“We prikkelen bewoners in beweging te komen”

innovatie
Ouderdom komt met gebreken. Het lijf wil niet helemaal meer. Soms raken mensen ook
geestelijk ontregeld. Op de afdeling gerontopsychiatrie bieden we zorg en behandeling aan
ouderen die behalve dat ze bijvoorbeeld MS of Parkinson hebben, ook lijden aan stemmingswisselingen,
paniekaanvallen of psychoses. Specialist ouderengeneeskunde Anne van den
Brink: “Bij bewoners als deze is het zoeken naar de juiste balans. Dankzij ons praktijkgerichte
onderzoek worden we er steeds beter in.”
Gerontopsychiatrie
Op zoek
naar balans
Het is betrekkelijk rustig op de afdelingen Jasmijn
en Sering bij Specialistisch Zorg- en Behandelcentrum
Joachim & Anna. Bewoners zitten in
kleine groepjes bijeen. Ze praten wat, lezen een
krant, maken een puzzel. Een oudere meneer
schuifelt stilletjes door de gang. “Ja, vind je dat er
een kalme sfeer heerst?” vraagt
Anne van den Brink. “Dat komt
vast omdat we als team hebben
geleerd in te spelen op probleemgedrag.
Hier wonen mensen die
door de combinatie van een lichamelijke
ziekte en een psychische
aandoening makkelijk ontsporen.
Het is enorm zoeken om elk van de bewoners op
precies de juiste manier te benaderen. Daar werken
we samen hard aan.”
Specialistisch huis
Anne was erbij toen de afdelingen Jasmijn en
Sering in de jaren negentig bij De Waalboog werden
opgezet. “Gerontopsychiatrie was destijds een
nieuwe tak van sport in de verpleeghuiszorg. Met
“We hebben geleerd
om in te spelen op
probleemgedrag”
een stel enthousiaste professionals stonden we
aan de basis. We zijn overal gaan kijken, pikten
dingen op uit de psychiatrie, volgden cursussen.
Al snel stonden we bekend als een huis dat zich
had gespecialiseerd in dit vakgebied. Maar wat we
deden was nog weinig wetenschappelijk onderbouwd.
In de laatste jaren hebben
we daar een flinke slag in gemaakt.”
Praktijkonderzoek
Sinds 2011 werkt Anne aan een
promotieonderzoek over gerontopsychiatrie.
Ze brengt de karakteristieken,
zorgvragen en kwaliteit van leven van
deze mensen in het hele land in kaart. “Zo krijgen
we veel inzicht in de bijzonderheden en kwetsbaarheden
van onze bewoners.” Daarnaast is het
De Waalboog gelukt een Topcare predicaat te krijgen
voor gerontopsychiatrische zorg (zie kader).
“Die kregen we op basis van onze praktijkervaring
en omdat we ons altijd hebben ingezet voor vernieuwing
en verbetering van deze complexe zorg.
“We richten drie verschillende
leefmilieus in. Bewoners
komen precies daar terecht
waar ze het beste passen.”
Dankzij Topcare kunnen we heel gericht
praktijkonderzoek doen op de afdelingen.
En dat levert ontzettend veel op.”
Verschillen in sfeer
De medewerkers van het expertteam gerontopsychiatrie
namen onder andere de sfeer
op de afdelingen onder de loep. Anne: “We
zagen verschillen. De groep bewoners op
Jasmijn komt anders z’n dag door dan die op
Sering. De vraag is waar dat door komt.
Doen we iets anders? Zijn er verschillen
in beperkingen? Leveren we sommige
bewoners bewust of onbewust andere
zorg, en waarom dan?”
Verschillende bewoners
Een van de dingen die het expertteam gerontopsychiatrie
leerde, is dat er grofweg drie typen
bewoners zijn met deze aandoeningen. “Je hebt
de einzelgängers. Die leven in hun eigen wereld
en willen liefst zo min mogelijk met anderen te
maken hebben. Dan is er een groep met vrij >
In de praktijk
Verpleegkundige Ineke Janssen werkte mee aan
het praktijkonderzoek gerontopsychiatrie: “Twee
weken lang registreerden we structureel ieder
half uur welke zorg bewoners kregen, welke
activiteiten we samen met hen ondernamen en
wat bewoners in de tussentijd zelf deden. We
zagen dat sommige bewoners actief zijn; ze gaan
naar buiten, ontvangen bezoek, nemen deel aan
activiteiten als dansen, zingen, jeu-de-boules.
Maar er zijn er ook die de hele dag vrijwel niets
doen. In ons vervolgonderzoek vragen we elk van
de bewoners wat ze nódig hebben. Daar gaan we
de zorg en behandeling op inrichten. De een zul
je moeten uitdagen van de kamer af te komen
omdat die anders zit te verpieteren. De ander
moet je een prikkelarme omgeving bieden. En bij
een derde moet je grenzen aangeven.”
Topcare
Topcare is een landelijke organisatie die de onderzoekscultuur in de langdurige
zorg stimuleert. Zorgorganisaties kunnen bij hun wetenschappelijk
onderzoek steun krijgen van Topcare. Om daarvoor in aanmerking te
komen, moeten ze voldoen aan strenge criteria. De Waalboog is
één van de vijf geselecteerde zorgorganisaties. We kregen
het Topcare predicaat voor onze zorg op het gebied van van
gerontopsychiatrie. Een waarborg voor de beste zorg.
10 | de waalboog
de waalboog | 11