overspannende draagconstructies in gevels van ... - KNB

Bijlage 2
Prefab en IFD bouwen
D
e meeste van de hedendaagse prefab
bouwsystemen zijn terug te voeren naar
ideëen die in de dertiger jaren van de vorige eeuw
en daarvoor al zijn ontstaan.
In Nederland zien we de eerste pogingen om tot
prefabricage van bouwelementen te komen ook al
na de Eerste Wereldoorlog, toen er sprake was van
een periode van grote achterstand in de woningbouw.
Om dezelfde reden herleefde die belangstelling
logischerwijze na de Tweede Wereldoorlog
vanwege de ontstane achterstand in het bouwen
en de enorme woningnood.
Bij prefabricage zien we nog een onderscheid in
type eindproduct:
• Enkelschalige elementen volkeramisch; dit
betreft het prefabriceren van uitsluitend het
buitenspouwblad of binnenmuur-element;
• Enkelschalige elementen niet-volkeramisch;
het element bestaat uit een combinatie van
een dunne keramische buitenkant op een rug
van beton of isolatiemateriaal t-volkeramisch
zijn;
Eind jaren zestig is door het RIW (Research
Instituut voor de Woningbouw) een inventarisatie
opgesteld van de op dat moment bekende
niet-traditionele woningbouwmethoden in Nederland.
Het RIW noteert slechts één systeem dat
ook het gevelmetselwerk prefabriceert. Het betreft
het BMB-systeem (Baksteen Montage Bouw).
Het BMB-systeem was een montagebouwsysteem.
Het casco werd opgebouwd uit geprefabriceerde
betonelementen voor de dragende wanden met
geprefabriceerde vloerplaten. De gevel bestond
uit geprefabriceerde gevelelementen. Deze gevelelementen
waren samengesteld uit een betonnen
binnenspouwblad met daaraan verbonden een
buitenspouwblad van geprefabriceerde baksteen.
Nu meer dan veertig jaar later vinden de ideeën,
verworvenheden en mogelijkheden van prefab
opnieuw weerklank in het programma IFDbouwen
dat staat voor Industrieel, Flexibel en
Demontabel bouwen. De aanzet voor dit programma,
dat zijn uitwerking vindt in een aantal
demonstratieprojecten, is in 1999 gegeven door
de ministeries van VROM en EZ.
• Dubbelschalige elementen; hierbij worden
complete gevelelementen met binnen en buitenblad
geprefabriceerd. Een voorbeeld hiervan
is het eerder omschreven BMB-systeem.
Bij deze systemen kan het buitenblad zowel
volkeramisch als niet-volkeramisch zijn;
De voordelen van fabrieksmatige vervaardiging
van metselwerk worden pas ten volle benut als
ook het metselproces zelf daarin in hoge mate
kan worden gemechaniseerd of gerobotiseerd.
Bij sommige prefab systemen zien we dat het
metselen zelf eigenlijk nog steeds op traditionele
manier wordt gedaan.
De voordelen van industrieel bouwen, d.w.z.
fabrieksmatig, zijn evident. De condities in een
fabriek zijn constant en staan niet onder invloed
van het weer. Hierdoor kan een constante,
hogere kwaliteit worden bereikt en zijn de arbeidsomstandigheden
beter. Flexibel bouwen
refereert aan het idee van scheiding van drager
en inbouw: er moet beter ingespeeld worden op
de individuele gebruiker, de vraag vanuit de
markt.
Demontabel bouwen is het vernieuwende aspect
aan deze vorm van bouwen. Het demontabel
bouwen impliceert de mogelijkheid van hergebruik
van bouwmaterialen met alle voordelen
van dien voor het milieu.
• Halffabrikaten; bijvoorbeeld gevelelementen
zoals lateien, liggers, bogen, borstweringen
en kolommen, sierornamenten en muurafdekkingen.
Nieuwe ontwikkelingen
H
et prefabriceren van metselwerkconstructies
mag zich momenteel verheugen in
een groeiende belangstelling. Gesteund door
eerder genoemd IFD-programma werkt de branche
aan innoverende oplossingen voor moderne
baksteen metselwerk toepassingen. Het prefabriceren
van complete gevelelementen, dragend of
zelfdragend, is daar een voorbeeld van. Nieuwe
technologie, zoals de toepassing van gelijmd
metselwerk voorzien van speciale wapening,
vergroten de mogelijkheden voor het maken van
grotere overspanningen constructies.
19