkt het
opgeven van de solidariteit met de vertrekkende. Het is: toegeven en accepteren
dat hij of zij echt weg is. Pas dan is er ruimte voor het eerlijk beoordelen van de
nieuwe predikant. En dat proces kost tijd, minstens een jaar en vaak meer, en is
nauwelijks te versnellen. Misschien kost het wel even lang als bij de start van de
tegen zijn vertrek zo geliefde predikant. Maar dat was de gemeente al vergeten.
Is er iets aan te doen? Wel iets.
1. Laat de vertrekkende predikant zich in geen enkel opzicht uitlaten over de tijd
die na hem komt en zich beperken tot respect voor de opvolger/ster en een tijd
van stilte. Als de vertrekker, zoals Ter Linden, zegt 'dat de gemeente wel enige
tijd in de rui zal zijn' en zo als het ware suggereert dat de gemeente het zonder
hem moeilijk zal krijgen, vraagt hij in feite om solidariteit ook na zijn vertrek.
Zo'n uitspraak móet bijna tot zichzelf vervullende profetie worden. Want wat kan
de gemeente dan anders doen dan 'in de rui raken', doen wat de geliefde
predikant had voorspeld? Zulke woorden getuigen dan ook van ijdelheid: je zult
wel zien, jullie kunnen echt niet zonder mij.
Overigens: ijdel zijn wij predikanten bijna allemaal - maar het helpt wel als je
jezelf bij voortduring daarvan bewust bent. Want het is natuurlijk heel prettig om
te horen dat de gemeente je zo mist, maar beter zou je je kunnen afvragen, of
misschien je eigen opstelling, de wijze waarop je je functie hebt vervuld, het nu
de nieuwe predikant zo moeilijk maken. Was je niet teveel het middelpunt, de
spil waarom alles draaide? Mijn eigen stelregel is altijd: de gemeente blijft, de
predikant gaat (ooit eens).
6