<strong>aandoeningen</strong> is het milieu in de weefsels te zuur.Stofwisselingsprocessen worden geremd, waardoorafvalstoffen zich ophopen, gewrichten verderbeschadigd raken en herstelprocessen vertragen.Een goede werking van de longen, nieren, lever,huid en spijsvertering en voldoende beschikbaarheidvan mineralen zijn noodzakelijk om zurestofwisselingsproducten te bufferen en uit tekunnen scheiden. Voeding rijk aan basevormendeproducten en beperkt in zuurvormende productenkan het zuur-base-evenwicht verbeteren. Rijk aanbasevormende stoffen zijn groenten, fruit, aardappelen vloeibare zuivelproducten (melk, karnemelk,yoghurt). Onder andere vlees, vis, kaas, sojaproducten,granen, noten, snacks, koek en suikerzijn rijk aan zuurvormende stoffen.Bij jicht is er sprake van een te hoge urinezuurspiegel.10-20% van het urinezuur wordt gevormduit purines opgenomen uit de voeding. Mensenmet jicht kunnen daarom beter de consumptievan purinerijke producten, zoals schaal- en schelpdieren,vis met vel en (orgaan)vlees beperken.AntioxidantsysteemBij chronische gewrichts<strong>aandoeningen</strong> is er sprakevan een verhoogde productie van vrije radicalen.Deze agressieve deeltjes beschadigen het bot-,kraakbeen- en bindweefsel. Antioxidanten als bètacaroteen,vitamine C en E, bioflavonoïden, zink,mangaan en selenium vangen deze vrije radicalenweg en beperken zo de schade. Met namegroenten, fruit, bepaalde kruiden en specerijenzijn rijk aan antioxidanten. De voeding kan wordenaangevuld met een breed antioxidantencomplex.VetzuurstofwisselingDiverse vetzuren uit onze voeding worden gebruiktom prostaglandines, hormoonachtige stoffen diede stofwisseling in het lichaam regelen, aan temaken. Onverzadigde vetzuren, uit o.a. vette vis,noten, zaden en koudgeperste oliën, bevorderende aanmaak van ontstekingsremmende, afweerondersteunendeprostaglandines. Eventueel kande voeding worden aangevuld met oliecapsules(b.v. visolie, lijnzaadolie, zwarte bessenzaadolie).Naast verzadigde vetten en transvetten (gehardevetten) uit b.v. vet vlees, snacks, margarine en kaasbevorderen alcohol, geraffineerde suikers, enkunstmatige hulpstoffen (E-nummers) deaanmaak van ontstekingsbevorderende, afweerondermijnendeprostaglandines. Het beperkenvan deze producten is daarom aan te bevelen.Ook stress heeft een negatieve invloed.SpijsverteringWanneer de spijsvertering niet optimaal verlooptworden vitamines en mineralen, nodig voor deopbouw en herstel van de gewrichten, minder2goed opgenomen. Er ontstaan belastende afvalstoffen.Een te grote belasting met deze stoffenkan een dysbiose veroorzaken, het darmslijmvliesbeschadigen (waardoor een grotere kans opvoedselovergevoeligheden), de productie vanzuurvormende stofwisselingsproducten en vrijeradicalen verhogen en ontstekingsreactiesbevorderen. Een goede voeding rijk aan vezels envocht, kleine porties, goed kauwen en voldoendeontspanning bevorderen de spijsvertering.Daarnaast kan de spijsvertering worden verbeterddoor gebruik van spijsverteringsregulerendesupplementen, zoals probiotica (goede darmflorapreparaten),enzymen en medicinale kruiden(b.v. artisjok, engelwortel, gember, mariadistel,venkel en zoethout).AfweersysteemBij gewrichtsklachten kan voedselovergevoeligheideen rol spelen. Men schat, dat er bij ongeveer5% van de mensen met reumatoïde artritis eenverband bestaat tussen het ontstaan of vergerenvan hun klachten en overgevoeligheid voorbepaalde voedingsmiddelen. Producten die hetmeest frequent worden genoemd zijn melkproducten,ei, soja, walnoten, schaal- en schelpdieren,varkensvlees, rundvlees, citrusfruit, banaan,tarwe, maïs, producten van de nachtschadefamilie(tomaat, paprika, aubergine) en bepaalde kruidenen specerijen. Bij gebruik van bepaalde pijnstillendeen onstekingsremmende medicijnen (o.a.NSAID’s) neemt de kans op (voedsel) overgevoelighedentoe. Ze beschadigen het darmslijmvlies,waardoor afweerprikkelende stoffen (triggers enallergenen) ongestoord via de darmwand in hetbloed terecht komen. Voor het opsporen vaneventuele overgevoeligheden en het opstellen vaneen aangepaste voeding is deskundige hulp vaneen diëtist en/of arts noodzakelijk.LichaamsgewichtBij ondergewicht neemt de spiermassa af,vermindert de immuniteit en is de kans op tekortenaan voedingsstoffen groter. Dit heeft een negatieveinvloed op de gewrichten. Overgewicht is eveneensongunstig: de gewrichten raken overbelast en deurinezuurspiegels zijn hoger. Normalisatie van hetgewicht door een goede voeding en extralichaamsbeweging is aan te bevelen.Vitamine- en mineralenbalansVoor de opbouw en herstel van de gewrichten zijndiverse bouwstoffen, zoals vitamine B en C,calcium, magnesium, mangaan, borium en siliciumnoodzakelijk. Ook zijn diverse vitamines enmineralen betrokken bij een goede werking van deprostaglandinesynthese, het antioxidantsysteem,het zuur-base-evenwicht en de afweer. EenOEDINGSWIJZER
OEDINGSWIJZERvolwaardige voeding rijk aan vitamines enmineralen en arm aan voedingsstofrovendeproducten als nicotine, alcohol, koffie, thee ensuiker is aan te raden. De voeding kan wordenaangevuld met een goed opneembaarmultivitamine-mineralencomplex.Adviezen1. Zorg voor een goede spijsverteringGebruik regelmatig over de dag verdeeld 3-6kleine maaltijden. Eet rustig en kauw goed.Gebruik voldoende vezelrijke producten, zoalsgroenten, fruit en volkorenproducten. Neem ookvoldoende drinkvocht. Ondersteunend werkenverder melkzuurrijke voedingsmiddelen alsbiogardeproducten, melkzure groentensappen,zuurkool en traditionele sojasaus (Shoyu, Tamari).Beperk de inname van belastende voedingsmiddelen(zie punt 5.).2. Drink minimaal 2 liter (bij jicht 2 1 /2 liter)vocht per dag.Voldoende drinken (verdeeld over de dag) isbelangrijk om de afvalstoffen en het urinezuurmakkelijker uit het lichaam te verwijderen en despijsvertering te bevorderen. Geschikte drankenzijn o.a. (bron)water, groente- en vruchtensappen,kruidenthee en granenkoffie.3. Gebruik voldoende onverzadigd vetRijk aan ontstekingsremmende en afweerondersteunendeonverzadigde vetten zijn vette vis (zalm,sardine, makreel, haring, nijlbaars), noten, zaden,koudgeperste olie als olijfolie, lijnzaadolie, maiskiemolie.Enkele richtlijnen zijn: besmeer broodmet reformmargarine en bak en braad uitsluitendin olijfolie (eventueel gemengd met wat roomboter).Gebruik alle koudgeperste oliesoorten alleenonverhit door b.v. salades. Vervang vlees 2 x perweek door vette vis.Wees verder matig met producten die rijk zijn aanverzadigd vet en transvet (gehard vet), zoals vlees,kaas, worst, koek, gebak, snacks, harde pakjesmargarine of bakvet. Kies zo veel mogelijk demagere producten, b.v. magere yoghurt, 20 + /30 +kaas en mager vlees.4. Eet royaal ongeraffineerde basevormendeproductenGroenten, fruit, aardappels en vloeibare melkproducten(melk, karnemelk, yoghurt) zijn rijk aanbasenvormende stoffen. Eet deze voedingsmiddelenin ruime mate, minimaal 200-250 gramverse groenten en 2 verse vruchten per dag. Vuldit aan met een kleine portie aardappelen, zilvervliesrijst,volkorenpasta of andere granen envolkorenbrood. Deze voedingsmiddelen zijn rijkaan vezels, vitamines, mineralen en antioxidanten.Gebruik daarnaast 300 ml magere/halfvolle melkproducten(mits ze worden verdragen).Zuurvormend werken vooral vlees, worst, kaas, ei,sojaproducten, vis, koek, gebak, snacks, koffie,suiker en alcohol . Gebruik deze producten daarommet mate of niet. Vervang vlees regelmatig doorvegetarische alternatieven (zie de voedingsmiddelenlijst).Als er vlees wordt gegeten, beperkhet gebruik dan tot 75 gram mager vlees per dag.Mensen met jicht kunnen beter de consumptievan purinerijke producten, zoals schaal- enschelpdieren, vis met vel, (orgaan) vlees, wild,vlees- en gistextract beter beperken.5. Vervang belastende productenKoffie, gewone thee, cacao, alcohol, cola, nicotine,suiker, kunstmatige hulpstoffen (E-nummers) zijnbelastend voor de spijsvertering, afweer- enontgiftingssysteem en verhogen de behoefte aanvitamines en mineralen. Rook daarom niet.Vervang bovenstaande producten door b.v.granenkoffie, cafeïnevrije koffie, kruidenthee,vruchtensap en (reform)producten zondertoegevoegde suikers en kunstmatige hulpstoffen.Maak zo veel mogelijk gebruik van verse,natuurlijke producten. Biologische productenbevatten minder belastende bestrijdingsmiddelen,zijn over het algemeen rijker aan voedingsstoffenen vrij van kunstmatige hulpstoffen (E-nummers).6. Overige maatregelen• Zorg voor voldoende rust en ontspanning.Stress heeft een negatieve invloed op o.a. despijsvertering, het zuur-base-evenwicht, hetafweersysteem en zorgt voor een vergrootverbruik van vitamines en mineralen.• Doe dagelijks iets aan lichaamsbeweging, maarforceer niets. Beweging houdt de gewrichtensoepel en sterk, bevordert de toevoer vanvoedingsstoffen naar en afvoer van afvalstoffenuit de gewrichten. Kies beweging afgestemdop de gewrichtsbeperkingen en de conditie.• Zorg voor een goede omgevingstemperatuuren luchtvochtigheid. <strong>Gewrichts</strong>klachten kunnenverergeren bij vocht, koude of juist warmte.• Houd rekening met de interactie tussen voedingen medicijnen en hun bijwerkingen. Neemmedicijnen en/of supplementen op de juistewijze en tijdstip in. Vraag eventueel uw arts ommedicijnen met minder bijwerkingen of vangde bijwerkingen op met voedingssupplementen.3