Eigen schuld?

70 eigen schuld?
burger c.q. schuldenaar is het vaak niet meer te volgen. We zijn bepaald niet de eerste
die op deze complexiteit wijzen en velen hebben gepleit voor vereenvoudiging.
2
Ten dele wordt daar ook al aan gewerkt. Overigens zal het nooit lukken de regels
zo simpel te maken dat onbegrip definitief tot het verleden behoort. De werkelijkheid
is nu eenmaal ingewikkeld, dus als men voldoende recht wil doen aan de
ieders individuele situatie, ontkomt men niet aan een zekere mate van complexiteit
en detaillering in de regelgeving. Daarom zullen er altijd mensen blijven die er
zelf niet uitkomen en hulp via persoonlijk contact nodig hebben. Organisaties
moeten op dat gebied voldoende voorzieningen in huis hebben.
Maar hiermee zijn we er nog niet. Ten tweede moet meer rekening worden gehouden
met psychologie en feitelijk gedrag. Een kernpunt van deze Verkenning is dat
veel problemen niet (alleen) ontstaan door ingewikkelde regels, maar (ook) doordat
mensen nu eenmaal niet altijd zo alert en gedisciplineerd zijn als je zou wensen,
en niet altijd uit eigen beweging onmiddellijk overgaan tot adequate actie
zodra er iets mis gaat. In een goed ontwerp van beleid en instituties wordt meer
rekening gehouden met deze al te menselijke eigenschappen. In de rest van dit
hoofdstuk zullen we dit nader uitwerken in de vorm van drie beleidsrichtingen.
Deze zijn kort samengevat:
• probeer allereerst te voorkomen dat mensen nodeloos in financiële problemen
komen, vooral door keuzes zo in te richten dat mensen relatief makkelijk zullen
uitkomen bij de optie die voor hun financiële situatie waarschijnlijk het
beste is;
• als mensen toch in problematische schulden (dreigen te) komen, zorg dan
ervoor dat sneller dan nu het geval is contact wordt gelegd tussen schuldenaar
en hulpverlener;
• mochten mensen hun schulden aan de overheid niet meer afbetalen, zet de bijzondere
bevoegdheden van de overheid dan zoveel mogelijk pas in nadat is
vastgesteld dat de betreffende schuldenaren ook beschikken over voldoende
afloscapaciteit.
6.3 slimmer inrichten van financiële keuzes
De eerste beleidsrichting is de kans te verkleinen dat mensen überhaupt (te veel)
schulden maken. Daar hebben we het tot nu toe nauwelijks over gehad, maar dat is
natuurlijk de meest logische oplossing.
Onmogelijk maken
De meest rigoureuze ingreep is om het aangaan van (te veel) schulden onmogelijk
te maken. Als mensen geregeld moeite hebben met zelfcontrole of vooruitdenken,
beperk dan de gelegenheden tot het doen van uitgaven of afsluiten van kredieten