download PDF - dwars - Universiteit Antwerpen

dwarstoeval: men is altijd het kind van een genetischemoeder en vader. Men ‘deelt’ iets mettwee mensen wat zeer nauw verbonden ismet de eigen identiteit: een lichaam, karakter,‘uitzicht’. Door die band word je opgenomenin een lange keten van mensen. Dieketen is enerzijds louter biologisch, anderzijdsoverstijgt ze dit biologische. Bloedverwantschapis een symbolische band die inalle culturen een diepe betekenis verkrijgt.Denk maar aan de Griekse tragedies, waarde genetische band een soort teken is van jelotsbestemming. Het is een teken van wie jeals mens ten diepste bent. Ik denk dus dathet heel normaal is dat iedereen, uit welkegezinsvorm hij of zij ook voortkomt, geïnteresseerdis in die bloedband.Door de spermadonor anoniem te houdenwordt er volgens u te weinig rekeninggehouden met die symbolische band, methet relationele. Toch zijn er kinderen dieverwekt zijn via een anonieme donor endie zich goed voelen in hun situatie.LEMMENS Ik twijfel er geen moment aandat er ‘donorkinderen’ zijn die zich heel goedvoelen. Ik neem dan ook aan dat koppelsof individuen die voor een anonieme spermadonorkiezen, dat heel goed overwogenhebben. Maar tussen het ‘zich goed voelen’van die kinderen en problemen die met deeigen identiteit en groei naar volwassenheidte maken hebben, ligt een groot verschil. Er istrouwens ook geen onderzoek gedaan naargevolgen van anoniem spermadonorschapop lange termijn. Ik weet ook wel dat datnog niet mogelijk is aangezien die techniekvrij nieuw is. Het benieuwt mij echt waar webinnen een aantal generaties zullen staan.Hoe zullen we dan terugkijken op de ‘eerste’vormen van volstrekt nieuwe manieren vanmenselijke reproductie? Zullen de kaders dieverwijzen naar de bloedband - familie-behoren,vader- of moeder-zijn, maar ook broer ofzus, neef of nicht, enzovoort - in de toekomsthelemaal arbitrair geworden zijn, zullen zegewoon bestaan naast andere kaders? Of zalhet eerder traditionele gezin nog steeds hetreferentiepunt zijn?Volgens voorstanders van het behoud vande anonimiteit, primeert het sociale ouderschapop de biologische afkomst en is hetvooral belangrijk dat een kind een goedeopvoeding geniet. Het sociale ouderschapzou veel belangrijker zijn dan het biologische.LEMMENS Het is zeker zo dat een goedeopvoeding in principe door ‘anderen’ kangegeven worden dan door je biologischeouders. Je bent geen goede vader omdat jetoevallig een nacht hebt doorgebracht metde moeder van je kinderen - dit geldt trouwensook omgekeerd voor de moeder. Meerzelfs: ben je als fysische vader zo onontbeerlijkopdat jouw kinderen gelukkig zoudenopgroeien? Het tegendeel lijkt vaak maar al tewaar. Bovendien hebben veel alleenstaandemoeders parels van kinderen opgevoed, ooklang voor er spermabanken bestonden. Wiekan dat nu betwisten! Toch betekent dit nietdat de bloedband als symbolische band nietbelangrijk zou zijn. Het is uiteindelijk naardie ‘natuurlijke’ band dat de figuren van‘vader’ en ‘moeder’, ‘kind’, maar ook ‘zus’en ‘broer’, enzovoort, terugverwijzen. Juistomdat die betekenissen zo universeel zijnen diep verankerd zitten in onze psyche,hebben ze een zodanige betekenis. Ook bij dereproductieve geneeskunde of, bijvoorbeeld,bij adoptie. Je kunt deze praktijken zelfs nietbegrijpen buiten de diepe interesse vanmensen in deze sociale patronen en rollen.Sociaal ouderschap is met andere woordenzelf een symbolisering van iets universeelbiologisch.Je kan dus niet beweren dat bij spermadonatieenkel het ‘sociale ouderschap’ telt?LEMMENS Wie dat beweert, ziet volgensmij iets over het hoofd dat juist bij spermadonatieheel belangrijk lijkt. Als het biologischewerkelijk geen belang zou hebben, waaromwil de moeder -al dan niet alleenstaand- dandat hààr eicel geïnsemineerd worden metzaad van een donor? Het moet hààr kindzijn, zij moet het dragen. Zelfs als men meteen draagmoeder werkt, lijkt die biologischeband via de eicel met de moeder of via dezaadcel met de vader oh zo belangrijk. Dat