HEDY d’ ANCONA PRIJS

index
genomineerd
zorgtype
verstandelijk gehandicaptenzorg
Moest dit weer een traditionele stolpboerderij
worden of zouden ze op zoek gaan naar een
vrijere interpretatie van dit gebouwtype? In
Yaike Dunselman, oprichter van het bureau
negen graden architectuur, vonden zij een
passende architect. Al eerder bouwde hij
voor de Raphaëlstichting een zorgboerderij
in Broek op Langedijk, tevens op antroposofische
leest. Dunselman studeerde architectuur
aan de antroposofische Alanus Hochschule in
Bonn en richt zich in zijn ontwerpen expliciet
op de belevingswaarde van architectuur. Het
project in Broek op Langedijk is een goed
voorbeeld van zijn werk. Stichting De Brink
was onder de indruk van dit frisse ensemble
van meerdere houten volumes in het waterrijke
landschap dat tot op detailniveau inspeelt
op de individuele beleving. Het overtuigde
Stichting De Brink om Dunselman ook hun
nieuwe boerderij te laten ontwerpen. De start
was een vrije opdracht zonder uitgekristalliseerd
programma. De drive van de betrokken
zorgboeren, die zo intens met het landschap
werken en de omgeving ten volle willen beleven,
inspireerde Dunselman. Het leidde tot
een opzet met het programma als een reeks
geschakelde volumes in het landschap. Stal,
educatieruimte en woningen vormen zo een
ensemble van grotere en kleinere volumes dat
uitwaaiert in het weidse landschap. De uitkragende
kappen bieden beschutting tegen weer
en wind en vormen samen een herkenbaar
silhouet. Net als in Broek op Langedijk zijn de
gebouwen van hout, een materiaal dat volgens
Dunselman door zijn ingetogen en rustige
karakter de basis vormt van een prikkelarme
en heilzame omgeving.
De nieuwe zorgboerderij aan het Grote
Heklaantje bestaat uit twee delen: een
werkgebouw en een groep woningen. Het
werkgebouw is opgebouwd uit drie geschakelde
volumes met daarin een educatieruimte,
een grote stal voor jongvee en een opslagstal.
De uitgekiende schakeling zorgt voor verrassende
verbindingen. De entree van het educatiegebouw
en de stal liggen naast elkaar. Een
goed geplaatst venster biedt de bezoeker zo
direct een doorkijk naar de koeien. Ook kan
de stal vanuit het educatiegebouw worden
betreden. De stal is de grootste ruimte van
het project en opent zich aan de lange zijde
volledig naar het landschap. Stevige houten
portalen ondersteunen hier een groot zadeldak
en daklichten in de nok brengen daglicht tot
middenin de stal. Achter de werkruimtes
bevinden zich de woningen. Hier verkleint zich
de schaal van het ensemble. In het woongebouw
is plaats voor acht bewoners en een
beheerder. De laatste heeft een eigen voordeur,
maar kan wel via een bijkeuken de
groepswoning bereiken. De bewoners hebben
elk een eigen kamer en sanitair en delen een
woonkamer met open keuken. Zo biedt het
woongebouw voldoende gelegenheid voor
gezamenlijke activiteiten, terwijl bewoners er
ook voor kunnen kiezen zich terug te trekken
in hun eigen kamer.
Met de uitbreiding heeft de Noorderhoeve de
integratie van zorg, landbouw en landschap
verder uitgebouwd en bestendigd. De twee
locaties vullen elkaar aan: door de koeienmest
te gebruiken voor de landbouw van de
Noorderhoeve is er bijvoorbeeld geen mestoverschot.
De potentie van het geheel reikt
daarmee veel verder dan alleen de zorgfunctie.
Dit verschaft de organisatie perspectief in
de huidige tijd waarin door bezuinigingen veel
subsidies voor de dagbesteding van mensen
met een beperking zijn weggevallen. De
nieuwe zorgboerderij staat open voor bezoekers
en vormt een nieuw ijkpunt in het landschap
dat door de waterbergingfunctie rijker
is geworden in biodiversiteit. Dit project dat
zich onderscheidt door de integratie van zorg,
landbouw en natuur ontwikkelt zich nu verder
en wordt ook een locatie voor natuureducatie.
152