Editie Vechtdal- nr 27- Wim van Lenthe.pdf - Mijn Stad Mijn Dorp

Provincie OverijsselProvincie OverijsselZielmannenOp drie plekken in Oudleusen zijn boerderijen die ook wel bekend staan als ‘Zielman’.Daar woonden boeren, de Zielmannen, die een duiker (ziel) afsloten bijhoog water. Zo behoedden zij de lage gebieden voor overstroming. Een anderemanier om het water van de Vecht tegen te houden, was het nooddijkje op deHolleweg. “Als het water te hoog kwam, gingen de boeren dit dichtspitten.” Hetligt op een steenworp afstand van de woning van Van Lenthe. Voor wie goed kijkt,zijn aan beide kanten van de weg nog restanten te zien van het nooddijkje.Van Lenthe loopt verder op de Holleweg, die tussen twee essen doorloopt.Daarmee volgt hij in tegenovergestelde richting de weg die het water volgenshem vroeger heeft afgelegd bij overstromingen. “Aan weerszijden is nog eenwal, het verschil met de weg is bijna twee meter. Een andere verklaring voor hetverschil is dat de weg is uitgesleten door vee dat eroverheen werd geleid. Maarik denk dat het met beide factoren te maken heeft. De oude stroming van deVecht is een feit. ‘s Winters is het nat, maar in de zomer is het droog. Dan is hetlogisch als je dat als weg voor je vee gebruikt.”Op een bepaald punt loopt de ene wal weg van het pad. Het stuk tussen de wegen de wal is nu begroeid, maar Van Lenthe weet nog dat het vroeger in gebruikis geweest als akkertje. “Ik denk dat als het water werd tegengehouden door hetboerennooddijkje, het hier stil stond en een soort vijvertje vormde.”Het punt waar de Holleweg haaks op de weg Oude Oever uitkomt, biedt eenprachtig uitzicht over weilanden die aan de Vecht grenzen. De rivier zelf is nietzichtbaar, “maar bij de wilgen in de verte, daar stroomt de Vecht.” Het is hierwaar de es naadloos overloopt in het weiland. “Dat is in de loop der jaren gelijkgemaakt door de natuur.”DrakentongenDe Oude Oever is een zandpad met een geasfalteerd fietspad dat in de jaren 60,met de ruilverkaveling is aangelegd. “Het is voor veel mensen een mooie wandeling,maar eigenlijk vind ik het wel jammer. Hierdoor is de historie verdwenen.Het pad loopt namelijk recht door de oude bochten van de Vecht.” Langs deOude Oever zijn natte gebieden en oude Vechtarmen zichtbaar. “Als er veel windwas, wilde de Vecht er hier uit. Als het stormde, was het menens.” Zelf noemt vanLenthe het drakentongen, drie uitlopers van de Vecht die bij hoog water vooroverstromingen zorgden.De weilanden langs de Oude Oever zijn gedeeltelijk in het bezit van Staatsbosbeheer.“Toen er stukken grond werden afgegraven, was heel duidelijk zichtbaar waarde Vecht vroeger heeft gelopen. Die was volgestort met zwarte grond. De Vechtliep zo bochtig, dat schippers in verschillende bochten elkaar konden toeschreeuwen.”Door de bochten was de reis van de schippers erg lang. Dat was een van deredenen voor de normalisatie van de Vecht rond 1890. “En de Vecht kwam steedsverder de es op. Het water nam steeds meer kostbare esgrond van de boeren.”Aanlegplaats“Sommige dingen ontdek je op een zeker moment”, zegt Van Lenthe. Hij doeltop een plek waar vroeger een Vechtarm en een weg samenkwamen. “Ik denkdat het een aanlegplaats of losplaats voor schippers is geweest.” In de kadastraleatlas kwam hij een Schippershuis tegen. “In een ander document vond ikeen naam, met het woord ‘schipper’ erachter. Ik denk dus dat in dat huis eenschipper heeft gewoond. En zo’n aanlegplaats is heel logisch: ik denk niet dat deschippers van de Vecht nóg een bocht extra namen naar Oudleusen. En waaromzou het pad anders zo dicht langs het water lopen? Ik kan het alleen niet bewijzen,omdat niemand het kan navertellen.”Langzaam maar zeker ziet Van Lenthe de oude Vechtarmen dichtgroeien. Zonde,vindt hij dat. “Eigenlijk is mijn verhaal ook bedoeld als pleidooi: we moetenzuinig zijn op de restanten van de Vechtloop.” Hij wijst op de restanten van eenoude weg langs een es. Het oude weggetje wordt nu doorsneden door de OudeOever, maar liep vroeger langs de Vecht. Hier liepen de mensen op zondag langsom naar de kerk in Dalfsen te gaan. Nu is er bijna niets van over. Na een diepezucht zegt Van Lenthe: “Het zou mooi zijn als ze de oude weg zouden herstellen,dat we de oorspronkelijke, logische vorm terugkrijgen. Want het is in zekere zingekunsteld. Maar dat doen ze niet. Als het aan mij lag, laat je zien hoe het landschapooit was. Niet met de opzet om er mensen overheen te laten lopen, maarom de oorspronkelijke geschiedenis van Oudleusen te laten zien.”Het liefst zou Van Lenthe zien dat de begroeiing van de Vechtarmen wordt weggehaald,en de restanten aangesloten worden bij de huidige Vecht. “Dan houdje het water levend, en behoud je het voor de toekomst. Anders slibben deoude Vechtarmen dicht. Als je er verder niets aan doet, is het over honderd jaargebeurd, vrees ik.”Mijn Vecht, mijn verhaalHeeft u ook een band met de Vecht? U kunt uw verhaal plaatsten op de websitewww.mijnvechtmijnverhaal. Mijn Vecht, mijn verhaal is onderdeel van de Ruimtevoor de Vecht. Dit programma is een initiatief van de provincie Overijssel. Metde gemeenten Hardenberg, Ommen, Dalfsen en Zwolle, de waterschappen Velten Vecht, Groot Salland en Regge en Dinkel, Staatsbosbeheer, het OverijsselsParticulier Grondbezit, het Regionaal Bureau voor Toerisme Vechtdal-IJsseldelta,LTO Noord, Natuur- en Milieu Overijssel en andere betrokken organisaties enondernemers werken ze aan de toekomst van het Vechtdal.42 Editie Vechtdal OverijsselEditie Vechtdal Overijssel 43