Verduurzamingsagenda verpakkingen KIDV jaarprogramma 2015

Verduurzamingsagenda
verpakkingen
KIDV jaarprogramma 2015
5 februari 2015

Verduurzamingsagenda
verpakkingen
KIDV jaarprogramma 2015
5 februari 2015

Inhoud
Voorwoord ...................................................................................................................................................................................................... 4
1. Inleiding....................................................................................................................................................................................................... 5
1.1 Visie en missie KIDV.................................................................................................................................................................................. 5
1.2 Strategie...................................................................................................................................................................................................... 6
1.3 Werkwijze en processen........................................................................................................................................................................... 7
1.4 Proces Verduurzamingsagenda............................................................................................................................................................... 7
2. Verduurzamingsplannen ....................................................................................................................................................................... 8
2.1 Brancheverduurzamingsplannen........................................................................................................................................................... 8
2.2 Materiaalverduurzamingsplannen......................................................................................................................................................... 9
3. Onderzoeken........................................................................................................................................................................................... 10
4. Projecten .................................................................................................................................................................................................. 11
5. Communicatie ........................................................................................................................................................................................ 12
5.1 Meldpunt verpakkingen........................................................................................................................................................................ 12
5.2 Kennisdeling............................................................................................................................................................................................ 13
Bijlage 1 - Resultaten tot en met 2014.................................................................................................................................................... 14
Bijlage 2 - Brancheverduurzamingsplannen........................................................................................................................................... 15
B.2.1 Definitie hoogst haalbare doelen .................................................................................................................................................... 15
B.2.2 Planning ................................................................................................................................................................................................ 15
3

Voorwoord
Voor u ligt de derde versie van de Verduurzamingsagenda verpakkingen: het jaarprogramma 2015 van
het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV). Met deze ‘groeiende routekaart’ laat het KIDV haar
bijdrage zien aan het verduurzamen van de verpakkingsketen in de periode 2015 - 2022. Dat is
belangrijk omdat duurzaam verpakken helpt bij de ontwikkeling naar een circulaire economie, waarin
de herbruikbaarheid van producten en grondstoffen en het behoud van natuurlijke hulpbronnen
uitgangspunt zijn en gestreefd wordt naar waardecreatie voor mens, natuur en economie in iedere
schakel van het systeem.
Met de Verduurzamingsagenda sluit het KIDV aan bij de ambities van bedrijfsleven, Rijk en gemeenten om de komende jaren
meer verpakkingsmateriaal te recyclen en de verpakkingsketen te verduurzamen. Dat geldt ook voor de doelstelling uit het
programma Van Afval Naar Grondstof (VANG), te weten dat in 2020 iedere inwoner maximaal 100 kilogram restafval per jaar
heeft. Dat betekent dat zowel de afvalscheiding beter moet als dat er meer duurzame verpakkingen op de markt moeten
komen en blijven.De belangrijkste uitdaging bij het realiseren van deze ambities voor dit jaar zijn de brancheverduurzamingsplannen
die door de branches worden opgesteld. Deze brancheverduurzamingsplannen bevatten hoogst haalbare doelen
voor 2018 en worden ontwikkeld aan de hand van product-verpakkingscombinaties waar naar verwachting veel milieuwinst
valt te behalen. Een onafhankelijke commissie, bestaande uit vier wetenschappers van vier verschillende universiteiten, toetst
onder regie van het KIDV de hoogst haalbare doelen. Op basis van de toetsing door de commissie stelt het KIDV-bestuur per
branche de hoogst haalbare doelen vast en biedt deze aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu. De staatssecretaris
kan met deze vastgestelde doelen beleid vormen. Vanaf 2017 worden er opnieuw brancheverduurzamingsplannen en hoogst
haalbare doelen op- en vastgesteld voor de periode 2018 - 2022.
De brancheverduurzamingsplannen met de hoogst haalbare doelen worden naar verwachting in de eerste helft van 2015
grotendeels opgeleverd. De staatssecretaris heeft aan de Tweede Kamer toegezegd hierover voor de zomer van 2015 te
rapporteren. In de Raamovereenkomst verpakkingen 2013 - 2022 is opgenomen dat in de Verduurzamingsagenda concrete
en afrekenbare doelen zijn opgenomen met als uitgangspunt de hoogst haalbare doelen. Deze doelen worden conform de
motie van de Tweede Kamerleden Van Veldhoven en Cegerek 2 medio 2015 geëxpliciteerd met het toetsen van de brancheverduurzamingsplannen
en het vaststellen van de hoogst haalbare doelen.
Het KIDV stimuleert ketenbrede samenwerking, door met en voor alle partijen uit de keten feitelijke kennis te ontwikkelen en
te delen. Zo kunt u in deze Verduurzamingsagenda lezen hoe het KIDV branches- en materiaalorganisaties ondersteunt bij het
opstellen van de reeds genoemde verduurzamingsplannen met hoogst haalbare doelen. En hoe we samen met de wetenschap,
hogescholen en kennisinstellingen werken aan wetenschappelijk en praktisch onderzoek, dat bruikbare kennis zal
opleveren voor praktijkgerichte onderzoeken en voor bedrijven en gemeenten. Met de uitvoering van de milieueffectanalyse
naar de Raamovereenkomst verpakkingen 2013 - 2022 komt komend jaar ook versneld meer kennis beschikbaar om de
milieudruk van diverse materialen feitelijk en kwantitatief te onderbouwen. Deze kennis kan de toetsingscommissie goed
benutten bij het toetsen van de hoogst haalbare doelen, en is straks breder bruikbaar voor en door alle ketenpartners.
Op basis van de brancheverduurzamingsplannen inventariseert het KIDV welke feitelijke kennis nodig is om de verduurzaming
van verpakkingen nog verder te helpen. In de Verduurzamingsagenda komen verder diverse samenwerkingsprojecten aan de
orde. Zo starten we komend jaar een project waarbij we samen met gemeenten in kaart brengen met welke kennis het KIDV
gemeenten kan ondersteunen bij hun bijdrage aan het verduurzamen van de productverpakkingsketen. Samenwerking wordt
bijvoorbeeld gezocht op het terrein van duurzaam aanbesteden en inkopen, in de communicatie met burgers en in de interactie
met het bedrijfsleven. Op basis van deze inventarisatie wordt in de eerste helft van 2015 een plan van aanpak opgesteld,
waarna een kennispijler voor gemeenten wordt ingericht.
Met de activiteiten uit deze Verduurzamingsagenda stimuleert het KIDV alle partners in de keten om samen verdere stappen
te zetten op weg naar de verduurzaming van verpakkingen. Ik hoop dat u het KIDV en onze kennis ook in 2015 weer goed
weet te vinden.
Hans van der Vlist
voorzitter KIDV-bestuur
2
Tweede Kamer 9 december 2014 motie met nummer 173.
4

1. Inleiding
1.1 Visie en missie KIDV
In de visie van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) is de gehele verpakkingsketen in 2022 zo duurzaam mogelijk
ingericht, waardoor deze een substantiële bijdrage levert aan de transitie naar een circulaire economie.
Deze visie wordt ondersteund met de ambities van het bedrijfsleven, de rijksoverheid en gemeenten om de productverpakkingsketen
te verduurzamen. Deze Verduurzamingsagenda is een onderdeel van afspraken in de Raamovereenkomst
verpakkingen 2013 - 2022. Daarin hebben het Rijk, het verpakkende bedrijfsleven en de Vereniging Nederlandse Gemeenten
(VNG) afgesproken dat bedrijven de komende jaren meer verpakkingsmateriaal recyclen en de verpakkingsketen verduurzamen.
Tevens heeft het Rijk de doelstelling dat in 2020 maximaal 100 kilogram restafval per inwoner per jaar vrijkomt. 4
Het verduurzamen van verpakkingen draagt bij aan deze beoogde reductie.
De missie van het KIDV is om met de inzet van zijn kennisfunctie bij te dragen aan de ontwikkeling naar een circulaire
economie voor verpakkingsmateriaal. Dat doet het KIDV door het leveren van feitelijke en objectieve kennis over duurzaam
verpakken. Daarbij richt het KIDV zich op het vinden van feiten, het stimuleren van ketenpartijen tot het zetten van stappen
en het monitoren van resultaten. Als het KIDV de benodigde kennis niet zelf in huis heeft, ontsluit het KIDV deze kennis via
andere ketenpartijen.
Onderstaand figuur illustreert de partijen die een rol spelen in de product-verpakkingsketen.
4
Zie VANG programma van het ministerie van Infrastructuur en Milieu: http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2014/01/28/mansveld-wil-hoeveelheid-afval-halveren.html
5

1.2 Strategie
Bij het realiseren van de visie en missie richt het KIDV zich primair op het vaststellen en het ontwikkelen van de hoogst
haalbare doelen voor product verpakkingscombinaties. Om deze doelen te toetsen of te ontwikkelen heeft het KIDV vijf
kernactiviteiten: brancheverduurzamingsplannen, materiaalverduurzamingsplannen, wetenschappelijk en praktisch onderzoek,
projecten en communicatie (meldpunt verpakkingen en kennisdeling). In de onderstaande figuur zijn de missie, visie en
strategie schematisch weergegeven.
Strategie
Brancheverduurzamingsplannen
Materiaalverduurzamingsplannen
Wetenschappelijk onderzoeksprogramma
Projecten
Meldpunt Verpakkingen
Missie
Het KIDV zet zijn kennisfunctie in om bij te
dragen aan de ontwikkeling naar een
circulaire economie voor verpakkingsmateriaal.
Dat doet het KIDV door het
leveren van feitelijke en objectieve kennis
over duurzaam verpakken, het stimuleren
van ketenpartijen tot het zetten van
stappen en het monitoren van resultaten.
Visie
De gehele verpakkings keten
is in 2022 zo duurzaam
mogelijk ingericht, en levert
daardoor een substantiële
bijdrage aan de transitie
naar een circulaire economie.
Kennisdeling
2013 2018 2022
In deze Verduurzamingsagenda staat in de hoofdstukken 2 tot en met 5 per kernactiviteit de doelstelling voor 2018, samen
met de mijlpalen die de weg daarnaartoe markeren.
Kort samengevat zijn de speerpunten van het KIDV voor 2015 allereerst het toetsen en vaststellen van de hoogst haalbare
doelen uit de brancheverduurzamingsplannen, de begeleiding van de uitvoering van de milieu-effectanalyse naar de Raamovereenkomst
verpakkingen 2013 - 2022, de start met de werkpakketten van het wetenschappelijk onderzoeksprogramma
en de uitvoering van praktisch onderzoek. Hierbij komen meerdere lijnen samen. Met de uitvoering van de milieueffectanalyse
naar de Raamovereenkomst verpakkingen 2013 - 2022 komt veel kennis beschikbaar om de milieudruk van diverse materialen
feitelijk en kwantitatief te onderbouwen. Deze kennis kan de toetsingscommissie goed benutten bij het toetsen van de
hoogst haalbare doelen in de brancheverduurzamingsplannen, wordt benut ten behoeve van de materiaalverduurzamingsplannen
en is breder bruikbaar voor en door alle ketenpartners. Op basis van de brancheverduurzamingsplannen bekijkt het
KIDV welke onderzoeksvragen hieruit naar voren komen en of en hoe die kunnen worden meegenomen in het wetenschappelijk
en praktisch onderzoek. Ook zal het KIDV een analyse uitvoeren op alle brancheverduurzamingsplannen om terugkerende
thema’s te duiden die verder kunnen worden opgepakt. De brancheverduurzamingsplannen worden tevens benut
om koplopers te stimuleren extra stappen te zetten bij het verduurzamen van verpakkingen.
Andere speerpunten voor 2015:
• Verkennen met welke kennis het KIDV gemeenten kan ondersteunen bij hun bijdrage aan het verduurzamen van de
productverpakkingsketen. Bijvoorbeeld op het terrein van duurzaam aanbesteden en inkopen, in de communicatie met
burgers en in de interactie met het bedrijfsleven.
• Innovatiesessies waarbij via rondetafelgesprekken met vertegenwoordigers van binnen en buiten de verpakkingswereld
verder wordt gekeken naar de toekomst van duurzaam verpakken. Dit sluit aan bij de toekomstscenario’s die het KIDV in
2014 ontwikkeld heeft.
• Kennisdeling via deelname aan congressen en bijeenkomsten van ketenpartners, via de website van het KIDV (bibliotheek,
handreikingen en factsheets en inspirerende voorbeelden) en via het Meldpunt Verpakkingen voor consumenten.
In bijlage 1 vindt u een overzicht van de resultaten tot en met 2014. Naast de Verduurzamingsagenda levert het KIDV jaarlijks
een jaarrapportage op. Dat gebeurt steeds in de eerste helft van het opvolgende jaar. In deze jaarrapportage staan de
opgeleverde resultaten van het voorgaande jaar.
6

1.3 Werkwijze en processen
Het KIDV zorgt voor zorgvuldige en transparante werkwijzen en processen rondom kennisvergaring. Om de kwaliteit van de
kennisproducten te waarborgen, start het KIDV in 2015 met het certificeren van de werkprocessen, met als doel om in 2015
te worden gecertificeerd op het gebied van procesbeschrijving.
Ter illustratie vindt u onderstaand een voorbeeld van de manier waarop het KIDV processen bij kennisvergaring organiseert.
Het gaat hier om het proces dat het KIDV volgt bij de begeleiding van de milieueffectanalyse naar de Raamovereenkomst
verpakkingen 2013 - 2022. Een dergelijke aanpak dient als basis voor de certificering.
Kader 1.1 Voorbeeld organisatie kennisvergaring door KIDV
Hieronder wordt een proces beschreven dat als voorbeeld dient voor de te volgen processen door het KIDV.
Na een brede uitvraag onder onderzoeksbureaus heeft het KIDV de opdracht voor de uitvoering van het onderzoek verleend
aan een consortium van TNO en CE Delft. In de analyse wordt het milieueffect van het totaalpakket van afspraken uit de
Raamovereenkomst verpakkingen 2013 - 2022, inclusief het mogelijk afschaffen van het statiegeld op grote PET-flessen,
vergeleken met de situatie vóór deze raamovereenkomst, namelijk de situatie in 2012.
Hierbij heeft het KIDV een projectteam en een klankbordgroep met vertegenwoordigers van betrokken partijen geformeerd.
In de klankbordgroep zitten vertegenwoordigers van de betrokken partijen, waaronder ook milieuorganisaties. De klankbordgroep
komt in elk geval driemaal bij elkaar tijdens het traject. Verder wordt vanuit een meer wetenschappelijke hoek een
second opinion gegeven op het gehele proces zoals de methodiek, de input en de resultaten van de LCA’s (Life Cycle
Analyses).
De bevindingen uit de analyse worden in het voorjaar van 2015 voorgelegd aan de Raad van Advies van het KIDV. Hierin
zitten vertegenwoordigers namens de wetenschap, het verpakkende bedrijfsleven, natuur- en milieuorganisaties, afvalbedrijven,
maatschappelijke organisaties en de rijksoverheid. Vervolgens worden de onderzoeksuitkomsten, inclusief de
bevindingen van de Raad van Advies, door het KIDV-bestuur aangeboden aan de staatssecretaris. Het bestuur van het
KIDV bestaat uit vertegenwoordigers van gemeenten, het verpakkende bedrijfsleven en het Rijk.
Met deze werkwijze waarborgt het KIDV een transparante en voor iedereen navolgbare uitvoering van de milieueffectanalyse.
Ten slotte wordt de analyse door het KIDV-bestuur aangeboden aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu.
Met deze werkwijze waarborgt het KIDV een transparante en voor iedereen navolgbare uitvoering van de milieu effectanalyse.
1.4 Proces Verduurzamingsagenda
De Verduurzamingsagenda is een groeidocument en wordt met input van ketenpartijen aangevuld met nieuwe activiteiten.
Het bestuur van het KIDV bepaalt welke activiteiten worden opgepakt. De Verduurzamingsagenda wordt jaarlijks bijgewerkt
en is te vinden op de website www.kidv.nl. Deze ‘Verduurzamingsagenda verpakkingen - KIDV jaarprogramma 2015’ is
inmiddels de derde versie en bevat een aantal aanpassingen ten opzichte van de vorige Verduurzamingsagenda:
• De groepen van activiteiten zijn iets anders ingedeeld, zodat in één overzicht duidelijk is wat de kernactiviteiten van het
KIDV zijn.
• Per kernactiviteit worden de doelstelling(en) voor 2018 en de te behalen mijlpalen tot en met 2018 beschreven.
• Deze Verduurzamingagenda bevat geen uitgebreide toelichting per project. Indien er resultaten op tussenresultaten per
project beschikbaar zijn, worden deze gepubliceerd op de website www.kidv.nl.
7

2. Verduurzamingsplannen
2.1 Brancheverduurzamingsplannen
Doelstelling 2018
In de Raamovereenkomst verpakkingen 2013 - 2022 is afgesproken dat branches stappen zetten in de verduurzaming van de
product-verpakkingsketen. Het bedrijfsleven draagt bij aan een sterkere circulaire economie door de hoogst haalbare doelen
per branche voor duurzaam verpakken in 2018 en 2022 te realiseren 7 . Deze brancheverduurzamingsplannen bevatten hoogst
haalbare doelen voor 2018 en worden ontwikkeld aan de hand van product-verpakkingscombinaties waar naar verwachting
veel milieuwinst valt te behalen. Een onafhankelijke commissie, bestaande uit vier wetenschappers van vier verschillende
universiteiten, toetst onder regie van het KIDV de hoogst haalbare doelen. Op basis van de toetsing door de commissie stelt
het KIDV-bestuur per branche de hoogst haalbare doelen vast en biedt deze aan de staatssecretaris van Infrastructuur en
Milieu. De staatssecretaris kan met deze vastgestelde doelen beleid vormen. Vanaf 2017 worden er opnieuw brancheverduurzamingsplannen
en hoogst haalbare doelen op- en vastgesteld voor de periode 2018 - 2022.
De brancheverduurzamingsplannen met de hoogst haalbare doelen worden naar verwachting in de eerste helft van 2015
grotendeels opgeleverd. De staatssecretaris heeft aan de Tweede Kamer toegezegd hierover voor de zomer van 2015 te
rapporteren. In de Raamovereenkomst verpakkingen 2013 - 2022 is opgenomen dat in de Verduurzamingsagenda concrete
en afrekenbare doelen zijn opgenomen met als uitgangspunt de hoogst haalbare doelen. Deze doelen worden conform de
motie van de Tweede Kamerleden Van Veldhoven en Cegerek 8 medio 2015 geëxpliciteerd met het toetsen van de brancheverduurzamingsplannen
en het vaststellen van de hoogst haalbare doelen.
Mijlpalen
• Het KIDV ondersteunt de brancheorganisaties via een methodiek en een tool 9 bij het opstellen van hoogst haalbare doelen.
• Toetsing van de door branches aangeleverde verduurzamingsplannen en hoogst haalbare doelen per branche door een
toetsingscommissie met vier wetenschappers van vier verschillende universiteiten, te weten de Universiteit van Utrecht, de
TU Delft, TU Twente en WUR. De toetsingscommissie wordt ondersteund door verpakkingskundigen.
• Op basis van de toetsing door de commissie stelt het KIDV-bestuur per branche de hoogst haalbare doelen vast en biedt
deze aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu. De staatssecretaris kan met deze vastgestelde doelen beleid
vormen. In 2015 rapporteert het KIDV aan de staatssecretaris over de voortgang van de realisatie van de hoogst haalbare
doelen, op basis van de monitoringsinformatie die door branches wordt geleverd. Zie bijlage 2 voor de planning van de
brancheverduurzamingsplannen.
• In 2015 stelt het KIDV op verzoek van de staatssecretaris voor die branches die geen plan inleveren de hoogst haalbare
doelen vast.
7
Zie bijlage 2 voor een definitie van hoogst haalbare doelen.
8
Tweede Kamer 9 december 2014 motie met nummer 173. 9 De methodiek en tool zijn in 2013 en 2014 ontwikkeld.
8

2.2 Materiaalverduurzamingsplannen
Doelstelling 2018
In de Raamovereenkomst verpakkingen 2013 - 2022 is afgesproken dat materiaalorganisaties stappen zetten in de verduurzaming
van de product-verpakkingsketen. Bij materiaalorganisaties en bedrijven is veel kennis aanwezig die kan worden ingezet
voor de verduurzaming van de product-verpakkingsketen. De materiaalverduurzamingsplannen verkennen waar in de
materiaalketen veel milieuwinst kan worden behaald. Daarnaast komen er vanuit de brancheverduurzamingsplannen naar
verwachting thema´s naar voren, die in een materiaalverduurzamingsplan meegenomen kunnen worden en andersom kan er
vanuit de materiaalverduurzamingsplannen input worden geleverd voor de brancheverduurzamingsplannen.
Mijlpalen
• Materiaalorganisaties zijn zelf aan zet voor het opstellen en realiseren van materiaalverduurzamingsplannen. Het KIDV
ondersteunt materiaalorganisaties via methodieken en tools bij het opstellen van deze materiaalverduurzamingsplannen.
Relevante vraagstukken uit de brancheverduurzamingsplannen dienen als input voor de materiaalverduurzamingsplannen.
In de periode 2015 tot en met 2018 ondersteunt het KIDV de materiaalorganisaties bij het opstellen van materiaalverduurzamingsplannen
voor:
o kunststof;
o metaal;
o papier en
o andere verpakkingsmaterialen zoals glas en hout.
• In samenwerking met de materiaalorganisaties wordt in 2015 een format ontwikkeld voor een materiaalverduurzamingsplan
van één materiaal dat breder toepasbaar is bij het opstellen van de materiaalverduurzamingsplannen voor de andere
materialen.
9

3. Onderzoeken
Doelstelling 2018
De praktische en wetenschappelijke kennis over de mogelijkheden tot structurele vermindering van de milieudruk van de
product-verpakkingsketen is in 2018 verbreed en verdiept. Door thematische verbreding en verdieping wordt kennis
gegenereerd om de transitie naar een circulaire economie voor de verpakkingsketen te stimuleren. Het wetenschappelijk
onderzoeksprogramma dient bruikbare kennis op te leveren voor meer praktijkgerichte onderzoeken, dan wel voor bedrijven
en gemeenten zelf. Het vernieuwende van het wetenschappelijk en praktisch onderzoek is dat de focus is gericht op het
genereren van kennis in de gehele product-verpakkingsketen. In het wetenschappelijk onderzoeksprogramma worden ook de
meer fundamentele vragen meegenomen die voortvloeien uit de brancheverduurzamingsplannen.
Mijlpalen wetenschappelijk onderzoek
In de periode 2015 tot en met 2018 - 2019 voert het KIDV in samenwerking met universiteiten (Twente, Groningen, Delft,
Wageningen, en kennisinstituut TNO), wetenschappelijke onderzoeken uit. Dit onderzoek richt zich op de onderwerpen
duurzaam verpakkingsontwerp, herwinning van kunststof, de efficiëntie en effectiviteit van inzameling en recycling, en
milieueffecten. Deze onderzoeken leiden tot circa twintig publicaties in wetenschappelijke tijdschriften. Binnen het
programma is circa 25% ruimte om actuele vraagstukken voor wetenschappelijk onderzoek op te nemen; de agenda van
het wetenschappelijk onderzoeksprogramma wordt daarmee jaarlijks geactualiseerd.
Mijlpalen wetenschappelijk onderzoek - korte termijn:
• In het laatste kwartaal van 2014 is voor enkele onderzoeken voorwerk verricht, waar onder literatuuronderzoek.
• In het eerste kwartaal van 2015 starten:
o Werkpakket 1: Voorbereiding milieu-analyse, het ontwikkelen van milieudrukindicatoren.
o Werkpakket 2: Consumentenonderzoek in relatie tot het ontwerp van verpakkingen
o Werkpakket 3: Analyse Inzameling/Herwinning van gebruikte verpakkingen.
o Werkpakket 4: Analyse Kunststofketens.
• In het programma worden vier assistenten in opleiding (Aio’s), drie senior-onderzoekers en een onderzoeker aangesteld,
die tussen november 2014 en maart 2015 met hun werkzaamheden starten.
• De formele start van het wetenschappelijk onderzoek vindt plaats op de kick-off bijeenkomst op 26 - 28 januari 2015.
• Vanaf 2015 worden jaarlijks minimaal twee bijeenkomsten per jaar georganiseerd met alle deelnemende onderzoekers.
Tijdens deze bijeenkomsten worden inzichten gedeeld en tussenresultaten besproken. Dit gebeurt om kruisbestuiving en
kennisdeling te stimuleren. De eerste tussenresultaten zijn medio eind 2015 bekend.
Mijlpalen praktisch onderzoek
In de periode 2015 tot en met 2018 worden minimaal vier projecten uitgevoerd in samenwerking met hogescholen die leiden
tot relevante kennis voor stakeholders in de product-verpakkingsketen. Dit betreft het zoeken van antwoorden op kennisvragen
in de brancheverduurzamingsplannen.
Naast het wetenschappelijk onderzoeksprogramma, is het vergaren en verspreiden van praktische kennis van grote waarde
voor bedrijven en gemeenten. Het startpunt zijn de kennisvragen die in de praktijk naar voren komen via de brancheverduurzamingsplannen.
Hogescholen zijn daarbij de aangewezen partner. In 2015 start het KIDV met twee activiteiten in
samenwerking met hogescholen.
10

4. Projecten
Doelstelling 2018
Het KIDV voert projecten uit die de tot doel hebben de verduurzaming van de product-verpakkingsketen te verbeteren.
Daarmee dragen de projecten bij aan de realisatie van hoogst haalbare doelen en aan een circulaire economie. De projecten
genereren praktisch toepasbare kennis die in Nederland breder bruikbaar is.
Mijlpalen
Het KIDV signaleert nieuwe relevante ontwikkelingen, onder andere op basis van de brancheverduurzamingsplannen en het
wetenschappelijk onderzoeksprogramma. Deze ontwikkelingen kunnen zowel door het KIDV, als door andere stakeholders
worden vertaald naar concrete projecten. In de periode 2015 tot en met 2018 voert het KIDV gemiddeld twee onderzoeken
of analyses per jaar uit.
• In 2014 - 2015 begeleidt het KIDV de analyse die de milieueffecten van de Raamovereenkomst verpakkingen 2013 - 2022
in kaart brengt.
• Voor gemeenten wordt in de eerste helft van 2015 een plan van aanpak opgesteld, waarnaar een pijler hiervoor wordt
ingericht.
• In 2015 vindt follow up plaats van de scenarioverkenning en beleidsopties 2040. Dit gebeurt door één of meerdere werksessies,
zoals over het onderwerp systeeminnovatie duurzaam verpakken.
• In 2015 wordt verkend wat de ambitie is voor de verduurzaming van de product-verpakkingsketen en de rol van gemeenten
hierin, samen met een inventarisatie van projecten die daaraan kunnen bijdragen.
• In 2015 wordt een project gestart om (overheids-)organisaties te ondersteunen bij de inkoop van duurzame verpakkingen.
Waar mogelijk wordt aangesloten bij andere relevante initiatieven van de overheid om als inkoper/consument duurzaam in te
kopen van zowel het Rijk als van gemeenten.
• In 2015 sluit het KIDV aan bij ‘VANG huishoudelijk afval’ van het ministerie van Infrastructuur en Milieu.
11

5. Communicatie
5.1 Meldpunt verpakkingen
Doelstelling 2018
In 2018 is het Meldpunt Verpakkingen de vraagbaak voor consumenten als het gaat om duurzaam verpakken. Consumenten
weten het Meldpunt Verpakkingen goed te vinden als zij meldingen willen doen over verpakkingen die in hun ogen onvoldoende
milieuvriendelijk zijn. Tevens kunnen zij suggesties en ideeën geven om de milieuvriendelijkheid van verpakkingen te vergroten.
Het KIDV geeft (opvallende) vragen en meldingen van consumenten mee als input aan zowel branches bij het opstellen van hun
brancheverduurzamingsplannen, als aan de toetsingscommissie die de hoogst haalbare doelen toetst. De vragen en meldingen
worden door het KIDV ook benut voor het wetenschappelijk en praktisch onderzoek en voor de Verduurzamingsagenda.
Mijlpalen
De website van het Meldpunt bevat een goed gevulde basis van uiteenlopende veelgestelde vragen op het gebied van
verpakkingen, milieu en duurzaamheid.
Consumentenmeldingen over de verpakkingen van specifieke producten geeft het Meldpunt Verpakkingen door aan de bedrijven
die deze producten op de markt brengen. Deze bedrijven geven een reactie op de meldingen. Het Meldpunt Verpakkingen
en het KIDV bekijken deze reacties. Daarbij gaan ze na of de bedrijven onderbouwde reacties geven, ook op basis van de geldende
regelgeving. Als dit niet of onvoldoende het geval is, vraagt het Meldpunt Verpakkingen de bedrijven om verduidelijking.
Als bedrijven die niet (kunnen) geven, plaatst het Meldpunt Verpakkingen op de website een reactie bij het antwoord van de
bedrijven. Hierbij wijst het Meldpunt Verpakkingen de consument op de mogelijkheid hun melding door te geven aan de
Inspectie Leefomgeving en het Transport (ILT). Dit is de instantie die op basis van wetgeving kan toetsen of iets een duurzame
verpakking is en handhavend kan optreden. Algemene vragen over de milieuvriendelijkheid van verpakkingen beantwoordt het
Meldpunt Verpakkingen zelf. Als het gaat om ingewikkelde vragen die het Meldpunt Verpakkingen niet zelf kan beantwoorden,
schakelt het meldpunt daarbij de hulp in van brancheorganisaties, materiaalorganisaties en/of wetenschappers.
• Meldingen en vragen van consumenten die bij het Meldpunt Verpakkingen binnenkomen, geeft het KIDV als input aan
branches zodat zij dit ook kunnen benutten bij het opstellen van brancheverduurzamingsplannen met hoogst haalbare
doelen. De meldingen en vragen van consumenten worden ook gebruikt bij het toetsen van de hoogst haalbare doelen in
de brancheverduurzamingsplannen door de toetsingscommissie.
• In 2015 wordt gewerkt aan het vergroten van de bekendheid van het Meldpunt Verpakkingen bij consumenten via een
online campagne om potentiële gebruikers te attenderen op de hernieuwde website van het Meldpunt Verpakkingen.
• In 2015 tot en met 2018 wordt de communicatieaanpak ook gericht op bedrijven, gemeenten, afvalbedrijven en recyclers
om het Meldpunt Verpakkingen ook via hun kanalen breder onder de aandacht van consumenten te brengen.
• In 2015 tot en met 2018 worden publicitaire kansen in online en offline landelijke, regionale en vakmedia actief benut om
het Meldpunt Verpakkingen breder onder de aandacht te brengen. Samen met ngo´s wordt gewerkt aan het vergroten van
de bekendheid van het Meldpunt Verpakkingen.
• In 2015 wordt onderzocht wat de mogelijkheden zijn om social media actief in te zetten rond het Meldpunt Verpakkingen.
Dat aandeel wordt verder uitgebouwd, mits de benodigde capaciteit en het benodigde budget dat toestaan.
• Vanaf 2015 worden bedrijven die meldingen van consumenten krijgen via het Meldpunt Verpakkingen ook gevraagd naar
hun bekendheid met de Raamovereenkomst verpakkingen 2013 - 2022 en met de Essentiële Eisen. Indien nodig geeft het
KIDV deze bedrijven aanvullende informatie.
• In 2015 wordt met het programma Duurzaam Doen van het ministerie van Infrastructuur en Milieu bekeken of en hoe de
samenwerking tussen het Meldpunt Verpakkingen en het Duurzaam Doen verder gestalte kan krijgen.
12

5.2 Kennisdeling
Doelstelling 2018
Door kennisdeling met betrokken ketenpartners bevordert het KIDV dat deze partijen stappen kunnen nemen in de verduurzaming
van de product verpakkingsketen. De activiteiten sluiten aan bij de brancheverduurzamingsplannen, wetenschappelijk
onderzoek, de projecten en andere relevante onderwerpen voor de verduurzaming van verpakkingen.
Mijlpalen
In de periode 2013 tot en met 2018 werkt het KIDV aan kennisdeling over duurzaam verpakken via de eigen website.
• De bibliotheek op de website wordt jaarlijks aangevuld met relevante publicaties en artikelen over het onderwerp duurzaam
verpakken.
• Instrumenten, zoals de Weggooiwijzer en factsheets op de website van het KIDV worden jaarlijks aangevuld met nieuwe
instrumenten en factsheets.
• Inspirerende voorbeelden op de website van het KIDV worden jaarlijks aangevuld met nieuwe voorbeelden en quick wins.
In de periode 2013 tot en met 2018 werkt het KIDV via bijeenkomsten met ketenpartijen aan kennisdeling door:
• Het organiseren van minimaal vijf KIDV-Verdiepingsbijeenkomsten per jaar, waaraan alle doelgroepen kosteloos kunnen
deelnemen. Het KIDV maakt verslagen van deze bijeenkomsten en verspreidt deze breed onder haar relatienetwerk.
• Het organiseren van minimaal zes ronde tafel-bijeenkomsten waaraan specifieke doelgroepen kunnen deelnemen.
• Op uitnodiging neemt het KIDV actief deel aan bijeenkomsten van ketenpartijen. Bijvoorbeeld door het geven van presentaties
en/of deelname aan discussies.
In de periode 2013 tot en met 2018 werkt het KIDV aan kennisdeling via digitale nieuwsbrieven en publicaties en door
bijdragen aan publicaties van derden.
• Het KIDV geeft minimaal vier keer per jaar een digitale nieuwsbrief voor haar relaties uit.
• Het KIDV verzorgt meerdere malen per jaar publicaties en bijdragen over haar projecten in nieuwsbrieven en andere
uitingen van ketenpartijen.
In de periode 2013 tot en met 2018 deelt het KIDV kennis via publiciteit rond zijn projecten in offline en online landelijke,
regionale en vak media.
• Kennis wordt gedeeld via nieuws- en persberichten, persconferenties en interviews rond afgeronde projecten.
• Dat gebeurt ook op basis van (interview)verzoeken van media naar aanleiding van de actualiteit op het gebied van duurzaam
verpakken.
• Verder wordt actief naar publicitaire kansen gezocht om (het werk van) het KIDV onder de aandacht te brengen van
professionals en publiek.
• Het KIDV onderzoekt de mogelijkheden om social media een groter aandeel te geven in zijn publiciteitsaanpak en bouwt
dat aandeel verder uit, mits de benodigde capaciteit en het benodigde budget dat toestaan.
13

Bijlage 1 - Resultaten tot en met 2014
In de onderstaande figuur is weergegeven welke activiteiten het KIDV inmiddels heeft afgerond en hoever het KIDV is
gevorderd met activiteiten zoals die zijn beschreven in de Raamovereenkomst Verpakkingen 2013 - 2022.
Afgerond
Verduurzamingagenda
• VDA versie 1 en 2
Wetenschappelijk onderzoeksprogramma
• Aanpak wetenschappelijk onderzoeksprogramma.
Projecten
• Methodiek en webtool BVD-plannen.
• Pilot ‘Mag het een tasje minder zijn’
• Materiaalstudie draagtassen.
• Pilot inzameling drankenkartons & aanvullende analyse.
• Weggooiwijzer.
• Advies Basisdocument monitoring Verpakkingen.
• Uitzonderingen PVC-lijst.
Kennisdeling
• Kidv.nl en kennisbank.
• Factsheets en inspirerende voorbeelden.
• Oprichting Meldpunt Verpakkingen.
• Bijeenkomsten met gemeenten.
• Toekomstbeeld Duurzaam Verpakken 2040 & beleidsopties.
• KIDV-congres 2014.
Nog af te ronden/continu
Verduurzamingagenda
• Jaarlijkse verduurzamingsagenda.
Verduurzamingsplannen
• Toetsen brancheverduurzamingsplannen, inclusief hoogst
haalbare doelen en kwalitatief monitoren voortgang
plannen.
• Ontwikkelen format materiaalverduurzamingsplannen.
Wetenschappelijk onderzoeks programma
• Wetenschappelijk onderzoeksprogramma (4 jaar).
Projecten
• Quickscan winkelkanalen
• Begeleiding Milieu-effectanalyse Raamovereenkomst
Verpakkingen.
Communicatie
• Meldpunt Verpakkingen.
• KIDV op de kaart: uitvoering externe communicatie KIDV.
Kennisdeling, continu:
• Kidv.nl & kennisbank.
• Nieuwsbrieven.
• Verdiepingsbijeenkomsten.
• Bijdragen KIDV aan bijeenkomsten
en congressen ketenpartners.
14

Bijlage 2 - Brancheverduurzamingsplannen
B.2.1 Definitie hoogst haalbare doelen
Hoogst haalbare doelen, zoals bedoeld in de Raamovereenkomst verpakkingen 2013 - 2022, zijn verduurzamingsdoelen voor
een verpakking, al dan niet in combinatie met een product, of voor een verpakkingstype. Deze doelen zijn ambitieus en
realistisch en gebaseerd op de huidige situatie in een bepaalde branche. De doelen zijn zo geformuleerd dat zij bijdragen aan
het verduurzamen van de betreffende verpakkingsketen. Naast SMART 11 geformuleerde doelen met als einddatum 2018
(en in 2018 voor 2022), is een doorkijk naar de langere termijn tevens wenselijk.
B.2.2 Planning
Jaar
2013
2014
2015
2016 2017 2018
Activiteit
Q1 Q2 Q3 Q4
Q1 Q2 Q3 Q4
Q1 Q2 Q3 Q4
Ontwikkelen methodiek en
tool door KIDV
Opstellen brancheverduurzamingsplannen
door branches
met ondersteuning door KPMG
(vanaf eind Q2 2014)
1 e concept brancheverduurzamingsplannen
binnen bij KIDV
Toetsing van de brancheverduurzamingsplannen
door toetsingscommissie
Implementatie van de brancheverduurzamingsplannen
en
monitoring hiervan in de
respectievelijke branches
11
Specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdsgebonden.
15

Contact:
Zuid-Hollandlaan 7
2596 AL DEN HAAG
Telefoon: (070) 7620580
E-mail: info@kidv.nl