Bijna een miljoen Nederlanders kampt met oogproblemen

OOGCONTACT NIEUWSBRIEF
Want niemand mag onnodig blind of slechtziend worden!
Bijna een miljoen Nederlanders
kampt met oogproblemen
“In mijn werk ontmoet ik veel mensen. Mensen met een
visuele beperking, oogartsen, wetenschappers en donateurs.
Ik ben vaak onder de indruk van hun persoonlijke
verhalen, drijfveren én ambities. Tegelijkertijd maak ik me
zorgen, want het aantal mensen die een oogziekte hebben
of slechtziend of blind zijn, neemt schrikbarend toe!
We hebben het in Nederland over meer dan 350.000 mensen die slechtziend
of blind zijn. Daarnaast zijn er meer dan 600.000 mensen met een
oogziekte als maculadegeneratie, glaucoom of diabetische retinopathie.
Als we niets doen, zal dit aantal in 2020 met 20 procent zijn gestegen.
Dat komt onder meer door de vergrijzing en de stijging van het aantal
mensen met diabetes.
Daarom hebben wij in 2015 met steun van onze onmisbare donateurs,
meer dan ooit geïnvesteerd in wetenschappelijk onderzoek naar het
voorkomen van oogaandoeningen en nieuwe en verbeterde behandelmethoden.
Maar daarmee zijn we er niet.
Want in maar liefst 7 van de 10 gevallen is ernstige slechtziendheid of
blindheid te voorkomen. Als je er maar op tijd bent. En dus is het belangrijk
dat mensen actie ondernemen als ze merken dat hun zicht achteruit gaat.
Niet denken: ‘het zal wel meevallen of bij mijn leeftijd horen’, maar gewoon
even langs de opticien, optometrist of oogarts. Daar zetten we ons in
2016 meer dan ooit voor in met meer voorlichting, naast wetenschappelijk
onderzoek! Blijf ons daarom alstublieft steunen. Dank u wel!”
Edith Mulder
Directeur Oogfonds
Oogcontact • voorjaar 2016
Op pad met de Expeditie
Ribbelroute in Nijmegen
muZIEum ontwikkelde met steun van
het Oogfonds de mogelijkheid om een
‘kijkje’ te nemen in de wereld van
slechtziende mensen.
Lees meer op pagina 2
Blindheid aanpakken
bij de bron
Maculadegeneratie, diabetische
retinopathie en prematuren retinopathie
kunnen mogelijk beter worden behandeld
door vaatgroei aan te pakken.
Lees meer op pagina 3
Jaaroverzicht 2015
Wat heeft het Oogfonds in 2015 gedaan
met uw gift? Dit en een greep uit onze
andere activiteiten in woord en beeld.
Overzicht op pagina’s 4 en 5
Van Gogh op gevoel
In maart 2015 opende het Van Gogh
Museum haar deuren voor een uniek,
interactief programma zodat ook visueel
beperkten van kunst kunnen genieten.
Lees meer op pagina 6
Oogfonds | www.oogfonds.nl | info@oogfonds.nl | Tel. 030-254 57 11 | IBAN NL21 INGB 0000 0039 10

Als slechtziende op pad met
Expeditie Ribbelroute
Met steun van het Oogfonds ontwikkelde belevingsmuseum muZIEum in Nijmegen de
Expeditie Ribbelroute. Deelnemers aan de expeditie krijgen een rondleiding door het
stadscentrum en zetten daarbij een virtual reality bril op. Zo nemen ze letterlijk ‘een
kijkje’ in de wereld van slechtziende mensen.
Dankzij de virtual reality bril en een taststok kan iedereen
nu ervaren hoe het is om slechtziend of blind te zijn. De
bril is voorzien van een speciale applicatie die varianten
van slechtziendheid simuleert zoals kokervisie, waarbij je
de omgeving door een heel klein gaatje ziet. En dan op
pad met je slechtziende gids…
Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Jetta Kleinsma was aanwezig bij de opening en ervaarde
het aan den lijve: “Wat is dat indrukwekkend zeg. Nu heb
ik nog meer respect voor mensen die slechtziend zijn. Je
denkt wel drie keer na voordat je weer zomaar iets midden
op de stoep zet.” Kleinsma gaf tijdens de tour de controle
uit handen en gaf zich over aan haar slechtziende gids.
Dat maakte het extra bijzonder. “Ik ben blij dat de Expeditie
arbeidsplaatsen creëert voor mensen met een visuele
beperking. Iedereen verdient tenslotte een plaats op de
arbeidsmarkt.”
“Drie jaar geleden werd ik slechtziend door
diabetes. Ik heb ook nog een herseninfarct gehad,
waardoor ik nu alles dubbel zie. Ik werk al als
gastheer in het MuZIEum, maar wil graag gids
worden op Expeditie Ribbelroute. Bewustwording
vind ik heel belangrijk. Er wordt zo weinig rekening
met ons gehouden, pas stond er een schildersbus
midden op de route. Het goede aan de expeditie
vind ik dat mensen écht kunnen ervaren hoe lastig
en vermoeiend het is om slechtziend te zijn.”
REMKO PETERS, GASTHEER EN
TOEKOMSTIG GIDS BIJ HET MUZIEUM
2 • oogcontact • voorjaar 2016

Blindheid bij de bron aanpakken!
Onbehandelbare blindheid en slechtziendheid in Nederland worden veroorzaakt door
drie veelvoorkomende oogaandoeningen: maculadegeneratie bij ouderen, diabetische
retinopathie én prematuren retinopathie bij zeer vroeggeboren baby’s.
Onderzoekers van het Academisch
Medisch Centrum (AMC) in
Amsterdam hebben nu ontdekt
wat deze aandoeningen gemeen
hebben: vaatgroei. Dit is een
enorme doorbraak, want op basis hiervan kunnen zij
verder onderzoeken hoe het ongewilde groeien van de
bloedvaten precies in zijn werk gaat. Met die kennis
kunnen gerichte therapieën ontwikkeld worden om
wildgroei van bloedvaten tegen te gaan. Zo kunnen we
oogpatiënten in de toekomst beter helpen.
Marchien Dallinga, één van de onderzoekers:
“Om wildgroei van bloedvaten tegen te gaan, richten we
ons op zogenaamde tipcellen. Dit zijn gespecialiseerde
cellen die een rol spelen als er een nieuw bloedvat wordt
gemaakt. Wij denken dat als we deze cel kunnen stoppen,
de rest van het groeiende bloedvat stuurloos
achterblijft en niet verder zal groeien. Via dit onderzoek
krijgen we meer kennis over het ontstaan van wildgroei in
het oog. Daarmee wordt het mogelijk gerichte therapieën
te ontwikkelen die blindheid kunnen voorkomen.”
Marchien Dallinga
Uw bijdrage is onmisbaar voor baanbrekend onderzoek naar de meest
voorkomende oogziektes. Steun nu dit onderzoek: www.oogfonds.nl/vaatgroei
EEN GREEP UIT DE WETENSCHAPPELIJKE ONDERZOEKEN
DIE IN 2015 OOK VAN START ZIJN GEGAAN
MET STEUN VAN ONZE DONATEURS:
Een vergelijkend onderzoek naar de meest effectieve behandeling van
bloedingen onder de macula die kunnen ontstaan bij de behandeling van
natte maculadegeneratie.
Een onderzoek naar de werking van diverse testen die helpen
voorspellen welke mensen een hoog risico hebben op leeftijdsgebonden
maculadegeneratie.
Een onderzoek naar nieuwe aanknopingspunten voor therapeutische en
preventieve behandelingen voor diabetische retinopathie.
Een vergelijkend onderzoek naar de effectiviteit, veiligheid en kosteneffectiviteit
van twee veelgebruikte behandelmethoden bij mensen met hoornvliesdystrofie.
oogcontact • voorjaar 2016 • 3

JAAROVERZICHT 2015
BESCHERM JE OGEN
OP DE PISTE!
Met die boodschap informeerden
we wintersportend Nederland
over de sterke Uv-straling in de
besneeuwde bergen. Dankzij
het Pools Informatiebureau
voor Toerisme in Amsterdam
konden we een lang weekend
wintersport weggeven aan een
deelnemer van de Oogquiz op
Lindaniews.nl. De winnaar was
Saskia Hop uit
Harderwijk.
DECEMBER
JANUARI
WINTERSPORTERS
OPGEPAST!
Met de campagne ‘Oog voor
bescherming’ wezen we
wintersporters op de gevaren
van Uv-straling en gaven we
tips voor het kiezen van de
juiste ski- of zonnebril.
Verder hadden we in december
de campagne rond de vuurwerkbril,
ondersteund door tal van
bekende Nederlanders.
VRIENDENLOTERIJ
BLIJFT OOGFONDS
STEUNEN
De VriendenLoterij verlengt
haar steun aan het Oogfonds.
De VriendenLoterij en haar
deelnemers geven hiermee een
belangrijke impuls aan voorlichting
en wetenschappelijk
onderzoek. Sinds 2008 heeft
het Oogfonds ruim 1,8 miljoen
euro ontvangen.
NOVEMBER
BRIGHT SIGHT DAY
Wij riepen World Sight Day op
8 oktober in Nederland uit tot
‘Bright Sight Day’. Een tiental
bekende Nederlanders zoals
Hadewych Minis en Marly van
der Velden plaatsten kleurrijke
selfies en trapten zo de
campagne af. Hiermee zetten
we het belang van goed zicht
in de kijker. In 2016 is Bright
Sight Day op donderdag
13 oktober.
LANCERING EXPEDITIE
RIBBELROUTE
Op 16 oktober openden staatssecretaris
van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid Jetta
Kleinsma samen met burgemeester
Hubert Bruls de Nijmeegse
Expeditie Ribbelroute.
OKTOBER
4 • oogcontact • voorjaar 2016

TIENDE NATIONALE
HOORNVLIESDAG
Ruim tweehonderd mensen
bezochten deze dag die in het
teken stond van de toekomst
van de oogzorg.
MAART
GRATIS ECLIPSBRILLEN
Voorafgaand aan de gedeeltelijke
zonsverduistering
hebben we gratis eclipsbrillen
verspreid. Deze werden kosteloos
beschikbaar gesteld door
Pearle Opticiens.
OPENING UNIEKE
INTERACTIEVE
RONDLEIDING VAN
GOGH OP GEVOEL
Mensen met een visuele beperking
kunnen vanaf nu acht
keer per jaar genieten van een
rondleiding met aanraaksessies.
OOGFONDS-
PROGRAMMA OP
ZIEZO-BEURS
APRIL
Tijdens de twintigste editie van
de ZieZo-beurs had het Oogfonds
voor het eerst een eigen
wetenschappelijk programma
dat aansloot op de wensen
van de bezoekers. Er was veel
interesse voor de onderwerpen:
slaapproblemen bij mensen
met een visuele beperking,
running therapie, psychosociale
aspecten bij blindheid en
slechtziendheid, van (visuele)
beperking naar meerwaarde op
de werkvloer en over taal, tast
en de ruimte.
MEI
BEELDHOUWEN
OP JE GEVOEL
In Veenhuizen organiseerde
Stichting Kubes voor zestien
deelnemers met een visuele
beperking een beeldhouwweekend.
BLIND VAREN
OP JE GEVOEL
SEPTEMBER
In samenwerking met de
Oogvereniging en met steun
van het Oogfonds, ontwikkelde
Sailwise een programma om
mensen met een visuele beperking
kennis te laten maken
met watersport. Reactie van
een deelnemer: “Ik vond het zo
leuk, dat ik binnen een maand
na ‘Blind varen op je gevoel’,
twee keer heb deelgenomen
aan speciale activiteiten op het
eiland Robin Crusoe.”
OOGSTRAAT OP DE
50PLUSBEURS
Honderdduizend bezoekers
kwamen langs ‘de Oogstraat’
op de 50PlusBeurs. Ze konden
daar hun ogen testen en laten
controleren. Samen met de patiëntenverenigingen
gaven we
informatie over het voorkomen
en behandelen van oogaandoeningen.
JUIST KINDEROGEN
BESCHERMEN
TEGEN UV-STRALING
Omdat de ogen van kinderen
extra kwetsbaar zijn is het voor
hen extra belangrijk om de
ogen te beschermen tegen Uvstraling.
Ons advies: zorg dat
uw kind een zonnebril draagt.
JULI
oogcontact • voorjaar 2016 • 5

Meettechniek
hersendruk verfijnen
Professor Jansonius
Glaucoom is één van de vier veelvoorkomende oorzaken van
blindheid en slechtziendheid. Het is al langer bekend dat een
verhoogde oogdruk een rol speelt bij glaucoom. Maar uit
onderzoek van professor Jansonius van het Universitair
Medisch Centrum Groningen, blijkt
dat juist het verschil tussen oogdruk
en hersendruk bepalend is.
Om sneller tot de juiste diagnose te komen, is het belangrijk
om de hersendruk te meten. De ruggenprik is een
zuivere, maar onaangename manier van meten van de
hersendruk en voor patiënten niet zonder risico. Daarom
wil professor Jansonius een meettechniek die bij gehoorkunde
wordt gebruikt, verfijnen en geschikt maken.
Professor Jansonius: “Huidige glaucoombehandelingen
verlagen de oogdruk, maar hebben bijwerkingen en risico’s.
Het meten van de hersendruk is een eerste stap naar een
passende behandeling voor mensen met glaucoom. Ons
onderzoek heeft als doel een nauwkeurige, patiëntvriendelijke
en veilig uitvoerbare meetmethode te ontwikkelen.”
Van Gogh op gevoel omdat iedereen
van kunst moet kunnen genieten
In maart 2015 opende het Van Gogh Museum haar deuren voor een uniek interactief
programma. Mensen met een visuele beperking konden, samen met hun ziende familie en
vrienden, genieten van een rondleiding met een aanraaksessie. Een bijzondere en onvergetelijke
ervaring die mogelijk is gemaakt met steun van donateurs van het Oogfonds.
Speciaal getrainde gidsen nemen de bezoekers mee door
het museum, waar het verhaal van Van Gogh wordt toegelicht
aan de hand van zijn schilderijen. In een speciaal
ingericht atelier vinden de aanraaksessies plaats. Centraal
hierbij staan ‘relievos’, hoogwaardige 3D-reproducties
van Van Goghs schilderijen. Ook aan reliëfkaarten en een
maquette van de slaapkamer kan uitgebreid gevoeld
worden. De neus wordt geprikkeld met de geur van
lavendel uit Zuid-Frankrijk en deelnemers kunnen luisteren
naar briefcitaten van Van Gogh. Zo komen alle zintuigen
aan bod tijdens deze intensieve Van Gogh ervaring.
Robert - deelnemer met een visuele beperking:
“Ik was wel eerder met mijn familie in het Van Gogh
Museum geweest, maar dan hang je er een beetje bij.
Nu kon ik ook meedoen en dat is leuk, zo beleef je het
museum meer.”
De vraag naar meer workshops is groot. In 2016 maken we er acht mogelijk.
Blijf ons alstublieft steunen!
6 • oogcontact • voorjaar 2016

KOM IN BEWEGING MET FUNDRUNNER
Wil je zonder moeite en kosten het Oogfonds helpen?
Met de Fundrunner app op je mobieltje kun je vanaf
1 februari activiteiten waarmee je buiten kilometers maakt
(zoals fietsen, wandelen, hardlopen) omzetten in een
donatie voor het Oogfonds. Het enige wat je hoeft te doen
is Fundrunner downloaden in de Playstore of Appstore,
hem op te starten en te kiezen voor Oogfonds. Vervolgens
deel je jouw prestatie op Facebook en/of Twitter om de
donatie mogelijk te maken. Eén van de deelnemende bedrijven
die jouw donatie aan het Oogfonds mogelijk maakt,
is IT Innovators.
Running Blind
De kracht van bewegen
Mensen die blind of slechtziend zijn, kunnen in een isolement
raken of last krijgen van depressieve gevoelens. Via Running Blind komen ze in
contact met anderen, hebben ze afleiding en minstens zo belangrijk: ze werken aan hun
uithoudingsvermogen en krijgen daardoor meer energie.
Twee keer per week komen blinde en slechtziende
lopers onder begeleiding van een professionele atletiektrainer
en enthousiaste buddy’s in beweging. Er is tijdens
de trainingen volop aandacht voor de juiste houding en
techniek.
Met steun van het Oogfonds werden professionele atletiektrainers
en een Nordic Walking trainer aangetrokken
die de techniek van het lopen met stokken aanleert. Het
wandelen met stokken geeft meer steun en stabiliteit.
Op die manier kunnen mensen over de streep getrokken
worden die er, uit angst om te vallen, tegenop zien om in
beweging te komen.
Op dit moment zijn er door het land acht afdelingen.
Running Blind wil de komende jaren uitgroeien naar tien
afdelingen zodat nog meer mensen met een visuele
beperking in beweging kunnen blijven.
VOORBEELDEN VAN PROJECTEN
DIE OOK MOGELIJK GEMAAKT ZIJN:
De circustheatervoorstelling ‘Sterke Staaltjes!’
van wintercircus Martin Hanson werd toegankelijk
gemaakt voor mensen met een visuele beperking.
Via een draadloze koptelefoon kreeg men een
beeldend en enthousiast live verslag. Na afloop
was er een ‘meet & feel’ met de artiesten en dieren
uit de show.
Ouders en patiëntjes kregen tijdens de Retinoblastoompatiëntendag
in de VU te Amsterdam informatie
over de ziekte en behandelmogelijkheden.
oogcontact • voorjaar 2016 • 7

In het afgelopen jaar
werden meer dan 3.000 folders aangevraagd over oogaandoeningen zoals cataract,
maculadegeneratie, glaucoom en diabetische retinopathie.
bezochten ruim 200.000 unieke bezoekers onze informatieve website.
werd de online Oogtest meer dan 100.000 keer gedaan.
werd de Ooglijn bijna 4.000 keer geraadpleegd voor informatie en persoonlijk advies.
kwamen honderden bezoekers van de 50PlusBeurs langs in ‘de Oogstraat’. Een unieke
samenwerking van vier patiëntenverenigingen (Oogvereniging, Maculavereniging, Hoornvlies
Patiënten Vereniging, Vereniging Oog in Oog), de Nederlandse Christelijke Blinden- en
Slechtziendenbond, het Oogfonds en het muZIEum.
Samen bereiken we meer
Het Oogfonds gelooft in het bundelen van krachten. Door
samen te werken aan wetenschappelijk onderzoek, preventie
en maatschappelijke toegankelijkheid, bereiken we
meer én wordt op kosten bespaard. Daarom initiëren we
allerlei vormen van samenwerking en zijn wij als een spin
in het web verbonden aan verschillende fondsen, verenigingen
en belangenorganisaties. Bijvoorbeeld het Maculafonds,
het Glaucoomfonds en de patiëntenverenigingen.
COLOFON
© 2016 Oogfonds
Oogcontact is een uitgave van het Oogfonds en verschijnt 3x per jaar.
Een gesproken uitgave op Daisy is aan te vragen via oogcontact@oogfonds.nl.
Postbus 2086, 3500 GB Utrecht • Telefoon 030 – 254 57 11
www.oogfonds.nl • info@oogfonds.nl
IBAN: NL21 INGB 0000 0039 10
Redactie: 8 • oogcontact MissMessage • voorjaar – Gerda Kranendonk, 2016 Laura Raimondo/John van Duin, Oogfonds