Magazine

15
Van wadden, duinen en bossen tot een heuse berg
Unieke flora
en fauna
op Texel
Aanstaande bruidsparen die kiezen voor Texel, doen dat vaak
omdat ze verliefd zijn geworden op het eiland. En de natuur
speelt daarin een grote rol. Ga maar na: op Texel vind je een
enorme verscheidenheid aan landschappen en dieren. Er is zee,
heel veel zee. Er is heel veel strand. Er zijn duinen, bossen,
weiden, wadden – en er is zelfs een heuse berg – een keileemopstuwing
met de naam Hoge Berg, die 15.3 meter boven de
zeespiegel uitsteekt.
Natuurgebieden
Op Texel zijn verschillende soorten natuurgebieden: zandplaten
(de Hors en de Razende Bol) kwelders en wadden (de Mokbaai
en de Schorren), duingebieden zoals de Geul, de Bollekamer en
de Muy, en oude kwelderkreken en weidevogelreservaten in de
polder, zoals Waal en Burg.
Een groot deel van Texel valt onder het Nationaal Park ‘Duinen
van Texel’. Dat geldt voor het hele duingebied aan de westkant,
inclusief het bos. Die status heeft het gekregen vanwege de
bijzondere vegetatie en de met name talloze vogels die er als
vaste bewoners of voorbijtrekkende gasten te zien zijn – er zijn
jaarlijks zo’n tien miljoen vogels op Texel, waarvan er ongeveer
een miljoen vast verblijven.
Het is bijna niet nodig om het te zeggen,
maar de natuur op Texel is uniek. Door de
ligging en de combinatie van menselijke en
natuurlijke factoren is het eiland geworden
tot wat het is: een plek met flora en fauna die
je nergens anders vindt. Dus zorg dat je wat
extra tijd hebt, en ga op ontdekking uit.
De Slufter
Een ander uniek natuurgebied is de Slufter, dat onder
invloed van het tij af en toe onder zeewater komt te staan.
Daardoor ontstaat een grillig stuk grond, dat niet overal
begroeid is, op sommige plekken droog en andere nat is, en
waar de bodem soms veel en soms weinig kalk en humus
bevat. Daardoor zijn er veel planten te vinden die het bekijken
waard zijn – en dat vinden niet alleen mensen, maar ook vogels.
Het duinmeer van de Muy, in de Slufter, is thuis voor lepelaars,
maar ook blauwe reigers. Veel steltlopers broeden hoog in het
noorden en trekken erna naar Afrika. Halverwege de route
leggen ze aan op Texel – een ideaal wegrestaurant voor vogels.
Behalve steltlopers kun je op het eiland roofvogels tegenkomen,
zoals de (blauwe) kiekendief en de (veld)uil. Maar natuurlijk ook
veel meeuwen, sterns – waaronder de zeldzame dwergstern
– en de rosse grutto.
Vlinders
Veel zoogdieren zijn er op Texel niet, vanwege de geïsoleerde
ligging. Het zijn, naast de zeehonden, vooral wat kleine dieren,
zoals konijnen en hazen, hermelijnen, bruine ratten, vleermuizen
en echte muizen, zoals de niet veel voorkomende noordse
woelmuis. Vanzelfsprekend herbergt het waterrijke eiland
veel ambifieën: de bruine, groene en heikikker, de kleine
watersalamander en de rugstreeppad. En er zijn duizenden
soorten insecten, waarvan de opvallendste en meest aansprekende
de vlinders zijn. Bijzondere fladderaars zijn de
duinparelmoervlinder, de distelvlinder, de atalanta, de
sint-jacobsvlinder en sinds een jaar of tien het groentje.
De vegetatie op Texel is rijk gevarieerd. In de duinen vind je
veel helm, maar ook duindoorn en vlier. Op de kalkarmere en
voedselrijkere duinen landinwaarts groeien heide en duinroosjes
en waar meer water is tref je bijvoorbeeld watermunt en
-navel, de zeldzame parnassia en vele soorten orchideeën.
In zoutwatergebieden groeit lamsoor, Engels gras, zeealsem
en zeekraal. Bomen zijn er ook – veelal aangeplant, zoals de
Corsicaanse en Oostenrijkse den, maar er zijn ook spontaan
verschenen bomen zoals de berk en lijsterbes.
Boswachter
In zo’n natuurlijke rijkdom is het prachtig wandelen en fietsen.
Er zijn verschillende sites waarop wandelingen staan aangegeven,
maar misschien is het wel het leukste om dat te doen onder
leiding van iemand die er veel vanaf weet, zoals boswachter
Erik van der Spek. De opzichter, in dienst van Staatsbosbeheer,
gaat regelmatig op excursie met geïnteresseerden. Zo is er een
rondwandeling door het Nationaal Park Duinen van Texel die
langs de meeste op het eiland voorkomende orchideeën gaat.
Van der Spek blogt ook over zijn ervaringen, en dat levert
interessante stukjes op en tips over waar je op het eiland moet
zijn en wat je er kunt zien, zoals bijzonder vlinders: ‘Afgelopen
zaterdag is de dagvlinder de oosterse vos voor het eerst op
Texel gezien’.
Hoemp hoemp
Of hij vertelt waar je mooi kunt wandelen: ‘De Horspolderwandeling
is een rondje van 3,8 km over ruige paden met
enkele pittige hellingen. Langs deze wandeling zijn in het
voorjaar verschillende soorten orchideeën te zien: vleeskleurige,
gevlekte, moeraswespenorchis en voor de mensen die heel
goed opletten de zeer bijzondere groenbloeiende groenknolorchis.’
En waar je goed moet luisteren: ‘De Oostelijke en Westelijke
Horspolder zijn ontstaan door de aanleg van stuifdijken
halverwege de jaren vijftig. Loop over de scheidende stuifdijk
naar de Westelijke Horspolder. (....) Uit het riet en de wilgen
zijn in het voorjaar veel zangvogels te beluisteren, zoals de
blauwborst, maar ook de roerdomp laat zijn hoemp hoemp
vaak horen.’ En ook waar je goed moet kijken – en stil zijn:
‘In het overgangsgebied van De Dennen, een honderdjarig bos
en de duinen van Texel is de kans op het zien van roofvogels
erg groot. In de duinen broeden de bruine en blauwe kiekendief;
in het bos de buizerd, havik, sperwer en boomvalk; ransuil en
torenvalk kunnen in beide terreinen broeden.’
Voor Van der Spek is De Slufter een van zijn favoriete plekken op
Texel: ‘De Slufter is een prachtig dynamisch gebied. Met die plek
ben ik vergroeid. Ooit is geprobeerd hier een polder te maken,
maar de stuifdijk bleef niet heel. Na een aantal pogingen
hebben de mensen het maar opgegeven en het gebied aan de
natuur overgelaten. Tweemaal per dag stroomt de zee de vlakte
binnen. Het landschap, met al die kreken, verschilt per dag en
per uur. Begin zomer bloeit de lamsoor. Dan is het hier
helemaal paars.’
Een handige site voor natuurliefhebbers is, behalve de
boswachtersblog op www.staatsbosbeheertexel.wordpress.com,
de portal www.beleefdewaddennatuur.nl. Daar hebben zes
natuurorganisaties informatie verzameld en kun je op een
interactieve kaart zien waar die dag bijvoorbeeld zeehonden
en bijzondere vogels te zien zijn.
Foto: WeeJeeVee
Foto: Pa3ems
14
welovetexel.nl