PRESS AwARD 2010 - Spain

winnaar press award 2010camino del cidLos Amantes, dat is een droef verhaalOpnieuw rijden we over een weg om lief te hebben. Eerst dansendtussen okergeel gebergte, dan kruipend over El Portillo, een 1790meter hoge pas, en zo komen we uit bij de bron van de Taag. Delangste rivier van het Iberisch schiereiland die 1000 kilometer verderbij Lissabon in de oceaan stroomt, begint hier als een zielig straaltje.Een straaltje dat wordt geflankeerd door het met afstand lelijkste beeldvan Spanje, voorstellende een roestige ridder, huilend in de wind.Minder dan 500 meter van deze plek ontspringt de Cabriel, eenrivier die in de Middellandse Zee eindigt. Jawel beste lezer, wijstaan hier op een markant punt.Niet lang daarna volgt Albarracín, een plaatsje dat één groot monumentis. ‘In de roerige tijd van El Cid was dit adelaarsnest, dat toenSanta Maria de Aben Rázin heette, een taifa (mini-staatje) waar aanbiddersvan zowel Allah als Maria woonden’, vertelt de pátron van caféAben Rázin, waar we een café solo nuttigen tussen stugrokende hombresmet rochelende stembanden, schuilend voor een stortbui. Buitenblinken antieke kasseien als zilver. Totdat de zon ze plotsklaps in goudverandert, waarop Paul, als fotograaf gevoelig voor licht, prompt‘Señor, pagar por favor’ roept. We rollen naar de vlakte van Teruel,genoemd naar de stad waarin we Hostal Aragón vinden. Hartje centrum,in de Calle Santa Maria.‘Wat nu is precies het verschil tussen een hostal en een hotel?’ vraag ikaan de man van de recepción. ‘De prijs’, is het droge antwoord. Teruelis bekend om drie dingen: jamón, torens in Mudéjarstijl (werelderfgoed)en Los Amantes. Anna, de kapster die onder de Torre delSalvador haar nering drijft, zeept mijn kin in en legt uit. ‘Mudéjares,dat is Arabisch voor: zij die toestemming hebben om te blijven. Dekunstenaars onder de Moren die na de Reconquista in Spanje bleven,hielpen mee kerken te bouwen in mudéjarstijl. Begrijpt u?’ Net als ikja wil knikken, zet Anna haar mes op mijn keel.Stoppels maaiend vertelt ze verder: ‘En Los Amantes, dat is een droefverhaal. Ergens in de 13 de eeuw waren Diego en Isabel smoorverliefdop elkaar. De vader van Isabel vond Diego echter te weinig man van dewereld. Hij moest zich eerst maar eens bewijzen. Daarop trok Diegovoor vijf jaar de wereld in.En op de dag dat hij als rijk man terugkeerde, bleek Isabel diezelfdeochtend te zijn getrouwd. Hij vraagt haar om een laatste kus, Isabelweigert, waarna Diego met een gebroken hart sterft. Als Isabel zijnbegrafenis regelt, hier in de San Pedro, kust ze hem alsnog, en valt dandood in zijn armen. Nu nog liggen ze samen in de San Pedro, naastelkaar. Gaat u maar eens kijken.’Oud, levendig en vol vertierWe vervolgen de route, door wreed, mooi en naakt Spanje. Maar na dePuerto de Cuarto Pelado (1674 m), de vierde van de vijf passen op wegnaar Cantavieja, verandert er iets. We zien duizenden muurtjes tussende velden, en steeds meer olijf- en fruitbomen. Iglesuela del Cid,bezaaid met wapenschilden, herbergt niet alleen een stempelpost (wantvolgens regel 721was Rodrigo Díaz de Vivar ook hier) maar ook eenklein café dat voor een kwart wordt gevuld door een stierenkop dienorskijkend de muur siert.Waarna we de Puente de San Miguel de la Pobla passeren, die al zeseeuwen lang de Rio de las Truchas overspant. ‘Het wordt warm’, merktPaul op. We ruiken wilde tijm, lavendel en rozemarijn, en zien vlindersen sinaasappels. Heel veel sinaasappels. Geen twijfel mogelijk,Valencia nadert.Die avond al eten we gamba’s aan zee. In El Grau de Castelló, onderwuivende palmen en krijsende meeuwen, en met zicht op breakdansendehijskranen. Veel van El Cid’s krijgers, geboren in Castilla,zagen hier voor het eerst de zee. Zelfs voor ons voelt het nu watvreemd, na de honderden kilometers binnenland.Jagend op stempels keren we daar nog een keer terug. Montenejos iseen bergdorp annex bronnenplaatsje, zonnig, vol bouwsels uit veletijden en met een markt op elke maandag. Weemoedig lummelen wijdaar rond, in de wetenschap dat de volgende rit ons naar Valencia zalbrengen. En ja, via Sagunto en El Puig boren we ons in de rijstebrijmuurvan betonbouw en billboards, waar je doorheen moet om bij deTorres de Serranos uit te komen, een stadspoort uit de 14 de eeuw.Volgens het Cantar de Mío Cid is dit de Stad van het Licht. En de algenoemde Jozelf Israëls noteerde hier in 1894: ‘Ik zag overal uit naarstandbeelden van de Cid, want deze stad heet Valencia del Cid. Dit isde plaats van zijn grote heldendaden waarvan zovele legenden engedichten spreken, maar in geen der nauwe kronkelstraatjes, nog openig marktplein kon ik iets daarvan ontdekken. De stad scheen mij zeeroud, levendig en vol vertier, maar met de Cid moest ik wachten’. Ookwij zien eerst de kathedraal, waarin we de Heilige Graal aanschouwen.En daarna de Basilica de Nuestra Señora de los Desamperados, metdaarin het beeld van de schutsvrouw: Maria der Verlatenen.Maar dan lezen we, op een vergeelde kaart die in het stadhuis hangt,duidelijk de volledige naam van de stad: Valencia del Cid. En daarna,vlakbij de arena, zien we legende zelf. Hoog op Babieca, versteend involle galop.10 proef spanjeproef spanje 11Puente de San Miguel de la Pobla verbindt de provincies Teruel en Castellón