Archief van particuliere personen en familiearchief - Koninklijke ...

Archief van particuliere personen en familiearchief 1177
zich in met het verwerven, bewaren en ter beschikking stellen van dergelijke
bestanden. Naast de gekende archiefdiensten, documentatiecentra en musea,
zijn er ook heel wat andere instellingen en particuliere personen die, soms louter
toevallig, in het bezit zijn van dergelijke archieven. Wegens plaatsgebrek kan
ons overzicht dus geen aanspraak maken op volledigheid. Worden hier dus niet
vermeld : de wetenschappelijke of culturele instellingen waarvan de activiteiten
gericht zijn op het leven en de activiteit van een enkel persoon (bijvoorbeeld de
Stichting Paul-Henri Spaak te Brussel, het Museum Jules Destrée te Charleroi,
enz.) ; de organismen die archieven van particuliere personen bewaren zonder
hiertoe echt bevoegd te zijn ; de talrijke particulieren die dergelijke archieven
bezitten ; de provinciale of gemeentelijke archiefdiensten (met uitzondering van
de steden Brussel, Antwerpen en La Louvière : deze stadsarchieven werden enkel
als voorbeeld vermeld ; we hebben hier geenszins naar volledigheid gestreefd).
In dit bestek is het uiteraard onmogelijk het socio-professionele profiel te
schetsen van alle particuliere personen die hier vermeld zullen worden. In onderstaande
lijst zal men politieke mandatarissen aantreffen (ministers, parlementariërs,
plaatselijke verkozenen) evenals verantwoordelijken en militanten van
politieke, sociale of culturele organisaties, zakenlui, journalisten, publicisten, leerkrachten,
schrijvers, wetenschappers, kunstenaars, militairen, kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders,
leden van de koninklijke entourage, of nog magistraten,
advocaten, diplomaten en ambtenaren. In dezelfde optiek moet de aandacht van
de lezer gevestigd worden op de vaak voorkomende overlapping van functies
en mandaten, evenals op de talloze cumuls en opeenvolgende verantwoordelijkheden
die talrijke individuen bekleed hebben. De lezer zal opmerken dat in
dit overzicht weinig familiearchieven werden opgenomen. Op enkele belangrijke
uitzonderingen na (we denken hierbij aan de archieven d’Anethan, d’Ursel of
Goblet d’Alviella) handelen de meeste familiearchieven immers over het Ancien
Régime. Voor verdere informatie betreffende deze bestanden, verwijzen we naar
de volgende werken :
Lejour (E.). Les archives de familles. Liste des archives de familles conservées
dans les Archives de l’État en Belgique, in abb, 1950, p. 163-183.
De Stobbeleir (D.). Archives de familles entrées aux Archives de l’État en
Belgique de 1950 au 30 juin 1972. Familiefondsen in het Belgisch Rijksarchief
gekomen tussen 1950 en 30 juni 1972, in abb, 1974, p. 280-320.
Van Nieuwenhuysen (A.). Guide des fonds et des collections des Archives Générales
du Royaume. Archives de familles et de particuliers. Brussel, 1997.
Wat kan men aantreffen in de archieven van particulieren ? In het “ ideale ”
geval vindt men in deze bestanden zowel bescheiden van persoonlijke en familiale
aard als bescheiden die werden geproduceerd uit hoofde van de functies die de
betrokkenen bekleedden. Daarbij komen vaak ook nog diverse “ aanhangsels ” of
documenten voor “ zonder zichtbaar verband met het bestand ”.
De persoonlijke bescheiden omvatten documenten die betrekking hebben op de
burgerlijke stand (geboorte, huwelijk, overlijden) stukken met betrekking tot het
beheer van de bezittingen, diploma’s. Benoemingen en onderscheidingen, staten
van dienst, agenda’s, paspoorten, cursussen reisnota’s, documenten betreffende
erfenissen, spijskaarten, uitnodigingen en briefwisseling. Dergelijke bescheiden