Jaargang 5, 1987, nr. 1 - Gewina

ISSN 0168-7212 BATAVIA ACADEMICA V (1987) 2
H. DE VRIES 1
DE TRANSFORMATIE VAN DE NEDERLANDSE UNIVERSITEIT
VAN 1815 TOT 1940:
EEN ONDERZOEKSPROJECT
De universiteitsgeschiedenis mag zich de laatste jaren in een grote belangstelling
verheugen, ik hoef dat de lezers van Batavia Academica
niet te illustreren. Toch lijkt de interesse van de werkgroep die met
dit tijdschrift is gelieerd in eerste instantie uit te gaan naar de geschiedenis
van de universiteit v66r 1815. Wat over deze periode aan
onderzoek wordt gepresenteerd is vaak belangwekkend genoeg om er
lering uit te trekken voor het onderzoek naar de periode die er op
volgt.
Over de universiteitsgeschiedenis van de periode na 1815 wordt
stellig ook steeds meer gepubliceerd. Een deel van die publicaties is
te beschouwen als snelle terugblik door schrijvers die in hun geweeklaag
over de huidige toestand van het hoger onderwijs een historische
aanloop niet kunnen ontberen. Beter gefundeerd onderzoek vindt
wel plaats, maar betreft in veel gevallen studies met een beperkte
scope. Het is goed denkbaar dat dat een bewuste keus is, gelet op de
grote hoeveelheid bronnen die voor de 19e en 20e eeuw ter beschikking
staat. Voor de universiteitsgeschiedenis vanaf 1815 is het aantal
beschikbare data enorm. Dat is niet aileen te verklaren door de aanwezigheid
van bronnenmateriaal, maar komt vooral door de opzienbarende
groei van het onderwijs in het algemeen en het boger onderwijs
in het bijzonder.
Dit artikel beoogt een inleiding te zijn op een wetenschappelijk
onderzoeksproject, dat deels zal aanknopen bij onderzoek dat voor
de periode voor 1815 reeds is verricht. Het kent een bredere opzet
dan bij de universiteitsgeschiedenis van de 19e en 20e eeuw tot nu
toe doorgaans het geval was, wil een beter gefundeerde beoordeling
geven van de veranderingen in de taakstelling van de universiteit en
de positie van diverse betrokken groeperingen daarin, en probeert als
zodanig meer aansluiting met internationaal onderzoek te realiseren.
1) Erasmus Universiteit Rotterdam.