Bijenplan- Bijengezondheid, ook onze gezondheid

1.4.1.2 Chemische besmetting van het milieu
Er werden tal van verbeteringen doorgevoerd om de problemen
te beperken die worden veroorzaakt door de pesticiden die
gebruikt worden bij verstuiving (bij voorbeeld de familie van de
synthetische pyrethrinoïden zoals deltamethrin). In de jaren ‘90
van de vorige eeuw werd een nieuwe manier voor het gebruik
van pesticiden ontwikkeld en gepatenteerd. Deze ontwikkeling,
die sinds 1994 in de handel is, vermijdt drift bij verstuiving. Het
coaten van zaden met systemische producten of het aanbrengen
van korrels in de zaaivoren maken het mogelijk om die problemen
van drift en rechtstreeks contact met de haalbijen te beperken.
Een aantal wetenschappers is van mening dat bijen eveneens
stelselmatig vergiftigd en verzwakt worden door verschillende
systemische insecticiden die gebruikt worden om zaaigoed te
behandelen. De sporen daarvan zijn aanwezig in de bijen maar
ook in de korven. Er wordt vermoed dat die insecticiden een - of
zelfs dé - oorzakelijke factor zijn van het syndroom8. Men moet
echter beseffen dat het feit dat dit niet werd bevestigd niet volstaat
om die pesticiden vrij te pleiten van elke verantwoordelijkheid,
vooral gezien de recentste wetenschappelijke studies9.
Voor het coaten van zaden worden onder andere de familie
van de neonicotinoïden10 (met imidacloprid, thiamethoxam of
clothianidin), en de familie van de fenylpyrazolen (met fipronil)
gebruikt. Die stoffen hebben een invloed op het zenuwstelsel van
de insecten.
De toxiciteit van deze vaak erg hardnekkige producten ligt tot
7.297 keer hoger dan die van DDT11. Gerekend naar omzet zijn
deze pesticiden door de jaren heen uitgegroeid tot de meest
verkochte wereldwijd12.
© NJ Vereecken
Tegenwoordig is de methodologie voor de
evaluatie van de risico’s van de EU aangepast
aan actieve stoffen die geen systemische
eigenschappen bezitten en die door verstuiving
worden aangebracht, ook al werd het belang
van de evaluatie van de risico’s van systemische
insecticiden voor de bijen grondig onderzocht
en werd daarbij meer aandacht besteed aan
de verstorende effecten van deze producten.
Wat het chronische karakter betreft van de
blootstelling van bijen aan actieve stoffen nadat
systemische pesticiden (door verstuiving of
behandeling van zaaigoed) werden aangebracht
8 Studies hebben aangetoond dat blootstelling aan niet-dodelijke dosissen
neurotoxische pesticiden bijen belet om terug te keren naar hun korf. Als dat
fenomeen een aantal dagen/weken aanhoudt, zijn er haalbijen die de korf verlaten
om eten te zoeken, maar niet kunnen terugkeren. Om die haalbijen te vervangen,
worden de voedsters haalbijen en verlaten ze op hun beurt de korf, waardoor de
koningin en de broedcel met minder zorg omringd kunnen worden.
9 Twee andere wetenschappelijke studies (Eiri et Nieh, 2012 en Schneider et al., 2012)
wijzen ook op de impact van een blootstelling van de bijen tot neonicotinoïden op
verschillende aspecten van het foerageergedrag van bijen en concluderen dat bijen
bepaalde gedragsstoornissen vertonen.
10 Neonicotinoïden zijn een categorie van neuroactieve insecticiden.
11 Bron: Bonmartin, 2009.
12 Bron: Cropnosis Ltd – Agranova.
BIJENGEZONDHEID 2012-2014 9